s- ana-nm .

MAPMAMvS oAPmLLA

PllAMclSovS mssmmmm

mezcnnsvrr

gccnnvmr scnoLlA m ouzsAms

emnMAulcr AlæArrmA -

a

LlPSlAlS

ln Mmmvs 1s. errmvlsmzm

macccLxvr

li

LlPSlAS rfyPlS lh e. rnvnrmm

PkAliPArfloms

m MAPtrmAMvM oAPSLLAM

oAPvrr PlllMvM

Martianus Minneius fuel Minneust nam solum

genetiuum casum Minnei codices exhibent. uid. p. P1

adnoLj Pelix capella de nuptiis Philologiae et

Mercurii qua aetate scripserit flemigius Antisiodorensis

aeque inepte quaesiuit atque Martianum ab eo enarra

tum esse glossae multis codicibus seruatae teslantun ab

hoc enim homine profectam esse uitam MartianL quae

nomine auctoris omisso editioni Sasileensi anni Mbxxxll

praenxa est. summa docet similitudm quae inter hanc

uitam et excerpta de commento liemigii in Martianum

codicis cudiani n. SSS intercedit. sed de hoc interprete

poslea dicetun

fiecentiore uero aetate de Martiani aeuo exposuit

Meibomius in praef. uol. ll mus. script. hunc autem inquit

circa Apuleii tempora vixisse autumoa qui simililer cau

dentii flarmonicam et Mcomacki deraseni Arithmeticam

vertit sed haec opinatio ea solum re nititun quod pariter

atque Apuleius graecorum illorum scripta Laline inter

pretatus esty Martianus Aristidem ouintilianum in suum

sermonem conuertitl quae nulla plane causa est.

a se

hum-riuul- - -.-n---lrv----m1.--.-.--.u-....-.q... .l.-.--.-.r-- .... ..-r

.

llli PliASPArPio lii MAlirflAlqvM cAPlSLLAM

Multi alii ueluti vossius de poetis Latinis p. fiti cad

dius de scriptoribus non-ecclesiasticis fPlorentiae misi

p. liii vossius de historicis Latinis l. lll p. ii p. sea

Saxius onomastici litterarii uol. l p. fili p. blS sq.. Pa

bricius bibL Lat. ed. lii-m uol. lll p. glfx Punccius com

mentarii de inerti ac decrepita ling. Lat. senect. p. zoza

Schroeckhius historiae ecclesiasticae uol. xvi p. me Mar

f tianum circa annum illio p. c. n. uixisse tradunt nullis

causis additis. nam ne Saxius quidem unde suam opinio

nem hauserit indicat ita disputans circa Leonis fin-acris

orientis A va tempora iam senex fargumento trespersi

capillis albicanlibus uerticisf Llx p.SSSj scripsisse ui

deri potest cum quod carthago re/lorescere iioma contra

senescere coeperat . arg. L. 1/1 p. acxi de ilii tum quod

eSecurus Melior Pelixl lihetor circa consulatur/i Paulini

h. e. ut reor A. a ASS adeoque Anaslasio orientis Ai/a

eum ex mendosissimis exemplaribus emendaraL de cuius

tamen aetate non una est hominum eruditorum Lopinio.

duorum enim quibus utitur Saxius argumentorum alterum

falsum estz nam Leonis temporibus lloma non tam se

1 nescere coeperat quam potius prope emortua erat susten

tatis tot cladibus et cum barbarorum imperio subiecta tum

x ab Alarico et Siserico direpla. carthaginem autem eo

tempore reilorescere coepisse uelim scire quis Saxium

edocuerit. ego hac de re lustiniano potius credendum

censeo. qui quam misera Africae condicio a vandalis ex

pugnatae fuerit exposuit codicis ltit. ei alterum argu

mentum Saxius ex subscriptione codicis erotiani tcf.

meae ed. p. SL ei petiit de qua copiose exposuit otto

lahnius commentationum academiae Lipsiensis uoL v

p.Sb1 sq. illud igitur cum anno ALSS Martiani alicui

mmvavvikww-mwvv.vw--Ar.g

exemplo subscriptum sit. anne credibile est non uigintii

ne vim v

annis post librum scriptum iam librum emendatum

fuissei

Sed qui praeter hos in eadem fuere opinione. lacob

sius encyclop. llalens. uol. xv p. llS sq.. liernhardyus

litt. Latin. enarr. p. vest Saehrius litt. LaL uol. li piiod

aliiy fortasse lgeneris dicendi barbariem saeculum quin

tum exiens decere arbitrabantur. nos autem et homi

nem Afrum pusilla opera Apuleium imitatum sua pra

uitate saeculi alicuius genio documento habere et unum

saeculum hac solum ratione ductos ex eis eligere quibus

omnibus iam barbaries Latinos scriptores inuaserat. lu

bricum rati. scriptorem ipsum de se praedicanlem au

dire quam nostris tantum ratiunculis nimium coniidere

malumus. l

Primum igitur propter p. S1b. li rectissime in co

dicum inscriptionibus Martianus appellatur carthaginien

sis. aeque certum esse iudico Martianum non komaeuixisse

et scripsisse sed carthagine namque apertis uerbis Satura

dicit p. sua quem carthago alumnum suum iugariorum

uici-niam uidet obsidemem bene autem de ltemigii opi- i

nationei quae in uita ed. has inuenitun Martianum partim

llomae partim carthagine scripsisse. in qua etiam Punccius

l. l. alii. iudicauitrlliraboschius lstoria della lett.ltal. lllllSj

llafaello yolterano citando liauzoriid di non so quale lie

migio dice tL 11 commenL urbj chi ei viveva in liomay

ma non parmi che sia questa autoritd bastevole ad decere

larlof

Praeterea autem et ex hoc loco et ex p. lgfn Sl

ex quo desudatio cumque dislrictior tibi forensis rabula

tionis partibus inligata aciem induslriae melioris obludit..

lioppius recte conclusit forensibus causis agendis Mar

tianum occupatum fuisse et in loco quidem modo laudato

vl Pmnmrrio m MAlirPlAMvM SAPLLLAM

inesse etiam illud potest Martianum antequam ad forensia

negotia accederet studiis litterariis occupatum fuisses ne

cessario autem non inestz potest enim Satura Martianum

uellicans dicere statim ab initio liberaliorem animi ha

bitum causidici munus dempsisse uel quo minus indueret

obfuisse -- sed hoc manifestum est nulla plane ratione

Martianum Africae pro consule praefuisse. id quod cum

. alii concludebant ex p. Sid 1 tum P. lacobsius isque conlato

ioannis saresberiensis loco tPolycraL ll Sjg quem cur in

auxilium uocauerit nescioz nam ioannes ne uerhum qui

dem loco illo hac de re dixit. sed eandem fuisse crotii

opinionem ex inscriptione Srotianae editionis patet. idem

censuit Pluetus in libro elegantissimo sur llorigine des ro

mans fp. 1zoy. alii haud pauci. at uero hoc profecto ni

mis ineptum est hominem qui p. S1b. S sq. rei familia

ris tenuitatem deplorans seque ad uilia negotia ut uictum

sibi quaereret inuitum descendere questum Africae pro

consulem fuisse arbitrari. quem divitem aut fuisse aut

inter administrationem factum esse nemo ignorat qui flo

mani imperii qualis tum erat condicionis gnarus est. prae

terea autem codicis l tit.. m nolitia post s S posita flau

dauit locum liethmannus flollwegius. processus ciuilis l

p. gi si edocemur lustinianum praefecto praetorio Africae

epro annonis et capite . . . auri libras centums per annum

solui iussisse. inde autem nostro iure colligimus procon

sulem Africae dum procousules Africae sunt uel plus ac

cepissea quoniam is per omnem Africae dioecesin . . uice

sacra id est ex principis delegalione iuris diclionemy so

iam autem proconsularem siue fingitanam prouinciam

sub dispositione sua habebat fuerba sunt Soeckingii ad no

titiam dignitatum cap. a p. lzlS cf. Sethm flollw. p. tia lSj

et tantae dignitatis erat homo. ut ne sub praefecto quidem

mi vPPA . vu

praetorio italiae esset sed prouocatio ab eo statim ad

ipsum imperatorem fieret fnoL dign. ll xvn et fiockingius .

p. zilsy talem igitur uirum quis credat ea dixisse quae

p. Sifn b-S leguntur-i sed quod grauissimum est

p.S1b. 1 plane non dicitur Martianum proconsulem fuissezl

aliqua enim ratione hoc in loco deprauato inest Martianum

apud Africae proconsulem causas egisse

Attamen refutanda etiam eorum opinim quos p. v dixi

Martianum florentem ad annum dio uel circiter referre.

in qua opinione etiam lioppius est cnota ad p. ul hoc

enim patet pom 1 utut lectio restituenda est Africae pro

eonsulem conmemorari. itaque nullo modo de exeunte

saeculo quinto cogitari licet cum notissimum sit Siseri

cum a. ASS carthaginem expugnasse prouineiamque

Africam nonaginta quinque annos fait iustinianus L l. s lj

vandalos tenuisse. ut hoc certe tempore nullus fuerit

Africae proconsuL praeterea uero Martianus p.SS1.S haec

habet carthago inclita pridem armisa nunc felicitate

reuerenda. haec verba. quae eis quae ex Plinio lll SS ibi

exscripsit. de suo addidit. profecto non addidisset. si eo

tempore uixisset quo vandali Africam tenuerunt quos ad

uersus antiquos incolas crudelissime egisse et aliunde no

tum est et diserte exponit iustinianus l. l. sed in uniuer

sum patet carthaginem eo tempore quo haec noster scri

psit illustrem illain litterarum sedem fuisse quam Apu

leius celebrauit et de qua cf. lioppius l. l. et Sernhardyus

litt. Lat. p. SS.

liestat ut negem Martianum post vandalos a laeli

sario ex Africa depulsos uiuere potuisse quod cum iam

propter subscriptionem. de qua p. llli dixi tcti kossi in

script. chrisL l p. me laudatus a Mommseno prolem

Solin. p. xxxi statui nequeaty tum postquam a. SPA Africa

vlll PkAlSPAmlo m MAliflAMvM SAPSLLAM

lustiniani imperio subiecta est. nulli fuerunt Africae pro

consules. quod colligitur ex cod.l tit. SS g g hisce uerbis

concepta et ab eo cnimirum praefecto praetorio Africael

auxiliante deo septem prouinciae cum suis iudicibus dispo

nanturz quarum fingi et quae proconsularis uocabatur

carthago et Pyzacium ac frt-polis rectores habeant con

sularem reliquae uero id est Mtmidia et Mauritania et

Sardinia a praesidibus cum dei auxilio gubernentun foli

Morcelli Africa christiana u. l p. ego quamquam lieth

mannus llollwegius Africa inquit nebst Sardinien erhielt

emen eigenen Praefectus Praetorim welcker olme vica

rius ilber sieben Slatthaller worunter em Proconsul gebie

ten sollte fp. gil ego quidem de hoc proconsule diu

scrutatus nihil inueni

lla igitur de re cum vix dubitari posse uideaturi quin

Martianus ante annum LLSS uixeritj tamen accuratius aetas

definiri nequit etchristianae quidem fidei quod non nulli.

ueluti liarthius. uestigia deprehendisse sibi nisi sunt nihil

egeruntz nec uola nec uestigium apparet unde eum uel

nouisse doctrinam illam concludas unum sane superest

aetatis in sano homine satis certum indicium et enim

p. iii lg haec leguntur illic promzmturium ceras chry

seon Pyzantio oppido celebratum haec igitur hominem

ex auctore suo exscribere quam de suo urbis quam com

stantinus caput imperii factam splendidissime exornaueraL

nouum nomen addere maluisse si modo post annum gida

circa quem consecrata erat. uixit. quamquam uix humanum

puto. tamen praestare uidetur homini huic uel hunc in

credibilem stuporem exprobrare quam talem sermonis

barbariem saeculo post christum natum alteri obtrudere.

uerum illud quod dixi in tali re uel in Martiano dubitari

licere num suo se nuctori mancipare uoluerit dixi alius

llli vrrA vllilf

cuiusdam loci recordatusy quo in urbe komana comme

moranda Plinii cllll SSj haec verba italia dehinc pri

mique eius Ligures Pmbria Latium ubi fiberina ostia et

lioma terrarum caput ita immutanit t p. eli iiij l/mbri

mox Latiumque atque ostia libert-na dehtncque ipsa ca

jmt gentium lioma armis uiris morisque quam diu viguit

caeliferis laudibus conferenda itaque eo tempore quo

Martianus scripsit iiomae de antiquo splendore aliquid

detractum esse apparety quod quid fuerit frustra quaeres.

cum parum probabile uideatur nomao illam cladem com

memorarL quam passa est sede imperii Micomediam et

deinde constantinopolim translata

Sed enim imbrem in cribrum ingessissemus hac de

re noslris uiribus disputantes. si de uita aliqua in liarthii

aduersariis latente de sua opinione nobis persuaderel quis

quis in diariis litlerariis lenensibus anni ligat p. sao de

Saxii onomastico iudicium tuliL is enim de Pabricii uerbis

quibus bibl. LaL ed. 1Srn. uoL lll p. Slb dixit in casparis

liarthii aduersariorum inediti libri cxx cap. lS exstare

uitam Martiani eMS. uetustissimo peliLam ita disseruit lll/ir

wissen . . aus einer andern zuverlassigen ouellej dass

caspar Parth in dem . . angefzihrten flierit der Adver

sarien dargethani dass capella dea vatis dieser l/ita zu

folge unter dea Sordianis und also in der Mttte des

dritten . . lahrhzmderts gelebtj at quemnam codicem

hunc fuisse putas. cum firmissimis argumentis demonstrari

possit SarLhium quotquot Martiani codices enumeraue

rit totidem foedissimo mendacio ementilum essei qua de

re postea dicam itaque uehementissima suspitio oritur

spurcissimum istum nebulonem. ut Martiani codices multos

miros plano ementitus esL ementitum esse hanc quoque

uitam. ego olim in bibliotheca LipsiensL ubi ineditum istum

lin .. --.

x PftAllPAllllo m MAmlAMvM cAPlSLLAM

thesaurum seruari amici narrauerant. de eo quaesiui sed

nihil inueniebatur. alii llalis eos esse affirmanty neque

uero quidquam interest cum neminem fore suspicen qui

eos ualde desidereL

cAPvP smcvnnvM .

codicum quibus ad recensendos Martiani capellae

libros usus sum haec est descriptio.

codex Sambergensis cM. L v 1S.Slaeckii n. Sglj

scriptus est ineunte saeculo decimo in membranis formae

quadratae minoris folia sunt ducenta uiginti sex siue

quaterniones duodetriginta et ternio dimidius. primi qua

ternionis primum folium. quod aut scriptura uacabat aut

inscriptionem continebat. resectum estz ita cum folium

primi quaternionis extremum reglutinandum esset post

sextum lolium codicis. cuius haec sunt extrema uerba in

participatum operis consessumque suscep fp. a zop. er

rore eius ut puto. qui codices Sambergenses a. Mllcxl

tractabaL religatum est post secundum quaternionem in

haec uerba desinentem corpus autem fp. ea illi pagi

nae uersiculorum sunt uicenorum singulorum hunc

librum qui religiosissime et nitidissime exarauerat na

ctus est emendatorem.. qui eum cum alio eoque per

egregio conferreL quaeque discrepare animaduertisseL

in eis primam scripturam aut cultello eraderet aut sive

lineolis siue punctis adiectis induceret nouaque adderet

scriptura minutiore quaeque ideo fortasse tantum paullo

sequioris aetatis uidelur. praeterea uero duo nisi fallor ho

mines codicem tractauerunL alter non multo post primum

emendatoreml alter saeculo fere quarto decimo. et recen

nor me statim semouendus est. cum facillime aetas co

....---. .- ...... ..l.n.. r m

llli comcmvs xx

gnoscaturz pauca quae mutauit et addidit singillatim eno

taui. uerum antiquior ille nec facile nec semper omnino

distingui potest a primo librario primoque emendatore.

itaque ne falsam accurationis speciem iaclarem. quidquid

emendatum est a duobus primis emendatoribus littera b

insignirev quam distinguere quae distingui nequeunt ma

lui. emendauit autem bic ex ingenio quaedam sed ieuicula

omnia idemque aut egregie fallor aut addidit glossas pau

cas ad primum nonumque libros ineuntes ceterum saepe

difficile est intellectu quid primitus scriptum fuerit. ali

quotiens dispicere omnino non polui. rasuras significaui

stellulis. --. unum restat de quo contidenter quidquam

statuere uix audeo. cum enim antiquum illum emenda

torem ex uno libro codicem emendasse omnia indicia

suadeant. mira illa adnotatio quae facta est ad p. et lS

meae ed. hoc in quibusdam codicibus non habetur non

uideo quo modo explicari possity nisi librum ex quo fiam

bergensis emendatus est ipsum recensione aliqua ortum

esse putes. qua in re uide ne nimis audacter hunc codi

cem ipsum illum credamus. quem a. ALSS nomao docta

aliqua recensione ortum esse antea significauL quod si

uerum est. parum probabile uidetur inuentum iri librum

quo minus corrupta huius scriptoris uerborum conforma

tio contineatur.

codex li e i c h e n a u e n sis nunc caroliruhensis

n.Lxxlll scriptus est saeculo aut decimo exeunte aut uni

decimo ineunte in membranis formae maximae oblongae

ad exemplum aut eius ipsius aut persimilis libri. ex quo

Sambergensis descriptus est. quae in exarando erraueral

librarius. ea ipse ut uidetur postea ex arcbetypo suo

correxit. sed ita ut ex coniectura nihil emendareL itaque

ex hoc libro coniuncto cum Sambergensis testimonio

xu PSASPAPlo m MAkllllAltlvM SAPSLLAM

Martiani uerba restitui potuissent nisi in Pteichenauensi

propter situm et umorem putretieri coepto carie unius

cuiusque folii particula deleta esseL quae igitur in lteiche

nauensi legi amplius non potuerunt. suppleui ex codice

llarms tattensi n. cLxxxxlu saeculi aut decimi exeuntis

aut undecimi ineuntis. qui cum lleichenauensi simillimus

sit neque noui quidquam aiierat praeter aliquot leuissimi

momenti emendationes quamquam totum contulii tamen

non laudaui nisi ubi ille deticiebaL superest ut moneam

eius modi emendationes quibus veluti enem primitus scri

ptum postea in enim mutatum est. me non adnotasse nisi ubi

eandem in utroque codice emendationem deprehendissem

praeterea non notaui. certe notare nolui. afrodite armonia

archanus foebus sydus armcmiaa elementa ae et e commu

tata. assimilationem ubi alter codex seruauerat in talibus

quale est inpenderea non notaui in altero esse impendere.

llos tres libros domi contuli cum exemplo lioppiano

summam cum bibliotliecarum praefectorum tum regii

ministri liberalitatem expertus et liambergensi quidem

ad quintum Martiani librum recensendum carolus

llalmius ante me ita usus erat. ut paucis mutatis liber

ille ex praestantissima rhetorum editione repetendus esset.

idem rectissime de vlrici lioppii opera iudicauit.

qui postquam uir llassorum liilectori negotia publica pri

uataque ineunte hoc saeculo curasset. lilectore fugato

senex ad haec studia accedens llarmstattensem et llei

chenauensem in sua editione ita adhibuit. ut uulgata

lectione plerumque seruata raro eos inspicereL rarius

lectiones accurate exscribereL huius rei exemplorum

satis llalmius in adnotaticne posuitl pauca ego in

commentario notaui. unum addam non ut senem ob

iurgem neque disciplina seuera eruditum neque ingenio

llli comcmvs xm

l

quamuis acuto tamen parum subacto ita fretum. ut

ipse sapere quam superstitionem de vulgata firmiter

retinenda abicere mallet. sed nequis meam fidem cali

dius impugnet. ubi me secus quam lioppium de.codici

bus referre aut uerba ab eo in textu seruata a me tacite .

codicum meorum auctoritate reiecta inueniet. p. sea S

uulgabatur sexlum ex bdo uecwv buvauelvn dio-mc

quod retinuit lioppiusl nam rinoss inquit tcodices se

quimurt carolus Soettgerus in egregia commenta

tione. quae inserta est lahnii archiui suppL uol. xm

p. seo-ega ex liluclide irestituere uolebat sextum pnrov

mi ueicov buvauevn dkorovz illud ipsum in meis codicibus

inueni. ita compluries uerba codicum omisit ueluti p. est.

11 meae ed. tamen progrediente labore inuitus quasi con

iecturas excogitare coeperat interdum optimas et omnino

de intepretando obscurissimo scriptore aduectis aliorum

locis optime meruit. praeterea ulilissimam operam posuit

in laudandis hominibus doctis qui Martianum in trans

cursu tetigerunt his igitur in rebus me illo saepissime

usum esse lioppii nomine non addito scito siquis haec

lecturus est.

lam Sambergensis liber quantum omnibus qui huc

usque innotuerunt praestet abunde ex commentario meo

apparebit. ut nihil opus uideatur hic singillatim enarrare

quotiens eo usus emendauerim. quae in omnibus aliis ui

tiose circumferuntun aut suppleuerim quae in aliis de

siderantur omnibus. dicendum autem est de aliquot co

dicibus uetustis quorum ab optimis amicis notitiam accepi

nam Lucianus Muellerus mea causa codicem laer

nensem inspexit. Augustus wilmanns lleginensesg

Andreas Laubmann Puteaneumi et ftegium Parisinos.

carolus langemeister Palatinum vaticanum et

xllll Pmemrro lll MAllrrlAlqvM cAPPlLLAM

Sernensis quidem n. bSb membranaceus scriptus est

saeculo decimo. integrum Martianum contineL scholia ad

scripta sunt Puteaneus eiusdem saeculi est numero

vgooi insignitus. iiegius saeculi noni num. SSSSL lie

ginensem olim Praneisci Mansii num. last amicus ait

saeculo aut nono aut decimo scriptum esse omnesque

Martiani libros continere. ileginensem n. lbSb saeculi

decimi essez extrema uerba esse sonus vero diuisit. Pa

latinus n. lem saeculo xl scriptus esty continet libros

sextum septimum octauum. itaque graviores corruptelae

in nullo horum codicum sanantur itum codicem aliquem

lnon nominatim aifero ubi nullam de illo loco ex eo no

titiam accepit ueluti p. 11. SS in Puteaneo et itegio est

instanti concedere tibi sectus solitus aperireg in llegi

nensi lSSi instante conmeidere fcorn ex contenderey

tibi ile-iui tr et puncta supposita a m. rec.j solitus

aperireg in fieginensi lbSb instante concedere tibi sectus

l solitus apperire fcorn in aiperirey - p. iiz Sg in Pu

teaneo quis ccorn a m. sec. in quasi numae multos tcorn

a m. recentissima in multusj successor indicat qui .- in

liegio quis nunc tnume man. sec.j multus successor in

dicatur qui g in fieginensi nisi quis numece tcorz ad m. in

numej multus successor indicat -.qui.- in fieginensi lSSb

quis numae fnumae a m. rec. scriptum est ut quid primi

tus fuerit dispici non potueritj multus successor indicat

qui - pactae in Puteaneo cottidianis motibus agitarent

pede ire formantis speculo relucebatg in liegio cotidianis

motibus agitarent pede ire formantis speculo relucebatg

in lieginensi lgsi cotidianis motibus agitarent pidei

tcorn rec. m. in pedeij re/ormantis speculo relucebatg

in iieginensi lbSb quotidianis motibus aqitarent pidei re

formantis speculo relucebat. - p. lll ea in Puteaneo

wf-zz

i me comcmvs xv

crebroque capitlitio uulsu ambifuriumque mtal csupra

enital add. t mitale sec. m.j secum congressu miti/icatr

in lleginensi 1SS1 crebroque capillitio uulsa ambifarium

que mital in me corr. in arhitatj congressa tm. rec.

supra add. secumj miti/icatg in lleginensi lSSb crebro

que capillitio uulsa ambifuriumque mtal secum congressu

mihi/touia deinde ras. nouem uel decem litterarum -

p. 111o. z1 i-n Puteanei folio nunc deperdito legebaturg

in llegio est tum in togatis agmina-bus sosantios grucosg

in lleginensi 1SS1 tum in togatis ugminibus sosantios

grecos ccorn m.vrec. in gracchosjg in lleginensi lbSb

tum in togatis agminibus sosantios greckos ccorn al. m. in

grachusjg in liernensi tum in togatis agmtnibus sosuntios

gracchos - p. zoo lg in Puteaneo idem cornelius post

captus indos per germuniam nauiguuitg in llegio et Pa

latino 111111 el Sernensi idem coruelius post captos indus

per germaniam nauiguuitg in lleginensi 1SS1 item ccorn

al. m. in idemp cornelius post cuptos indos per germintuin

licorn al. m. in aj nuuigauitg in lleginensi lSSS idem

cornelius post captus tndos per germanicm nauigauzt

Praeterea luculenta exempla demonstrant quae in

meis libris uitiose circumferuntun emendata in codicibus

ceteroquin multo peioribus. ne ea quidem emendata in

ueniri in ceteris codicibus uetustis. ueluti p. fi eo octauis

est in Sambergensi harmstattensi neichenauensb sesquto

dauis quod requiritur ex vossiano interpolato scribendum

erat octauis exhibent Puteaneusllegius uterque Pteginensis

liernensis apparet igitur talia in-codicibus interpolatis non

ex uetusta traditione sed nouicia coniectura exarata esse.

omnium autem grauissimi duo loci sunt quorum alter

tstp. liilii 11. ibi cum ilalmius inter verba curas regere

animorum et eipwveia est rectissime haut pauca inter

lxvi PltAliPArlllo lll MAkrMAMvM cAPSLLAM

cidisse statuisset. plane eadem leguntur in eis quorum noti

tiam accepi libris. nam in Puteaneo est fit elegans clausula

ut est curas regere animorum ironia est simulatim in lle

ginensi lSSl fit elegans clusula cadd ut est curas regere

animorum ab al. md liironia est in lleginensi lbSb jit

elegans clausula ut est. 1ronia est.- in llernensi nt eligans

clausula ut est curas regere animorum yronia est ex

llegio amicus hunc locum non enotavit. deinde uero

pace eo hanc sententiam illis aestate grandes noctes pro

lixqsque hyeme dies. qua carere non possumus. omittunt

lleichenauensis et narmstattensis et in textu liambergen

sis. addidit in margine Samberg. antiquus ille librarius ex

suo exemplo. quam quisquis codex omittit eum apparet

prae lsambergensi neglegendum essez omittunt autem

eam omnes ab amicis inspecti. adscribam quae illo loco

in codicibus leguntur. Puteaneus praebet licet estate

grandes dies plixasql noctes nota septetrio ospicabil

illis lateat sine lineg llegius licdr estate grades ccorn a

sec. m. in grandesj dies qilixasque noctes chime add. sec.

mj nobgn septentrio ispicabilis fillis add. sec. mj lateat

sine fineg lieginensis lgsi licet fin add. rec. mj aestate

grandes dies prolixasque noctes nobisque septentrio con

spicabilis filios a rec. m. inter lin. add.b lateat sine fineg

lieginensis lbSb licet aestate grandes dies prolixasque

c-f- hieme add. inter lin. m. rec.j noctes nobisque septemp

trio conspicabilis t-f- illis add. inter lin. rec. mj lateat

sine fine e Sernensi nullam notitiam accepi.

llos igitur omnes codices ex uno archetypo deriuatos

esse docet cum corruptelarum grauiorum similitudo et

glossematum apertissimorum numerus tum lacuna illa.

quam llalmius deprehendit p. llli m et de illis quidem

satis est ad commentarium meum prouocare. de hac dixit

mihi 1

- illa oomcmvs xvu

lialmius ad rhetores Lat. p. tifll se huic textus depra

uationi qui succurrere studuerint fuisse iam media aetate

sati-s multos ex codicum interpolatorum numero appareL

quorum opera aliquot locos leuiter corruptos emendauiy

quos tamen integros conferre quam inutilis tam ingentis

fuisset laborisz desumpsi eorum lectiones ex lfoppii ad

notatione. itaque aliquot bonas emendationes praebue

runt fingi-anus codex Priburgi seruatus. vossianus

quo Arntzenius usus est cmiscellanea iliraiecti ad fllL

cloioccLxvp llresdensis. littenheimmuensteren

sis nunc carolirubae seruatus Monacensesflfoppius

habuit septem. quorum antiquissimum - saeculfx est -

adhibuit lialmius eumque iam uehementer interpolatum

ad interpolatos etiam lSodleiani pertinere uidentun

quorum tamen perexiguam notitiam lfoppius praebet in

terpolati etiam Leid enses sunt. quorum oudendorpius

in commentario Apuleiano frequentem mentionem iniecit.

paucorum locorum emendationem debeo codici Samber

gensi n. SSS qui solum nonum librum continet fuid.

p.Sbo.zb. SSLL il eva la sq.l. multa deinde uitia et ple

rumque quidem ut uidetur ex sua coniectura sustulit qui

primus Martianum edidit ex codice satis corrupto Pran

ciscus vitalis Sodianus viucentiae a.Mccccxc1xg aliquot

Sonauentura vulcanius qui Martianum ita euulgauit lia

sileae una cum lsidoro liispalensi a. MbLxxvlL ut quas in

marginem reiecerat boni alicuius libri lectiones eas ad

uerba scriptoris emendanda rarissime adhiberetg nulla qui

curauerunt editionem liasileensem anni Muxxxlr

Lugdunensem a. lbgl quam mutata inscriplione ex

Lugdunensi anni lbSS repetitam esse dixit libertusz

ego enim solum posteriorem uidi. praeclaram deinde

operam Martiano impendit liugeianus crotius puer

/y. uanrunus cAPl-SLLA b

xvm PliAlSPArPlo lM MAllyrlAlqvM cAPmLLAM

quattuordecim annos natus. quamquam non dubito quin

plus praestiturus fuisset. si codicem suum meis similem

accurate excutere dignatus esset. nihil egit walthardus.

ne graecas quidem litteras depingere ualuit coezius.

quorum uterque priores duos libros edidit alter Sernae

a. nos alter Morimbergae a. ligzk ego quantum po

tui suas omnibus editoribus coniecturas adscripsil qua in

re illud male me habeh quod quae inter llodianum et vul

canium prodiere editiones praeter Sasileensem non uidi.

ut aliquotiens vulcanium aliquid emendasse adnotauerim.

de quo ille contra consuetudinem nihil dicit. ut suspitio

oriatur eis in rebus ab illo anteriorem editionem. fortasse

Mutinensem . expressam esse. qua tamen libertus princi

pem modo repetitam esse contendit.

ne meis in emendando rationibus unum addam indi

gestum in particulis ab ipso excogitatis sermonis tumorem

tam intactum relictum esse quam foedam neglegentiam in

locis aliorum scriptorum a Martiano excerptis. ita factum

est ut aliquotiens Lu edeckio fde Marciani capellae libro

sexto Sottingae lSSSj Soettgero quid p. xlilj Meibo

mio non obtemperauerim in eis emendandisl quae quam

quam aperte uitiosa sunt. si rem spectas. tamen potius scri

ptoris immani oscitantiae et neglegentiae quam librarioruui

socordiae et libidini tribuenda uidentur. in uocabulis scri

bendis ita codicibus me mancipaui ut saepe quae aperte

falsa sunt retinuerim. saepius constantiam et aequabilita

tem sciens neglegerem

Superest ut codices enumerem quorum notitiam non

plenam et perfectam sed eam tamen habeo ex qua apparet

Martianum capellam a medii aeui hominibus dignum iu

dicatum fuisse ex quo adulescentes in scholis institueren

tur. cuius rei diserta testimonia iam c. Sarthius f ad

llli comcnsvs xvnn

claudianum p. est et l. A. Pabricius tbibL Lat. lll me edi

lilrn. et bibl. med. aet. l p. aaoy adtulerunt ut satis ui

deatur quoad iieri possit. indagare ex quo tempore in

scholis Martiani libri adhiberi coepti sint.

lgitur iam Pabricius hunc gregorii rlluronensis

locum laudauit clibn x extr.l. quo auctor successorem

quisquis futurus erat. adhortatus ut librum suum diligen

ter conseruet cum alia tum haec dicit equod si te sa

cerdos dei quicunque es Martianus noster septem dis

ciplinis erudiit id est si te in grammaticis docuit legerey

in dialecticis altercationum propositiones aduertere. in

rbetoricis genera metrorum agnoscere. in geometricis

. terrarum linearumque mensuras colligere. in harmonicis

sonorum modulationes suauium accentuum carminibus

concreparez si in his omnibus ita fueris exercitatus ut tibi

stilus noster sit rusticus. nec sic quoque deprecor ut auel

las quod scripsif et in codice colbertino haec quae ad

scripsi cum tota extrema libri decimi parte omitti adno

tauerunt Suadetus et fllarannus in edit. Paris. anni lSSfi

simul cointium cea quae secuntur a quopiam neoterico

addita fuissei censere obseruantes et facile profecto es

set iudicare hac de ret si editores Sallici paullo maiore

cura et de codicum suorum auctoritate retulissent et ua

rietatem scripturae adnotassent. nam hoc haud scio an

ex editorum silentio concludi possit legi epilogum illum

in codice camaracensi fisaec vlll et lx exaratosj et

llegio lh similiter enim in codice cluniacensi alia pro

hoc epilogo substituuntun multo minus ea quidem ut

uidetur apta. sed cum inter praefandum cp. xlllj elle

gium S fere in omnibus cum cluniacensi conuenirep di

xissentx iure de eorum fide dubites. qui hoc loco de ltegio

ll nihil adnotarunt. tamen ueri simile duco in aliis codi

bate

xx Pmnrulo m MAkllllAnvM cAPllLLAM

cibus uelut in omnibus editionibus anterioribus epilogum

illum legi neque qui falso acumine uti noluerit aut in

rebus aut in uerbis quidquam inesse censebit quo are

gorium flluronensem epilogum illum operi suo addere

noluisse appareat itaque cum gregorius anno SSS na

tus sit. iam exeunte saeculo p.c. n. sexto Martianus scho

las occupauiL cum qua re optime conuenit quod iam a.

ziSS Martianum emendatum esse apparet ex subscriptione

de qua dictum est p. lllL

liuos locos adscribam a Philippo la f f e mihi indicatos

quanto in honore illis temporibus Martianus habitus sit

declaraturusy alterum excerptum ex epistula wibaldis flor

beiensis ecclesiae procuratoris ad Manegoldum anni lMS

tlalfe mon. corb.l pmgj gsed uide ne errauerit iudicium

tuum quod in me scientiam et facundiam predicasti quae

illo Marciani capellae multiplici et enigmatico epithalamio

tigurantun Artes quae dicuntur liberales et cetera quae

de medicina uel agricultura scribuntur ab optimis prae

ceptoribus accepi. f alterum ib. p. me equociens Mercurii

et Philologiae coniugium considero i cett.

fit totum quidem opus complecti uidentur

Autricensis L membr. il cllaenel cat. p. lsoj

Autricensis a eM. fl de nuptiis philosophiaeg

tractatus de artibus et scientiis uariisi

Aurelianensis tM. c. d. n. ph. et Mf saec. xv.

membr. 1z. illae/uel p. lSflj

liruxellensis membrg AL filaenel p. resi

cantabrigiensis 1 fcodices Parisiis et in brit

tania seruatos quia qui huc pertinent libri non ad manum

sunt ex Montefalconio laudoj tM. M. P. fl de septem arti

bus liberalibus tractatust cantabrigiae in bibl. publica.

blil comcnsvs v xxi

icet MSS. AngL L a SASAL esit hoc uidetur lioppius

usus esse - . i

cantabn il eM. ci d. n. Ph.i eliber antiquissimus

et Saxonicis scriptus characteribus lcaL MSS. Angliae L

a lilia collegii S. benedicti lSLi

cantabn b eM. Min. cap cum commentario uel

glossa Alexandri Meckam cat MSS. AngL L S. MSS. lSfL

vossianus 1 eM. tl cum scholiis cat MSS.

AngL lL 1. SSSSL SA. bibl. lsaaci vossiL

vnssianus z eM. cn cat MSS. Ang. ll. 1.

esse Szl i

vossianus S eM. tl grotii uiri doctissimi manu

cum manuscriptis collatusf cat MSS. AngL iL 1.

esse Stl

ottobonianus fbiblq cardinalis ottohoni liomae

Montf. l p. 1S1 di eM. cap xlv saeculof -

cassinensis tMontL L p.z1Sai eM. c. d. n. Ph.

et M. cum scholiisa

cassinensis z fMontii ib. p. iiti a. - bibL cassi

nensis n. SSSj eM. c d. n. Ph. et Mi

ca esenas feSelecta ex bibl. fratrum minorum cese

nae quae olim fuit Malatestarumy Montf. L p. ASA di

eM. c. d. m Ph. et M. item de gramm itheton geometria

et Arithmieticaf

rllaruisianus felix biblioth Srimana bibl. illarui

sianaf Montf. L p. ASzbi eM. ca

venetus lin bibl. Sti. ioannis in viridario p. SPL

Montf. i p. ASS cd eM. fl operaf

Ambrosianus 1 P llg Sup. membr. foL min.

saec. xv continet lib. 1-v1n1 s gea de eo et de altero

Ambrosiano fuid. p. xxvii olim a me inspectis neque ul

lius pretii habitis contirmauit me fiuilelmus Stude

. A l l

ot

XXII PRAEFATIO IN MARTIANVM CAPELLAM

mund qui particulam utriusque cum exemplo Koppiano

collatam liberalissime mecum communicauit. v

Parisinus 1 ('Montf. Il p. 755 a. n. 5073) ‘M. C.

cum commentariis,’

Parisin‘i 2—6 (ib. n. 5302-4. n. 5302 2 n. 5312)

M. C. libri 9.’

. Parisinus 7 (ib. n. 6111) ‘M. C. de 7 artibus

liberalibus.’

Parisinus 8 (ib. p. 309 b. Bibl. Caroli de Mont

cbal archiepiscopi Tolosani, cod.- CXXXIV.) ‘ M. C. de

nuptiis Ph. in uelustissimis membranis.’

Colbert'ini 1—3 (Montf. Il p. 928 b. in bibl. regia

Parisina bibl. Colbertina cod. 637, 1496, 1918) ‘M. G.

(I. n. Ph.’

Sangermanensis 1 (bibl. S. Germani a Pratis,

Montf. I[ p. 1131 d, n. 529) ‘Mart. Minei Felicis Capellae

libri IX de nuptiis Philologiae. De Grammatica. De arte

Dialectica. De Rhetorica. De Arithmetica. De Astrologia

et de Musica.’

Sangermanensis 2 (il). n. 638). inter multa alia

‘Mart. C. opuscula.’ -

Monasterii S. Martini Sagiensis (n. 29 Montf.

Il p. 1249) eM. M. F. C. libri 9 de n. Ph. cum commenta

riis Remigii’ in fol.

Monasterii B. M. de Becco (Montf. II p. 1256d.

Catal. Manuscr. mon. B. M. d. Becco n. 221) ‘Marci Minei

F. C. de n. Ph.’ ctt. deest initium et finis. fol. ePasciculus

uariarum chartarum, quaternionum ctt. hinc inde auul

sorumg Ita in unum collegimus quia suis locis restitui non

potuerunLa adcuratius de hoc codice egit Rauaissonus,

Rapport sur les bibliothèques des departements de l’ouest

Paris 1841 p. 515.

ivrwrm-Ln llli oomcmvs xml

Parisinus S tin bibl. S. victoris Parisiensis Montf.

ii p. lSiSj tM. c. d. n. Phf .

Abrincatuanus tltauaissony llapport ctL p. me

bibliothecae dlAuranches n. esse AL saec. x. hic codex

primo loco continetzl eincipit liber de nuptiis M. et Phi

lologia Marciani Minei. Le texte de Marcien a-est ac

compagnel sur les marges et entre les lignes de quelques

glosesy remarquables seulement par les traductions ex

actes quaelles donnent des mots grece A ce signe je

croirats reconnaitre la main de jean Scot lrigelney qui

passe e/fectivement pour auoir commente Marcien cf

Suelferbytanus 1. tlibert cataL p.Sg. n. Mg fol.

saec. xllL membr. Sud. ego tMarc. cap. ne n. Pb. et M.

libri 1x. Luculenter exaratusf

vindobonensis z tlindlicheri cccxLvlp membr.

i saec. xv. eMartiani Minei Pelicis capelle aphri liar

thaginensis de septem liberalibus artibus incipit liber pri

mus de nupciis philologiaej tsed si Plndlicherum recte

intellego continet tantum libros l et in

vrbinatem n. Sgg exeunte saec. xv in membranis

scriptum esse aftirmat c. langemeisten omnes vllll libros

continet. scholia nulla adscripta sunt capitulis tituli additi

sunt

ne vatica nis qui totum opus continent iam dictum

est p. xlllL a p

ne Monacensi nunc inter Latinos n. lelligi olim

ltaL S. limeranus me lioppii Mon. c.. dixi p. xvlL de

ceteris Monacensibus nec lioppius accurate quidquam dixit

neque tL P. l-lermannus tpraef. ed. lioppianae p. lxi

usus est autem lioppius praeterea

Monacensibus sex. secundus est inter cod.

Mon. cat n. esse praecedit sallustius sed scriptura

nara-mv

xxlm PkAllPArlllo m MAlMllAMvM oAPmLLAMb

differt lioppius haec inscripsit elienedictoburanus se

illa A me littera n signatus. codex ille ipse est quem

Pezius fin thesauro anecdot. lii lll. P. lll p. lilgj laudat

eique septem seculorum aetatem adscribitmi continet

l. l et ll cum scholiis. tertius inter Mon. lat. est

n. Man. antea kat S. fimmen mL continet librum l

et ll cum glossis. llioppii m et S. gregorii homil. refer

tur ad saec. xL - itidem antea flatisbonae in coenobio i

S. limm. mon fuit qui est inter Mon. cod. lat. n. MAoL

praeter Martiani librum quartum Soethii scripta quae

dam philosophica continet. saeculi est xl aut x. lfoppii

P. - lioppi cod. A uidetur esse llat. S. 1Smm. ill Mon.

cod lat. novo uaria et Martiani l.vl etvll continens. -

Mon. cod. lat. p. ume fsaec. xu lfoppii fl puto est. in

sunt libril et ll cum commentario. - de ii qui solus

restat adcuratiorem notitiam nullam habeo

Lugduni liatauorum hice codices Martiani asser

uantur secundum ecaL libr. Man. qui inde ab anno lMl

bibL Lugd. fiat access. descr. lac. Seel lSbSi p. Sg

eMartiani Minei Pelicis capellae de nuptiis Philologiae l. l

et ll lll PSS u. - Sfig rj lnscriptio recenti manuz Mar

cianus de nuptiis philologie li bibliotheca coenobii S.

1 lacob Leodiensis vid eius cataL n. esse praeterea in

uetustiore tcatalogo libr. tam impress. quam manuscr.

Lugd. lilfi hi Martiani libri commemorantur i lj p. eae

Martiani M. P. c. Afri carthaginiensis de vn liberalibus

artibus in membranis codex antiquissimus bibliothecae

donatus a Petro Scriuerio. lfiofi ipsis idibus octobribus

Adduntur effigies Schematum Seometriae ln membranis

siue columnis Sfi cf van wyn. lluisz Atende leuen.

voL l p. lll p. mor t hunc ego librum inspicere non

potuit vxvm P. se - m p. SSS Martiani M. P. c.

llli oomoievs xxv

libri vu tibi enim finitj de nuptiis Pbilologiae cum ad

scriptis hic illic glossis. llominus ligbertus Archiepisco

pus rllradercensis obtulit..... hunc librum quem vene

rabilis llominus Sherardus ne Poelgheest abbas eiusdem

loci religari fecit anno llom. MSS in membr. xvllL

P. si -- Si idem integer plane ut habeat libros vuu /

quos ita finit eMartiani M. P. c. Afri carthaginiensis de

v Armonia liber vuu explicit. ln membranis xvui P.SS. -

lll p. sis Martiarius M. P. c. A. k libri de nupt. PhiL et

Merc. siue de arte grammatica ln charta. lix bibL Mel

dus rllherenote xix o. Sti - ei p. SSl Marcianus capella

cum glossis densis. ln membrana manu antiquae -

ij p..S1o. ln membran. ....Plomina prouinciarum gen

tium urbium insularum et Paradisi fluminum etc. ubi est

nomen Marciani lvi c. . .. - Sj p. si 1. llescriptio orbis

terrae uel sphera geometrica Marc. M. P. c. A. carthi -

his accedunt editiones Martiani cum codicibus m. s. con-e

latae hae quas item in bibL Lugd. asseruari scribit llahl

mannus elj capella MSS. cum notis MSS. A. Sronouii

il SS. - m capella vicentiae Mgg cum adnoL MSS. a

Perizonio xvllL o. ea - Sj Mart. cap. per lionauentu

ram vulcanium Sasileae liili cui a uiro docto nonnulla

sunt adscripta. - lll capella. Satyricon cum notis liug.

grotii Lugd lSaL MSS. cum annot. c.1. vossii. in S. A

si capella Septendecim paginae sunt collatae cum MSS.

in octf haec mecum olim per litteras benignissime com

municauit Pranciscus liablmannus

buos priores libros complectuntur

ide Monacensibus dictum est p. xxnw

Ambrosianus M. Si sup. membranaceus saeculi

xuu formae oblongae minimae

Perolinensis cLaL foLSbj cum glossa amplissima.

xxvi lPltAldpAllllo m MAltflllAblvM cAPliLLAM

membr. scriptus est a. MSS. fuit il weimann-i cancellarii

cliuensis praeterea continet Soethium de consoL phiL

corruptissimus et interpolatus .

cissen sis n. se AL min. membran. saec. xlllL ex

collatione quam otto tcomm critt. in codd. bibl. acad Sissd

publici iuris fecit nullius eum pretii esse apparet. glossis

otto solus opinor delectatus est cp. lll sq. et p. SSS sq.j.

bresdensis tPalkenstein p. zezy saec. xv. inter

polatum eum esse ex lloppii commentario apparet.

cuelferbytanus z tlibert cat. p. eo n. 1so

membr. i saec. xlw

Lipsiensis fcaL MSS ed. Maumanm crimmae 1SSS.

iiz cod. cn et Lat. n. xL. cum alia tumj tMarciani il

duo priores libri cum scholiis copiosissimis quae recte

weberus eexpositionem doctam et amplissimam vocatf

lncip. in quem psallentem thalamis et matre camend

lSxpL Paueantque muse et chelis .latoia. Scholiasta eadem

pag. qua Lucanus explicit sic incipitz ritulus iste quas

tuor nomina dat auctori suo. lixplic si faueat latoia

chelisa id est apollinis

lacobaeus fin aedibus lacobaeisy cat. MSS. Angliae

lL 1. esse em

liasileensis P l ea cum commentario et uita

tllaenel p. 1soy. cum interpolatis facere uidetur. de

llugiano dixi p. xvlL

dothanus membr. saec. xl cum glossa tcti lacobs

et vkertd meum in usum olim c. langemeister contulit.

vindobonensis 1 tcccxciv lilndld eMartiani ca

pellae de li Pl1. et M. l. ll.a inscriptioz eMarciani Minii

capella liber primus incipit.j subscriptionem saec. xvi

additam esse lindlicherus ait hanc eexplicit aurea lingua

uel angelicus doctoris llragurdinif

llli comcmvs - xxvii

Primum librum

it e gi n en s i s 1S11 membranaceus. saeculi xu

llegin ensis est tolim zozy membr. saec. xlL

Secundum et tertium libros

Suelferbytanus li tlSbert catal. n. lbg membr. S.

saec. xmyz ttertius liber primo loco positus estf

rllertium librum

breuiatum ut uidetur v -

lialiolensis alat MSS. Angliae L S n. SSL L. fi

oxoniaej lM. tl de origine uniuscuiusque litterae et eius

sono breuiterf .

quartum librum .

Sangermanensis Ai tMontflL bibL mon. S.cerm.

n. 1111 eM. fl nialecticai l

Sernensis Sinneri SSS alia etiam conplexus in fol.

scriptus nescio quando.

Monasterii s. Albini Andegauensis m 1SS

fol. apud Montf. ii p. me at

ouartum et sextum libros

vind obonensis S ccccxLv lindlj mbr. zL p. lib

SroL - p. glS c.

Sextum librum .

Pambergensis e tlaeck cat. i p. SL n. SSS.

saec. x-. ill m l. 1c.l eliber de mensura lunae et de ma

gnitudine terraes ctt. i

Sextum septimum octauum nonum libros

vindobonensis il qcccxxxxtv lindlvl membr.

saec. xL i fol. lbtl

octauum librum

lierolinensis tfoL sen saec. xu interpolatus.

unam emendationem suppeditauitz quod enim p. sos z

fremit-w

xxvnl PSASPAPlo m MAlirPlAMvM cAPiSLLAM

dixi legendum esse aequalibusl illud tsciL equalibusi in

hoc codice legitun

. neginensis libi membran. saec. xv fAstrologia

martianiij fuit Alexandri Petauii senioris

cantabrigiensis S lin collegio S. rllrinitatis cataL

MSS. Angliaey L S. sed si eM. il de Astrologiaf

liurscoughianus clibri mss. reuerendi domini

Surscough cat MSS. AngL ll. 11 MSS. Sj eM. tl Astro

nomiaf

colbertinus li lMontfaue ll. inter colbertinos

n. fibgfij eM. tL Astrologiaf

Sangermanensis S tMontt lL inter Sgerm. medii

PM. il de Astronomiaf

Puteaneus ftL Soetsch dispuL circul. de Solino

Altdorf. lSSS p. aai eM. tl lib. de sphaeraf

vindobonensis ccccxxxxnn lindlicherii usque

ad p. egi SroL eflexio aequi natialem paene directum

secatf

Ptonum librum

liambergensis n. SSSa uid. p. xvlL

verbo tangam impudentissimam casparis Sarthii

i fraudem. qua uel ct lii flermanno fpraetl ed. lioppianae

p. vl sqd imposuit. quos enim thesauro sibi e charioresi

codices uel ecascae antiquitatiss laudare solet. eis tam mi

rabilis similitudo cum ipsius Sarthii contortam uerborum

stribliginem adamantis emendationibus intercedit. ut hodie

uix inueniri putem qui illi credat in diruto aliquo mona

sterio -- si modo recte memini - istos inuentos esse

thesauros.

Primus capellam enarrauit loa nnes Scotus Plri

gena. cuius expositionem memorat Labbeus bibl. nou

llli eLossAromevs xxvmr

m. s. p. tib laudatus ea Pabrieio lll p. me inuenisse sibi

uisus est Abrincatuis hunc commentarium liauaissonus

cuius uerba transscripsi p. xxuL eiusque particulam nu

per li llaureau edidit cnotices et extraits ctt. uol. xx

p. lll ex M. S. Sermanensi de Pratis. qui quamquam

ad cognoscendam philosophiam scholasticam utilis uide

tur. ad Martianum nihil commodi alferety quippe in quo

plane caedem corruptelae inueniantur atque in nostris co

dicibus. l

neinde llemigius Antisiodorensis ioannis Scoti

aequalis commeutarium scripsit. cuius permulta exempla

supersunt ueluti Lugduni liatauorum elt .A. com

mentarii in M. e MSS. in zP adseruantun eidem uidentur

quos lac. Perizouius bibliothecae Leidensi legasse dicitur

a Pabricio lll p. Sll

vindobonae Plndlicheri cccxxx Mart. saec. xvL

cum alia continens tum n. lv f. vc-zoc ell A. Slos

sae in Marc. cap de M Ph. et Mi initiumz ttu quem

psallentem . lntroducitur hoc loco quaedam Marciani

amica hos uersus in honore himeuei cecinisse qui fertur

deus esse ntupciarum uel naturalium finisz edecet igitur sermonem racionemcounxcoerpecmiohnaubmelre

sic felix falsus innuit falsa capella

corpore qui meruit miseram nunc ducere uitam.

Marciani Minei Pelicis capelle clossole in Musicam com

posite a llomino llemigio expliciuntf

llomae keginensis n. 1S1o. fol. membr. saec. xl

eincipit commentum in geometriam Martiania

Abrincatuisz liauaissonus fL l. p. llfwl in eodem

codice in quo primo loco Martianus legitur septimo legi

haec refertc eincipit commentum llemigii in libro Marciani

Minei Pelicis capellaef ullitulus iste quatuor nomina dat

xxx Pnaumno lu MAP/PlAblvM oAPmLLAM

suo auctori etc.a clest la glose de flenti diAuxerre ebri

uain du neuvieme siecle sur le Satiricon de M. c. cette

glose est inedita et meme les manuscrits en sant rares.

celui dlAcranches est incompletin tusque ad finem libri

sextit

li ecci in uetere calalogo Ahrincatuano apud lla

uaissonum p. SSS et MS. sed num hodie exstet nescio.

rllurici aut esse aut fuisse uidetur hic commentarius

cf. t histoire litteraire de la Prancea tome vl p. 1zo eAr

noul Pl/iou teimoigne que de son temps on les voioit aussi

i a zurichf

Suelferbyti cudianus SSb excerptum paucarum

paginarum de quo postea dicam.

Lipsiae qui adseruatur liber n. Lx Maumanni

saeculi xn foll. ss ltemigii esse admodum ueri simile est.

Maumannus de illo codice haec habet lcaL MS. Srimmae

AL 1SSSj ectlossae in M. c. llesunt titulus initium finisf

lncip. e Sapientia et ineloquentia prodest semper nunquam

obestf tquae ad uerbum congruunt cum eis quae in

cudiano SSS leguntur qui kemigii estj elixplic. Srauat

fata succidentis osirisa in primo libri folio a manu re

centiore legunturz iMonasL S. vdalrici Augustae. Sottfiz

chr. Soetzius in programm. quo bibliothea senat. Lips.

bonae menti dedi-caudam atque aperiendam fore indicit

tLips. 1111.l p. SS haec de illo codice scripsitz eAnecdo

torum cateruam augent glossae latinae in Marc. capellam

membranaceao. in principio tamen uno folio truncatae

quae num caedem censeri debeant cum eis quasLabbeus . .

citat uel sub nomine expositionis Scoti lilrigenae laudat

tuto hariolari non licet. ld liquido satis constat. Scholia

stenuibi nobis sisti et Mythologia antiqua et Philosophorum

ueterum placitis haud proletarie imbutumf risum monent

mm

bPj Avcromevs xxxi

hae laudes in llemigium collatae. nam cum ex iueptissi

mis illis glossisi quas interdum lfoppius fueluti p. 1so et

z11y attulit apparet nihil plane ex his commentariis disci

potuisse tum ipse cod. Sud. SSS saeculi xl olim tractaui.

ut in orbe terrarum numquam quidquam insanius scriptum

esse satis confidenter spondere possim

llestat Alexander Plecham. cuius codicem unum

commemoraui p.xx1. memorat hunc commentarium Lelan

dus de scriptoribus Sritannicis p. eui laudatus a Pabricio

lll me de eo accuratiorem notitiam nullam accepi.

lnterpretationem germanicam a flrafiio editam iiero

lini 1SS1 glossatoribus de quibus dixi nihil praestare

ridiculae explicationes permultae docent. noui uix quid

quam ad Martianum emendandum ex ea discetur.

cAPvll1 llllillillllvM

Martianus qua ratione auctores suos exscripserit

apertissimo documento sunt libri quintus sextus nonus

quinti enim posteriorem partem Aquilae liomano debuitt

noni maiorem partem Aristidi ouintilianm sextum conflan

uit paucis exceptis ex Plinio et Solino. ut antea putabatur.

nunc enim postquam Solinum Mommsenuslpraeti p. xxi

sqd demonstrauit chorographiam aliquam Plinianam in

epitomen redegisse. uix credideris Martianum ita modo

Solinum modo Plinium exscripsisse. ut mea annotatio ex

hibet. sed potius illam Plinii epitomen ubique adhibuisse.

neque omninoy nisi ubi uni alicui totum se mancipauit

uelut Aquilae et AristidL ueri simile duco ex uariis aucto

ribus sua hausisse sed potius ex simili aliquo opere ency

clopaedico. sed de his ariolari tantum licet cum nihil

quantum sciam de tali opere traditum sit. ego satis habeho

xxxii PkAliPlflllollbl MAlirrlAlilvM cAPnLLAM

demonstrasse probae et antiquae doctrinae illud opus quod .

exscribebat uestigia retinuisse. hoc enim ante omnia ca

uendum est. nequis credat Martianum ubi varronem lau

dat eum ipsum ante oculos habuisset laudauit ut hoc

exemplo defungar in sexto libro ne semel quidem Soli

num et Plinium quos exscripsiL compluries autem varro

nem Plinio scilicet ipsi laudatum. itaque M. rllerentio

varrone iam liitschelius iquaest. varron. Sonnae leia

p. loj et lirahnerus ide varronis philosophia. moui

Srandenburgii lSAlfi p. exo suspicati sunt post tl P. iier

mannum ipraef. ed. liopp. p. xxi Martianum capellam

aliqua tenus usum esse. quorum argumentis unum placet

addere. quo in uniuersum quantum varroni se addixerit

patebit. varro enim Stoicorum hylozoismum. quo totum

mundum deo animari deumque esse sibi persuaserant icf.

in primis Laert. lliog. vu ro lSii pinguius paullo ita

exornauita ut Stoicorum placitum eeov be xai rov xocuov

xai -robc dcrepac xai rbv mv rov rj dvwrdrrw rton/twv

voov ev dies/pi arbitrantium iPluL de plac. pbiL l liii

his fere uerbis seruatis ab Augu-stino ide ciu. dei vn a

cf. Lipsius physioL Stoic. ll diss. xl et Pranckenus

fragm varronis apud AugusL de ciu. dei seruata Lugd.

SaL lSSS p. ea sqj expresserit tab summo autem cir

cuitu caeli ad circulum lunae aetherias animas esse astra

ac stellas. eos caelestes deos non modo intellegi

esse sed etiam uiderik haec Martianus ita imitatus est ut

deos. quos non modo sermocinari sed etiam nuptias facere

ad sui aeui exemplum iussit tamen simul astra esse uolue

rit. nam Astronomia ehaec enima inquit ip.So1.1S sq.j eue

recundae arbitror probitatis motus cursusque proprios ipsis

edisserere qui mouentur docereque deos uelle quod fa

ciuntf cf. in primis quae leguntur p.S1 jb cum lioppii nota.

llli PltlMo Lllslto xxxlll

omitto priorem primi libri partem fabulae ipsius

eiusque non tam facete iictae ut quem Martianus imitatus

sit quaerendum uideatur exordium continentem deinde

uero quidquid de reconditiore deorum natura Martianus

obscure plerumque innuit varronianae doctrinae uestigia

prae se ferunt ueluti p. 1b. Srl sq. de his Martiani uerbis

haec cum luno ad/ixai ut adhaerebat elatiori plurimum

louil adclinatis eius auribus intimaret de quodam pur

gatioris uibratiorisque luminis locoi adlapsa sensim Pal

las corusca descendit atque ita ut uidebatur uertici

louiali inhaerere superuolans tandem constitit subli

miore quodam adnixa suggestu lioppius ip SSl adnotat

e Piodoro haec hausisse uidetur. mihi potius tota res a

varrone petita uidetur. id quod patet ex loco varronis

apud Augustinum libri de ciu. dei vlL 1S. totum enim

hoc capitulum varronianae doctrinae plenum esse rectis

sime iudicauit Pranckenus cfragm varronis apud Augu

stinum de ciu. dei Lugd. li 1SSS p. Slljz sequitur autem

cum ex toto rerum habitu tum ex capitulo 11 in.g ibi

cum varronem laudet apertis uerbis facile colligitur quae

paullo antea generatim de paganorum opinionibus expo

suerat ad eundem spectare varronem ipsum ubi cum

legatur Mineruam etiam quia eam humanis artibus prae

posuerunt nec inuenerunt uel stellam ubi eamvponerent

eandem uel summum aethera uel etiam lunam esse dixe

runt patet Martianum Mineruam summum aetherem signi

ficare uoluisse quippe quam sublimiore quodam adnixam

suggestu depingereL iuppiter deinde secundum ueterem

explicationem apud Martianum inferior aetheris pars est

luno aer. praeterea huc facit August de ciu. dei lllL 1o

cur illi etiam luno uxor adiungiturt quae dicitur soror

et coniunx. quia louemfinquiunti in aethere accipimus

1 .

autumnus cArsLLA c

xxxml PltAlSPArPlo m MAlirlllAMvM cAPldLLAM

in aere lunonem et haec duo clemente coniuncta sunty

alterum superius alterum inferius quis igitur non uidet

illud inquiunt quamquam generatim de paganis dictum

in varronis solius auctoritate adquiesceret neque dubito

quin hoc etiam quod paullo post legitur ex varrone peti

tum sit 1aut si aetkeris partem superiorem Mineruam

tenere dicunt... i

sequitur ut dicam de eo loco ubi tp. 11 z sqd de .

regionibus caeli et de deis in eis habitantibus exponitur.

quam uniuersam disciplinam latruscorum esse. nihil est

quod posttlMuellerum tvol.llp. lgg sqg demonstrem hoc

enim non solum apparet ex Plinio litruscos caelum in

sedecim regiones diuisisse narrante tcti quos praeterea

laudat lioppius p. gl ad lino sed Martianus ipse quos

bissenos collegas lonis appellauerat deos fp. 11 Sj eos

alio loco fp. sata lSj liltruscorum esse dicit

tbis sena quamuis uos litrusci numina

ritus frequentent atque opiment uictimisf

cf. Muellerus ll p. S1. itaque llrahnerus de hoc loco sic

iudicat cde varronis philosophia p. ne enec repugnabo

siquis admodum probabili coniectura quae Marcianus ex .

liltruscorum disciplina augurali tradit lztb sqq. lecta fuisse

contendat in varronis antiquitt. rer. diu. lib. llli sed

quae ex varronis libro illo lll seruata sunt fMerkelius

p. cxv sqd in eis nihil inuenies. quo adducaris ut varro

nem reconditam banc et abstrusam iitruscorum discipli

nam exponere quam intra populi llomani instituta et

opiniones de rebus sacris et de deis se continere maluisse

censeas deinde quamquam varronem minime negauerim

Pltruscorum religionem tetigisse. nusquam quantum com

peri dictum est eum data opera de litrusca disciplina ex

posuisse. quid quod ne Plinius quidem in indice auctorum

ne PitlMo Lliilio xxxv

libri li varronis meminit ubi haec habetz ecaecina qui de

ltltrusca disctplinaj iarquitio qui item. iulio Aquila qui

itemi tcti de his Mueilerusli p.SL1sq.j Plinium autem quem

aliis in rebus varrone usum esse saepissime fuid. indices

auctorum ad ll. ii -v1n. x-xnu xvi-xxnL xxvL

xxviii-xxxi xxxiii-xxxviii constat cur hac in re

euirum doctissimum itomanorump sequi nolueriL si modo

disciplinam iiltruscam in antiquitatum rerum diuinarum

libris exposuissett nulla caussa excogitari potest. ceterum

ne id quidem quod censorinus ide die natali cap. lLL

p. SAL lll-lii ed. iahnd ex llarrone affert tliltruscis quo

que libris fatalibus aetatem hominis duodecim hebdoma

dibus describi varro conmemorati aliud probat quam

varronem iitruscorum disciplinas non plane praetermi

sisse.

verum quo minus varronem eo de quo agimus loco

Martiani auctorem fuisse credamus obstat etiam quod de

mirabili illa doctrinæ qua iuppiter ipse p. lit e Penates

habere dicitur. varro quantum quidem ex doctrinae eius

reliquiis conici licet nihil plane praecepisse uidetur. con

tra haec doctrinæ cuius ni fallor praeter nostrum Arno

hius unus meminit. refertur potius ad Mgidium Pigulum

tp. ma lib. llL iot lvigidius Penates deos lveptunum

esse atque Apollinem prodidit qui quondam muris llium

mortalium condicione adiuncta cinzcerunt. idem rursus

in libro sexta exposuit et decimo disczplinas ltruscas se

quens genera esse Penatium quattuor et esse louis ex

his aliosj alios lveptuniy inferorum tertiosl mortalium

hominum quartosl inexplicabile nescio quid dicens et

exposuisse quidem Piigidium de aliis Penatibus xvnn de

deis libro docet Macrobius Sat. lll Ai lvigidius enim de dis

libro nono decimo requirit num di penates sint froia

cile

xxxvi PkAldPArlllo m MAkrPlAMvM cAPnLLAM

norum Apollo et jveplunus qui mur-os eis fecisse dicun

tur et num eos in ltaliain aduexeriL praeterea eum de

liltruscorum disciplina scripsisse ex Arnobii l. l. aliisque

quos attulit l-lertzius ide u P. Serolini lsllb p. ea cll.

Muellerus ll p. Slll constat. ut admodum ueri simile

uideatur Martianum uel potius Martiani ignotum aliquem

auctorem totam hanc doctrinam de sedecim caeli regiouiz

bus a Migidio mutuatum esse quamquam minime infitias

eo Martianum cum eis quae a Mgidio desumpserat alia

etiam miscuisse ut iam Muellerus uidetur iudicasse cum

diceret. wa/zrscheinlich ist das oanze ein Pragment aus

den ltruskiscken Puljuralbzicherny es isl voll non dolit

elruskischer Lekrej obgleich auch dem liestreben der

lfaruspices gemdss allerlei fremde adtterlehre aufge

nommen und in die sechzehn liegionen vertheilt list

cvoL ii p. lSLl quae autem Muellerus ad haruspices tan

quam confusionis auctores transtulit ea uerius puto ad

Martianum ipsum referemus. unum addam ex quo totam

hanc caeli partitionem non a Martiano excogitatam sed

ab alio quodam auctore desumptam esse pateat certissi

mum argumentum nimirum in uniuersa fabula con

texenda primarias partes inter deos agunt Apollo Mercu

rius venusz his igitur in caeli istis regionibus si sua

somnia exornasset nemo dubitahit quin aliquem locum

assignassetz sed ne uerbo quidem tanguntur.

Sed iam singula examinanda sunt. et p. quidem

11 g quod dicitz iupraecipueque senatores deorum qui

Pengztes ferebantur fonantis ipsius. quorumque nomina

quoniam publicari secretum caeleste non pertnlit. ex eo

quod omnia pariter repromittunL nomen eis consen

sione perfeciti quae de Penatibus dixit ea Mgidii videri

iam demonstrauimusg sed si ad hunc Arnobii locum ad

llli PklMo Lmno xxxvii

tenderis tlll ato p. lSSj tvarro qui sunt introrsus atque in

intimis penetralibusacaeli deos esse censet quos loquimur

nec eorum numerum nec nomina sciri tcf MuelL litrusci

ll SS by hos consentes et complices litrusci aiunt et nomi

nant quod una oriantur et occidant una. sex mares et to

tidem feminas nominibus ignotis miserationis parcissimae

sed eos summi louis consiliarios principest tdebebat enim

oehlerus ac quod ante principes nullo sensu legitur de

lerej lexistimarL nec defuerunt qui scriberent louem lu

nonem ac Mineruam deos Penates existere sine quibus

uiuere ac sapere nequeamus. sed qui penitus nos regant

ratione calore ac spirituf - hoc inquam loco comparato

et varronianae a Mgidiana doctrina discrimen et Martiani

quam nostro loco conmisit neclegentia adparet. varro

enim cuius omnia sunt. quae modo ex Arnobio trans

scripsi - neminem enim quod Arnobius hoc loco nec

defuerunt scripsiL eo adducet ut haec ipsa quoque ex

varrone bonum patrem rescripsissei neget-accurate dis

tinxit inter consentes et Penates tnam parum accurate

hac de re statuisse uidetur lilausenus eAeneas und die

Penatens u. ll p. SSS ad fin.. ceteroquin egregie dispu

tansj et a Mgidio eo dissentit. quod ille quos Penates llo

manos publicos esse uidit eos aliqua ratione explicare

uoluit cum diceret Meptunum et Apollinem Penates lito

manorum esse scilicet quia muros urbis immo-rto

Aewc llomae exstruxissenL contra varro in interiorem

rerum conexum altius quodam modo descendens duobus

Penatibus non contentus - duos autem primitus nomao

fuisse persuadet lilausenus p. ess in. - quos primarios

deos esse putabat eos urbis suae Penates esse uolebat.

deinde quae de litruscis Penatibus ex Mgidio Arnobius

refert plane ex alio genere sunt neque ullo modo cum

- v

rr

xxxvm PkAlSPAllllo m MAlirlllAlilvM cAPSLLAM

liomanis istis Penatibus cohaerentz fortasse etiam ex alio

bligidii libro desumebantur. - at bonus Martianus Pena

tes a Pligidio mutuatus cum his varronis consentes com

miscuit.

oui deinde apud Martianum sequitur yulcanuslouia

lis fp.11. si eum quo modo explicem nescioz Pelchanum

in nummis Paestanis occurrentem laudauitfierhardus de

deis lltruscorum p. o et p. ea n. Mz

Secuntur fp. 11 vil haec etunc etiam ut inter alios

potissimi rogarentur ipsius collegae louis. qui bisseni

cum eodem numerantur quosque distichou complectitur

lilnnianuma ctt. ubi alium Martianus commisit errorem.

cum deos illos duodecim ab linnio enumeratos a consen

tibus de quibus p.11. z sq. dixerat distingueretz confusio

inde orta est quod antea consentes cum Penatibus louis

commiscuerat.

lleinde quos p. liii lS residuos deos dixit. eis lfop

pius recte uidetur planetas significari putare tum p. 11.

ea in enumerandis primae regionis deis quos antea con- -

fuderat Penates et consentes recte distinxit. salutem nos

ex Sabinorum tantum religionibus fcf Prellerus myth.

hom p. aou nouimus secuntur Larest puto coilopoten

tes illi qui in inscriptione apud rfertulL de Spect. a com

memoranturz nam sic interpretandum esse o. Muellerus

cum ll SL Sll rectissime statuit quamquam Prellerus

rfMyth. nom p. time sqd compito legendum esse censet.

sequitur lenusp qui o. Muellero in se sq.l litruscorum

deus quamquam Latino nomine.appellatus uidebatur se

cus atque fierhardo ide deis litruscorum p. ea est qui

si loannis Lydi testimonium parui aestimandum putat

voppono varronis auctoritatem ad quem idem prouocat

tmens. p. sep o et Sdppwv ev m reccocpecxaibexdm

llli PklMo LlSlto xxxvnn

niiv eeiwvv npawdrwv qmciv uin-ov irapu eoticxolc oii

pavov tereceou xai gcpopov micnc updziewcy hanc

doctrinam autem uere varronianam fuisse docet Macrobii

locus iSat. L gi a Muellero commode adhibitus neque

uideo cur Paleriis praeter alienorum populorum deos non

etiam Pltrusci dei culti fuerint. ut quadrifrontis lani si

mulacrum Paleriis llomam aduectum icf. Muellerus ll

SS egi buic Muelleri sententiae certe non aduersetur. sed

hic litruscorum caeli deus postea cum Latinorum lano

portarum deo commistus est. ceterum ingeniosissima est

Merkelii iproleg. ad ou. fastos p. ccxxvin opinio litru

scum lani nomen fuisse Palacer cf. corssen lieiirdge zur

Latein. Pormenlebre p. SAM et me restant opertanei

-- nam nocturnumque glossema esse demonstrari potest

- quibus recte uidetur statuere Muellerus ill p. lSli

inuolulos deos significari quorum mentio fit apud Sen.

quaest. natur. ll lll ex caecina iu. MuelL litt li eo

eosdem significauit varro Arnobii lll eo evarro qui sunt

introrsus atque in intimis penetralibus caeli deos esse

censet quos loquimur nec eorum numerum nec nomina

scirila sed quod hos Penates putat Muellerus errat ipsis

cf. Serbardus p. Sgn et MzSmjz nam Arnobius solum

quae varro de opertaneis uel inuolutis illis praeceperat

falso inter Penates retulit ut ex toto conexu apparetz

varronem enim quae Penatium fuerint nominaloptime

scire sibi uisum esse antea diximus

ln regione caelesti secunda ip. 11 M sqd praeter

ouirinum Sabinorum deum bellatorem Mars domicilium

habet. de quo ab litruscis culto. cf. Muellerus litt ll bS

et cerbardus de deis 1Str. m n. esse alii qui huc usque

in hoc domicilio tuto habitabant nullo iure eiciendi sunt

lunonem ablitruscis in honore habitam esse Muellerus illfibi

.

xxxx Paaamno liil MAPlPlAMvM cAPliLLAM

demonstrauitg de Ponte et Lymphis nihil habeo quod eis

addam quae lioppius contulit. deinde lvouensides scri

bendum est ut docuit Mommsenus tl/nteritalischebialeete

p. Szlzlg hi cum litruscorum non sint sed Sabinorum

tvarro de l. L. v p. fig Spd uehementer dubito num Mar

tianus apud lvigidium inuonerit.

ln tertia-regione tp. 11 m sq.j habitantes iuppiter

Secundanus et louis opulentia qui sint nescio. de Mzl

nerua litrusca dea omnia nota sunt fMuellerus ll lis

Serhardus p. tlljg de ceteris non minus-desperata res

est quam de quartae regionis Lynsa syluestri et fauore

ln quinta regione fp. 1S. sp cur transcursae dican

tur domus coniugum regum nemo facile expedietz nam

plane non intellegitur cur luppiter et luno hic etiam do

micilium habeant. ego putem eum quem Martiauus hic

exscripsit lunonis et iouis domum totum caelum com

plecti docuisse . Martianum autem haec non satis recte in

btellexisse. huius rei uestigium censeo in p. 11 ea inesse.

cererem litruscis iam o. Muellerus cll p. fili uindicauit

propter caesium apud Arnobium illi top lfortunam cere

rem cenium louialem Palem liltruscorum Penates arbi

tratumi itaque haec res non certa erat sed solum

aliqua caesii opinatio fquem secutus esse putandus est

Seru. ad Aen. ll ses ubi aenius louiatis nescio quo

casu exciditjz Migidium aliter praecepisse ex nostro ap

paret quamquam enim ceres Pales cenius p. 1S. a in

proxima uicinitate commemorantun tamen neque Portuna .

additur neque cenius dicitur louialisz de Penatibus

autem ne uerbum quidem inicitur. fellurus comparari

potest cum varronis fAugj de ciu. dei vu est fellumone

sed qui sequitur ferrae pater vulcanus scrupulos haud

exiguos mouet. quem enim lioppius excitauit varro in

llli PltlMo LllSlio xxxxr

libris de l. L. ubinam terrae patrem ignem. matrem

aquam nuncupetl diu frustra quaesiui. puto hunc locum

fptii Sp.j lloppium in suum usum miro modo conuertisse

eigitur duplex caussa nascendi ignis et aquas ideo ea

nuptiis in limine adhibentur quod coniungit. hinc et mas

ignis quod ibi semenj aqua femina quod fetus alitur

hiimorea collata fortasse p. ve Sp. lignis a nascendo quod

hinc nascitur et omne quod nascitur ignis gignitf patet

hinc longe distare vulcanum dici terrae patrem et nego

tale quidquam a Martiano sine auctore dictum fuisse. qui

licet multos sequi potuisset nunc deperditos. tamen sus

pitio subnascitur Perraeque pater nihil esse quam glos

sema temere in textum illatum. ut explicaretur rllellu

rus ille et librariis et nobis ignotus Mulciberum et vul

canum uero a Martiano bis commemoratos esse non mul

tum miror. de aenio lioppius recte dixit

Sexta septima octaua nona regiq deos continet plane

ignotosz nam de eo qui Pales dicitur ne post Muelleri

cll SSj et Merkelii quidem fproL ad fast. p. ccvtn sqd

disputationes certi quidquam affirmari licet nisi quod

litruscorum eum fuisse cArnoh lll tifll et a dea Latina

eiusdem nominis diuersumz alia sibi persuasit Serhardus

tl. l. p. eo est

lie decimae regionis Meptuno cf. Serhardus p. lgst

sed quod Muellerus ll p. eo so dicit zugleich kdmmt er in

der aenienlehre der fuskischen biscipltn . . var de hoc

cerhardus aliter dubitauit p.1ga seine aeltung als etrus

kischer Penat . . problematisch atque mihi dubitandum

uidetur. nam ad quem Arnobii locum tlll ioy uterque

prouocat jvigidius Penates deos jveptunum esse atque

Apollinem prodidit in eo delltruscis Penatibus nihil

plane praecipitun sed Migidium ut iam antea exposui

xxxxu PitAiSPAlPlo m MAklPiAMvM SAPiiLLAM

itomanorum Penates quos varro tres censebat aliqua ra

tiocinatione usum Pleptunum et Apollinem habuisse appa

ret. de liltruscis autem apud Arnobium postea demum

dicitur. nequd tamen ex his uerbis idem . . exponit ..

disciplinas ltruscas sequens genera esse Penatium quat

tuor et esse iouis ex his aliosi alios lveptuni . . . ullo

modo conici licet lxleptunum inter Penates fuisse sed so

lum eum Penates habuisse de llleuerita adquiescendum

erit in Prelleri tilom myth. p. boSi suspitioneg consum

Sabinum deum Prellerus p. ieos ab liltruscis ut uidetur

alienum aliunde Martianus admiscuisse uidetur.

quae in undecima regione est- l/alitudo ei Porcelli

nius consuluit allato nummo ex MorelL numism. fam. it

ttab. i si quamquam sic quoque multae dubitationi res

obnoxia est. cetera Srotius emendauit. de Pauore et Pal

lore cf. Prellerus p. me et iiartungius ii p. fili locis ab

his hominibus laudatis adde Minucium in octauio gea Sj

z cyprian de idol. uau. i li et Lactantium L eo 11.

quorum utrumque varronem exscripsisse coarguit Augu

stinus de ciu. d. iiiL SPL

lie reliquarum regionum deis nihil habeo quod ad

damz nam saturni caelestem junonem non adsequorg

Sancum et deos publicas ad iitruscos non pertinentes al

terum a Sabinis fuid Prellerus p.tiSdsq.i alteros ni fallor

a varrone eosque nimis inscite mutuatus est. nam dei

publici nulli erant in cultu sed solum denominati ita a

varronez varronis enim uerba leguntur apud Augustinum

de ciu. dei vn li ede dis inquit populi liomani publicis

quibus aedes dedicauerunt eosque pluribus signis ornatos

notauerunt in hoca tsciL tertioi elibro scribamf cf. quae

Pranckenusadnotauit p. Szii neque sententiae meae ob

stat iertulL ad mat il g laudatus a Prellero myth. itcm

mss-ri -

ne PklMo Lnsno xxxxm

p. 1S11. lanilores terrestres fMuelL ii p. lSS in.l ex

litrusca disciplina desumpsisse Martianum quamquam ueri

simillimum est adcuratius nihil adferre possum

ne uniuerso huius diuisionis consilio et ratione cf.

Muellerus ll p. 1S1. transeo nunc ad ea quae secuntur.

minus certa et quae a Martiano aut ficta uideantur aut

quae minus recognita et cuiuis nota esse potuere praeter

missurus. itaque p. la lS depingitur luppiter ita ut iam

vulcanius rectissime mundi uniuersi in eo imaginem

agnouisse uideatur. tota exornatio puto Martiauo ipsi

debetur sed rem unde desumpserit nemo dubitauit hoc

Augustini de ciu. dei cvn Sj loco inspecto edicit ergo

idem varro adhuc de naturali theologia praeloquens.

deum se arbitrari esse animam mundi quem Sraeci uo

cant xdcuovq et hunc ipsum mundum esse deumi simi

liter varro in curione tAug. de ciu. dei vn e lirahnerus

varronis curio p. lj louem . . esse mundum contende

raL -Adeinde p. liil av sq. lunonem depingit ita tamen

ut in ea se louem pro mundo accepisse oblitus esse uidea

turz cum enim dicit eipsius uero diuae uultus adsiduae

perlucens gratiam fratri consimilis nisi quod ille inmuta

bili laetitia renidebatt haec conmutationum adsiduarum

nubilo crebrius turbidabatura patet hoc loco rursum lo

uem aetherem. lunonem aera significare

. neinde admodum memorabilis est locus p. ad se -

SL S. haec enim patent a lioppio parum recte ad idea

rum Platonicarum exemplum conformata dici. quo uel mi

nus probandum quod colorem Martianum dixisse censet

ex clypeo vulcani llomericoz ego cuiuis opinor in men

tem ueniet oui orphici quod Martianus in describenda illa

sphaera imitatus estg nam quem orphici in quo illo in

esse uoluerunt totum mundum xoi-rd btivotuw ut ita dicam

t i vg

xxxxnn PnAerArrlo m MAurmnvM oAPnLLAM

eum more suo noster pinguius depinxit ne compita qui

dem ab hac idea mundi aliena ratus de ouo orphico

autem satis est ad Lobeckium tAglaophamil p. liili sq.j

prouocare uerum ut haec certa uidentur ita incertum

erit iudicium de auctore. ex quo Martianus ouo illo ab

usus sua hauseritg orphica enim ipsa ab eo lectitata fu

isse parum probabile est. neque tamen desunt iudicia

quibus adducaris ut eum orphicas doctrinas attigisse cre

das. quem satis ni fallor luculentis exemplis principalem

Martiani auctorem fuisse demonstrauimus. M. rPerentium

varronem quod enim Lobeckius lp. amp ouum cosmo

gonicum appellat mundi uulgatissimam similitudinem

omnino tam uulgata mihi illa similitudo non uidetur ne

que orphici intra huius similitudinis fines se continuere

quippe qui ouum illud ideam etiam mundi esse uoluerint.

omnino non puto totam rem a caeli terraeque adspectu

deductam fuisse quoniam eis temporibus quibus theogonia

orphica tingebatur terra hominibus disco quam uitello si

milior uidebatun sed mundum nondum perfectum compa

rabant cum ouo in quo praeformatam uidebant uniuersam

animalis uitam. ceterum sciens praetermitto quae liachofe

nustaraebersgmbolikj de illo ouo p. eo sq. et alibi disputa

uit. is ipse autem varronis locus quo ad sententiam suam

contirmandam Lobeckius utitur ex logistoricis tedq PiponL

p. SlSj tcaelum est testa. item uitellum terrai inter illa

duo humor quasi in sinumiclusus aeri in quo calora

temendauit locum lirahnerus de phil. varronis p. lSj

varronem orphica adtigisse mihi probat comparatus scili

cet cum Senecae de varrone testimonia tiragm liip. ibi

rquo modo potest mundus esse ut ait varro sine capite

sine praeputioig haec enim aliter explicari plane nequeunt

quam ut varronem putes orphicam de macrocosmo quem

lii-uli iii

llli PlilMo Lllillo xxxxv

uocant doctrinam uellicasse. de quo rursus ad Lobeckium

lll p. gll sq.j prouoco. praeterea de microcosmo et macro

cosmo cf. copiosissima Lipsii disputatio physiologiae Stoi

corum. l. lll diss. lL in hac igitur orphicorum sententia

varro quem Stoicorum praecepta multis in rebus uehe

menter probasse aliquot exemplis antea declaraui offen

disse uidetur hylozoismum inficete peruerti ratus tali

singularum mundi partium cum singulis lftei membris

comparatione instituta. insulseque quae orphici exco

gitauerant irridebat varronem igitur cum orphica etiam

tradidisse ueri uideatur simillimum quidni coniciamus

Martianum ex eo desumpsisse quae apertissime orphico

rum praecepta sapianti

rlium quod p.z1. lo Saturnus cum vesta consociatur

. recte vestam saepe idem significare quod rllerra lfoppius

adnotauitj poterat varronis afferre auctoritatem ex Aug.

de ciu. dei vu id irllelluremi inquit putant esse . . . .

vestam quod uestiatur herbisa cf. quae Pranckenus ad

notauit p. 1o1.

neinde p. ea eo Sol in deorum senatum ingressus

quibus uerbis describitur ea cum Macrobii Sat. l lS de

eadem notatione comparata lhae autem aetatum diuersita

tes ad solem referuntur ut paruulus uideatur hiemali sol

stitio qualem Aegyptii proferunt ex adyto die certa quod

tunc breuissimo die ueluti paruus et infans uideaturz ex

inde autem procedentibus augmentis aequinoctio uernali

similiter atque adulescentis adipiscitur uires figuraque iu

uenis ornaturz postea statuitur eius aetas plenissima effi

gie harbae solstitio aestiuog quo tempore summum sui

consequitur augmentum exinde per diminutiones dierum

ueluti senescenti quarta forma deus figuratura comparata

cum hoc loco inquam unum fuisse fontem docebunt ex

xxxxvi rum-immo m MAkrPlAMvM cAPliLLAM

quo Macrobius et Martianus hauserunL hoc est varronem.

quippe quem alio etiam capituli huius loco Macrobius di

serte laudauerit tum omnem dubitationem ni fallor tollet

varronis - ei enim rectissime Pranckenns p. SS uindi

cauit -- fragmentum iAug. de ciu. dei vn liii hoc eApol

linem quamuis diuinatorem et medicum uelinta tamen ut

in aliqua parte mundi statuerent ipsum etiam solem esse

dixeruntg nianamque germanam eius similiter lunam et

uiarum praesidem unde et uirginem uolunt. quod uia

nihil pariat et ideo ambos sagittas habere quod ipsa duo

sidera de caelo radios terras usque pertendanti quae

enim Macrobius cap. lS disputauit tam arte cum hacya

varrone ut uidetur fusius explicata Solis uel Apollinis na

tura cohaerent ut quin Macrobius alia etiam omnia haec

a varrone mutuatus sit nullus dubitem. - itaque ne lior

tiam quidem ip. SzL lai ex Strusca disciplina huc acci

tam icf. Muell. Str. ll sit sqj alii puto noster debuit quam

ipsi varroni

liteinde memorabile est Martianum de liarpocrate ea

posuisse ip. SAL sep quae ad uerbum fere cum varronis

ab Augustino seruatis uerbis congruunt tluerum quidam

redimitus puer ad os conpresso digito salutari silentium

conmonebatl Aug. de ciu. dei xviii bt ein omnibus tem

plis . . erat etiam simulacrum quod digito labiis inpresso

admonere uideretur ut silentium iieretz hoc significare

idem varro existimat ut homines eos fuisse taceretur.a

contra genium louialem ex intima liltrusca disciplina

petitum iuid. p. xxxx et MuelL litt ll SSj uereor ne

suo periculo Martianus miri istius carminis hoc uersi

culo ip. Sfn eo Mercurium interpretatus sit. quamquam

per se non ueri dissimile est varronem in similia incidissez

in eis quae de varronis doctrina tradita sunt nihil inueni

ne sscvuno Lllaldo xxxx-vn

quod huc faciatz sed in tanto naufragio has etiam tabulas

periisse quis mireturi

Ad extremum p. aezo de hominibus eximiis in deo

rum numerum referendis quae leguntur bene iam cupe

rus contulit cum cicerone de nat. de. l 1b. SS. Martianus

autem qui eandem rem attigit p. 1S. SS. similia puto

apud varronem legerau qui quam unde et exiliter homi

nes in deorum coetum aggregatos enumerauerit discimus

cum ex aliis ab Augustino seruatis fragmentis tum ex l.

de ciu. d. xvm1s et SL

ln secundo libro p. ea 1z-se quae leguntur .

ineptiae cuinam Martianus inuiderit haud profecto multum

interest quamquam ne ab his quidem varro uidetur in

munis fuisse utpote qui nouenariae regulae fu. lioppius

ad p. lelligi mentionem inicere non dedignatus sit. - dein

quae p. ea 1-za reconditae sapientiae documenta posuit

perpendenda erunt ubi de similibus septimi libri arcanis

dicemus quae secuntur ni fallor Martianus - certe

magnam partem - ipse excogitauiL similiter statuendum

erit de miseri-imis illis facetiis p. Sa S - ita 1o.

lleinde p. dik les-id Philologia ouum exsorbillat

inmortalitatem adeptura. qua in re Martianus iterum ad

orphicum illud ouum remotiore similitudine respexisse

uidetur quamquam notum est initiatos onis uesci uel no

luisse uel uetitos fuisse.

ne vedio cum uxore a Philologia non conspectis

fp. AL tib satis esset laudare Muellerum ttim ll seu et

id sq.j et Serhardum fp. m ul et lilausenum fAeneas

p. mee sq.l - cuius tamen disputatio Muelleri senten

tiam minime refutat. vedium illum litrusci dei Latinum

nomen esse iudicantis quoniam Martianus nisi apud aucto

rem suum vedium Struscorum fuisse inuenisset. non ad-.

ra

posuisset sicut suadebat ltruria -. nisi obloquendum

uideretur lloppio Arnobii locum cll cap a Martiano ex

scriptum fuisse rato. in Arnobii enim loco de vedio ne

uerbum quidem legitur. tamen cum tota res prope ac

cedat ad ea quae Martianus innuit manifestum est et

Aruobium et Martianum ex alio aliquo auctore hau

sisse. in eis quae proxime secuntur Phasi senis mani

festo corruptum estg sed certa emendatio nulla in prom

ptu est.

illum quae p. ita S Philologia docte lunonis nomina

enumerat ea omnia varronem suppeditasae ueri simile fit

ex varronis quae Augustinus seruauit fragmentis nam de

ciu. dei vu S tomnium purgandorum et pariendorum lu

nonem et ideo eam non deesse purgationibus feminarum

et partubus hominuma tluno selecta et regina louisque

soror et coniunx. haec tamen lnterduca est pueris et

opus facit eum deabus ignobilissimis Abeona et Adeonaf

t ponitur autem luno quia lnterduca est et liomiduca

quasiut ctt. ceterum in Martiani uerbis nihil erat cur

lioppius de cinxiam scribendo dubitaretz rem expediuit

dudum quem lioppius non inspexit lSrissonius de ritu

nuptiarum p. ea sq. fed Amstelod lfifizl

lie loco grauissimo qui est p. ita m - ita eo

rectissime iudicauit llrahnerus tde varr. phil p. elli equae

omnia tscil s mo sqj varroniaua esse contentione insti

tuta cum lertulliani et Augustini notationibus intellegen

tes facile perspicient.l addit de Semonibus patrum locos

simillimosz etiam doctrinam de rPagete varroni adiudican

dam esse censet. quin etiam in varronianae doctrinae

reliquiis ni fallor ea leguntur quae haec ex varrone omnia

transscripta esse disertissime probant. nimirum quem lo

cum antea adscripsi fp. xxxiny is sane aliquanto dilfert a

xxxxvm PkAliPAilllo lll MAltllllAblvM oAPlSLLAM

ne smcvuno Lliikol xxxxvlm

Martiani caeli partitioneg tamen tota Augustinei loci in

doles docet Augustinum generatim modo minimeque ac

curate varronis uerba attulissegjut si ad summam quae

inter Augusinum Martianumque hac in re intercedit simi

litudinem attenderis. haud infitiere omnibus confidenter

utvarronianis uti licere quae in hac caeli partitione com

memorantun similiter varronem de Sibyllis egisse libro

illi rerum diuinarum constat. tMerkelius p. cxvl sq.

Pranckenus p. MA sq.i quem et ipsum decem enumerasse

ex Lactantio a lioppio laudato ti ei perspicitur. itaque

quod Martianus fp. dzL zop quas non decem ut asserunt

sed duas fuisse non nescis iunonem dicere tingit putan

dus est aut Martianus praeter varronem ad alius cuiusdam

auctoritatem hac in re respexisse aut. quod ueri simi

lius est. varro hunc numerum alio loco ad duas principales

redegisse similiter quae p. lll id profertur heroum ety

mologia ad varronem referenda erit. in eis quae de ma

nibus secuutur o. Muellerus fii gSl antiquae doctrinae

tenorem rectissime sibi inuenisse uidebatury quae nos p

plane non dubitamus quin varronis fuerit

neinde quae p. ea g lunae legitur descriptio globo

sum quoddam tenerumque corpus ex superni roris leui

tate compactum. admodum memorabilis est et doctrinae

alicuius cum uno alio testimonio solum uestigium. quae

ab aliis omnibus de hisce rebus excogitatis longe recedit.

nam quod iioppius physicos ad Macrobium prouocans

tsomn Scip. 1. .11 et lgl lunam aetheream terram di

xisse monet hac re nostrum locum explicari ratus mihi

quidem errasse uidetur. quos enim Macrobius physicos

appellat orphici potius sunty qui tamen non putauere

lamam corpus quoddam aethereum sed potius corpus

caeleste ad terrae similitudinem conformatum . quod

uanruuus SAPSLLL d

L Pnmrarlo m MAnrPlAMvM cAPSLLAM

quidem in aethere positum sit. hoc apparet cum ex uni

uersa Lobeckii tAglaoph l p. ASS sq.l disputatione tum

ex hisce orphicis uersiculis t apud Proclum. lll lM

lv SSSl ab eo laudatis

pneum ba dnnv miav dneiprrov iiv te ceMvnv

dativum-roi xhrfllouciw imxedvlot hi re unvnm

ii mm l oiipel exci mm i dic-reor noxkd pekaepm

itaque haec semouenda sunt sed Pulgentius fmytlL ll

extr. Stauereni p. voo sq.j de luna haec habet esiue pa

storem lindymionem amasse fertur quod nocturni roris

humor quem aporria siderum atque ipsius lunae animan

dis herbarum succis insudat pastoralibus prosit successi

bus/ Munckerus haec adnotat tscribe quem dmdppola

vsiderum atque ipsius Lunae ctt.g .. ob hanc ergo apor

roeam con/lua Luna dicitur in fragm.... quod Pulgentio

adscribitur in Pithoei catalectisf itaque haec per se uix

intelligi possunt nisi accito nostro Martiani loco. ex quo

patet fuisse quosdam qui sidera ipsa nihil putauerint quam

corpora ex rore et humore confecta. ab his sane corpo

ribus detluere potuit ros dicique hoc sensu potuit luna

rori/lua. aliter enim quo modo ex eis corporibus quae

orphici aliique sidera esse putabant aliquid humeris de

i fluere potuerit non assequor. conferendi sunt auctor

peruig. ven. zo thumor ille quem serenis astra rarant

noctibusa quem imitatus est Pulgentius p. 11 fMunckeril

ehumor algens quem serenis astra sudant noctibus i et

cum hac re cohaeret quod luna a magis spumare iuberi

dicitur. rursum dicuntur sidera rore et uaporibus terre

nis ali cii Seruius ad verg.Aen. l cor uid. etiam Salmasius

exerc. Plin. p. ne A fed isset praeterea haud scio an

eandem illam de qua antea dixi rem innuerit Serul ad verg.

Seorg.S.SS1 emutat fabulam nam nonPan sed Sndymion

llli mario Lllilio Ll

amasse dicitur Lunam. qui spretus pauit pecora candidis

sima et sic eam in suos illexit amplexusiz cuius rei mysti

cae tliurmannus recte mysticij uolunt quandam secretum

esse rationem i p

ln sequentibus lioppius tp. ita eo sq.l iure uidetur

Pacundiam Mercurio ah Struscis in matrimonium datam

miratus esse sed quam cerbardus allegoricam deam et

fut uidetur signiticarel a Martiano tictam censet tp. zbq

eam haud ueri simile duco hunc hominem suo sibi peri

culo fabricasse cum praesertim nominatim ad liltruscosl

prouocet. sed unum accedit quo ni fallor manifestissimum

tit hanc fuisse aliquo modo cum Mercurio copulatam. ni

mirum Martianus si finxerat Philologiam Mercurii con

iugem. nulla caussa erat-addere aliam deam antea Mercurio

iunctamz contra si alia iam erat Mercurio iuncta necessa

rium erat hanc rem excusare. itaque varronem iquem

procul dubio etiam liac in re secutus est puto litruscam

aliquam deam cum Mercurio antiquitus iunctam Latine

uertisse.

quae p. Afly 1-1o leguntur quid significem indagan

dum hominibus qui rerum Aegyptiarum gnari sunt re

linquo. sed in toto illo caelesti itinere MS. S - bL ij

singula quoad fieri potuit diligentissime lioppius ex

plicauit. de carmine autem quod p. ita fi sq. legitur cf.

Lobeckius Aglaoph. p. aug neque dissimile theocrasiae

exemplum est hymnus in Attin. quem restituit tl llerman

nus tcomment acad. Lips. lszig p. 1 sq.j

quae Martianus tertio libro exposuit. quod inter

dum xoppius loquituL quasi Martianus excerpsisset Pri

scianum fp. PSS ed. xoppo uel alium eorum qui aetatem

tulerunt. falli uideturz sed de difficilima de auctoribus ab

illis Srammaticis adhibitis quaestione alii sequantur Lach

d t

Lll PkASPAiPlo ni MAlilPLAMvM cAPliLLAM i

mannum commenL de llositheo p. fi dass eine Srammatik

mil der bestimmten lakreszahl sov n. ciu. so oft wortlich

mil ckarisius und liiomedes . . . ubereinstimmtj isl nicht

minder merkwurdig . . i cf. Sockingius praefaL ad nositlL

p. vim-xm itaque dicere non ausim quem noster ses

cutus sit quamquam ne hic quidem varronianae doctrinae

uestigia desuntf nam quod llitschelius ide varr. disc. libris

p. ij ex cassiodorio de orthogr. p. SSSS P. adfert varro

nem k et ac litteras esse negassey eadem leguntur apud

Martianumz SL S et ea S. neque aliter sensisse eum de

. ir documento est p. ea ti ubi uid. lioppiusz et in primis

p. ea 1 11 aspirationi dabitun

Simileest quod Pompeius comment artis bonati p.

SSS Lindem. haec habet tillei fnimirum varroj edicitz

lac non debemus dicere sed lacty Martianus eadem fere

profert p. ea ea

quarto libro ex personatae llialecticae uerbis quae

leguntur p. 1o1. lo sequi uidetur varronem ex Aristotelis

praeceptis suam conflauisse dialecticam. eamque dein rur

sum Martianum si modo ipsi fides esset in breuiorem for

mam contraxisse sed ueri similius puto apud posteriorem

aliquem scriptorem Martianum illam varronis laudationem

inuenisse eumque in suum usum conuertisse

ouintor libro llalmii adnotationem. qua Aquilae a

Martiano excerpti ciceronisque locos accuratissime indica

uit summa eius uiri liberalitate repetere licuit. ad s e x t um

ex Luedeckii de eo libro dissertatione ffiottingae lSSSj et

Mommseni notationibus Solino additis Plinii et Solini locos

repetiui. cuius libri partem extremam lSuclidi deberi lioett

gerus tquem laudaui p. xlllj animaduertih quamquam haud

improbabile uidetur non ipsum Pluclidem sed Latinum ali

quem eius interpretem a Martiano inspectum esse. cum

llli snPnMo Lllilio Llll

ordo rerum apud tliucliden alius atque apud nostrum sit.

quem varronem non fuisse ex tlellii uerbis sequi uidetur

rlinea estf inquit iM. varroj elongitudo quaedam sine lati

tudine et altitudinef liuclides autem breuius praetermissa

altitudine ypuuuh inquit est pixoc anton-scr quod ex

primere uno Latino uerbo non queas. nisi audeas dicere

illatabilef alia sunt Martiani p. edit ea

contra si coniecturae fides quaecunque libro septimo

Martianus posuit apertissima uestigia decent varroniana

esse tantum non omnia ueluli quae in monadis descriptione

de loue dicuntur a varrone uidetur mutuatus esse. cum

eis enim quae p. est. ea sq. leguntur apte comparabuntur

quae varronem in curione exposuisse Augustinus refert

ide ciu. dei.vll. il lirahnerusyarronis curio p.1. Sernhar

dyus. litt. Lat. p. MSS. Ptitschelius de varr. logistor p. liili

ein hanc sententiam etiam quosdam uersus valerii Sorani

exponit idem varro in eo libro. quem seorsum ab istisy

ilibris Antiq. rerum dind ede cultu deorum scripsit qui

uersus hi suntz

iuppiter omnipotens regum rex ipse deusque /

progenitor genetrixque deum. deus unus et omnis

exponuntur autem in eodem libro ita ut eum maremtex

istimarent qui semen emitteret feminam quae acciperetg

louemque esse mundum et eum omnia semina ex se emit

tere et in se recipere. qua caussa. inquit. scripsit Sora

nus. iuppiter progenitor genetrixque nec minus cum caussa

unum et idem omnia esses mundus enim unus et in eo

uno omnia suntf ad eundem iam Augustini locum glossa

i cod. Monacensis lii respicit in qua Sorani uersus iita recte

emendauit lirahnerus p. zzp commemoratur ceterum

ueri simile est varronem in libro disciplinarum eo qui erat

-q

de arithmetica haec omnia adcuratius tractasse quae in

logistorico illo tetigerat

lleinde inter ea quae de heptade Martianus docuit

p. asa 1 sq. leguntun quae de partu hominum p. sea S

habet. arctius cum Sellii all 1oy loco comparauitt cuius

uniuersum caput ex varronis excerptum esse isagogico

hebdomadum libro septenarii numeri praestantiam enar

ratam et ebis septem coryphaeorum imaginesa descriptas

conplexo docuerunt L. Mercklinus tanimaduers de varron.

bebdomadibus. llorpati nam et P. llitschelius tepimetn

disput. de M. varr. hebdom. libris lSonnae 1sss... colL

eod. mus. Pthenani vl p. blS sq. et ind. schoL llonm hib.

lSbS-bll p. iy igitur Srotius Sellii haec uerba lau

dauit rillam quoque uim huius numeri obseruatam refert

quod ante mensem septimum neque masculus neque fe

mina salubriter ac secundum naturam nasci potestf de

inde cum Martianus dicat edehinc paruulis mense septimo

dentes emergunt. ac septimo anno mutanturg item se

cunda liebdomas pubertatem monet gignendique possibi

litatems tlellii varroniana arte congruunt haec edentes

quoque et in septem mensibus primis et septenos ex utra

que parte gigni aiti quae secuntur ut et ipsa congruant

palmari emendatione effecit P. Astius fanimadd ad theo

logumena Arithmet.vp. lSSl Sellii locum sic restituensz

eet inguina adnasci annis fere bis septenis i -- tum si

varro apud Sellium haec dicit i praeterea scribit lunae

curriculum confici integris quater septenis diebus nam die

duodetricesimo luna. inquit. ex quo uestigio profecta est.

eodem reditz auctoremque opinionis huius Aristidem esse

Samiumy in qua re non id solum animaduerti debere dicit.

quod quater septenis id est octo et uiginti diebus confice

ret iter luna suum. sed quod is numerus septenarius. si

Lllll Pasnmrro liil MAkrMAMvM cAPhlLLAM

ns snrrmof Lusso Lv

ab uno profectus dum ad semet ipsum progredituiy omnes

per quos progressus est numeros comprehendat. ipsumque

se addan facit numerum octo et uigintip quot dies sunt

curriculi lunarisl patet partem horum Martianum ita ex

pressisse thic numerus lunae cursum signiticatz nam

unum duo tria quattuor quinque sex septem uiginti octo

faciuntt tp. non se sq.l -- quae cum ita sese habeant

meo mihi iure suspicari uideor omnia quotquot de septe

nario numero Marcianus posuiL e varrone eum petiisse.

Sed in uniuersum/ postquam in duorum eorumque

ex ueterum sententia grauissimorum numerorum descri

ptioue et explicatioue varronem Martiani auctorem fuisse

demonstratum est. non temere nobisicouicere uidemur

quicquid in libro vu Martianus posuit ex varrone de

sumptum esse. singula quaeque lioppius diligenter cum

theologumenis Arithmeticae comparauit. ex quibus tamen

Martianus non hausisse uidetur. potest etiam in usum uo

cari Macrobius. qui quae de uirtutibus numerorum habet

varroniana aut omnia aut pleraque esse coniciam. neque

dissimiliter de censorini de die nat. cap. lll iudicaueris

qui cum varroue aliquotiens nominatim tueluti p. SzL lii

lahud utitur tum non desunt quae aperte varroni debuit.

ueluti p. se m epraeterea multa sunt de his hebdomadi

bus quae medici ac philosophi libris mandauerunL unde

apparet ut in morbis dies septimi suspecti sunt ac crisimoe

dicuntun ita f conferes cum Sellii all 1oy varrone

ediscrimina etiam periculorum in morbis maiore ui fieri

putant in diebus qui con/iciuntur eæ numero septenario

eosque dies omnium maxime ita ut medici adpellant npin

xouc h xpicipouc cuique uideri. primam hebdomadam et

secuudam et tertiaml neque puto quae censorinus ex

Solone ffragm ea bergk p atilii laudauit p. ea g sq..

LVI PRAEFAII‘IO IN MARTIANVM CAPELLAM

i ipsum eum ex Solone desumpsisse sed potius varroni de

buisse. sed totum capitulum Varronis doctrinam sapere

mihi uidetur. uidentur etiam quae inde a 371, 3 (Jahm)

leguntur Varroni debere, cuius de nouenarii numeri uir

tutibus expositionis aliud documentum seruauit Arno

bius lll 38. i ‘

De libro olctauo hoc est Delambri iudicium uol. I

p; 313: martianus c. parait un compilateur maladroit

qui n'a pas ‘assez de critique pour choisir entre les au—

teurs qu'il aurait à copier. Il parle d’Eratosthene

d’Hipparque et de Ptole'me'e probablement sans les avoir

lus ou il en avait au moins peu profite’; il n’e'tait pas au

niveau de son siècle ou son siècle e'tait descendu au

dessous des siècles pre'ce'dens, ou plutôt ce qui est plus

vraisemblable les travaux d’Hipparque et de Ptole'me'e

e'taient .reste's renferme's dans les écoles de Rhodes et

d’Aleæandrie, ou même ces grands astronomes n'ont pas

ea de dignes successeurs. J'ai copie‘ ce que Martianus

omne je ne dirai pas de bon mais de singulier; il n’a de

bon que deux ou trois lignes sur Mercure et Venus et

nous en avions defi-d vu l'équivalent à peuprés dans

Cice'ron et dans illam-obaa

Sed de auctore a Martiano his in rebus adhibito haec

habet Ritschelius (de Varr. disc. libris p. 10) eeam autem

inquit ‘ uocabnli notationem et lsidorus suscepit III 0. 59

et 60 et uero Marcianus quoque VlII p. 275 ima (p. 643

‘3'817 Kopp.) et is quidem quendam Romanorum ante

stans non per omnia ignarum sibi: quem nemo non uidet

ipsum Varronem dici. Quo Marciani de se ipso testimonio

profecto non mediocris fides ei coniecturae additur qua

illum Varrone aliqua ex parte usum esse iam supra signi

ficabamus.’ praeterea Krahnerus (de phil. Varr. p. 18

ne ocmvo Lnsno Lvn

ima seqd rectissime quae varroni verba ex cassiodorio de

art. et disc. c. a p. Sfiobl reddidit Piitschelius tde varr.

disc. libr. p. Sj ea comparauit cum Martiani s MSS. ita ut

duobus huius libri locis varronianae doctrinae uestigia

deprehendamus

Sed his accedunt ni fallor alia. nempe p. sos g quae -

de sphaera xpncw-rrj Martianus exposuit nullus dubito quin

ex varrone petierit propter hunc Selliii locum tllL 1op ecir

culos quoque ait in caelo circum longitudinem axis septem

esse. e quibus duos- minimos qui axem extimum tangunt

ndkouci ctt. qua de re certius esset iudicium si varronis

eum librum haberemus in qiio data jopera Astronomiam

tractauitz nam Sellius sua ex isagogico llebdomadum libro

tcti anteal excerpsit. Martianum igitur cum totum quasi

instrumentdm institutionis astronomicae. - iingitur enim

Astronomia deorum coetum ingressa manu sphaeram

illam aeneam gestans-avarrone mutuatus esse uideaturn

nonne ueri simile est/ in ceteris quoque eius doctrinam

secutum esset praesertim cum statim ea quae secuntur

varroniana sint apertissime. nam fp. aoa id ind stellae

etymologiam iam dixi homines doctos varroni allegasseg

quod autem sidera a considendo deducit itidem varro

nem expressitz cf. de l. Lat. vn p. sco sq. sidera quae

insidunt.

verum perquam memorabilis est locus qui proxime

antecedit excusationem illam de sphaera artiticiosa parum

adcurate ad mundi exemplum fabricata p. soau sq. qui cum

artissime cohaereat cum expositione sphaerae non temere

etiam haec ex varrone petita esse coniecisse mihi uideor.

et prima quidem emundus igituri usque ad uerba eaeter

nis caeli raptibusi uidentur Stoica esse comparato nio

gene L. vn.r1. liil 1avz rd big re-rrapa croixeia eivai

ij

Lvlll pmnrarlo m MAitlPlAMvM cAPlSLLAM

buoii riw dnotov oociav .... .. unocrdeunv be ndvrwv

rbv mv uecnv dndvrwv micam quae autem secuntur

equamquam auscultarep usque ad uerba tdispararit fu. lib

eis si modo tenuem quae in his tenebris fulget lucem recte

distinguo. liipicuri de atomis doctrinam reicit. quae deinde

secuutur lioppius recte ni fallor ad Aristotelis doctrinam

reuocauit. quae post ea leguntur tquarum circa medium .

usque ad p. sos S etivctc-rpoc perhibetur quamquam miri

tica ista Martiani elegantia ita comparata ut uix intellegantur

tamen neque ex Stoicorum disciplina sunt neque uere

Aristotelis. qui quattuor tantum elementa habet. at poste

riores aethera Aristotelium pro elemento habuerunt. uel

uti auctor libelli nepi xocuou qui p. suab se lleklL

nervi-e bh inquit crotxeia min-a ev m-fvre xtiipmc cqzou

ptxtbc erxeiueva nepiexouevnc dei tic eisdmovoc ueilovt

oti-fw bt mc ttt-xv ev iibam tibaroc bt ev depu dipoc bt

ev nupL nupoc he ev aieeptj rov fiiov xdcuov cuvecniu

caro. uides haec plane cum nostro loco conuenire ut sus

spitio oriatur istius libelli auctorem magnam sapientiae

partem ex varronis horreis deprompsisse. perspicuo autem

exempla opinor ex hoc Martiani loco cognoscitur quo modo

varro tcf lirahnerus ad varr. phil. p. tii philosophorum

placita quamuis discrepantia in unum conflauerit

llo libro nono Meibomius praef. uol. ll musicorum

haec habet ecelebritatem huius Aristidis unus ex antiqui.

tate adseritrMartianuslcapella qui llarmonica sua et libyth

mica tutqprimi obseruauimusj ex illo in Latinum sermo

nem transtulit. ouam feliciter in notis nostris interdum

ostensum. certe non ubique Aristidis mentem adsecutum

esse lector eruditus conspicieth et similiter boeckhius de

metris Pindari p. ea li eAristidem in hoc ut in ceteris

compilauit Marcianus capellah

llli nono Lllilio Lvllll

superest ut quantum alii operam nostram misello

buic nauatam ladiuuerint grato animo testemur. nam

Mauricius flauptius aliquot locos egregie emendauit. amici

exules inspectis codicibus eximie nobis gratificati sunt.

liudolphus liercherus aliquot plagulas accurate perlegit.

Scripsi Serolini liaL Plouembribus a. MocccLxv.

PltAlilPArrlo

m scnoLlA An cAnsAms ennmmcl

AnArnA

Scholia in Arati Phaenomenon interpretem Latinum

capellae adiunxi propter argumenti cum Martiani rebus

mythologicis similitudinem et ita quidem conformata ut huc

usque plena nondum innotuerunL descripta scilicet ex codi

cibus Puteaneo et lSasileensL de quibus dixit M. liertzius in

relationibus menstruis de consessibus academiae lierolinen

sis anni 1S111 p. S.1g. liasileensis codicis apograpbum a

llothio factum accepi ab Adolpho liiesslingim cuius

tam prona in me fuit uoluntas ut huius editionisplagulas

rursum cum codice ipso accuratissime conferret. Puteanei

codicis apographum lt lleinsii manu scriptum et in biblio

tbeca regia Perolinensi seruatum imss. lliez. i lSSi ipse

descripsi et ab Andrea Laub m a nno Monacensi pro sua

erga me amicitia impetraui ut cum codice Puteaneo reli

giosissime conferret. de his igitur codicibus haec fere ho

mines illi egregii retulerunt.

codex Puteaneus n. 1SSS constat foliis formae

lquadratae triginta sex. paginae bipartitae sunt scriptus

est saeculo nono aut decimo. insunt haec

claudii caesaris Arati Pkoenomena Ab loue prin

cipium cett.

. . t i et

PliASSPAPlo libi scnoLm Ab caes SSSM Lxl

PoL 11v extrema uerba sunt circuli albi species

PoL m incipit Aurigae plantaq. terit psida leuam

PoL Mr incipit jvon frustrotum animum certo metit

mite durit liaec eadem tibi signa dabunt non inrita

pisces

claudii caesaris Arati phomena epi Arati genus

bis sena mensum uertiqine uoluitur annis Septimanis

decies cett.

Secuntur uersiculi xvn quorum extremus

Per nonasidus decurrens atq. calendas

gens Pragmanna quidem cett.

Secuntur sex uersiculig deinde

Alexandri regis Macedonum et bindimi regis brac

. manorum de phitosophia per litteras facta conlatio.

Saepe ad aures meas fando peruenit cett.

PoL Mv continet responsum llindimif

PoL lbr incipit Arati ea quae uidentur ostensionem

quoque de quibus uidentur oportet iieri Ad austrum eat

aduerso habens septemtrionem cett. i

PoL lSr Arati genus

Aratus patris quidem est Athinodori cett.

PoL lg incipit

Praeclara ostensio sacri uoluminis lvam quae cum

mihi caelestem propinaret cett.

PoL sov expl

incipit

Ab ioue incipimus quem umquam uiri relinquimus v

Archanum quippe est iouis omnis terra omnem q. homi

num forum cett. .

lixtrema uerba sunt foL Sfirc in annum umquam reti

quimus continentem in celos signem.

Arati que uidentur.

Primus romanus ordiris iane kalendas Pebroa ui

cino mense lvuma instituit cett.

Secuntur duodecim de mensibus uersiculiz

lteric uersi de ri dierzi singuloru mensium

pira patet iani romanis ianua bellis

l/ota deo diti febroa mensis babet cett.

PoL Sfiv fetrasticon autenticu de singulis mensibus

flic iani mensis sacer est cett. .

Lxll rmnmrro m SclloLlA

vniuersus codex ab eadem manu scriptus est praeter

ea quae tetrastichon de lulio mense secunturz haec enim

manus recentissima addidit

codex Sasileensis saeculi noni hodie signatur A.

il 1v. 1S. in ligatura haec leguntur

. liber astronomie claudii cesaris xL lll . on

praeterea index uoluminis litteris uncialibus saeculo vlll

aut vuu scriptus .

nMcMArA Avlnm nr Lin nam nu ouoM i

extrema uerba haec sunt . i i o . . . i l . i . .

cLAvlil cAlSSAklSz

AkAtlpbeMomeMA

fexplncnt felicnzten

b d q a A tl Asj

ubi quae uncis inclusi in rasura posita sunt Secuntur

haec saeculo aut xu aut xlli scripta

1laomorabili imo ac pai suo oi gral

ful-li veccte abdbi becanuy towsq- eiusow cede

guenf param ac Suofam obeblentfa- .

contlatus est codex hac ratione lj senio. m quaternio.

un ternio a librario li signatus. lllll senio signatus llL vy

Ab cAllSAklS amnMAmm AkArPlSA Lxlll

senio signatus lllL vn quaternio. non nulla folia librarius

resecuit ut hodie quadraginta quinque supersint. insunt

haecz

lj 1r uacat lv imaginem caeli exhibet

gr AllAbescmpno paæymlouls

subtus terras ceth

sv ostemslomem quoque be quibus nubem

tua opoktet flekl chaec miniata sunty

liv desinit in mediaipagina his uerbis simili modo in

ipsum suggemut

lmuoluno spbekAe

hlc est stellAkums cett.

gv desinit ita indicant circulorum

1o resectum est 11 uacat lz resectum est.

in PoL 1 resectum est

PoL z Abloue pklmclpium- numenque secundesz

sequitur seholium iquaeitur qua re - sed etiam

deorumj in medio fol. zv y

PoL Sv med. - Sr extr. uacat

PoL Sv Loaetera quae totoy cett. - cardine

uertitj i

PoL xir Lsidoniamque ratem -finibus axemy

LbAMc beslblosus dicity cett. cetera uno tenore se

cunlur resectis tamen

foliis S. a a 11 ordinis llllj

ln ordine vn uacant fol. Sr med.circulis albis species

usque ad extremum et folii Sv extrema pars a uerbis cir

culi albi species usque ad fol. cir med. ubi haec secuntur

Auklqe plAMrAmq. et folii br extrema pars post uerba

bisseni lucidas ignis / y

.. S

r m

Lxllll P11A1SP. m ScbL Ab caes S-PSSM. AliArrliA

vniuersus codex ab eodem homine exaratus est prae- v

ter primum scholium cuius uerba herodotus louem di

ctum aera usque ad cp. Sitl liil cum ed areas filius aliam

manum ostendunL 1

buobus hisce codicibus genuina scholiorum confor

matio continetur. sed praeterea medio aeuo interpolata

circumferebantur- codicibus non nullis. de quibus dixit

lireysigius tde P. Migidii P. fragmentis apud scholiasten

Sermanici seruatis Serolini lsblL p. a ex tali aliquo

codice Aldus a. Mgg scholia edidit eaque forma usque ad

Suhlium et Lemairium. qui postremi ea ediderunL occu

pauit quamquam tertia fere parte minor et incredibilem

in modum et corrupta et interpolata. tamen iieri non po

tuit quin aliquot loci recte emendarentur. itaque satis

babui codicem vrbinatem lSSS saec.xv scriptum et a wol

gango lielbi gio in liiesslingii usum cum exemplo Le

mairiano collatum. ibi laudare ubi aliquam codicum SP de

prauationem sublatam inueni. praeterea interpolati codi

ces vrbinas et Strozzianus tde quo uid. llreysigius l. Lj

continent scholia in Prognostica ex Plinio conflata. quae in

SP non leguntur. ea cum lireysigius nuper bene ediderit

fprogn Posnaniense lSSSl hic omittenda erant. omisi

etiam codicum SP aliam descriptionem prae/ationis tuide

p. Lxllll quae scholia excipit multo recentiore aetate ex

graecis de astronomia scriptoribus confectam. unum re

stat quod moneam scholiorum recensionem absolutam i

fuisse cum lireysigii emendationum tprogr. Posnaniense

lSSbl libellus prodiit ut facile uenia neglegentiae conceda

tur sicubi meum scripsi cum illius nomine mutare oblitus

sum. lectionis uarietatem ex lSP plenam adscripsi praeter

quam quod quattuor duet similia non notaui in altero co

dice scribi. si ex altero receperam lllL ll.

APPSMPA liil1 conmenum

Sambergensem cum itemm acceperim. hisce locis

falsa me de eo retulisse inuenios a a satum comminiscens lS

satyra comminilans b t-L s permulsa li s.1e clamidaque

fchlamida retinere debebamj li chlamideque b Sy S regum bl

fi la motus li n 11. 1 cyllenius li il la 1 phoebeo li l

1ss lMSlPPP nnnromca Lllibllt v rnLicrrnn inscr. in

li n laof m graecos fuit n MS. SS repperiri li repperire b ll

tas se tunc collatione Pik me m repperitur nu lso1 lii

antizeumenon li ll easy a feralisncura li ll 1111 lS minimus

li ll sec. 1s qd-ccuic- li u MS. se uocabula li

operarum errores notaui hosce. excutiendum erat in con/

textu uerborum p. S. es Pronoeae n dq as duceret ll ti 1

immi- net ill 11 Pama iz 11 fnuncupatam sem ca

tulo l 11. ts ter-minutus lLlL a togo liiis s si lioc augeat n

aou a frogodytas ll italy 1 biarrhyto ll ates-1 emqadveta

SSL ea diplasium

et in adnotutione p. a lS maeoni lii a se delinitum

b S1 SS pronoeaes b ib. maiorest lin l L l delendaz

rl consecuta lit n d. 11 scribendum insopibilis lib lt m 11

prosicis b ea ss fontes arctius fones lib ll tim ll rfphongioi

lt u me 1o epost muros add. muros bo 1so. eo sordida

turpi ratione b ll ssvi ea delendum treccidunt lin n us scri

bendum est turmam-moti ll illa le emattis add. bt ll sec. eo

praecinere en praecipere r

Praeterea p. 11. m lvouensides scribendum erat fMomm

seni vnteritaL llialekte p. am ll es et pro miros lacertos

coni. Pleinsius ed. vergiL buc. S. s toros lacertosos u ib. ea

idem limis luna ccrnebat hirquis inter eos ea ss sacer recte

habere monuit nauptius cf. p. 1M. S li sa s frustra uitium

metricum correxit baumius ad nernardi Seystensis Palponist.

lib.11 p.ltM flandatus a Paurmunno anthoL ll p. easy greges

delens et matutinos le ens tm lo imitus proposuit Pontanus

ad Macrobium p.1oS il siy ut curuanda Soettgerus ll 1so. 11

corneliae glossema uidetur u nov m liegulum recte habere

uam-unus canum e

Lxvl APPSMPA llli constemus

monuit liauptius tPlin. ep. L si ll Solp id sq. ex Plinio

excerpta esse uidentur tlL nep may ll pro fecundas recte

coni. fetubus Srotius n eos m pro decem legit undecim Pon-y

tanus ad Macrob. p. ses l eos S uid. praef. p. xxvln

SSl librum vllll ellli nAkMoMAl inscribere debebam

sea s sit etiam in k estz sit itiner tut uulgoi retinere de

bebam ll est. lb uid. index sub Asterope n tom se seq. pro.

Python scribendum llyphon llli ea quo btrlbpa lidj est quae

homines.. et in adnot. quo opera id est pomatio.. c

MAttitAM Mirru rcLiusciPrLLAr

llli nvrrns PillLoLoSlAll uracvnn

Lllilll vllll

b z eodem liambergensis

li a eodem lieickenauensis praeter locos uncinis obliquis f p

circumscriptos collatus .

b z codex barmstattensis in locis uncinis obliquis f b circum

scriptis collatus

km lim nm z margo codicum

gllilbl z lectiones codicum correctura anterioree

brd z lectio codicum siue ab eadem siuerab altera tuid. prae/1

i p. xo manu correcta

p z editio princeps l/icentina anni uos

ne significat unius litterae rasuram

numeri in margine eæteriorey quibus a addi-min. sunt grotii pa

ginarung ceteri lfoppii paragraphorum

i MAltPlAMl SAPSLLAS

LllSlSk l

rllu quem psallentem thalamis quem matre camena 1

progeuitum perhibent copula sacra deum.

s semina qui arcanis stringens pugnantia uinclis

complexuque sacro dissona nexa foues

tnamque elementa ligas nicibus mundumque maritas

atque auram- mentis corporibus socias

foedere complacito sub quo natura iugatur

lo sexus concilians et sub amore fideml

o llymenaee decens. cypridis qui maxima cura es -b

hinc tibi nam flagrans ore cupido micat -

seu tibi quod ltacchus pater est placuisse choreasy

cantare ad tbalamos seu genetricis habes

lh comere uernificis tlorentia limina sertis

seu cousauguineo cratia trina deditz

conubium diuum componens calliopea

carminis auspicio te probat annuere

dum crebrius istos llymenaei uersiculos nescio quid g

zoiuopinum intactumque moliens cano respersum capillis

albicantibus uerticem incrementisque lustralibus decuria

tum. ungulas ineptas aggarrire non perferens Martianus

1 nihil inscriptum in g mciPrr g edere S u 11 liyminee b lS seMuAPo/mP.lAbM-vs min lci an

tharelili ll la ere pro comere b n le himenei lt u se in

eptias lll fl agarrirem lil ll

MLnllASnS cAPSLLA 1

.-.-r1.-l n u

. ita

z a interuenit dicens equid istud mi pater quod nondum

uulgata materie cantare deproperas et ritu nictantis anti

stitis priusquam fores aditumque reseraris tiuvoitoreici

quin potius edoce quid adportes et quorsum praedicta

sonuerint reuelatoi ene tui inquam edesipis admodumque s

perspicui operis erepcluov noscens creperum sapisi nec

liquet ilymenaeo praelibante disposita nuptias resultarei

si uero concepta cuius scaturriginis uena profluxerint

properus scrutator inquiris. fabellam tibi. quam Satira

comminiscens hiemali peruigilio marcescentes mecum lu- lo

s cemas edocuit. ni prolixitas perculerit. explicabo. cum

inter deos fierent sacra coniugia. procreationes undique

numerosae. liberique praeclues ac nepotum dulcium aethe

ria multitudo et inter se quodam qcaelicolarumj complexu

ac foedere potirentur praesertimque potissimos conubialis

bearet adiectio idque deditum mundo loquax triuiatim dis

sultarct humanitas poetaeque praecipue oeagrium cithari

stam secuti caecutientisque Maeonii suauiloquam senectu- 1

z MAlfPlAMl cAPSLLAlS

p-l

v

tem epica uulgo lyricaque pagina consonarcnt nec aliquid

dulcius loui inter aetherias uoluptates una coniuge loque- eo

rentur hisque accederet promptior fides.quae suadente aru

spicio grandaeuos pontifices in testimonium conuocat. cum

quid luppiter hominum uotis trepida curarum ambage

suspensis multa inplacabilis hostia denegaret exorata eius

matrona prouenire. et quicquid ille ex prompta sententia zs

Parcarum pugillo asseruante dictaueriL delcnitum suadae

tt coniugis amplexibus iussuque remouere- nec solum su

perum regem attestabantur uxorium idque etiam niti pro- i

positum idque Portuno certumque esse cradiuum Merienis

fl.nlsis1iti-.-imian-gu

z ritum li l e adytumque arctius rrMMoAol-erclc li

rrMMoAorrc etc lflim comu lioppius l xi quan-sum li

S pesqui li u erePlMloM li erePrMlo b carin gratius

s seaturricnis li lj scaturiginis lim u e postquam add.olimp

satyra comminitanslf ll le procreationis alii u lxi et copu

lam putans de1. lfoppius ll caelicolarum deleui u 11 eagrium bmaeeoynaigSriumlbe liricqyutahqaureisbtam mabpromt1iSorcbicutiaernutsipsiqtuieo 1111 l

ea promta S se delinitum gi n m aplexibus 11 SS atte

stabantur scripsi attestabatur bib

Lmisn 1 s

merinaej coniugis amore torreri. Aesculapio quoque non

dispar adfectio. similique persuasione transduci ope con

iuga fcybelequej permulsum maestissimum seniorem

deorum. lanusque 1- Argionam utraque miratur effigie

siam reginam tantum marito dependisse Memphiticam

ut obsita luctu perpetuo numquam eumb contenta sit

inuenire. hac igitur fama hisque deorum alternis amo- a se

p ribus motus concitusque cyllenius simulque quod cuncto

rum affectiones et thalamos. dum paret pluribus conspi

w ratum uxorem ducere instituit in quam sententiam mater

illum anxia cum annua peragratione zodiactea in Plia

dum numero salutaret. impulerat praesertimque quod pa

laestra crebrisque discursibus exercitum corpus lacertosis

- in iuuenalis roboris excellentiam toris uirili quadam

lsampliludine renidebat. ac iam pubentes genae seminu

dum eum incedere chlamydeque indutum parua inuela

tumque cetera humerorum cacumen obnubere sine magno

risu cypridis non sinebant. rationabili igitur proposito

constituit pellere caelibatum. itaque pro industriae digni- e

eo tate quam conueniret accipere cunctamento longae delibe

rationis alternaL nam Sophiam ipse miro quidem cu

piebat ardore quod prudens sanctaque sit intemeratiorque

cunctis pulchriorque uirginibus. sed quod sororis eius

collactea et indiscreto amica foedere uideretur perindeque

ea ad innubas ipsa quoque transisset eam in Palladis iniuriam

non placuit coaptari non dispar illum formae desidera

bilis grataque luculentas in Manticen quoque succenderat.

nam et nobilitas generis illam. quippe Pronoae maiorem

filiarum. et prouidum perspicacis prudentiae commenda

ao bat ingenium sed ipsis diebus forte inmensi amoris

1 Merinae deleui a affectio bb u traduci deL n 11 ll S cu

bubaeque p uod deleui u permulsum gratius permulsam b

permulsa P a Al Angeronam aut Ageroniam arotius iam

l/onclcius nam eo n s lacrimas ante tantum add. p n memphy

ticam llli ll o non tenta sit l/onclcius u lii clamidaque lt chla

mideque g 11 que om. e n lii pellicere lt eo cuncta

mento gratius cuncta merito liii n fel sophyam li u id coop

tari bill sv mantichen li u es pronoaes b maior est lin

ae praeuidum bili u

lit

q

ea

ti MAPfPlAMl cAPliLLAli

inpatientia ultro iuuenem consecuta Apollini fuerat copu

lata. uoluit saltem lintelechiae ac Solis filiam postu

lare. quod speciosa quam maxime magnaque deorum

sit educata cura. nam ipsi lPuxfj natali die di ad conui

uium corrogati fmulta contulerant. luppiter quippe dia

dema. quod Aeternitati filiae honoratiori detraxeraL capiti

eius apposuit luno quoque ex purgatioris auri splendente

uena addiderat crinibus sociale uinclum. rfritonia etiam

interula resoluto ricinio strophioque flammarum instar e

cocco atque ipso sacri pectoris ac prudentis amiculo uir

ginem uirgo contexit. llelius quoque ut ramale laureum

gestitaL diuinatrice eadem coniecturalique uirga uolucres

illi ac fulgurum iactus atque ipsius meatus caeli siderum

que monstrabat. vranie autem praenitens speculumy quod

inter donaria eius adytis Sophia defixeraL quo se reno

scens etiam originem uellet exquirere. clementi benigni

tate largita. Lemnius quoque faber illi insopibiles peren

nitatis igniculosl ne caligantibus tenebris nocteque caeca

opprimereturt incendit. omnes uero inlecebras circa

sensus cunctos apposuit Aphrodite nam et unguentis

oblitam floribusque redimitam halatu pasci fouerique do

cuerat et melle permulserat et auro ac monilibus inhiare

membraque uinciri honorationis celsae affectatione persua

serat tuncb crepitacula tinnitusque quis infanti somnum

induceret adhibebat quiescenti. praeterea ne ullum tem

pus sine inlecebra oblectamentisque decurreret. pruritui

subscalpentem circa ima corporis apposuerat uoluptatem

sed uehiculum ei ac uolatiles rotas quis mira posset cele

ritate discurrere tradiderat ipse cylleniusy licet eam auri l

compedibus inligatam memoria praegrauarit his igitur so i

1Puxip/ opimam superis ditemque muneribus atque multa

caelestium collatione decoratam in conubium Arcas supe

riorum cassus optabat. sed eam virtus ut adllaerebat

ls

1 consecuta b n a endelichiae bll ll ci dii ea s dea

demaP dyadema b g et coco p lS fulgorum bPl

1/1 uanie S Anie b lb aditis an 11 insopibilis b

ea munilibus 11 PS honorationibus b ea discurreret plu

rituili1 n es ueiculum li li Sl ditatamque r

mmer- r

Lnssu 1 s

forte cyllenio paene lacrimans nuntiauit in potentiam pha

retrati uolitantisque superi de sua societate correptam

captiuamque adamantinis nexibus a cupidine detineri

super his igitur uirginum thalamis dum eum deliberatae

s sortis blandimenta frustrantur nec facile quaepiam prae

terea quae congrua paritate lllonantis nurus deligeretur

occurrit. amplius deliberandum suggerit virtus neque

eum sine Apollinis consilio quicquam debere decernere

aut fas ab/eius congressibus aberrare. cum zodiaca eum

lo hospitia praemetantem numquam abesse menstrua prae

cursione permitteret. igitur constitutum ubicumque loco

rum frater esset adiretur. ac tunc uolatilem uirgam

uti secum mundi penita permeare aetheriosque recessus

inrumpere parili celeritate posset. virtuti demere per

li mittit ipse pedibus talaria nectit aurea et nunc in fanisy

quibus aut uaticinia obliquis fundebantur ambagibus aut

denudata pecudum caede fissiculatis extorum prosiciis

uiscera loquebantur quibusque solitus sortitus excedere

fuellogia personare. sagaci eum inuestigatione disquirunt

eo sed his adytorum fastigiis specubusque uiduatis absque

lauri arentis paucis admodum foliis uittisque semiuulsis

quasrin cumano antro post Sibyllam tinearum morsus ca

riesque carpebant. nihil eius potuit inueniri. per aerios

etiam tractus. quibus formare solitus et uolucrum diuer

zs sos meatus et oscinum linguas et praepetis omina pennae

frustra incassumque disquiritur. iam pridem quippe offen

sus contamine monendorum dedignatur Avcva Pythius

nuncupari. item eum in lleliconallelon Lyciamque sectan

tur. sed alibi lauros primores arentesque ederas alibi

so cariantem tripodem crepidasque situ murcidas praesagios

1 poene lt l potentia P faretrati liili c parilitate lt u

S appollinis lt l e haud b li at r lll demere gratius

de more se lii anbagibus lt ll 11 l denudata cod. 11ug. de

nuntiata me ll physiculatisli prosicis li 1S solitus add.

lfoppii llMomzeensesi ll exciderelt ll eo aditorumlin ll specubusg

quiduatis 11 n m uitisque P se sibillam e n ea omena 11 ll

id incasumque b ei phtius 11 SS elicona b lycium

que eo corr. lvic. lleinsius se primos 11 u ao carientem b ll

marcidas 11 ll

lo

ct

germanam-braa

11

ea

lS

111

S MAitrPiAltii cAPlSLLAiil

rumque interlitam memoriam reppererunt tandem Pama

nuntiante cognoscunt quod Phoebo gaudet Parnasia rupes.

licet inde quoque ad iudici montis secretum obumbratum

que scopulum nube perpetua posterius migrasse perhibe

bant. tamen cirrhaeos tunc recessus et sacrati specus loqua

cia antra conueniunt. illic autem circumstabat in ordinem

quicquid inminet saeculorumt Portunae urbium nationum

que omnium regum ac totius populi uidebantur aliae

transacti cursus emensa fugientes consistebant aliae sub

conspectu adueniebantque quam plures atque ita non

nullis eminus uanescebat disparata prolixitas ut uelut fu

midae caligationis incredibilis laberetur aura. inter haec

mira spectacula Portunarnmque cursus motusque. nemo

rum etiam susurrantibus ilabris canora modulatio melico

quodam crepitabat appulsu. nam eminentiora prolixarum

arborum culmina perindeque distenta acuto sonitu resul

tabant. quicquid uero terrae contine ac propinquum ra

mis adclinibus fueraty grauitas rauca quatiebat. at media

ratis per annexa succentibus duplis ac sesquialteris nec

non etiam sesquitertiis. sesquioctauis etiam sine discre

tione iuncturis. licet interuenirent limmata. concinebant.

ita fiebat ut nemus illud harmoniam totam superumque

carmen modulationum congruentia personaret. quod

quidem exponente cyllenio virtus edidicit etiam in caelo

orbes parili ratione aut concentus edere aut succentibus

conuenire nec mirum quod Apollinis silua ita rata mo

diiicatione congrueret cum caeli quoque orbes idem ilelius

moduletur in sole hincque esse quod illic Phoebus et hic

uocitetur Auricomus nam Solis augustum caput radiis

perfusum circumactumque flammantibus uelut auratam

caesariem rutili uerticis imitatur. hinc quoque Sagittarius

hinc quoque vulniiicus. quod possit radiorum iaculis icta

penetrare. demonstrabat praeterea virtuti cyllenius amnes

z parrasia 11 s chirreos ii emensa scripsi emenso liii spatliio cahdydr.rMeoonsacb. zettidolri dlianelabbe

retur scripsi haberetur Pli lii acuta bn lS acclinibus lt u

m sesqualteris lt eo sesquioctauis ifossianus octauis lili

et limata e n SS ille liili

j

ut

ao

mana 1 e 1

quosdam caelitus defluentes. quos transeundos esse per

hibebaL fut ad deum ipsum. quem repperire curae essetj

peruenirenL uerum eosdem amnes diuersicolor fluente

rum discrepantium unda raptabaL quippe primus diffu

ssioris ac prolixi ambitus gurges liuentis aquae uolumine

nebuloso atque algidis admodum pigrisque cursibus bae

sitabat. interius alius lactis instar candidaeque lucis mi

tis omnia quietusque motuundas uoluebat argenteas

tertius uero nimio rubroque igne rutilantes festinataque

io rapiditate praecipites fragososque cursus anhela sulphu

reus celeritate torquebaL qui hunc sequebatur auratus

ac fulgidus et flammis coruscantibus rutilans sed diuersi

ate iluminum utrimque coniunctus quibusdam riuulis

intermixtis quantum pensabat moderatio temperabatur.

li uerum interior ille electro purior resplendebat amnis.

quem praeter ceteros Portunarum ille consistens populus

appetebat. quarum alias eius odor et balatus illexeraL

alias lenis undae canori permulsere modulatus gustum

autem haustumque quamb plures ex eodem dulcissimo

eo gurgite sitiebant. nec deerant qui eadem foueri abluique

lympha ac se in illam iacere cupiebant. praeter ea duo

restrictiores sinu ambituque paruo raptabantur interius

quorum uterque pro aliorum upicinia et confinio coloratus

exiguum proprii saporis haustum multa mutabilis ad

ts mixtione traxerat. nam alter nimia celeritate festinus ac

plerumque consistens relabensque ferebatur. alius uero

quandam undarum auriginem gestans ilexuosisque anfracti

bus errabundus spumabat cunctis seminibus fluentorum.

hi igitur cursus discoloris amnes praedictas rerum natio

Sonumque Portunas immensis primo sinihus ambiebant.

tunc diuersa undarum uiolensque rapiditas singulas quas

que persuadens inprouisa ui per decliuis aluei praecipites

lapsus rapidis turbinibus pertrahebaL ita ut alius easdem

s cura Sl esset scripsi est Sli S per omnia bd 1o

hanela 1P sulphubreus b n li choruscantibus b la utrin

que b n 111 temperabet b n lb illo b li 11 alatus lilb lj se ac

sinu lin se ammixtione li n ea traxere etat ll namque b n m

auriginem scripsi originem ea se hii blt lldiscolores lii ll

lb

s mariam cAPnLLAn

plerumque alteri transfunderet fluuio et quam ille exerci

tam longa conlisione uexarat. alter aut ripae redderet aut

. amne mersaret. non tamen Portunas omnes illi sangui

neus aut caeruleus inuolutas gurgites rapiebant ple

rumque illius lactei praenitens unda repente correptas

eminentis tractus uertice subuehebat aliquando etiam

sublimatas atque fluctu elatiore suspensas in illum cruen

tae similitudinis reiciebat aestum aut in torrentem liui

dum uorandas hiatu piceo despuebat. alterna igitur per

mixtione fluuiorum ille Portunarum populus agebatunlo

neque enim ulla prorsus erat quae ab omni inmunis in

1e cursu cunctoque esset gurgite feriata. denique virtus se

cuta cyllenium dum sola cunctos interrite transmeareL

licet eam magno fragore fcolliserinu tamen opprimere

non quiuerunt. tandem trans f1uuios. qui ad quoddam is

Phoebi spelaeum ferebantun cum virtute Mercurius con

stiterunt ac tunc Latoium conspicati edito considentem

arduoque suggestu atque in conspectu quattuor urnulas

adopertas uicissim atque alternis inspectionibus enudare.

ea quae diuersa specie metallisque formatae nam una ex eo

ferro quantum conici potuit duriore. alia ex argenti ful

gentiore materie. tertia liuentis plumbi fusili robore uide

batur. at uero propior deo perlucentis uitri salo renide

baL singulae autem rerum quaedam semina elementaque

11 gestabant nam flamma flagrautior et ab ipsis cecaumenis ss

exanclata fomitibus ex ferri praedicta anhelabat urnay l

quae tamen vnnrnx MvLcmmm dicebatur. alia etiam.

quae fuerat ex argenti materiay praeferebat serena ful

gentia et uernantis caeli temperie renidebat hanc dice

bant nlsvM lovlS. illa uero metalli grauioris plena un- ao

dosae hiemis atque algidifrigoris nec non etiam pruinarumy

haec snrvmu uocabatur nxrrivu at uero sali resplen

dentis atque ad ipsius dei dextram sitay aeris totius se

minibus erat referta. hanc ivnoms vnnnA memorabant. t

zkuexaret li 1 adque lt g uorandum bli com p i

m

lii obprimere b lii spelaeum scripsi spectaculum Slj

11 conspicantur 11 iiti banelabat g m mulciberi lii

- es materia b

. uena 1 g

ex his igitur urnis deus alternatim quantum dispositis satb lS

erat hauriebat. nam quotiens orbi complacito uitalis spiri

tus salubres ministrabat auras. ex illa argenti clementia

aeris hausti permiscens semina temperabaL cum uero

spestem diram commeritis mortalibus minabatun acri si

militer anhelos ignes aut torpentis frigoris uenena misce

bat et in adiligendum meare cogebat orbem. tali dei tem- la

peramento virtus admonita magisque cum eum salutarcs

auras miscere conspicereL Lcaeci poetaej Sraium uersuni

lo Mercurio comprobante commemorat

tboisoc ducepcexopnc koluoii vecpelitnv duepuxer

fexj quo pestem fugari posse Mercurius. si uoces primis

xuestigiis eius accederenL admonebatz subdendae tamen

clario fidibus personanti atque inter serta laurigera in

is fularum lubrico inplexoque crine redimito. talia conse- eo

rentes ut procul Pythius aduentare conspexit causamque

aduentus primis aspectibus recognouiL throno quo inside

bat exurgens Musas iussit occurrere quae licet in Maiu

genae officium properare uiderentun ratis tamen inces

zosibus mouebantur. ac tunc germano in participatum ga

operis consessumque suscepto prior orsns est Phoebus

anxia cum trepidis nutat sententia rebus m

fluctuat incertis aut sors ignota futuris.

consultet mortale genus. quosque indiga ueri

es cura facit dubios uel spes incerta fatigatz

at nobis praescire uacuum. cunctatio nulla est

e auriebat li ti austi li fi hanelos llli 1 afiii

gendum b S ammonita gk g graeci poetae cod.

11ug.s glossam deleui ll 11 Luc.AleaL-.SS u AtMot MelbeAeM

AnoPvkl flic iora uerba in gli recte deprauata sunt lfyrlg deleta ex scripsi primliesgufntpurrismaae bapmostea

lii ammonebat liii is implexoque g le pithius a

lg satis lilil ll m eonsensumque li n susce lzic desinit fol. s

u. in ks sequitur foL 1 nostrum ex contiguis uenire pectuss

foL is r. incipit pto prior orsus est foebus desinit foL m u.

certum est lauripotens decusque diuum c/i prae/1 iri con

sultat o ll quosque-dubios llauptius quodque-dubium liii n

ea uacum Salmasius ad script lzisL Aug. ell. liaclc. 1 p. scr

nacuum llli

aa

SS

zoa

lo MAkrlllAbil oAPPlLLAlS

quod superi uoluere licetz de pectore fixis

praeoptare caretz sic quod placet atque qnecesse est.

sed tibi quod nondum uenit mansura uoluntasl

consilium uis ferre meumz sic semper ad omne

uelle capis socium. faciunt atque addita mentem.

est igitur prisci generis doctissima uirgo

conscia Parnasoy cui fulgent sidera coetuz

cui nec rllartareos claustra occultare recessus

nec lonis arbitrium rutilantia fulmina possunt

tluctigena spectans qualis sub gurgite nereus

quaeque tuos norit fratrum per regna recursus.

peruigil inmodico penetrans arcaua labore

quae possit docta totum praeuertere cura

quod superis praescire datumz quin crebrius in nos

ius habet illa deos urgens in iussa coactos

etj quod nulla queat superum temptare potestas

inuito scit posse love. steut ardua magnoz

alterulrum cumulat parilem meruisse iugalem

llis Apollinis dictis laetabunda virtus quod tam ex

cellentis uirginis suasum uidet esse coniugium. ut nihil

amissum ex supra dictarum duceret dignitatc. nomen ta

men eius inquirit. quod ubi cognouit Philologiam esse de

qua foedus instabat. tanta gratulatione alacritateque con

cutitur. ut aliquanto de ingenito rigore descendens etiam

corpore moueretnr. quippe propinquam esse commemo

rat et laudatae illius Mantices patronam in ipsam quoque

Sophiam supellectilis multae remuneratione largissimam

nam 1Puxhv incnltam ac ferino more uersantem apud

hanc asserit expolitam. ita ut siquid pulchritudiuis orna

tusque gestaret ex Philologiae sibi cultibus arrogariL

quae ei tantum adfectionis inipenderit ut eam semper im

mortalem facere laborarit. nihil igitur immorandum.

1 da pectora libl de pectora b a sic quod scripsi si

quod fili si quid uulgoill e sed li ad omne scripsi ab omni kb tibi1 dpuamrnaqsuiioa enoon ueSnitrebcus

sus p lS peruertere b lb urguens b u 11 ut ante

stent add. l/alcanius eo uiditlt id mantices liii man

ticis r n ar sophian lt

lii

eo

. Lmnn 1 11

quippe cum impigrum gerendorum sciat esse cyllenium

sed acceptis Apollinis fatibus respondit ipse Maiugena

certum est Lauripotens decusque diuum m

nostrum ex contiguis uenire pectus

et quicquid socium ciere numen

iunctus compererim probare rerum.

sed numquam mage uelle disparamus

et fit collibitum manere iussis

quam cum lleliaco meare fatu

io cura atque arbitrio mouemur isto.

fliunc quippe ambiguum nefas putamus

et quaecumque fuit perit uoluntas.

quocirca officio decentiore

paret praecluibus libens profatis

xs Arcas in tbalamos uenire iussus.

sed tu llelie. quo rllonantis extet

compar propositumuolensque nutus.

instesz nam solitus ciere pectus

et peruersa uigil monere sensa

eo illum contribuas fanere iussisy

ut coeptis sacra fulserit uoluntas

c

llaec dicente Mercurio cquin potiuss inquit virtus as

euterque uestrum louem uoce conciliet. nam et hic cius

consiliorum conscius et tu praeceptionis arcanus ille

ea mentem nouiL tu uerba componis. Phoebo sueuit instanti

concederei tibi pectus lzsolitusj aperire addo quod nos

numquam conuenit disparari et licet hic cursor Apollineij

plerumque axis celeritate uincatur ac remorata statione

consistens captet demum festinata praeuerterey tamen

eo dum consequitur ita libratus anteueniL ut cessim plerum

que recursitans gaudeat occupari. una igitur uestrum

lovem pia pignora conuenite. certum quippe est quod et

1 impigrum bondamus impiger llli la archas p

lS peruersa - mouere l/onckizas praeuersa -- monere llli

m ut fari/cius et llli es instante g eo sectus solitus

Pb pectus lfoppius solitus deleui Pg captet b caput li

captat b ll so cessum li cessem rk l im add. b n

ua

ei

SS

iii

lz

Phoebo coniuens splendori succumbat et cum Stilbonte

incedens conubiorum copulis adlubescat.a his dictis

virtus praecedentis officio ac Mercurialis uirgae perfla

tione concussa in caelum itura sustollitur. augurales uero

alites ante currum bello constiterunt uti quis uellet uectus

ascenderet. nam futura plerumque conformans his prae

sagire consueuerat. petaso autem ac talaribus concitatis

coepit praeire Mercurius. sed scandente Phoebo Musarum

pedisecus adhaerensque comitatus candenti canoraque

alite uehehatur. tum uero conspiceres totius mundi gau

dia conuenire nam et lllellus floribus luminabat quippe

ueris deum conspexerat subuolare Mercurio et Apolline

conspicato aeria temperies sudis tractibus renidebat. su

peri autem globi orbesque septemplices suauis cuiusdam

melodiae harmonicis tinnitibus concinebant ac sono ultra

solitum dulciore. quippe Musas aduentare praesenserant.

quae quidem singillatim circulis quibusque metatis ubi

suae pulsum modulationis agnouerantt constiterunt. nam

vrania stellantis mundi sphaeram extimam continatuiy

quae acuto raptabatur sonora tinnitu. Polymnia Satur

nium circulum tenuit. liuterpe louialem. lirato ingressa

fMartium modulatun Melpomene medium ubi Sol flam

manti mundum lumine conuenustat. rferpsichore venerio

sociatur auro. calliope orbem complexa cyllenium. clio

citimum circulum. hoc est in luna collocauit hospitium

quae quidem granis pulsus modis raucioribus personabat

sola uero. quod uector eius cygnus impatiens oneris at

que etiam subuolandi alumna stagna petierat. rPhalia de

relicta in ipso florentis campi ubere residebat. interea

tractus aerios iam Phoebus exierat. cum subito ei uitta

1 coniuens o conhibens li cohibens ra conhiuens b u

splendore fli corr. in marg. ed. l/ula ll s caepit li ll S pedis

secns lt pedisequs b ll 11 luminabat arctius lumina Pll lumis

nata in gas canL PodL altero eætare mihi non persuasit lfop

pius ll lz Mercurio scripsi mercurium Plt u apollinem li ll

le continetur lt et Puteaneus c/i Salmas. ad scripL hisL Aug. ed.

11ack. 1 Sol concinat r concinebat febat ao polimnia li n ea marcium b n ea terpisnicroarsejeliolnitmadds.obtia

tur b n clyo lib ll ac graues b n av cignus eo n impaciens b n

MAflflllAlill cAPlSLLAhl

1

ut

id ex

ea

s

m

lib

id

LiSmk i lS

crinalis immutatur in radios laurusque. quam dextera re

tinebaL in lampadem mundani splendoris accenditun

fiuntque uolucres. qui currum lielium subuehebanL an

heli flammis flucisj alipedes. atque idem pallio rutilante

ac reserato stellantis poli limine Sol repente clarus emi

cuit. cyllenius quoque in sidus uibrabile astrumque

conuertitur. atque ita metamorphosi supera pulchriores

per ceminos proprietate quadam signi familiaris inuecti

augusto refulsere caelo ac mox ionantis palatium petiue

runt. qui epostquam introgressi et coram data copia fandP

ut uidit clarius consortio patrem iunonis haerentemy quam

nouerat sufiragari plurimum ac fanere conubiis. laetus

primo omine ipsamque concilians. in cuius arbitrio posi

tam mariti nouerat uoluntateml ita mitis affatur

iz e

ao

. possem minore ambigens fiducia at

solum rilonantem pignoris pro foedere

pubeda uixdum uel paterna contremens

praecepta adire. ni iugata caelitum

omen pararent prosperum consortia

tabensque diuum nunc moneret nexio.

iunone tbalamos quis rogare conscia

nolet deorumi cum futura pronuba

eadem profecto quaeque sufiragabitun

iugalis ergo blanda nutus praestrue

nostrisque suade quo allubescat nisibus.

te nunc parentem principemque maximum

fatumque nostrum. quippe Parcarum chorus

humana pensaL tuque sortem caelitumy

tuumque uelle est ante praescientias

ac mente gestas quicquid instabit deisz

cuiusque nutu gignitur necessitas

futura cuius alligat decretioz

instatque quicquid uelle uel serum potesz

ea

S haneli g AL flammantis l/onckius lucis deleui

e cyllenium b lo Perg. Aen. l szo la homine lt

1s fidutiali u 11 bupaeda lfoppius n Sl thalamusli con

stia li ea nollet b li as suade gai-titius suada on il

SS illigat li il ad decretio add. i dis b il

1v hvv-q

lii MAltfPlAMl cAPliLLAS

te te igitur illo quo benignus numine es

fdeposcm caeli blanda temperatio

piumque culmen. iure qui diuum paten

concede proli. quo nepotum prouehat

numerum supernis astra quem uibrant polis. s

Maiae tuumque ilagitat pignus sacrum.

thalamis iugetur uirginis doctissimae.

aa sed te parentis cura si stringit pia.

par est deorum conuoces coetum potens

conubium ipsa sanciens cum coniuge lo

quo prolis extent lege supera nuptiae

ja a perpesque uinclum caelitum signet decor.

at flic postquam llelius conquieuit. conuersus ad con

iugem luppiter quid eius uoluntas haberet inquirit. uerum

illa multa ratione permulsa. primo quod ei qui placidita- m

tem afferre solitus Phoebus orabat quique etiam a se

eiusdem filias eruditas ad parentum quoque conspectum

fecerat subuolare. dehinc nuptiis luno non solita refra

gario tunc etiam cyllenium diligebat quod eius uberibus

educatus poculum immortalitatis exhauserat perindeque eo

et matris gratiam conferebat. accrescebat notis quod

multa eam clarius conciliatione deuinxeratz faciendum

profecto accelerandumque persuadet. ne itidem cyllenius

cypridis lactatus inlecebris l-lermaphrodito fratrem gignere

ss succensus optaret. stimulabat paululum louem. ne uxoris ss

cyllenius fotibus repigratus somnolento repente marcore

torperet et iam uelut maritali uacatione feriatus discur

ae sare sub praeceptis louialibus denegaret. enam illum iam

prldems ait ePhilologiae sentio amore torreris eiusque

studio comparatas habere quam plures in famulitio disci- eo

plinas ipsumque linguae insignis ornatibus fandi nimiam

uenustatem quo placeret uirgini consecutum deinde bar

bito aurataque chely ac doctis fidibus personare. addo

1 te te gratius tene ea ll uo br quod sit il S te ante

stringit amissum post sed add. bd ls eam em presdensi itop

pius. sed ei recte habet .- luno enim intellegitur aer ll 1g tum b u

ea ermairodito liii ll ea succensusb suscensos ne suscen

sus r u sa consequutum li SS chaely llli ll

www-1 v i

Lllilik l lo

quod celebrat mirabile praestigium elegantiamque pin

gendi cum uiuos etiam uultus aeris aut marmoris signi

fex animator inspirat. totum certe conplacitum est quic

quid comit decorem iuuenalium gratiarumf se igititr eos

s iam pridem amore mutuo colligatos idcirco paululum dis

tulisse. ne in thalamum primaeua affectione festinans.

cum discurrendum esset. totis noctibus repigratior pau

lulum simularet anomalum tunc luno iatquini ait ieius

dem conuenit uirginis subire uinclum. quae illum etiam

lo quiescere cupientem coniuere non perferat an uero

quisquam est qui Philologiae se asserat peruigilia labo

rata et lucubrationum perennium nescire palloremi quae

autem noctibus funiuersis caelum freta lartarumque dis

currere ac deorum omnium sedes curiosae indagiuis

nperscrutatione transiret quae textummundi circulorum

que uolumina uel orbiculata parallela uel oblique decus

satos polos et climata axiumque uertigines cum ipsorum

puto siderum multitudine numerare nisi haec Philologia

gracilenta quadam adtixione consueuit. quotiens deos

eo super eiusdem coactione instantiaque conquestos. cum

eos concubiae aut intempestae noctis silentio quiescentes

ad se uenire inaudita quadam obsecratione compellerett

tam uero abest ut sub hac possit pigrescere intricarique

flylleniusy ut commotis ab eadem suscitatisque pennis

esextramundanas petere latitudines urgeatur. cur igitur

rex optime differuntur cum pro sola Atlantiadae soller

tia duos uigiles repromittamtz haec cum luno adfixa.

ut adhaerebat elatiori plurimum loui. adclinatis eius auri

bus intimaret. de quodamb purgatioris uibratiorisque lu

aominis loco adlapsa sensim Pallas corusca descendit atque

1 elegantiamque r elegantiam lib elegantia b S certe

Sll ergo b tt iuuenalium lt iuuenale te in rasj li inueni

lium r 1 repigritior tm carin arctius ll S atquiu a l

lo conibere Plt carr. br u 11 phylologiae lt lS discutere a

li indaginis b indagis eo n le oblique decusata polose

limata bib corr. gratius n eo instantiaque b constantiaque

lib il conubiae b id pinnis et l id athlantideb atlan

tidaeg ll solertia 11 ll ao allapsa l li descendit b discen

dit ea .

in

me

SS

SS

i v Pvnm

le MAkrlAMl cAPPjLLAS

ita ut uidebatur uertici louiali inhaerere superuolans tan

dem constitit sublimiore quodam annixa suggestu. quam

cum luppiter. ut iugali elatior adhaerebat. de proximo

contiguoque suspexity sic exorsus eo uirgo nostri pars

melior opportune notis intermixta Maiugenae. quae siue s

neliacis uocibus permulsa descendis siue absque te louis

non erat formare consilium seu consensus noster ne mu

tilus uideretur approperasz noueris tamen Philologiae

cyllenium nuptias postulare nondum mea prompta sen

tentia est. expecto quid suadeas noui quippe quam eius- lo

dem uirginis incessabilis labor tibi semper acceptus et ut

e tuis numeretur illa pedisequis. par est igitur ipsa prae

sertim decernas quicquid de eius conubio prouisura dis

do pensasf tunc Pallas aliquanto summissior ac uirginalis

pudoris rubore subfusa oculosque peplo quod rutilum cir- lS

cum caput gestabat obnubens improbabat aliquantum

quod super nuptiis uirgo consulitur praesertimque eius.

quam propter consociationis officia manere cuperet sem

ls a per intactam dedignetur praeterea huius modi adhibere

consensum. cum ita expers totius copulae censeatun ut eo

neque de ulla commixtione progenita neque ipsa pro

creare quicquam Arithmetica teste monstretur. ac tunc

septem radiorum coronam soliuaga uirginitas renudauiL

ne futurorum causis et copulis interesset. quia tamen

eius optauerat luppiter exegeratque consiliumi suadet ea

deos maritos dearumque grandaeuas in haec decernenda

conduci. quippe fconuenire cyllenio ut pro officiorum

praemiis potissimorum fauor caelitum eius uincla sanciret.

augustius quoque fieri louiale decretum. cum coetu

deorum adtestante depromitun ipsamque nupturam deo ao

conuenire non posse nisi si per senatus consultum mortalis

cll esse desineret. id genus plurima suadente rllritonia regum

coniugum uterque consentit. ac mox iouis scriba prae

.1 uertici b uertice me s oportune li s phylologiae

chyllenium lt lii aliquantulum m intacta lt ea arithmethica lir laSd cfountsuortairautmioSnliis bcom

arctius so attestante S Sl si per S. o. scripsi super sena

tus consulto lib superi S. fl arctius

Lllilili 1 11

cipitur pro suo ordine ac ratis modis caelicolas aduocarer

praecipueqne seuatores deornm. qui penates ferebantur

rfonantis ipsins quorumque nomina quoniam publicari

secretum caeleste non pertulit. ex eo quod omnia pariter

s repromittunt. nomen eis consensione perfecit vulcanum

uero lonialem ipse iuppiter poscit. licet numquam ille de

sede corusca descenderet. tunc etiam ut inter alios po

tissimi rogarentur ipsins collegae lonis. qui bis seni cum

eodem rllonante numerantur quosque distichum com

1o plectitur linniannm t

luno vesta Minerua ceresqne lliana venus Mars

Mercurinsb lonis Meptunns vulcanus Apollo

item et septem residni. qui inter duodecim non uocantur.

post hos quam plures. alti pro snis gradibus. caelites ac

is deorum omnium populus absque inpertinentibus conno

candi. nec mora-milites lonis per diuersas caeli regiones

approperanL quippe discretis plurimum locis deorum sin

guli mansitabant et licet per zodiacnm tractum non nulli

singulas nel binas domos animalibus titnlarinL in aliis ta

men habitaculis commanebant. nam in sedecim discerni

dicitur caelum omne regiones in quarum prima sedes

habere memorantur post ipsum lonem di consentes Penates

Salns ac Lares lanusPanores opertanei- flsloctnrnnsj que. in

secunda itidem mansitabant praeter d mnm lonis. qnaeibi quoque sublimis est. fut estin omnibnssl Praediatns onirinns

Mars fLars militarisl lnno etiam ibidomicilium possidebaL

Pons etiam Lymphae dique Plouensiles sed de tertia re

gione unum placuit corrogari. nam lonis Secnndani et

lonis opnleutiaeMinernaeque domus illic sunt constitutae

ao sed omnes circa ipsum louem fuerant in praesenti. lliscor

diam uero ac Seditionem quis ad sacras nuptias corro

Mo

M

on

1 choruscab u to ann. ea l/alzL ll m in piter fli corr.

l/ulcanius ut ex g eo discernitur S ea dii lfli l

aa fabores liili1 u opertanei br obportauei Sobtertanei lt l

Moctnrnus deleui u ss ut est in omnibus deleui ll Pra-ebia

tus o. Milllerus ltruse 11 p. jzo ea lars inducta s g l

Lars militaris deleui et ad Pons add.l r cll. e. Porsb r l

lympae lt diique liii ad Mouensiles add. l i tk e. lo

ueusilesj r n

z Manrmrws SAPSLLA

at-z

ulli

lib

111 li

ac

si

. quem

m .

1g amarum dAPliLLAlS

garet praesertimque cum ipsi Philologiae fuerint semper

inimicaei de eadem igitur regione solus Pluton. quod pa

AS truus sponsi est. conuocatur. tunc Lynsa siluestris Mul

ciber Lar caelestis nec non etiam militaris Pauorque ex

te quarta regione uenerunt. corrogantur ex proxima trans

cursis domibus coniugum regum ceres rllellurus rllerraeque

so pater vulcanus et Senius uos quoque lonis filii Pales et

Pauor cum celeritate Solis filia ex sexta poscimini. nam

si Mars ouirinus et fienius superius postulati. sed etiam

Liber ac Secundanus Pales uocantur ex septima Praudem

quippe ex eadem post longam fdeliberationem placuit ad

se hiberi. quod crebro ipsi cyllenio fuerit obsecuta. octaua

uero transcurritun quoniam ex eadem cuncti superius

se corrogati solusque ex illa veris fructus adhibetur. lunonis

si uero Sospitae genius accitus ex nona. lveptune autem

et Lar omnium cunctalis ac Meuerita tuque conse ex de

eo cima conuenistis uenit ex altera fortuna et valitudo

Pauore Pallore et Manibus refutatis. quippe hi in con

t se spectum louis non poterant aduenireq ex duodecima San

cus tantum modo euocatur. Pata uero ex altera postulan

sv se tur. ceteri quippe illic di Manium demorati. ex his sep

tena Saturnus eiusque caelestis luno consequenter acciti.

1111 saveiouis ac di publici ter quino ex limite conuocantur.

eo ex ultima regione Mocturnus lanitoresque terrestres simi

el liter aduocati. ex cunctis igitur caeli regionibus aduocatis

deis ceteri. quos Azonos uocant. ipso commonente cyl

ea lenio conuocantur. tunc elementorum praesulesy atque

utilitatis publicae mentiumque cultores omnisque populus

potestatum. qui lvumae nulli successori indicantur lzquil

confestim omnes lonis imperio conuocati. in aulam cae

1 tum lt S Lympha gratius l faborque ea ll a sed br sic ea l i1oet sfeapmtiilmiaaribs gsreapttiiusmae

liiniicunctallaissloastpeirteaueidgertautriuscuhmoscpuimtaneommiene deiliailiceutiuosmu.lMfelrbina

1aSrctifuasbosreqduecf.pParsetloLr mPytblu cloir.rp.. soo.sMilllcerounssepoastpaycrosasledubm ei

iir-otium u hiilf m ex ombbi m et ea dii Pll u ae qui

liumae nulli successori indicantur scripsi quis Mumae multus

successor indicatur qui big tsed indicat m ll qui delui n

vl

as

Lmuu 1 1g

litem conuibrantibus uenere sideribus tunc lanus in

limine militesque iouis ante fores regias constiterunt in

gressuros etiam cunctos nominatim uocabat Pama praeco

nans. at intra consistorium regis quaedam femina. quae

sAdrastia dicehatun urnam caelitem superamque sortem

inreuocabilis raptus celeritate torquebat excipiebatque

ex uolubili orbe decidentes sphaeras peplo inflexi pecto

ris eiuapuevq clotho uero Lachesis Atroposque. quoniam

sententias iouis orthographae studio ueritatis excipiunt

lo utpote librariae superum archiuique custodes. cum sena

tum curiamque contrahi et ipsum rlionantem exuuiis in

dusiari publice cernerent. senatus in acta caelestiumque

consultum stilos acuunt cerasque componunt. tunc lup

SS

et

ea

de

piter publica et quae senatum contracturus assumit indu- .

xs menta percipiens apponit primum uertici regalis serti

flammantem coronam contegitque ex posticis caput quo

dam uelamine rutilante. quod ei praesul operis Pallas ipsa

texuerat. dehinc uesti admodum candidae obducit amictus

hyalinos. quos stellantibus oculis interstinctos crebri ui

eobratus ignium luminabant. tunc duos globosos orbes.

quorum unus auro electro alius praenitebat. dextera por

rectiore corripuitt laeua enneaphthongon chelyn innitenti

similis imprimebat. calceos autem smaragdineae fluctu

uiriditatis herbosos uestigiis eius lllellus annexueraL in

ea sidebat autem ex pauonum pennis intertextae oculataeque

pallae. ex qua multicoloribus notulis uariegata pictura uer

nabat. sub calceis uero fuscinam deprimebat. huius sug

gestui suhditus lunonis consessus haut indecenter orna

l eonuibrantibns b conuibratis li conbibrantis ii ue

nere b nenire liii l e foras lt ll ingressurus ft l e uoca

bantfl xi adit l S imarmene ea cloto lin 1o arci

uique alii ll in ante senatum add. b 11 contrai li n le pu

blici li ll senatus scripsi magistratus ea n caelestiumque b

caelestumque sit ll

eo duo Prp duos add. b ea enneapthongon g ennaeapthon

gon il ll chaelin b chaelyn lt n ea smaraedineae b smaracdi

nae li smaraedine ft ll se annexuerat b annexuit Sli

ea pinnis Si ll id uariegate lt uarincata li uariagata r

PS consensus liili u aut lt haud b l se calumnate li ga

lumnate b galaumate b corr. arctius l

gis

er

1S li

lii contigitque il ll tg yalinos ea n -

es

go MAif/PiAbii cAPmLLAiS

tus. fipsa uero tecto capite lacteo quodam calymmate

praenitebat. cui gemmis insitum diadema pretiosisz nam

neque Scythidis uirecta nec cerauniorum uibrans fulgu

ransque lumen nec fiucticolor hyacinthi credebatur abesse

profunditas

ihaumantias optulisse reginae caelitum ferebatur. ipsius

uero diuae ultus assidua perlucens gratia fratri consimilis.

nisi quod ille inmutabili laetitia renidebat. haec commuta

tionum assiduarum nubilo crebrius turbidatur. nam uestis

eins hyalina sed peplum fuerat caligosumg quod tamen

si adpulsu cuiusque luminis tangeretur inter obumbrantes

nebulas sudae perspicuitatis gratia praeniteret haec ful

men dextera. laeua sonorum bombis terrentibus tympanum

sustinens. sub quibus plurimum sudans ima subiecta ro

scidis uidebatur inundare fluorihus huius uero calcei

admodum furui. quorum maxime solea atrae noctis nigre

dine coloratur. nam eiusdem genua zona quidem diuer

sicolor ambiebaty quae nunc perfulgido resplendebat orbe

nunc uanescentis gratiae tenuata uarietas ita penitus obli

quabatb tamquam nihil habuisset ante discolorum. his

igitur uterque regum indumentis decenter ornati ante

consessum in suggestu sidereo positam quandam sphaeram

caelatam uarietate multiplici conspicantum quae ita ex

omnibus compacta fuerat elementis. ut nihil abesset quic

sed totum illud sertum capitis fulgurantis s

quid ab omni creditur contineri natura illic caelum omne ea

aer freta dinersitasque telluris claustraque fuerant iartarea

urbes etiam compita cunctorumque species animantium

tam in specie quam in genere numerandae quae quidem

t spbaera imago quaedam uidebatur ideaque mundi in hac

quid cuncti. quid singuli nationum omnium populi cotidia- ao

a scytidisli scytis b ll ceraunorumg il fuigorans ique

deletaj P i gurantis add. b a lumen nec - capitis fulgu

rantis om. li yacynthi 11 s fulgorantisb ti tauman

tias lib il obtulisseb il S comutationumb il lo yalinabb i

11 appulsu lib lS dextrab tympbanum Stypbanum lii

1s ad tiuoribus add. i tiuuo b li le obligabat S i obliqua

bat add. b abiigabet o ei igiturque 11 igitur li uterque

add. b ea consensum lt m animantum k il eo ydeaqueopgositamli id fuerat li

i

y .. t. t

LilSiilt 1 g 1

nis motibus agitarent idem in reformanti speculo re

lucebat. ibi quem augeri quem deprimi quem nasci quem

occidere luppiter uellet manu propria i ipse formabat.

quam terrarum partem disperdere quam beare quam ua- 1s et

s stam quamque celebrem cuperet iictor arbitrarius uariabat.

hoc igitur fatum publicum conspicans conponensque deo- sg

rum senatum iussit admitti. quamuis intus quos innomi

nabiles sacra uis testatur intrarent. tamen etiam primati

bus diuum praesertimque parentibus uterque consurgunt.

io uerum sator eorum gressibus tardus ac remorator incedit ro

glaucoque amictu tectus caput. praetendebat dextera

tlammiuomum quendam draconem caudae suae ultima de

uorantem. quem credebant anni numerum nomine perdo

cere. ipsius autem canities pruinosis niuibus candicabatl

la licet ille etiam puer posse iieri crederetur. eius coniunx 11

grandaeua corpulentaque mater quamuis fecunda circum-l

fusaque partubus tamen tloridam discoloramque uestem

herbida palla contexeraL in qua totus gemmarum metallo

rumque census atque omnium prouentus ffrugesque satio

eo num larga admodum ubertate ferebantur. huic vesta quae iz

etiam coaeua eius fuerat. adhaerebat. quae quod nutrix

iouis ipsius suoque eum sustentasse gremio ferebatur

caput regis ausa est osculari. post hos candida cum sorore ts

Sol auratus expetitur. qui mox ut coepit ingressui pro

zs pinquare. purpurae rutilantis puniceus quidam fulgor ante

uenit. et rosulenti splendoris gratia totam aulae ipsius

curiam obstupefactis ceteris ornatibus luminauit. ast ubi

primos honorati capitis radios ingressurus immisiL ipse

etiam iuppiter paululum retrogressus sub immensi nitoris

ao numine caligauit. sphaera uero orbesquep quos dextera

sustinebat. ueluti speculo cognati luminis refulsere iuno u

1 idem in reformanti speculo scripsi pedae fpaediaelfop

piusl reformantis speculo arotius pedeire ceorix ex pideireb

formantis speculo S pidei fpithei r Pythei lfoppiusj refor

mantis speculo li ll b cupiret lt u ti compouensque li ll

1 amitti lt 11 dextra li 1-1 canicies b cantices li cani

cisg lb coniuxlt 11 partibus Sllil m caeteris g

caeterorum b u es sub subbl n ao sphaera scripsi sphaerae eo

- 1-r.l vtetum

ez MAirriAm cAPmLLAu

autem diuersicoloris illustris ornatibus ac uaria uelut

speculo cognato gemmarum luce resplendens candentibus

vs serenisp euituiL erat illi in circulum ducta fulgens corona.

quae duodecim flammis ignitorum lapidum fulgurabaL

quippe tres fuerant a fronte gemmae Lychnis Astrites et s

zoa ceraunos. quae eius effigiem reuerendam a cognitione

conspicientium uibrantibus radiorum fulgoribus occule

banL quarum alia cancri cerebro Leonis oculis altera

Seminorum fronte assumpta tertia dicebatur. aliae sex

ex utroque latere rutilabant. quarum Smaragdus una. m

Scythis altera. laspis tertia uocabatur. inter quarum ui

rorem feta mari lumina coruscans fronti quaedam inte

grior suauitas resplendebat. llyacinthos llendrites etiam

lleliotropios utrimque compacti. qui lapides coloribus

suis terras ratis temporum nicibus herbidabantl quos ei is

ad obsequium numinis recurrentis ver dicebatur et Au

tumnus munere contulisse posterior autem pars coronae

llydatide Adamante et crystallo lapidibus alligabatur.

hos enim lliemps undosa genuerat. ipsius uero diui auro

m tinctam caesariem comasque crederes bracteatas. facie eo

autem mox ut ingressus est pueri renidentis. incessu medio

iuuenis anhelL in fine senis apparebat occidui. licet duo

decim non nullis formas conuertere crederetur. corpus

autem eius flammeum totum pinnata uestigia pallium cocci

11 neum sed auro plurimo scutulatum. sinistra autem manu zs

clypeum coruscantem. dextera ardentem facem praefere

bat. calcei autem similes ex Pyropo. quem iuxta Luna

s emicuit b ll i ignitorum p ignotorum bill n ful

gombat sn s lichnis 11 1 uibrantes a g diceban

tur li pro sex sed in ras. etiam ex li 1o smaragdos b u

m foeta li freta li per in li ante lumina legi falso dixit lfop

pius coruscans sit carra gratius fronti b fonti fili fon

tis r integrior scripsi interioris yacinctos me l dendrides li lzisielliotr1oapiroessmpleenldl ebcaanptacltii b

copactu gh l 1S ydatite P ydatidae li u alligabat li u

eo bratteatas sit n m ut om. fliil n reuideutes li reniten

tis r aa haueli g m pennata bt ea scutulatum bur

mannus poetae LaL min. l aas rutilatum Plf id cli

peum liii

uena 1 as

leni quodam teneroque uultu ex fraterna fulgorem lam

pade resumebat. post hos admissi fratres louis. quorum

alter maritima semper inundatione uiridion alius lucifuga

inumbratione pallescens in capite uterque dominandi m

Ssertum pro regni condicione gestabat. nam unus albidi so

salis instar candidum atque spumarum canitie concolorum.

alter ebeneum ac rPartareae noctis obscuritate furuescens.

qui quidem multo ditior fratre et semper deorum quae

gignuntur conquisitionibus opulentus alius uero propter

w molem elationemque corporis renudatus ac despuens diui

tias obpressione quaesitas. uerum utrique diuersa con- si

iunx. nam hic nudus omnium nutricem deorumque hospi

lam secum ducit. ille puellam accessibus gratulantem. zza

quae ita plerumque frugem exposcentibus tribuit. ut magni

w nominis uota sint eidem redhibere centesimam dehinc se

admissi rPonantis ipsius filii inter quos primus quidem

ruber inuenis ac uorax omnium sititorque etiam sanguinis

gradiebatun alter suauis et comis falcemque dextera.

laeua gestans cratera somnificum ac pronus in petulantiam

eo referehatur. huius gressus incerti atque olacis temeti ma

doribus implicati. post hos duorum una quidem germa- SS

naque facies sed alius lucis sidere. opacae noctis alius re

fulgebat. dehinc quidam roboris inauditi et extirpandis se

semper aduersitatibus praeparatus sed eius miros la- i

ea certos rictusque cleonaeos limis luno cernebat. quin inter se

eos decentes feminae. quarum una uirgo ferebatur. alia

generationum omnium mater. illib arcus cum pharetra

huic rosis decussatim uinctis sertata contextio. quam et

conspicere nitentem et fantem audire duices inlecebras et

1 leni fli corr.p ll z ammissi liili ll s condi

tione lt ll e canicie b canitiem rm ævæpilp add. b ll 1 ebe

num b 11 oppressione b lix nominis scripsi numi

nis bib redibere 11 lS falcemque b facemque P fa

cemb dextrab lS imp ea opace om. liili ea sub

limis bp retortis oculis quia omnes priuignos praeter Mercu

rium oderat lldd. b quis b n se sequuntur eos decentes

fdeeernentes lilfj feminae gratius u as decusatim ea ll uin

culatis b as dulcis S

S

S

S

a

q

s

g

asa

il

ram

p

ga MAlirlllAkll cAPPlLLAlS

adtrahere flagrantissimi spiritus halatibus redolentem et

oscnlis lambere et contingere corpore eiusque uelles cu

pidine snspirare quae quidem licet amorum noluptatum

que mater omnium crederetur. tamen eidem deferebant

pudicitiae principatum

granis femina alumuaque terrarum ac nutrix mortalium

uidebatur. quidam etiam claudus faber uenit. qui licet

crederetur esse lnnonius. totius mundi ab l-leraclito dictus

est denorator. tunc etiam omnium garrnla pnellarnm et

contrario semper fluibunda lnxn leuitate pernix desnltoria

gestiebat. quam alii Sortem assernnt Plemesimqne non

nulli rllychenque quam plures aut Mortiam haec autem

quoniam gremio largiore totius orbis ornamenta portabat

et aliis impertiens repentinis motibus conferebat rapiens

his comas puellariter caput illis uirga comminuens eis

demque quibus fuerat eblandita ictibus crebris uerticem

complicatisqne in condylos digitis nnlnerabat. haec mox

Pata conspexit omnia quae gerebantnr in lonis consistorio

subnotare. ad eorum libros et pugillarem paginam cu

cnrrit. et licentiore quadam fiducia quae conspexerat in

opinata descriptione corripuit. ut qnaedam repente pro

rumpcntia uelut rerum seriem pertnrbarent. alia nero.

quae causarum ratio prospecta uulgauerat quoniam facere

inprouisa non poterat snis tamen operibus arrogabat.

post banc unlgus ceterum denenere iuppiter nunc solio

resedit praecepitque cunctos pro meriti ordine fresidere

tuncque subsellia flammabunda coetum suscepere side

reum. uerum quidam redimitus puer ad os compresso

digito salntari si tinm commonebat. econticnere omnes

intentiqne ora tenebant/ tunc iuppiter coepit

1 alatibus li ll s deuorator gratius eadmodum adolescensp

ut fabricius ait lbibL lin 1 sozj democrator coniciens demo

rator liii ll la ad portabat in marg. ab ea credebant sibi

omnia bona prouenireg hoc in quibusdam codicibus non ha

betur add. b manu eiusdem saeculi quo codeæ uniuersus scrip

tus est 1a comes buit ll 1S facta bili fl le currit bili

ea uulgus ceterum scripsi nul o ceteri liii iupiter li

tunc b ll ae l/erg. Aen.11 1 i eo iupiterli u

cum his grata ceres admodumb

eo

m

Lnann 1

tni nostra astrigeri nota benignitas

conferre arbitrium cogeret intimum

et quicquidtacito uelle fuit satis

id ferre in medium collibitum foret

possem certa meis promere ductibus

nec quisquam inlicitis tollere nisibus

concertans cuperet iussa deum patris

sed tristis melius censio clauditur

atque infanda premit sensa silentium.

ne uulgata ciant corda doloribusyb

at cum laeta patrem promere gaudia

et certo deceat foedere pignora

palam perpetuis iungere nutibus.

cassum est nolle loqui sensa decentia

nobiscum ergo dei. grata lpropinquitas

conferre studium est uota propaginis

aequum quippe puto foedere caelitum

quae sectanda forent orsa probarier.

nostis Maiugenam pignoris incliti

in nostris merito degere sensibus

quae nec frustra mihi insita caritas

ut suenit patria stringere pectora.

nam nostra ille fides sermo benignitas

ac uerus cenius fida recursio

interpresque meae mentis ocvooc acer.

hic solus numerum promere caelitum

hic uibrata potest noscere sidera

quae mensura polis quanta profunditas

qualis sit numerus marmoris haustibus

et quantos rapiat margine cardines

quaeque elementa liget dissona nexio.

perque hunc ipse pater foedera sancio -

sed forsan pietas sola recenseat

ea

eae

1o doloris lii lS fuerant bnlll le nostis llresdensis

nostris fli nostri br n inclyti S ll pignus id inclytum l/on

ckius ll as a vooc acer scripsi honos sacer blt fsater Pl

socer rbz c/1p. SL zo ll al elimenta li n ae sancto li san

ctior v

SS MAlPPiAMi SAPiSLLAlS

quae parens probitas munera pensitetz y

qui Phoebi anteuolans saepe iugalibus

in sortem famuli nonne relabiturt

hic quoque sic patruis seruit honoribus

fut dubium proprium quis mage uendicet. s

illum conubio rite iugarier

suadent emeritis saecla laboribus

et robur thalamo flagitat additum.

ga . at uirgo placuit docta quidem nimis

et compar studio sed cui terreus lo

ortus propositum in sidera tenderet

plerumque et rapidis praeuolat axihus

ac mundi exsuperat saepe means globum.

cunae ergo officiant quod nihil editae.

censendum superi quique crepundia is

terris recolitis uestra tenerierb

. quae occultant adytis sacra latentihus.

iungentur paribus nam decet. auspicia

et nostris cumulent astra nepotibus.

si Sed postquam iuppiter finem loquendi fecit. omnis eo

deorum senatus in sufiragium concitatur adclamantque

cuncti fieri protinus oportere adiciuntque sententiae lo

uiali ut deinceps mortales quos uitae insignis elatio et

maximum culmen meritorum et ingenium in appetitum

caelitem propositumque sidereae cupiditatis extuleriL in es

ss deorum numerum cooptentur ac mox inter alios. quos

aut Plilus dabat aut rilhebae. Aeneas iiomulus aliiquet quos

postea astris doctrinae nomen inseruit. designati caelites

nominentun ut post membra corporea deorum fierent

eo curiales. his quoque annuente loue iubetur quaedam ao

granis insignisque femina. quae Philosophia dicebatun

rel a hoc superi senatus consultum aeneis incisum tabulis per

er orbes et compita publicarei tunc luno condicit propter

s uindicet at 1 suadente meritis gh lxi cunae ergo

officiant uoi nihilP edite censendum quo lib rll lS auspiciis br n SS ud bugirtatlil uset etqoumo.d lsiiclriipsni

ae coaptentur br ll er taebae Sli SS competab

Liiillilk li ffi

praedictorum thalamum iuuenum et nuptialia peragenda

uti postridie omnis ille deorum senatus in palatia. quae in

fialaxia iouis habitationem potissimam faciunt. diluculo

conuenirent. his igitur actis solio rex ipse surrexit omnis

s que ille deorum numerus sedes proprias cursusque repe

tiuit.

c Lmun 11

Sed purum astrificis caelum scandebat habenis os

lblox reuocans merso fulgentia sidera Phoebo.

lu ardua tunc senior succendit plaustra iiootes

et spiris torvo nituerunt astra liraconL

auratis etiam flagrans splendebat in armis

qui trahit aestifero fulgentem Sirion ortul

hoc quoque Plysiacis quod sparsum floribus ardet

xs multiplici ambitum redimitur lumine sertum.

uirginis interea trepidas perlabitur aures

fama iouis magno dum complet tecta boatu.

iienique ipse compertisb superum decretis adultaque ea

iam nocte Philologia peruigilans multa secum ingenti cura

eo anxia retractabaL ingrediendum primo senatum deum

iouisque subeundos inpraemeditata uisione conspectus w

a i habitationem r arbitrationem liii S subscriptum

securus melior felix us ius in mably p iplij -cofn. consisi retbor

irbetor Sl urb. iurbis litteris is in rasa lii lt ex mendosissimis

exemplaribus emendabam contra legenae ilegente Pj deutero

ieucherio in rasa Sj scolastico discipulo meo romae ad porta

capena consist icons lii paulini uic iue kj . sub die non mar

tiarfl christo adiuuante MAiiPiAMi Mlitlbilil PMLiciScA

PiiLLAli Llliiilit PltiMvS iSxPLicrP iiMSlPli LiiSiiit

sncvnnvs PliLiclrlliilit add. lfj in Slt ei eadem fere in il

cf. o. lahnius actorum acad. Lipsiensis i/p. ssz sq. il 1o boo

thes p 11 dracone li lS syrionli lj m nisyacis a ni

siacis b

SS MAltfillAbll SAPSLLAS

loo exiliendumque sibi in superam caelitumque sortem. deinde

zsa ipsi sociandum esse cyllenio. quem licet miro semper

optarit ardore tamen uix eum post unctionem palaestri

cam recurrentem dum flores ipsa decerperet praelectis

quibusdam herbusculis conspicata. quid quod utrum sibi s

haec nuptialis conduceret amplitudo anxia dubitabati nam

certe mythos poeticae etiam diuersitatis delicias Milesias

historiasque mortalium postquam supera conscenderit

se penitus amissuram non cassa opinatione formidabat

1o1 itaque primo conducatne conubium atque aetherii uerticis

pinnata rapiditas apto sibi foedere copuletur ex nuptiali

me congruentia numero conquiriL moxque nomen suum

cylleniique uocabulum - sed non quod ei dissonans dis

crepantia nationum nec diuersi gentium ritus pro locorum

causis cultibusque iinxere uerum illud quod nascenti ab ls

ipso loue siderea nuncupatione compactum ac per sola

Aegyptiorum commenta uulgatum fallax mortalium curio- .

sitas asseuerat - in digitos calculumque distribuit. ex

quo finalem utrimque litteram sumit. quae numeri pri

mum perfectumque terminum claudit. dehinc illud quod ao

in fanis omnibus soliditate cubica dominus adoratur. lit

teram quoque. quam uim mortalitatis asserere prudens

Samius aestimauitt in locum proximum sumit ac sic mille

los ducenti decem et octo numeri refulserunt. quos per no

uenariam regulam distribuens minuensque per monades

decadibus subrogatas in tertium numerum perita re

1ozt strinxit. suum quoque uocabulum per septingentos ui-i

ginti quattuor numeros explicatum in quaternarium duxit.

qui uterque numerus congruenti ambobus ratione signa

ios tur. nam et filia quod ratio principi-um medium finem- so

que dispensat pro certo perfectus est. quippe lineam facit

solus et solidorum frontes incunctanter absoluiL nam

p o

m s

e sociandum scripsi sociandam fli ll a obtarit li fl s her

buscolisll u utrumne b n s conscenderet atlt e ammissu

ram bill formidat liili 11 pennata bli n ei solyditate

li ll cubica r cybica b cybiglac li se uim S uimuum li sed

cfl lleinsius in Surm ouid. 1 pisl ea restginxitlt se fontes Pl ll ss distribuens onubuk

tmn-wm

t . q . . o

Llallk ll zg

longitudine profunditateque censentur. dehinc quod nu

meri triplicatio prima ex inparibus xupov gignit tres

autem symphonias quis ignorat in musicist Mumerusque

inpar maribus adtributus. omne uero tempus tribus uici

s bus uariatur. atque idem numerus seminarium perfecto

rum sexti uidelicet atque noni alterna diuersitate iunctu

rae. rite igitur deo adtribuitur rationis. Pliilologia autem

quod etiam ipsa doctissima est. licet femineis numeris

aestimetun absoluta tamen ratione perficitur. nam qua

m ternarius suis partibus complet/ decadis ipsius potestatem

ideoque perfectus est et habeturb quadratus ut ipse cylle

niusl cui anni tempora caeli climata mundique elementa

conueniunt. an aliud illa senis deieratio. qui yd rhv re

rpdba non tacuity confitetur nisi perfectae rationis nume

is rumi quippe intra se unum secundum triademque ipsum

que bis binum teneL quis collationibus symphoniae peragun

tur. nam tres ad quattuor epitritus uocitatur arithmetica

ratione ac diatessaron perhibetur in musicis. item intra

eum iacent tres ad duo. quae hemiolios forma est sym

zophoniamque secundam. quae diapente dicitur. reddunt.

tertia symphonia diapason in melicis perhibetur diplasio

que conficitur hoc est uno duobus collato igitur quater

narius numerus omnes symphonias suis partibus perfectus

absoluit omniaque mela harmonicorum distributione con

za quirit. hanc igitur discutiens numeri congruentiam perita

uirgo gratulatun denique utrumque consociat et trias

quaternario sociata heptadem facit. qui numerus rationis

superae perfectio est sicut et opahmv illa docet plenitudo.

an aliud fatalis temperamenti cursus siderumque circuli

so motusque testantur intraque latebras uteri septimo mense

absoluta mortalitasi dehinc quod trias triplicata nouem

numeros facit quaternarius autem per bmhdciov gemina

S cybon lib n a adtributus est b ll m clymmata lt

climmata lf lS deieratio liii dei ratio b ma nen tetra

maldan li ten tetradan li u ls triadenque me ll 1e emioloslf

emiolios li simphoniamque li iii deinde lii gi eptaden fli qSuSodsiacmuptlieuts lnAoonMnAoAtca/omM li

sicut ensem/imm e n ille ngn se AiAnAAcioM e 11

zse

1oc

1o1

1os

me

si

a

me

111

ne

llli

go MAlPPlAMl SAPSLLAS

tus octo reddit. nouem uero ad octo epogdoi numeri ef

ficiunt iunctionem tantumque pensat in numeris quantum

symphonia diapason in melicis. quae tonon facit qui est

consonae unitatis continua modulatio. ex quo nihil est

quod discrepet aut resultet in medio consentaneaque con

gruit iugitate. ergo praedictorum nominum numerus con

cinebat sic igitur rata inter eos sociatio copulam nuptia

lem uera ratione constrinxity ex quo commodissimum sibi

conubium laetabunda alio mentis fluctu multiuida fconci

tauit. nam nihil diffidens animo decori formae ac sub

stantiae coepit formidare corporeae quippe perferendos

flammarum caelestium globos et ignes ardentium siderum

mortalibus adhuc artubus et macilenta gracilitate siccatis

non cassum tremebunda formidat. sed aduersum illa

quoddam Abderitae senis alimma. cui multa lapillis sur

culisque permixtis herbarum etiam nemorumque conges

serat. praeparauit. flolchica etiam in centum uoces con

tinuata fiducia adamantini cacuminis inpressione signatur.

quod aduersum ignes superos et deorum confinia praepa

rata decoris incuriam uenustatis etiam lumine submone

bat. denique reuibratu corpori mensis apposito irrorati

liquoris allinebat unguentum sed cum talia uirgo com

ponit. pedisequa eius Periergiaj utrum a matre uirginis

missa an sua utpote eius collactea trepidatione sollicita

quid ageret conspicatur. quam cum disponentem prae

dicta rimatim ab ostio speculabunda cognosceret. aliam

eius ancillam. cui Agrypnia uocabulum est. ac quae intra

cubiculum praebebat excubias. adorta est increpare quod

paululum coniuere seruandi decoris gratia uirginem non

siuisset. cum ipsa haec cuncta si Philologia iniungeret

ualeret implere. nam iam multa asserit circuisse manci

l reddiditlt epocdoi li epocdoin li u ii concinnebat

bill l 1 copulam S cupiam li 1o diffidens arctius diffe

rens li ll 111 cassumli casumjl in cassum d n le mems

brorumque concesserat lib u m quod bresd. quid lib

se alliniebat a ea pedissequa b ll m collactia S

ac hostiog n av agrinia lib agrimniab n ac quae arotius

atque aa ll se conuenire li ll Sl circumisse liili u

lo

zs

ao

Lmua n Sl

piaqne dotalia quid sollertiae quid ornatus quid denique

indnmentorum snmerent comperisse non sibi quoque

nescitum quid sponsus ipse perageret. quid lonis palatio

gereretur an Leucothea succenderet facem lnmenque pur

spureum et an Solis remigia uigilarent sonipesque Pllos

phori comeretnn id genus innnmera quae cnriosis per

scrutationibus aspexerat. astruebat. uerum secretum llli

cubiculi repente Phronesis mater inrupit quam cnmuirgo

conspicereL ad eam adcurrens honorandumque pectus ex

io osculans praeparatorum fpoematumzl cousciam fecit. ue

rum illa exnuias filiae ornatusque detulerat quis induta me

deorum sociari coetibus non paueret. itaque uestem pe

plumque lactis instar fulgidum dedity quod uel ex illa her

barum felicium lanaj qua indnsiari perhibentlndicae pru

is dentiae nates accolasque montis vmbracii et quantum usus

eius telluris apportat ex candentis byssi netibns uidebatnr.

dehinc apponit nertici diadema nirginale. quod maxime

medialis gemmae lumine praenitebat. ex qua galeata quae

dam obtectaque uultum nirgo instar secreti rllroiani peni

zo tus incisa resplenduit. at cingulum quo pectus annecteret lla

sibi prudens mater exsoluit et ne Philologia ipsius Phro

nesis careret ornatibus eius pectori quo uerius comeretur

apponit calceos praeterea ex papyro textili snbligauiL ne

quid eius membra pollueret morticinnm. acerra autem

zsmnlto aromate grauidata eademque candenti manus nir

ginis onerantur.

et iam ftunc roseo subtexere sidera peplo llli

coeperat ambrosium promens Aurora pudorem.

cum crepernm lux alma micat. gemmata llione

i leuchoeta li S fronesis li et hic el deinceps irrupit li

g accurrens b 1o boematum ali poematum pt glossam de

leui 11 la iactis li ll is vmbraciip umbratia Pli umbratii b

umbrati Sroliusc uidetur Maleum montem ita signi/icare his Plinii

1/1 eo fSolirL p. zosy 1d M.j uerbis adductus i in quo umbrae ad

seplenlrionem cadunt hieme aestate in auslrum per senos mensesa g

osus llp usus add. b lj 1e telloris li ll le optectaque li

uultu b es ambosium e ambronum b n se bione arctius

dea ore a decore bb ll

eo

w

MAltrflAbil cAPlSLLAPl

cum nitet. aurato fulget cum Phosphorus astroz

tunc candens tenero glaciatur rore pruina et

matutina greges quatiunt in pascua caulasz

languida mordaces cum pulsant pectora curae

et fugit expulsus Lethaea ad litora somnus

licce ante fores quidam dulcis sonus mullifidis suani

tatibus cietur. quem Musarum conuenientium chorus im

pendens nuptialibus sacramentis modulationis doctae tinni

tibus concinebat. nam nec tibiarum mela nec ex fidibus

sonitus nec hydraularum harmonica deeratj plenitudm sed

in blandum collata cantum ac modilicato fine compactum

uoci uirginum complementi spatio ratum fecere silentium

ac tunc ille omnis chorus canoris uocibus dulcique modulatu

praeuertit omnes organicas suauitates et cum sacrae nu

meris cantilenae haec dicta funduntur

scande caeli templa uirgo digna tanto foederez

te socer subire celsa poscit astra luppiter.

ne tunc vrania ceteris paulum reticentibus coepit

sidereos coetus et oulmina sacra polorum

nil iam coniciens numine fisa uide

olim disquirens nexos quid torqueat orbes.

nunc praesul causas raptibus ipsa dabis

quae circos textura liget quae nexio claudatt

ambiat et quantos orbita curua globos.

sidereos cursus quid cogat quidue retardet.

quis Lunam flammet uel minuat radius.

qui caelum stellet fomes et quanta reuoluaL

quae sit cura deis uel modus aspicies.

scande caeli templa uirgo digna tanto foederez

te socer subire celsa poscit astra luppiter.

ne tunc flalliope

semper complacitis amica Musis.

cui Magnesia poculum fluenta

111

ego

1 fulget cum Sauptius et cum fit b et cum sit b et cum

fulgit gratius i gladiaturg s lethealf loethea 11 lit

torab ll 1o hidraularumg lj ne quid nexio livii n ac in

flammet r n ev reuoluet lii ll SS maguesia k pernesia li

add. in marg. l magnesia ll

a

p o

eo

ib

Sfl

lo

ales

eo

mene li

et fons tiorgonei tulit caballL

uertex Aonidum uirens corollis

cui frondet uiolas parante cirrhaz

tu uatum mela dulcibus camenis

et scis Pindaream chelyn referre

te dictante fides sacrumque plectrum

nouit rlihreicium sonare carmen.

o lux nostra sacros probare cantus

fsuesce atque organicis beare circis.

scande caeli templa uirgo digna tanto foedere

te socer subire celsa poscit astra luppiter.

ac sic Polymnia mo

tandem laboris fructus aethram fulgidam

diuumque sedes ad iouis consortia

prouecta carpis inditoque numine

distenta dudum quae iugare rhythmica

ac disparari mixta sueta regula.

mox quid iacente quid iugata linea

trigonus recuruet circulusque torqueah

melos probare ac tonos et crusmata

soc

t artesque cunctasb solita. quaeque caelitum

possunt parare mentem ad alta culmina.

scande caeli templa uirgo digna tanto foedere

te socer subire celsa poscit astra iuppiter.

tunc Melpomene lal

sueta cothurnatos scenis depromere cantus

soccumque ferre comicum

et reboare tua tulimus quae carmina cura

melo fauente rhythmicoz

nunc tibi uirgo cano spes atque adsertio nostri

tenore uersa carminis.

a caualli r ll coraullis br u s citra lili il s caelynb

cahelyn b 1 nouit gratius mouit se ll lii ad scripsi ac

PP lii distenta scripsi cruenta lib rithmica bb

11 disparari scripsi dispari eo n se mentea acta li

as melphomene fili ac coturnatos ea lljg rythmico

rithmico li

MAkmiAMLlS cAPliLLA

b

S

si MAltPiAMl cArnLLAn

nam thalamum redimire iuuat. tu serta probato

tuis placere ritibus. -

digna maritali semper uidearis olympo

decentiorque caelitum

scande caeli templa uirgo digna tanto foedere s

te socer subire celsa poscit astra iuppiter.

mi ac sic clio

tu quae rhetorico clangere syrmale

atque reum rabido absoluere pectore.

quae nunc sensa ligans horrida nexibus lo.

soritas cumuli accessibus aggerans.

nunc quid grammatica stringere regula.

quid fandi ambiguis conterat ordinem

sollers docticanis ludere sensibusz

nunc stellata poli conspice limina is

et candore sacro aetheris uterez

Sl li quem uero pretium est noscere lumine.

scande caeli templa uirgo digna tanto foedere

te socer subire celsa poscit astra iuppiter.

lae mox iirato go

caput artibus inciita uirgo

cui panditur i aula ionantis.

lmerito tibi subditus orbis

rationibus ante repertusz

sacra fulgura cur rutilescanh as

fragor intonet unde resultans. -

quid agat per aperta madores

modo nubibus imbrificatis.

quid euntibus agmine nimbis

reuocet nitidissima uerna. so

t i t i v i t i

rotet omnia circulus annib

properantia claudere saecla.

s rethorico liil g rapido bu m nunc b num Pli ii lxi do

eticanis sollers fli transposuil Sroiius il ea subditur o

eo fulgora bu il ei madorem lilb SS ymbrificatisb

at uersiculum intercidisse uideri indicaui

Lmau 11 ss

quod habent rationis operta

canimus tibi cognita soli.

scande caeli templa uirgo digna tanto foedere

te socer subire celsa poscit astra iuppiter.

s ac tunc ierpsichore lat

laetorz honoris meritis conspicis astra uirgoz

hoc tibi sollers peperit ingenium labosque.

ista peritis tribuit cura uigil lucernis.

perdia pernoxque sacris namque operata chartis

io quidquid agentes Stoici praescia dant futuris

semper anhelis docilis fomitibus tulisti.

nam Sabaeorum rapidis quid uapor edat aris.

fumida quid turicremis aura paret fauillis

omina uel certa ferant uocibus auguratis

ls intrepidis nec dubitans fatibus anteuortis

scande caeli templa uirgo digna tanto foedere

te socer subire celsa poscit astra iuppiter. se a

dehinc liuterpe tas

uirgo perite

io praeuia sortis.

quae potuisti

scandere caelum

sacraque castis

. dogmata ferre.

ei i noscere semet

quis ualuere.

quisque uidentes

lumine claro

numina fati

sit et geniorum

cernereuultus

1 quod scripsi quid ea opeta bill n s terpsicore e

repsicore lt ll e astra uirgo conspicis ea transposuit arctius ll

s opereta gratius onerata lib honerata b ll carthis li 1o Stoici

gratius id casi li stoasi S lsed in rasj et lim le perite

liredensis peritae fli ll ei quisque grotii codeæ quique bill n

ss numine buit ll

abit

-. vv - . -.--a-..v

a

p

SS MAkrrlAtil SAPPLLLAS

quaeque Platonis

Pytbagoraeque

esse dedisti

sidera mentes

tuque caducis s

mortalibusque

nube remota

cernere iusti

numina caeliz

fiure senatum io

scande rllonantis

quam decet unam

Mercuriali

foedere iungL

scande caeli templa uirgo digna tanto foedere t la

te socer subire celsa poscit astra luppiter.

lac deinde rllhalia

beata uirgo. tantis

quae siderum choreis

thalamum capis iugalem go

ac sic fauente mundo

nurus adderis lllonantiz

ah cuius esse diui

tibi contigit maritamz

eius meante pinna ga

qui solus astra mundi

praeteruolans perrexit

rapidis uigil procellisy

qui cum superna tranat

freta. rllartarumyrecurrit go

qui solus ante currum

et candidos iugales

alti potens parentis

memorem ciere uirgam.

qui fata succidentis as

e phytegoraeque li n 11 talia bv li ea ah Lucianus Muel

ler ac bv at b n es penna bb ll m perexit Sb ss facta li ll

uli-ff

Linnn 11. sv

reparat libens osiris. se a

sationibus grauari

genitalibus repertis

quem scit pater deorum.

s cui lacteam papillam

gaudens dedit nouerca.

cuius uigente uirga

dirum stupet uenenumg

cui uirus omne fanti

lo orbem facit gemellum.

est doctus ille diuum

sed doctior puella.

nunc nunc beantur artes

quas sic sacratis ambos

is ut dent meare caelo

reserent caducis astra

ac lucidam usque ad aethram

pia subuolare uota. .

per uos uigil decensque

eo vofic mentis ima complet.

per uos probata lingua

fert glorias per aeuumz

uos disciplinas omnes

ac nos sacrate Musas

mm num haec igitur Musae nunc solicanae nunc conci- mv

nentes interserunt uicissimque mela dulcia geminantun

ecce quaedam matronae sobrio decore laudabiles nec con

quisitis figmentis circa faciem uultuosae uerum simplici

quadam comitate praenitentesin penates uirginis thala

so mumque conueniunt. quarum una intenta circum

spectione cautissima et omnia rerum uigili distinctione

discriminans dicebatur Prudentia uocitari. huius germane ms

sua cunctis attribuens. nullumque eo quo non merebatur

adficiens iustitiae ferebatur sortita uocabulum uerum me

1 reparat flquptius separat ea li e fanti lt sed n punctua

tum n 1o aer-siculus nondum emendatus est ll eo nus aa nys 1- u

SS uerum p rerum liii

SS MAlifPlAM cAPliLLAli

tertia contemptis muneribus atque abstiuentia praedi

1ao cauda ex morum temperantia nomen acceperat quae

supererat fortissima ac tolerandis omnibus adnersis sem

per infracta snbeundis etiam laboribus robore quoque

corporis praeparata. virium uocabulum possidebat. hae s

et a in amplexum eius osculumque deferuntur atque eam fcnm

intra cnbiculum conspicerent per omnia trepidantem et

uelut lucifngam haesitationibns torpentem pectus eius

faciemque tractantes in conspectum omnium et publicam

lal nenire faciemwcompulernnt post has ingressa quaedam lo

granis crinitaque femina et ex eo quod per ipsam lnppi

ter ascensum cunctis in supera tribuerit admodum glo

riosa. quam cum uirgo conspiceret ad eam omni studio

affectuque cucurrit. quippe quadam fiducia compertorum

ipsa eidem scandendum caelum fuerat augurata et nunc is

ad eam in nuptias corrogandam ab ipso transmissa Maiu

mg gena. praeterea tres puellae nnltu decoreque parili ac

nennstate luculentae sertis religatae in uicem manus ro

sarnmque spiculis redimitae ad uirginem connenere. qna

rum una deoscnlata Philologiae frontem illic ubi pubemqzo

ciliorum discriminat glabella medietas. alia os eius. fertia

pectus apprehenditl nidelicetb prima ut elaetos oculis ad

flaret houoresi secunda gratiam linguae iuspirabatx animo

tertia comitatem. quippe illae charites dicebantur et

quicquid apprehenderant uenustabant. quae quidem uir- ea

ginem postquam lumine repleuere. Musis admixtae etiam

gesticulationes consonas atque hymeneia dedere tripudia.

lae sed ecce magno tympani crepitu crotalornmqne tinnitn

nninersa dissultant eo usque ut Musarum cantus ali

quanto bombis tympani obtusior redderetur et cum so- so

nitu introfertur lectica interstincta sideribus. cui ritu

mystico crepitus praeciuebant. qua mos fuerat nubentes

1aa deas in caelestis thalami peruenire consortia ante hanc

s hae add. llugianus n e conspectub n 1o fatiem b u

lit fidutia b n te nubtias b n le spiculis lfoppius speculis

lib ao deosculata estb ac cautes liii u as apprenderant abfplpreundiatc Palmmisxetateerbciaabm

mixteli u ei hymeneiali aa mistico li

Lleuu n gg

quaedam augustioris uultus femina ac sacro lumine

aetherioque resplendens uenerabili antistitio praemine

bat quam cum omnes qui adfuere conspicerenlu reveriti

inclitam maiestatem ut deorum omnium mundique custo

szdem. huic Athanasiae nomen fuit. tet heuss inquit fuirgo.

praecepit deorum pater hac regali lectica in caeli palatia

subueharis. quam quidem nulli fas adtrectare terrigenae

et nec tibi quidem ipsi ante nostrum poculum licetf et

cum dicto leniter dextra cordis eius pulsum pectusque

iopertractat ac nescio qua intima plenitudine distentum

magno cum turgore respiciens eni haecs inquit tquibus

plenum pectus geris coactissima egestione euomueris fo

rasque diffuderis. immortalitatis sedem nulla tenus opti

nebisf at illa omni nisu magnaque ui quicquid intra

ls pectus semper senserat euomebat tunc uero illa nausea

ac uomitio laborata in omnigenum copias conuertitur lit

terarum. cernere erat qui libri quantaque uolumina quot

linguarum opera ex ore uirginis diffluebant alia ex pa

pyro quae cedro perlita fuerat uidebantun alii carbasinis

io uoluminibus impli-fcati libriy ex ouillis multi quoque ter

goribus rari uero in philyrae cortice subnotati. erantque

quidam sacra nigredine coloratL quorum litterae animan

tum credebantur effigies quasque librorum notas Atha

nasia conspiciens quibusdam emiuentibus saxis iussit

is ascribi atque intra specum per Aegyptiorum adyta collo

cari eademque saxa stelas appellans deorum stemmata

praecepit continere. sed dum talia uirgo undanter euo

meret puellae quam plures. quarum Artes aliae. alterac

dietae sunt nisciplinae. subinde quae ex ore uirgo etfude

ao rat colligebant. in suum una quaeque illarum necessarium

usum facultatemque corripiens. ipsae etiam Musae prae

a aethereoque p atbereque llli n antestitio li ll ad rae

minebat add. l nite b u s atanasiae Sll n 1 subuearis li l ad

treetari li S et scripsi sed bill u ipsi scripsi si liii u m euo

mueris scripsi uomueris liii la obtinebis li jl ib semper

fut uidetur-j ante senserat erasum in li ll nausia li li ll 11 quod

mii ll lg fuerantb li m phyllyraeb philiraeb u ea ani

malium b SS atauasia ab et ita saepius ll as egyptiorum

aditab u ac stellasb il

as e

lSfy

lSS

1S1

lSS

lae praeferebant

cto MAltllllAlxii SAPiiLLAll

sertim vrania calliopeque innnmera gremio congessere

uolumina. in aliis quippe distinctae ad tonum ac dedu

ctae paginae in aliis circuli lineaeque hemisphaeriaque

cum trigonis et quadratis multiangulaeque formae pro

theorematum uel elementorum diuersitate formatae de- s

hinc pictura animalium membra multigenum in unam

speciem complicabat. erant etiam libri. qui sonorum

mela signaque numerorum et cantandi quaedam opera

postquam igitur illamp hibliothecalem co

piam nixa imitus uirgo difiudiL exhausto pallore confecta lo

so a Athanasiae opem. quae tanti laboris conscia fuerat. postu

lauit. tum illa eut refectior caelum sublimisque conscen

mo das. hoc tibi accipe sorbillandumi ac tunc matri Apo

x

theosi. quae cum illa forte conuenerat et iam pridem li

bros. qui exPhilologiae ore defluxeranL manu contingens m

y ac dinumerans consecrabat. auferens quandam globosam

liil

animatamque rotunditatem sumit ac uirgini porrigit hau

riendam. uerum ipsa species oui interioris crocino cir

cumlita exterius rutilabat ac dehinc perlucida inanitate

albidoque humore interiore tamen medio solidior appa

rebat. quam cum Philologia susciperety quoniam post

tanti laboris adflictationes aestusque mentis plurimum

sitiehat. reseratis eius rotunditatis arcanis postquam rem

dulcissimam comperit totam incunctanter exhausit

continuoque nouo solidantur membra uigore

et gracilenta perit macies uis terrea cedit

aetheriumque uenit sine mortis legibus aeuum.

uerum diua cum inmortalitatis eam poculum cerneret

ebibisse quo e terris illam caelum pergere inmortalemque

factam uelut aenigmate redimiculi perdoceret. ex herba so

quadam rurestri. cui deizwov uocabulum est. uirginem

coronauit praecipiens omnia. quae adhuc mortalis aduer

sum uim superam in praesidium coaptarat. expellereL

es

s numerum b n 1o nixi li ll imitus Pontanus imitatus liil

undanter arctius animitus Susius 11 constia li lS sorbi

lendum bill eo umore li se adflictiones br l SS sicie

bat li Sl Aelzcoc alt cor-np SS cooptarat b

t Lmsn 11 in

quippe caducae mortalisque substantiae istaec esse imi

nimaj memorahat. quae quidem omnia eidem mater ab

slraxit. postquam feam mundana transcendisse studia re

cognouit. tunc Philologia ex aromate praeparato acerra

s que propria Athanasiae primitus supplicauit matrique eins

gratiam multa litatione persoluit. quod nec vedium cum

uxore conspexerit sicut suadebat iiltrurial nec lSumenidas

et chaldaea miracula formidaritr nec igne usserit nec

lympha subluerit nec animae simulacrum Syri cuiusdam

lo dogmate- uerberarit nec Phasi senis ritu charontis mani

bus inuolutam immortalitatem mortis auspicio consecra

rit. interea conscendere iussa lecticam. quae in suggestu

maximo quoniam nidebatun difficile admodum sibi ne

dicam impossibile deputabat. in quam rem consequen

is ter implendam alumnum suum dilectum prae ceteris con

uocauic quo innixa omnem difficultatem superae conselssio

nis euiciti uerum idemp qui Labor ab eadem uocabaturt

non solum in lecticae culmen eam sustulit uerum caelum

cum domina impiger permeauit. quippe consociatovsibi

eo quodam puero renidentL qui nec uoluptariae veneris

filius erat et tamen Amor a sapientibus ferebaturi a fronte

lecticam subuehere memorantur. nam postica lipimelia

et Agrypnia dilecta uirginis sustulere mancipia. sic enim

Athanasia praeceperat ut uterque sexus cum Philologia

ea caelum posset ascendere praecedit ilico conscendentem

Musarum concinentium pompa et praedictarum comitum

uenerabilis multitudo. Periergia uero aliis comitata pes

disequis dotalibusque mancipiis curiose uniuersa per

scrutans atque interrogans sequebatur. uerum ad cul

ao mina arcis aeriae comitatus ille cum uirgine ipropinqua

bat. et ecce aduenire subito deorum Pronuba nuntiatur.

ante quam concordia Pides Pudicitiaque praecurrunt.

nam cupido corporeae uoluptatis illex licet eam semper

s

1 mortalitatisque li iste li glossam deleuit minimanima

num grotii codex re uera habuerit iure caldea ib chaldea S il formidauit anduibi itaesliilmpShaadbpirio1eot cSha

rantis 11 l 11 consecrauit bill il ea morentur Slli imoii

untur pi i pymelia P

iiz

me

er a

iMs

illa

me

1111

MS

illa

asa

lbo

de MAltPlASl cAPliLLAld

anteuolet. Philologiae occursibus non ausus est interesse.

at ubi in conspectum nubentis diua peruenit atque ut mos

uirginis erat litauit aromatis. deam talibus deprecatur

tluno pulchra licet aliud nomen tibi consortium caeleste

tribuerit et nos a iuuando lunonem unde et louem dici

mus nominemus. siue te Lucinam quod lucem nascentibus

tribuas ac Lucetiam conuenit nuncupare. nam Pluoniam

Pebrualemque ac Pebruam mihi poscere non necesse est.

cum nihil contagionis corporeae sexu intemerata pertule

rim. iterducam et ilomiducam ilnxiam cinxiam mortales

puellae debent in nuptias conuocare ut earum et itinera

protegas et in optatas domos ducas et cum postes un

guent faustum omen adfligas et cingulum ponentes in tha

lamis non relinquas. opigenam te quas uel in partus dis

crimine uel in bello protexeris. precabuntun Populonam

plebes. iluritim debent memorare bellantes. hic ego te iie

yo

lS

ram potius ab aeris regno nuncupatam uocoz da nosse .

poscenti quid haec aeria latitudo atque atomis perlucentes

concurrentibus campi animantum gerant quidue hic dica

tur numinum subuolare. non enim de humilitate aeris

illius quaero. qui uolucribus permeatur quem olympi

montis cacumen excedit qui uix decem stadiorum altitu

dine sublimatun sed elata disquiro et iam fas puto quic

quid rapi boupovwv lectitans intellexerami conspicari.p

hic iuno conscendentis precibus non repugnans eam se

cum in arces ducit aerias atque exhinc multarum diuersi

tates edocet potestatum filiis inquit tquos ignitae sub

stantiae flammantisque suspicimus. ab ipso aetheris

sphaeraeque superioris ambitu usque solarem circulum

demeantes ipsi dicuntur di et caelites alias perbibentur

causarumque latentium arcana componunt. sunt enim

a deprecatur b depraecantur lt deprecantur g ll s tribue

ret li 1 liuuoniam liii corr. arctius 1o cinctiam li et de

leta c li ll 1A1 soticenam fili u quas uelint partus li u ls po

plonam lilii n 1c lieram gratius aerem g aeriam b eram li u

1S athomis lib l perlacentesb ea at liili ll ei eubnuwvtotc b

etAAlMoMlA lfeorharotius conspirarib l es aethere 11

aetheris bll n v

ao

Llliiik li AS

puriores nec admodum eos mortalium curarum uota sol

licitant dnaeeicque perhibentuiz illic loiiem regnare cer

tissimum est. at intra Solis meatum usque lunarem glo

bum secuudae beatitatis numina supparisque potentiaeb

s per quae tamen uaticinia somniaque ac prodigia compo

nuntur. haec aruspicio exta fissiculant admonentia quae

isl

. dam uocesque transmittunt auguratisque locuntur omini- i

bus. plerumque enim quaerentes admonent uel sideris

cursu uel fulminis iaculo uel ostentaria nouitate sed

io quoniam uni cuique superiorum deorum singuli quique

deseruiunn ex illorum arbitrio istorumque comitatu et ge

neralis omnium praesul et specialis singulis mortalibus

. Seuius admoueturt quem etiam Praestitem quod praesit

gerundis omnibus uocaueruntz nam et populi senio cum

is generalis poscitur supplicatur et unus quisque guberna

tori proprio dependit obsequium. ideoque dicitur cenius. .

quoniam cum quis hominum genitus fuerit. mox eidem

copulatur. hic tutelator fidissimusque germanus animos

omnium mentesque custodit et quoniam cogitationum

eo arcana superae annuntiat potestati. etiam Angelus poterit

nuncupari. hos omnes Sraeci baiptovotc dicunt dno roii

bafipovac eivau Latini Medioximos uocitarunt. qui qui

dem omnes minus lucidae splendentisque naturae quam

illi caelestes sic ut conspicis approbantur. nec tamen ita

as sunt corpulenti ut hominum capiantur obtutu. hic igitur

Lares hic post membrorum nexum degunt animae pu

riores. quae plerumque si meritorum excellentia subli

mantur etiam circulum solis ac flammantia saepta tran

siliunt. dehinc a lunari circulo usque in terram quicquid

sointerpatet interstitii proprii partitione discernitur et ab

orbe lunari interfusa medietas disparatun sed superior

portio eos sic ut conspicis claudit quos muet-fouc dicunt

e Al-lAte-ecque ab S intra l/ulcn infra Pb ll S fessicue

lant liii fisiculant b ammonentia llli 1 omnibus fili n

S ammoneut liii 1o deorum superiorum li ll 1s ammouetur

Sli il demonas li daemonas li apotu sit ea detmen

ty cam eæ ui li daemenu li daeomenu r ll latine liili lf

m sublimantur scripsi subuehanturli subueanturk ll

me

isti

ir lll-lem

. nu

xlli i MAPfPlAMl oAPliLLAS

quosque Latine Semones aut Semideos conuenit memo

rare hi animas caelestes gerunt sacrasque mentes atque

sub huma-qna effigie in totius mundi commoda procrean

1s1 tur. qui quidem plerumque sui miraculo fidem fecere cae

lestium. ut in ortu l-lerculis geminatae noctis obsequium s

serpentesque idem paruus oblidens uim numinis appro

bauit. rllages sulcis emicuit et ritum statim gentis fsypnum

que monstrauiL liammon apparuit cum cornibus arietinis

et uestimento lanitio ac sitientibus undam fontis exhibuit

lSS quid loquar eos qui primi mortalibus usum rerum maiora- lo

que commoda praestiterunti ut uitem nionysus apud

fllhebas. osiris apud Aegyptios haustum uini usumque

comperiens. frumentum lsis in Aegypto/Priptolemus apud

Atticos docuere. eademque lsis lini usum sementemque

monstrauit. comminuendae frugis farrisque fragmenta la

M a Pilumno assignat ltalia. ascribit Asclepio craecia medici

lsg nam. alii quoque huius generis homines in diuinandib

usum et praescientiam procreati ut carmentis in Arcadia

ab effuso per uaticinia carmine memorata. Sibylla uel

lirythrea quaeque cumaea est uel Phrygiaz quas non de- eo

cem ut asserunt sed duas fuisse non nescis id est llero

philam rllroianam Marmensi filiam et Symmachiam llip

potensis filiam. quae lirythra progenita etiam cumis est

. uaticinata. ex hac diuinandi possibilitate Amphiaraus

leo Mopsusque celebrati. a medietate uero aeris usque in ea t

montium terraeque confinia llemithei lieroesque uersan

tur. qui ex eo quod heram terram uetcres dixeruntlieroes

nuncupati. ibique Manes id est corpori humano praesu

1c1 les attributi. qui parentum seminibus manauerunt. deni

1 sermoneslf ll 1 sypnumque 11 sipnumquejsz al exi

tum add. b haruspicinamque gratius inspiciumque gai-illius u

g uestimentum ab cum p n 11 dyonisius e dionisius P corr.

Munckerus iz osyris Pb lii assignat cad. Possianus

fArntzenii misc. p.111jsignat bib lS archadia S lS ecfu

so li sybillab syllaba lt frygia li frigia li zl heropehoylearmytlrieathPelriophyclyammeab gthkera

gbilamlf ll simachiam a simmachiam it ll ypotensisb u

a erytra me ll id emitheilf li herohesque Pit in ei eram

. bill ll edixere liili herohes li ea parentium buit

Lmnu li . gis

que haec omnis aeris a luna diffnsio sub Plntonis po

testate cousistit. qui etiam Summanus dicitur quasi sum

mus Manium. hic Luna. quae huic aeri praeesL Proser

pina memoratur. uerum illi Manes quoniam corporibus

sillo tempore tribuuntur quo fit prima conceptio. etiam

post nitam isdem corporibus delectantnr atque cum his ma

nentes appellati Lemures qui si nitae prioris adiuti fue

rint honestate in Lares domorum urbiumque uertuntur.

si autem deprauantur ex corpore Laruae perhibentur ac

lo Maniae Manes igitur hic tam boni quam truces sunt con

stituti qnos draeouc et kcucouc baiuovoc memorat firaia

discretio. in his etiam locis Summanes eorumque prae

stites Mana atque Mantuona1 di etiam quos Aqnilos dicunt.

item Pura Purinaque et mater Mania intemperiaeque et

lhalii thripes diuorum degunt. circa ipsum uero iterrae

circulum aer ex calore supero atque exhalatu madoreque

infero turbidatns egredientes corporibus animas quodam

fluenti aestu collidens non facile patitur euolare. hincqne

tractum Pyriphlegethonta sollertia poeticae adumbrationis

eo allusit atque in eo perenni strepitu nolutata colliditur ani

marum. quas vedius adindicaritr impietas fid est fPlutouj

quem etiam llitem veiouemque dixere ipsam quoque

terram qua hominibus innia est referciunt longaeuorum

chori. qui habitant siluas nemora lucos lacus fontes ac

ea fluuios appellanturqne Paues-Pauni Pontes Satyri Siluani

Plymphae Patui Patuaeque uel Pantuae uel etiam Panae

a quibus fana dicta quod soleant diuinare. hi omnes post

prolixum aeuum moriuntur ut homines sed tamen et prae

sciendi et iucursandi et nocendi habent praesentissimam

ao potestatem. inter priores igitur Senios tua adhuc mor

talis uirginis diua consistet nam eccam tibi aetheria iuno

a

a submnnus lt n e manuum Silil n b conceptiob con

cetio li concestio li congestio r fi hisdemli e larbae lin

11 agathos et cacos demouas fdaemonas lib bili 1 lit fui-inna

que en furonaque b is thripes gratius triptes lt

latu liil n lii pyrphlegethonta liii u eo perhennib l si id est

Pluton deleuit arctius ll ea niouemque b li ea syluani eo ll

id nymfae S nimphae b n el hii g ll at eccum S ll

liii

lfifd

liil

lSfi

di a

liil

lSS

l lii exu-st

lfig

no goris radios reuibrare.

111

lii

se a

11S

llli

var-tinentur .

i i

de - MAltflAMl SAPSLLAS

seu vesta est. ut iam immortali diuaeque praecipit dicens

tiam sede in concilio louis dilectai demumque de acerra

uirginis partem sumit tunc portitores diuae correpta

lectica magno eam molimine subuexere sed postquam

centum uiginti sex milia stadiorum aeria subuecti leuitateb

conscenderant ac tonum primum ex phthongis compleuere

caelestibus. lunarem ingressa circulum uirgo diuae con

gruis nidoribus supplicando de proximo conspicatur glo

bosum quoddam tenerumque corpus e superni roris leui- .

tate compactum instar speculi praenitentis adiaculati ful

in eo sistra lviliaca lileusinaque

lampas arcusque Pictynnae tympanaque cybeleia uide

bantur. triformis etiam discolorque uertigo terribili qua

dam maiestate rutilabat. quae licet cornigera et aspera

crederetur. aggestionibus opportuna tamen et felem et

ceruam et conuersiones bis binas uultibus praeferebat..

exbinc medio quam ad lunam conscenderaL ad cyllenii

circulum uenit quo hemitonio permeato multiplex ei ut

pote nubenti dominae ministrorum populus laetabundus

occurrit inter quos splendentis formae habitusque femina

ac promptae ubertatis ornatibus opulenta uirgiue salutata

usque in eius osculum confisa peruenit sed mirabatur

illa obsequentium multitudoj quae sic ut Syrus quidam

astruit in numero lduorum milium fuerat constituta. quod

femina. quam litrusci dicebant ipsi deo nuptam fuisse cp

lenioj nulla prorsus inuidia titillata uirginem complexa

constrinxerat haec autem Pacundia. nam boc illi uoca

bulum. in Philologiae penatibus se ortam educatamque

memorabat nec indignum esse quod sibi alumna praelata

est quae et sibi semper ornatum et pabulum multis prae

buerit disciplinis uenit etiam quaedam decens ac pudi

cissima puellarum. quae praesul domus custosque cylle

niae. uerum rllhemis aut Astraea aut lilrigone dicebaturz

1 praecipitb praecepit kb a in omliib ll dilecta ilu

gianus directa lib fi pthongisb phtongisli S su plicanda

liili ll lo cumpactumli lz dietinnaeli ll cybeleili 111 aspe

ra bli sparica ui uidetur li ll lii oportuna Pli ll 11 cbyllenii li n

1S quod filii ll m uirgini buit ll SS astrea lib astra b

p a

eo

ab

mifai-ni l lii ni .

LiPsiik il Lyz

spicas manu caelatumque ex hebenqpinacem argumentis

talibus adferebat. erat in medio auis Aegyptiat quae ibis

memoratur ab incolis sed cum petaso uertex atque os

pulcherrimum uidebatuiu quod quidem serpentis gemini

s lambebat implexio. subter quaedam praenitens uirga.

cuius caput fauratumj media glauca. piceus finis extabat.

sub dextra testudo minitansque nepa. a laeua capra. sed

dilofon alitem. quae sit oscinum mitior. in certaminis

v temptamenta pulsabat. ipsa uero ibis praenotatum gerit

lo nomen mensis cuiusdam Memphitici. hanc tahellam cum

ingestam sibi cognosceret uirgo uenerata licet sponsi

cognosceret argumentum tamen non ausa est sine suppli

catione transire tum etiam candidior Atlantidum iouis

congressu pignerisque culmine prouecta superueniL quae

li quidem nec in nurus officio sine bilance libra apparere di

gnata est. quam uirgo uenerata quoniam satis sociam filio

recognouit duabus cum lucrorum potente dicatis coepit

honorare pecudibus. hinc festinatur ascensus et usque in

veneris circulum hemitonio transuolatur ipsaque venere.

eo quae nuptiis adlubescebatp quantum deoebat orata hoc in

ea perhibetur intuita quod admodum pulchra tamen antias

draconibus circumflexa crebroque capillitio uulsaambi

farium genitalis secumvcongressos mitificat. mox studium

in solarem laborare circum. quippe sescuplo fatigabat

ea ascensum. qui tonos ac dimidius habebatur. ibi quandam

nauim totius naturae cursibus diuersa cupiditate mode

rantem cunctaque flammarum congestione plenissimam

beatis circumactam mercibus conspicatun cui nautae

septem. germani tamen suique consimiles. praesidebant.

aoin prora felis forma depicta. leonis in arbore crocodili in

1 caelatamque fili n 1 a eras. in li ll capra. b caprea b ll

la tunc b l athlantidum 11 u la nemli 1s bilance uulgo

blance Sb l eo honoratar u m anthias Slt lj se ambifarium

genitalis scripsi fc/l Seruius ad Aen. ll caz esecundum eos qui

dicunt utrius ue sexus participationem habere numinaij ambifari

umque nitaft s ambifariumque nital lt n congressos scripsi

congressu ea ll as tonus b n id nauem liili u so felis marg.

ed.Lugdun. mss felix fli ll crocqdilli ea ll

ns

liii

111

ne

ne

me

1S1

isa

xs o

lSS

asa ignoti uis celsa patris uel prima propago.

v - e z-z hvv-ritu

ita MAnnAm cAPnLLAn

iae extimo uidebatur. in eadem uero rate fons quidam lucis

aetheriae arcanisque fluoribus manans in totius mundi

lumina fundebatur. quo uiso Philologia consurgens tota

que ueneratione supplicans ac paululum coniuens oculis

deum talibus deprecatur s

fomes sensiticus. mentis fons. lucis origo.

regnum naturael decus atque assertio diuunn .

mundanusque oculus fulgorsplendentis olympi

ultramundanum fas est cui cernere patrem lo

et magnum spectare deuma cui circulus aethrae

paret et inmensis moderaris raptibus orbisz

leo nam medium tu curris iter dans solus amicam

temperiem superis conpellens atque coercens

sidera sacra deum cum legem cursibus addis. liv

1S1 hinc est quod quarto ius est decurrere circo.

ut perfecta tibi numerus ratione probeturz

nonne a principio geminum tu das tetracbordoni

1SS Solem te Latium uocitat quod solus honore

post patrem sis lucis apex radiisque sacratum eo

ibis senis perhibent caput aurea lumina ferre.

quod totidem menses totidem quod conficis horas.

lsa quattuor alipedes dicunt te flectere habenis

quod solus domites quam dant elementa quadrigam

teo nam tenebras prohibens retegis quod caerula luce.

hinc Phoebum perhibent prodentem occulta futuri

1e1 uel quia dissoluis nocturna admissa. iseum

te Serapin Plilus Memphis ueneratur osirim

dissona sacra Mithram ilitemque ferumque iyphonem.

les Attis pulcher item. curui et puer almus aratri ao

Ammon et arentis Libyes ac iiyblius Adon. -

sic uario cunctus te nomine conuocat orbisb

m

ol

xl plicans Pllii ll conibens elli li orbes b n lS aoro

tius ac on tetracordon me tetracordum b as luce Muncke

rus ad Pulgentium piis lucet lib ar amissa Sb i ad add.b

legitur et admissa bm ll isaeum ab Lyaeum gratius

se osyrim li ll ae mitram lib il forumque Pb corr. p

si libitesb libies 11 biblius b

m-S

Lleaa n - qg

salue uera deum facies uultusque paterne

octo et sescentis numerist cui littera trina et a

conformat sacrum mentis cognomen et omen.

da pater aetherios mentem conscendere coetus

s astrigerumque sacro sub nomine noscere coelum.

his auditis deorum sedes iussa est permeare. uerum hemi- les

tonio subleuatam Pyrois circulus immoratun in quo iouis

fuerat maximus filiorum ex quo circulo uisus Pyriphle- les

gethon amnis ad infera demeare. quo transgressm neque leo

lo enim labor fuerat hemitonii interiecta transcurrere. in

louialis sideris peruenere fulgores. cuius circulus Phrygio

phthongo personabat. illic sidus erat temperamenti uiui

tici ac salubris eiiulgentia blandisque uibratum candoribus.

cuius quidem lucis natura ex calidis umidisque commixtio

is nibus candensl quadam prosperitatis tranquillitate ruti

labat. uerum. ibi sidus louis. nam ipse totius mundi

membra conlustrans ad deorum dicebatur imperium et

senatum caelitem commeasse hunc etiam praetergressa m

circum ac parili interiectione sublimis deorum rigidissi

eo mum creatorem in algido haerentem pruinisque niualibus

conspicataz uerum idem quem circumire nitebatur orbis

melo norio tinniebat. sed ipsi praesuli nunc draconis

facies nunc rictus leonis nunc cristae cum aprugnis den

tibus uidebantur totoque exitialis saeuiebat horrore. cui

ita tamen poteslas pro circi granditate maior ac praelata ce

teris habebattm denique harpis bombisque perterrita tam

intoleranda congressione uirgo dilfugit. inde maximis lus

conatibus sescuplo itinere euehuntur. nam tono ac dimi-v

dio ad ipsius caelestis sphaerae globum ac laqueatum stellis

ao ambitum peruenitur. sicque sex tonorum conscensionibus les

stadiorum defecta lassitudine fatigati cum diapason sym

i sexcentis Pl ll limentem scripsi mentes ea u 11 Pbry

gio phthongo lfoppius spthongio b tpqngip li empthongio

lim m uibrata fli corr. lius codf ll m idemque blltn .

orbes li ea aprunis ea api-inis br ll se arpis ea corr. lfo -

pius n bombisque b pumisque ut ii congressio li l SS itineris Plltl lluiadsetucra-ehlitibsomliiislqcuoerr.lib

ao peruehitur lt

uam-unus onnum de

zoo

id a

Sol

eos

eos

eos

eos

soc

sov

eos

. -.- qrs

l

bo MAP/PlAMl cAPmLLAS

phoniam quicquid emensi erant aduerterent consonare

perfectione absolutae modulationis post labores maximos

recreati paululum conquierunt. ipsa quoque Philologia

lectica idesiliens cum inmensos luminis campos aetheriae

que tranquillitatis uerna conspiceret ac nunc tot diuersi

tates cerneret formasque decanorum tunc octoginta quat

tuor liturgos caelo miraretur adstare uideretque praeterea

fulgentes crebrorum siderum globos et circulorum alterna

illigatione texturas. ipsam uero. quae ambitum coercet

ultimum. sphaeram miris raptibus incitatam polosque et

axem ex caeli summitate uibratum profundam trans

meare terram atque ab ipso totam caeli molem machi

namque torqueri. tanti operis tantaeque rationis patrem

deumque non nesciens ab ipsa etiam deorum notitia

secessisse quoniam extramundanas latitudines eum

transscendisse cognoueraL empyrio quodam intel

lectualique mundo gaudentem iuxtaipsum extimi ambi

tus murum annixa genibus ac tota mentis acie coar

tata diu silentio deprecatur ueterumque ritu uocabulab

quaedam uoce mentis inclamans secundum dissonas na

tiones numeris uaria sono ignota iugatis alternatisque

litteris iuspirata. ueneraturque uerbis intellectualis mundi

praesules deos eorumque ministros sensibilis sphaerae

potestatibus uenerandos uniuersumque totum infinibilis

patris profunditate coercitum poscitque quosdam tres deos

aliosque diei noctisque septimo radiatos. quandam etiam

fontanam uirginem deprecatun secundum Platonis quoque

mysteria timui xai bic enixowa potestates his diutis

sime florem ignis atque illam existentem ex non existenv

tibus ueritatem toto pectore deprecata tum uisa se cer

nere apotheosin sacraque meruisse quippe quidam can

dores lactei fluminis tractu stellis efflammantibus deflue

bant. laetabunda igitur gratesque testata iter in Salaxium

i quippe li n 1 lyturgosg il 11 sumitate lib n lii ne

sciens tirotius sciens bv ls latitudines liugianus beatitudi

nes ab le enpyrioll l la diubg eas euanidis litteris dii com

in 11 li as Al-lAxkAlAl - emxuwa in ras. g AAi-lAzS-r

Alcenexma li ll SS gratesque bill n galactium allil ll

ut

li

eo

ivai-r q-vvn- x .

LlSl-lk ll al

flectit. ubi senatum deum a loue nouerat congregatum

erat autem ibi louialis domus quae etiam granditate mira

mundanum ambitum possideret et decore conspicuo ful

gorem siderum ruinceret et obliquitate situs signiferum

s circulum decussaret. praeterea tanto splendore renidebat

ut argenti crederetur fabricata materia. ibi septa can

dentia culmenque septatum limbis niualibus albicabant.

ubi iam luppiter cum lunone omnibusque diuis in sugge

stu maximo ac subselliis lacteis residens sponsales prae

roa

eos

lostolatur aduentus. qui simul Musarum uoces ac dissonis

mela dulcia cantilenis uirgine adueniente percepitr priore

loco praecepit uenire cyllenium cum quo Liber et llelius

fidi amantissimique germanL iiercules etiam. uterque fla

storum firadiuusque et quicquid deorum de loue progeni

lS tum est cyllenii adhaerebat officio. elementorum quoque

praesides angelicique populi pulcherrima multitudo ani

maeque praeterea beatorum ueterum. quae iam caeli

templa meruerant. gressus Maiugenae sequebantur. Linum

ilomerum Mantuanumque uatem redimitos canentesque

eoconspiceres. orpheum atque Aristoxenum fidibus perso-u

nantest Platonem Archimedemque csphaeras aureas deuol

uentes. ardebat lleraclitust udus rllhales. circumfusus ato

mis llemocritus uidebatur. Samius Pythagoras caelestes

quosdam numeros replicabab Aristoteles per caeli quoque

ssculmina lintelechiam Ascrupulosius requirebat. iipicurus

uero mixtas uiolis rosas et totas apportabat inlecebras

uoluptatum. zeno dueebat feminam prouidentem. Arce

silas collum intuens columbinum. multusque praeterea

palliatorum populus studiis discrepantibus dissonabaL qui

eo quidem omnes inter Musarum carmina concinentium au

diri licet perstreperent nullo potuere reboatu. ueniente

igitur introgressoque cyllenio omnis ille deorum senatus

am

ill

me

s decora li ll lt obliquitate scripsi nouitate liii l s de

cnsaret dli ll 1 sectatum li ll m archimedenque liili l de au

reas 11 se tales S athomis b ea phytagorasb phitha

gorss b li ea endeliciam b edelicbiam fli arcisilas li arcbesilas b archisilas b u baeondceolncthiinaemntPum P

concinentum g Sl reboatu llugimzus rabulatu ab

qiie

illi

Plb

sic

all o

an

glS

alii

aao

ueneratus uerticem ingredientis exsurgit.

se MAltiPiAlil cAPPlLLAn

ipse iuppiter

eum propter suum consessum Pallade a dextra sociata

medium collocauit. nec longo interiectn ipsa quoque

Philologia ambita Musis ac matre praeambula corrogatur.

qua ingredientep ac vestae deum nutrici eiusdemque pe

diseqnae acerram illam olacem aromatis refnndente omnis

ille ordo caelicolnm portiones sibi competentes attribuens

Arabicis laetabatur halatibus uerum uirgosut est per

omnia uerecuuda licet a loue eius assidere confinio iube

retur tamen ibi potius noluit ubi Mnsas conspexerat ad

mota Palladis consortione residere tunc exurgens uirgi

nis mater poscit de loue superisque cunctis uti sub con

spectu omnium. quicquid sponsalium nomine praepara

uerat Maiugeua. traderetur ac demum dos a nirgine non

deesset. tuncque tabulas ac Papiam Poppaeamque legem

sinerent recitari. cuius petitioni iustissimae deorum sena

tus attribnit ut in consessn caelitum offerenda probarentnr.

hic Phoebus exsurgit fratris officium non detrectans ac

singulas ex famulitio dilectuque cylleuii incipit admouere.

quae tam pulchrae cunctis quam ornatissimae refulsere

rfranscursa lector parte magna fabula.

quae tam morosis implicata ductibus

tenui lucernam palpitare lumine

coegit instans innitens crepusculumt

ac ni rosetis purpuraret culmina

Aurora primo connenustans halitu.

surgens fenestras dissecaret lumine.

adhuc iugata compararet pagina

quocumque ducta largiorem circulum

nunc ergo mythus terminalus. infinnt

artes libelli qui sequentes asserenL

nam frnge uera omne fictnm dimouent

a dextera b s medium om. b ll S alatibus liili n

1o nmmota bili lj 11 exsurgens li ll m uti om. li ll lb po

peamque ea popiamque r ll le cyllenio buit n ac halitu

Sdttgerus in lalznii archiui uol. xnz p. a1o habitu fli av dis

sicaret liili ll so mytus bt mythos b ll se demouent b ll

n veri vr-wil w

f

lb

eo

es

mrwlzr- 1 - -

ui

lo

m m

Lmuu-n sa

et disciplinas annotabunt sobrias

pro parte multa nec uetabunt ludicra.

habes quid instet. si potestas caelitum

faueant-fque Musae et cbelys Latoia.

LllSlSk lll de te

blil Altrllld SkAMMAlPloA

liursum camena paruo

phaleras parat libello

et uult amica fictis

commenta ferre primumb

.memorans frigente uero

nil posse comere usum

uitioque dat poetae

infracta ferre certa

lasciua dans lepori

et paginam uenustans

multo illitam colore.

atquin prioris ille

titulus monet libelli.

eae

a necfifbuntll ll ti cbelis lib u subscripium PMLlSfPPk

MAkPlAM Mmlill fcurra eæ Mlmlilj nnLrcls SAPMLLS

llli uvprrns PlllLoLoalAli Llli 11 lixPLltl in P Marl

tianih et Minei Pelicis capellae de nuptiis Pbilologiae LlS

secus rsxeLlcrgr in b s inscriptum-1Mc1P1P uu Aftrllli

enAMAncA Lm m in eo crnLlorr add. ln u

M MAitlliiAMi cAPPlLLAlS

mythos ab ore pulsos

artesque uera fantes

uoluminum sequentum

praecepta comparare

ad haec iocante rictu s

enil mentiamurs inquit

eet uestiantur artes -

an tu gregem sororum

nudum dabis iugandis.

et sic petent rlionantis lo

et caelitum senatumi

aut si tacere cultum

placet. ordo quis probaturii

certe loquentur illae .

quae quid ferat docendum is

habitusque consequentur

a a asomato in profatu.

thaec nempe ficta uox est

et deuius promissi es.

cur ergo non fateris go

ni figminis figura

nil posse comparariii

fhis me camena uicitz

nudis iugabo ludum.

ega Admouerat igitur Latoides unam priori loco Mercu- as

rialium ministrarum aetate quidem longaeuam sed comitate

blandissimam. quae se in Memphide ortam rege adhuc osire

memorabat diuque obtectam latibulis ab ipso repertam

educatamque cyllenio. quae femina licet in Attica. ubi

maiore aeui parte florueraL se assereret incedere pallia- go

tam. tamen ritu ftomuleo propter Latiare numen et filium

caput propterque Martiam gentem venerisque propaginem

senatum deum ingressa est penulata. gestabat haec autem

tores quoddam ex compactis adnexionibus-ferculhm quod

1 mytqs li n pulsus bli ll 1o ilionantis scripsi notandis .

. Slt u 11 et il in lifPj ll ls quae quid gratius quicquid lili n i

id nudis scripsi fugis lill al olim eo rlloli Pignorius u y

wæwmflfii iu.

Lmnn m ss

leui exterius elephanto praenitebat. unde uelut medendi sol

lers magistrab curandorum uulnerum insignia proferebat.

nam ex eodem scalprum primo uibranti demonstrat acu

mine. quo dicebat circumcidi infantibus uitia posse lingua

srum debincque nigello quodam /puluere. qui ex fauilla

confectus uel sepia putaretur illato per cannulas eadem

resanari. tunc etiam quoddam medicamen acerrimum.

quod ex ferulae flore caprigenique tergoris resectione con

fecerat rubri admodum coloris exprompsiL quod monebat

xo faucibus adhibendum. cum indocta rusticitate uexatae foe

tidos ructus uitiosi oris exhalant. demonstrabat etiam

- quendam gratissimum gustum uespere multo oliuoque la

- boratum. quo depulsa uocis insuauissimae diritate canoros

etiam fieri posse memorabat. arterias etiam pectusque

xscuiusdam medicaminis adhibitione purgabat. in quo et

cera fago illita et gallarum gummeosque commixtio et

liiloticae fruticis collemaia notabantur. quae uis epithe

matis licet memoriam intentionemque procuraret tamen

natura sui etiam uigilias inferebat. protulit quoque limam

roquandam artificialiter expolitamr quae octo partibus au

ratis uelut diuersis nexionibus interstincta uihrabaL ex

qua scabros dentes uitiliginesque linguarum et sordesp

quas in Soloe quadam ciuitate contraxerant. leui sensim

attritione purgabat. haec abstrusa nosse carmina nume

rsrosque multifidos crebrae supputationis opere putabatur.

denique quotiens curandos acceperat mos eius erat de no

mine primo tractare casus etiam non tacebat quanta uel

uitia creare possent uel prudentissime declinare. tunc

genera rerum. uerba etiam curandorum cum ratione capta

aobat. no ut fieri ab aegrotantibus moris est nomen pro

nomine commutarent. tum uerborum modos tempora

figurasque itschemataj requirebat iubebatque alios quis

S resectatione bill n e expromsit lt ii lo fetidos li il

il exaiant Plli lii cummeosque buit 11 ephit-ematislf epi

tematisli ei aestuali et com in ea uituiiginesque liii il ea quidamabesntlieunnibb slil emx qquuaanatdad.scbri

pai quanti an SS deciinare scripsi declinari bill Sl uer

borum br morborumli il tempore li il se schemata deleui ii

f

est

eas

soli

est

eas

zze

sio

se MAmlAm cAPnLLAn i v -

plenitudo obtusior atque immobilis torpor insederat gra

dus percurrere scandereque quam plurimum operum

praepositionibus aut coniunctionibus aut participatis in

sistere totaque curandos arte fatigarL qhanc igitur femi

nam tali multorum curatione callentemt cum deorum non

nulli latricen alii Senethliacen diuersis rerum operibus

aestimarent addereturque fidei medendi sollertia quod eam

opitulari posse oris uitiis nec Pallas denegaret nec ipse

Maiugenm inconsentaneum tamen uidebatur incedere me

dicam penulatam idcircoque ab ea et nomen et officium

suum ac totius expositio artis exquiritur. tunc illa ut fa

miliare habebat exponere percunctata ac docere facile

quae ab eadem quaerebantun penulal a dextera cum mo

idestia uerecundiaque releuala sic coepit el-potuuorrncri di

cor in Sraecia. quod modum linea et rpdpuam litterae

nuncupentur mihique sit adtributum litterarum formas

propriis ductibus lineare. hincque mihi liomulusLittera

turae nomen ascripsiL quamuis infantem me Litterationem

uoluerit nuncuparej sic ut apud graecos rpapuancnmi

primitus uocitabar. tunc et antistitem dedit et sectatores

impuberes adgregauiL itaque assertor nostri nunc litte

ratus dicitur. litterator antea uocabatur. hoc etiam ca

tullus quidam non insuauis poeta commemorat dicens

tmunus dat tibi Sulla litteratori idem apud Sraecos

i rpapparobibdcxahoc uocitatur.

ego officium uero meum tunc fuerat docte scribere legere

que. nunc etiam illud accessit ut meum sit erudite intel

s legere probareque. quae duo mihi uel cum philosophis

criticisque uidentur esse communia. ergo istorum quat

tuor duo actiua dicenda sunt. duo spectatiua. si quidem

impendimus actionem cum quid conscribimus legimusue.

sequentium uero spectaculo detinemur cum scripta intel

legimus aut probamus fetj licet inter se quadam cogna

1 obtunsiot 11 et aut add. p n e hiatricem b

genethliacem bib genethliacam bd n li percontata li

li uerecondia ueb lj li grammate ab et ita quodam

ea cat. ut si l sylla fli ll se sequentium sit corr. p ll SS

om. dant n

et

... a

mo

lii gi

www-ima iz ur . u

n

Lmun m m

tione coniuncta sint sic ut ceteris artibus comprobatur.

nam et actor cognoscet primo quae ualeat actitare. et

astronomus quaedam facit ut per ea cognoscat quae de

beat comprobare. miscet etiam utrumque geometres

s quippe formas theorematum cum rationibus certis efficit i

et cognoscit.

Partes autem meae sunt quattuor litterae litteratura

litteratuslitterate.. litterae sunt quas doceo. litteratura

ipsa quae doceo. litteratus quem docueroi litlerate quod

io perite tractauerit quem informo. profiteor autem de ora

tionis natura usuque tractare. natura est ex quibus for

metur oratio. usus cum eadem utimur appellatur. his

etiam materies admouetur ut de qua re dicendum sit

aestimemus. oratio ipsa uero tribus gradibus eruditur

ia id est ex litteris syllabis et ex uerbis.

/ verum in litteris gemina quaestio diuersalun nam- .

que aut naturales sunt aut effectae natura enim insi

nuante earum nomina in loquendi substantiam procreata.

artificiosa uero formatio earum lineas quas scribimus de

eo signauit ad hoc ut praesentes una utiy abseutes alia potuis

sent. atque ita ex hac parte. qua scribitur fmutae. ex illa

qua legitur noces sunt appellatam si quidem haec auribus

tautum illa solis oculis ualeat conprehendi.

Litterae igitur-aliae sunt. quae per se efficere totum

ea valeanL aliae quae nihiL nam uocales. quas firaeci septem.

liomulus sex. usus posterior quinque commemoraL r ue

lut graeca reiecta. hae tamen in Latio nunc produci nunc

contrahi. nunc acui nunc grauari uel etiam circumflectL

nunc aggregari nunc distrahi sine iactura sui nominis

ao possunt modo solae syllabas formant. nunc consonautes

utrimque suscipiunt.. uocalesque non nullae modo se in

uicem mutant nunc sibi cum decore succedunt quippe

A plerumque in te transuertiturp nam ca pio cepi facit.

nunc in i ut salio insilio. nunc in o ut plaudo plo

1 in ceteris b ll xi miscet b misit me ll 11 formatur b n

li uero ipsa li u la id est om. li ll -z1 quae ltlil ll es aggre

rib u al inullas lib corr. p n se nuper SS coepia ll sit plaudo plostrum scripsi lpilabusctorrra.pilloesrtcrhoelriusb

est

eae

u - fuix-m

i i

ss - MAnrrAM cAPnLLAn j

strum. uel in v ut arca arcula. item lii litera pri

mum in A reformatur ut sero satum. uel in l ut

moneo monitus uel in o ut a tegendoj toga. uel

in v ut a tecto tugurium. similiter l quoque uocalis

inAconuertitur ut siquis siqua. in bl ut fortis.forte. a

in o ut qui quo. in v ut ibi ubi. non aliter o littera in

A transit ut creo creaui. uel infl ut tutor tutela.

uel in l utuirgo. uirginis. uel in v ut uolo uolui.

item v simili ratione conuertitur in A ut magn us

magna. in l ut telum teli. in o utlepus leporis. m

in li ut sidus sideris. sic igitur transformatae nunc

utrimque poterunt copulari nunc ex altero nunc ex neu

tro. nunc aliquas partes orationis terminant nuncque

sac nullas.

est Mam A primum utrimque sibi adsociat v et l litte- is

rasz nam et aurum et uarus dicimus etlanus etAiax.

ex uno autem latere suscipit fl ut Aeneas. ex neutro

uero fl finit nomina feminina ut dea. masculina ut lu

gurtha. neutra in singulari numero tantum graeca ut

toreuma peripetasmat in plurali autem Latina utao

monilia in uerbis imperandimodum ut canta. salta.

ess li autem uocalis duarum Sraecarum litterarum uini

possidet. nam cum corripitur e Sraecum est ut ab hoc -

hostei cum producitur n est ut ab hac die. ac ma

xime tunc circumflexum accentum tenet. haec duas ss

uocales id est i et v ex latere utroque complectitur ut in

liluro veientano et in eia iecore. finit uero nomina

neutra ut monile. feminina etiam sed graeca ut cal

liope. pronomina ut ille iste. numerum etiam totius

generis ut q uinque licet dnrwrov sit. item uerba im- eo

peratiub modi ut sede curre. modi infiniti scribere

scripsisse l uero littera cunctis utrimque uocalibus

ess sociatur. nam A complectitur cum dicimus ianuariae et

Aiax. li autem ut teneat docuerunt exempla superius

demonstrata o autem litterae copulatnr in nomine l-ouis ab

1 primum in scripsi in primum Sb 1e dicitur li 1S o

om. li ar eio bilib l eia bm u SS ad ianuariae add. l us b

ar

v r mihi 1- . -

Llsuu m se

et oinone. oisus etiam dicitur -- sic enim ueteres

usum dixere -- v autem in iuvando et uita. haec ali

quando uocalis geminam syllabam facit finitqne omnium

generum nomen ut f rngi. numerum itidem omnium ge

s uerum ut uiginti. item uerba modi findicatiui ut noui

meminL imperatiui sali ueni. infiniti iaculari lu

ctari. o nero littera quibus nocalibus quaue ex parte

cobaereat superius memoratum finit autem nomina

masculina ut cato. feminina ut luno. numerum omnium

lo generum ut octo. item uerba actiua ut canto laudo.

modi imperatiui tantum modo unum finit ut cedo. ad

uerbium ut subito. praepositionem ut pro. v autem

littera nocalibus omnibus utrimque coit praeter o ante

latum sola etiam v sui generis litteram non geminat

la sed coninngit ut uulgus vulcanus finit articulos nt

tu. nomina neutra ut genu cornu. nullum autem uer

bum claudit

liac tenus de nocalibus non enim uocales astruere

sed omnes litteras sum iussa monstrare uerum reliquas

mqnae secuntur consonantes esse non dubium est. quae

item discernuntur in semiuocales et mutas. quarum exe

quar ratio-pnem quippe P littera. quae est semiuocalium

primay duas tantum modo consonantes praelata comple

ctitur L et it ut dicimus flauus et frugi uocales uero

m complectitur ita ut i et v uocales sibi praeferri prohibeat.

nullum autem claudit finitiua sermonem L uero littera tri

pliciter sonat. nam exilem sonum reddit cum geminatur

utsollers Sallustius. medium autem cum terminat

nomina ut sol sal. item leniter sonat cum uocales antenenit

sout lapis lepus liber locus lucernay plenum uero

sonum habet cum ei praeferuntur literae P il c P ut in

Plauto glebis claudio flauo. L autem numquam

ulli semiuocali uel mutae praeponitur. quae pro lll in

praepositione accipitur cum et A praefertur ut allidit

aa alligat. haec etiam praelata praepositione seruatur ut

1 oinone oisusll oenone oesus li oynone oysus r l e sili

bib ll 11 modo imperativo li imperatiuob corrlfonch unum

dnit l/onckius inuenitur eo n lS asstruere S u se glebus fl u

est

si a

SSS

SSS

ato

eil

n-m

fio MAffPlASl SAPSSLLAS

inlepidus inlotus. utrimque autem uocales amplecti

tur et nomina non nulla determinatz in masculino sol in

feminino PPanaquil in neutro A li l praecedentibus ut

bidental mel sil. aduerbia etiam claudit ut semeL

me M uero littera tam in sermonis initio quam in medio esse s

. et in ultimis potest ut mores umbra triticum. ex

ea e consonantibus solam praecedit lv ut Memnon. subsequi

tur solam S ut Sminthius mutaturque in lv non num

quam ut cum dicimus nunquis terminatque neutra ut

aurum et argentumy item monoptota ut nequamf in lo

genere masculino accusatiuum simplicem et duplicem ge

nitiuum. item participia et uerba et aduerbia ut tr a ctum

legam cursim. numerum etiam omnium generum ut

PAS nonem decem. M autem littera plenior apparet in

primis et ultimis ut Mestor tibicen . in mediis exilior is .

ut man e da m n u m. ex consonantibus sequiturM litteram

ut M e m n o n . S autem praecedit ut fo n s m o n s. conuertitur

etiam in M cum eam secuntur li P M ut dicimus imb uit

impulit imminet eadem nomina terminantur masculi

num ut tibice n . femininum graecum ut Sireu . neutrum eo

Mdz ut o u l m e n. fi uero uocales utrimque complectitur. de con

sonantibus S soli praeponiturqut sors f ors. et x duplici

non numquam ut arx. conuertitur in L n et S ut niger

nigellus femur feminis gero gessi-. finit nomina

masculina post omnes uocales ut par pater uir nitor es

fur. feminina post Pl et o ut mulier sorori neutra post

omnes praeter l ut calcar piper marmor sulphur.

finit uerba et aduerbia ut uenor uador. S non nulli lit

ess teram non putarunt nam Messalla quendam sibilum dixit

quae tamen utrimque P litterae copulatur ut sp a d o ao

psittacus. et e o r sequentes amplectitur ut Scaurus

squama stella in plures etiam transitum facit ut in L.

dicimus enim mod us modulus. in M sanguis san

guinis in li flos floris. in il custos custodis. in

1 nep os ne potis. terminat et masculina et feminina ss

S smithius li n g numquisli ll lS sequatur b n se non

nunquam li in el p ac femina se messala Pb u al psitacus b ll Sesl et acrumprbaelti er s et i e

nunc m m

post omnes uocalesg neutra post A o v ut uas os ne

mus. huiclitterae diuus claudius P adiecit aut cy propter

ut et i graecas ut psalterium sacsa. x autem

nemo litteram putat. quoniam duplex est. constat enim

sex fi et S ut rex regis aut ex cet S ut nux nu

cis. in v aliquando transuertitur ut nix niuis. et e

pix picis. haec in Latinis numquam ponitur primat

apud graecos autem ponitur ut xantho et mascu

lino et feminino omnibus uocalibus sociatur ut Aiax

wfrutex calix uelox Pollux et feminino ut tfax

lex lo dix celox lux. neutrum nullum claudit

rfransactis semiuocalibus mutae sunt perquirendae

quae ideo hoc nomine nuncupantun quoniam nisi illis

uocales adsociatae succurrerinL intra oris sonitum ante

la auspicia moriuntun b prima omnibus uocalibus utrim

que conectitur. praefertur consonantibus L et ii ut

blaesus et breuis. transit in c- ut succurrit. in

P ut sufficit. in M ut summittit. in P ut sup

ponit. in S ut sustulit finit nihil nisi tres prae

Popositiones ab ob sub. fl uocales utrimque collaterat.

consonantes quasdam praecedit L i ii M M ut cla

rus tectum crus Acmon flnidus finit articulos

quos pronomina uocant hic haec hoc et aduerbia

utsic huc hic. sola mutarum antecedentem uocalem

si producit et pro duplici habetur ut hic hoc haec li

utrimque uocales tenet praeponitur it litterae in

bruso. M litterae numquam praefertur in Latinis. in

firaecis autem aliquando ut ilmolus sic et Pl ut

Ariadne. transit in fl ut accidit. in il utaggeraL

aoin L ut alligat. in P ut apponit. in S ut arripit.

in S ut assidet. in ill ut attinet finit articulos

ueutralis generis ut illud istud. et praepositionem ut

y a pud. c omnibus uocalibus praefertury sequitur A

i Pjii 11 ll propter 1- et z tcorrn in aj b propter psi et chi

lxib proptervetlli ll a saxaPl-t u e comit 1 intut

nox noctis post picis add. p n 1o pro uelox coni. ferox

pone/cius 11 celox lfop Pi clares ft ae nidus li ieusa uperloonximfalilll esoi ohocomf.ililii

id o

galli

infi

SALS

sic

seo

est

ri vrf-nr r o aut .

x si i

ez MAkPlAMl SAPSLLAS

litteram ut in aggere. quae quotiens geminatur ad

me iungitur. praefertur it litterae ut grauea L ut gla

dius. lii ut ignis in c quoque conuertitur ut rego

eae rector. nihil fquoquej concludit. ii aspirationis no

tam esse certissimum est. quae aliquando uocalibus ac- b

cedit ut hospes et heres. transit in x ut traho

traxi. hanc graeci diuiserunt nam pars eius dexte

rior aspirationis nota est. sinistra contrariae significa

asa tionis. li uero nunc nota putatur esse nunc littera.

r nam eius effectus c integrare quon dubium est absque 1o

asa his kapita kalendae kalumniae. P autem con

uenit utrimque uocalibus. lt litterae praeponitur ut

prandere. L ut placere. i ut Ptolemaeus. S ut

asa psittacus. M ut in Sypno. terminat uero nihil.

o quidam litteram non putabant et uincerent nisi in is

equo et equitatu appareret expresse. numquam sine

duabus uocalibus ponitur. quarum prior erit v et sic

ceterae consequenter ut quartus questus ouirites

quotus equus constat autem ex o et v ideoque

duplex et composita dicitur nec geminatur. nullam singu- eo

asa larem litteram comprehendit. finit nihil. i nocales ex

utroque concludit ut in coniunctionibus et praepositio

nibus. praecedit L ut in ilepolemm M in lllmolo.

il in potnia. il in iroia finit neutra caput sin

ciput lact. articulos terminat ut quot tot. uerba ut ea

em legunt aduerbium et interiectionem ut ut natur. z a

graecis uenitb licet etiam ipsi primo c Sraeca uteban

tur. nam Sethum dicebant. quem nunc zethum di

cunL tamen haec geminata etiam ab ipsis habetur. nam

a i et c componitun quam ut aduertas duplicem num- ao

xl quoque deleui u adspirationis li a aliquando b quan

d1oe fulti piri enacdceerdeitb lpforpapniduesreacfcifdit lfi lit puthSolaodmsepiurmatliiontisptlotlo

meus f t ut ptolomeus b li s psitacus f s psittacus f s ut

psittacus b n lxi in om. f li sympnu f oppidum his aniae

add. b sim no in ras. P ea tieptolemo f ll tmolon f m ut

caput f l ac pro ut coni. atat gratius iinteriectionemz ut

ut at at pi ii lacunam indicant SS setum fli zetumflt il

ae gemina f il eo lll om. lt b

memi m as

quam poterit geminari. haec praeponitur M litterae ut

lmyrna. ex his igitur uniuersis xvnl litterae neces- gas

sitatem cunctae conscriptionis absoluunt. placet enim

mihi y in uocalium numerum congregari. neque sine

shoc llyacinthus aut cyllenius poterit annotari. sic

igitur erit ut senae fiant uocales. xn semiuocales et mutae. ss a

si enim fl aspirafioni dabitur superuacuaeque erunt o ess

et lL x autem ut duplex in clementi cardine non pro

batur. z uero a Latinis excluditun xvm numero sic ut

io dictum est supersidunt. quae tamen cum superuacuis geo

reiectisque cunctis ex unius uocis sonitu conformatae

diuersas naturalis harmoniae causas sub oris concinen

tia reppererunt. l

Mamque A sub hiatu oris congruo solo spiritu me- gal

is moramus

li labris per spiritus impetum reclusis edicimus

c molaribus super linguae extrema appulsis ex

primitur.

appulsu linguae circa superiores dentes inna

zo scitur.

spiritus facit lingua paululum pressiore.

dentes labrum inferius deprimentes.

spiritus cum palato.

contractis paululum faucibus uentus exhalat.

spiritus prope dentibus pressis

faucibus palatoque formatur.

lingua palatoque dulcesciL

labris inprimitur.

lingua dentibus appulsa conlidit

rotundi oris spiritu conparatur.

labris spiritu erumpit.

appulsu palati ore restricto.

spiritum lingua crispante conraditur.

sibilum facit dentibus uerberatis.

appulsu linguae dentibusque inpulsis extruditur.

ca

nawzuao-uozzræ-mnmm

s iacynctus P si li 1 in arctius sine llli ll 11 confir

metae alii m naturales armoniae causa li n m conrasis

m corr. p Sl spiritus liii corr. l/ulc. ll as extuditur se u

aut v Mmrmm cAPnLLAn

v ore constricto labrisque promiuulis exbibetur.

x quicquid c atque S formauit exsibilat. -

v appressis labris spirituque procedit.

z uero idcirco Appius claudius detestatur quod

se a dentes mortui dum exprimitur imitatnr. s

eae fPerstricta est cursim rationis regula primae.

quae multis tendi sueta uo1uminibus.

in qua iuncturis quid nectat littera utrisque.

quo admittat sociam uel faciat latere.

quae quo transiliat conuersis legibus usu. lo

et transformatum nomen habere uelit.

quas oris sonitus uel quas modulatio linguae

gignant et pulsu rupta labella suo.

nunc iam compactis cursanda est syllaba formis

ut fastigetur longa breuisque fuat. is

haec duo percurram. iuncturas littera quippe

praeueniens docuit sub ratione partb

hoc igitur subdens nectendum concipit ordo.

si uestrum superi comprobat arbitriumf

eas haec cum Srammatice diceret eamque progredilnppiter eo

neliusque praeciperenL hic Pallas tde iunctura sylla

barumi inquit tdum haec Litteratura deproperaL partem

historicam praetermisitf quo uirginis obiectu perter

rita esciop inquit emihi plurima transeunda ne minutiora

nectendo fastidium superae beatitatis incurram propo- es

sito igitur per compendiosos calles festina perfungar. t

ne densis obnmbrata ramalibus uelut senticosae copiae i

densitale siluescam. -

gai Syllaba igitur dicta est. quod iunctis litteris soni

tum simul accipientibus informetur. cuius ut dixi tres so

partes esse non dubium estz de iunctura. de fastigioy

gas fliautl de longitudinibus. iuncturae sunt genera quattuor

uo naturalia. duo historica. naturalia sunt cum quae

ritur una quaeque syllaba utrum ex una an gemina

an neutra parte iungatun et utrum litterae quae inter se

s dentis morsus Mommsenus litinh Porsch.p. aozz fi per

stricta gratius praestricta bo u se aut deL liercherus u

mirari-rr

LlSlSli lll ea

se copulari non possunt adiecta alia littera socientur ut

M et et dum non coeant uocali accedente socientur ut

in amni et so mno. quae iuncturarum genera ex boc.

quod in litteris memorata sunty transeantur. historica

suero illa coniunctio esty cum ex litterisy quae inter se

poterunt copulari diuersitas fandi non easdem nec pa

res numero sociaret. scribimus nos enim Musarum

primam syllabam duabus litteris graeci tribus Lucilius

in datiuo casu A et fl coniungit dicens ehuic rllerentiae

lo orbiliaep lzLiciniusj ik si i i A et i et Lucretius crebro

et noster Maro aurai pictai. item duae iuncturae

sunt cum sociamus syllabas propter pedem uel uersumy

ut duae in una repente depereanty ut in synaloephe

uel cum litterae excluduntur e uerbo ut in ecthlipsi.

liac tenus de iuncturis. nunc de fastigio uideamus qui

locus apud graecos nepirrpoctpbubv appellatun hic in tria

discernitur. una quaeque enim syllaba aut granis est aut

acuta fant circumflexa et ut nulla fuoxj sine uocali est ita

sine accentu nulla et est accentus ut quidam putauerunL

eoanima uocis et seminarium musices. quod omnis mo

dulatio ex fastigiis uocum grauitateque componitur ideo

que accentus quasi adcantus dictus est. omnis igitur

uox Latina simplex siue composita habet unum sonum

aut acutum aut circumflexum duos autem acutos aut in

ea flexos habere numquam potest granis uero saepe. acutum

habet in prima syllaba si dicas caelius in secunda Sal

lustius in tertia curiatius. inflexum item in prima si

dicas caelum . syllaba autem paene ultima numquam acui

turnatura ipsa sed praecedens eius id est ab ultima tertia

sosiue brcuis siue longa sit ut cicero caelius flexus

autem sonus in ea tantum modo syllaba consistit quae

lS

at transeanturb transeant li n s inter b in Sli ll 1 in

ante numero add.11 ll sociarit r ll e terrentiae fli ll ro lu

cinius li licinius li uocabulum eat antecedenti Lucilius perpe

ram re stitum deleui. uidetur enim uera uisse fli 11 aulai li ll la synalipte liin sgiennaeltiipuhoe sletdell sulaat meac

thlipsi lfoppius aelipsi b eelypsilf ll lS uox deleui ll ae post

ipsa add. breuius 11 u .

s

Msnrrsnus car-anna

co a

aes

aer

SSS

ts ab eo

se MAnrmm cAPuLLAn

praecedit ultimam nec aliter quam ut ipsa natura longa

sit et ultima tamen breuis utb Salenus at si longa ul

tima. aut si paene ultima positione longa licet ultima bre

m e nis acutus tamen sonus fiet Saleni camilli inflexi pro

prium . hoc est ut nisi longis natura syllabis non ad- s

haereat. acutus autem et in longis et in breuibus inueni

tur. omnis autem nox aut acutum aut circumflexum so

num habeat necesse est. etiam si monosyllaba sit. mono

syllabae enim grani carent omnis nox monosyllaba cum

aliquid significat sine breuis est sine positione longa. io

acuetur ut dicimus f ar ars. si autem natura longa fuerit

flectetur ut lux mos. disyllaba uero priorem acuunt uel

cum breuis est utraque ut citus uel cum positione longa

est utraque ut sollers uel alterntra positione longa ut

cohors. si nero prior syllaba natura longa est et se- is

quens breuis. flectetur prior ut luna. si posterior longa

erit positione uel natura. prior acuetur ut codex docte.

nulla enim longa inuenietur granis si in disyllabo prior.

in trisyllabis si media breuis fuerit. quam paene ultimam

dicimus non dubie grani accentu pronuntiatun ac statim eo

prima eius hocest tertia ab ultima acuetur ut in cotulo.

si uero eadem longa est interest quem ad modum sit

longa si enim natura longa est breuisque ultima. me

dia flectitur ut cethegus Mancinns. si uero media

longa erit natura et extrema longa. media acuetur ut ca- ss

toni ciceronL uel si positione longa erit media. acuta

durabit qualiscumque nouissima fuerit ut catull ns

aro catullo Metellus Metello. pronomina autem quae

duplici modo declinantur id est aut corripiuntur aut pro

ducuntur. mediam syllabam in genitiuo casu acuunt so

ipsius illius horum si secundae breues flant. primae

acuta erunt ut ip sins illius si uero longae erunt me

diae. primae graues. secundae inflexae erunt ut occidit

a aut niliil1 ll ultima om. bili n natura uel de suo addi

dit lfoppius ante positione sententiam passum dans n S habet il ll

11 acuitur b ll iz fleetitur b ll dissyllaba fli lxi al

tera g lS si addidi quamquam omitti poterat dissyllabo S

dysyllabo li ll ac si om. bili ll

Lmmt m m

sol et occidit hominem ergo primae acutae sunt

cum mediae breues. cum uero mediae longae. uel acutae

uel inflexaez acutae cum longae ullimae ut ten ebra e la

tebra e m an i pli ut in haec a superioribus qquae sunt alia

aut catullus Sallustiusjy hoc differunt quod illa conso

nantes discretas habent haec quamuis et ipsam paene ul

timam positione habent longamy nullam tamen in secunda

syllaba ex consonantibus sibi retinent sed in tertia sunt

duae. ideoque factum est ut media haec nomina tene

w bras et latebras acuto accentu prima syllaba proferret.

at maniplos et fenestras paene ultima syllaba acuta

dicereturz quod quidam illud genus syllabae paene ultimae

omnino breue putauerunt. quia non terminaretur conso

nantez quidam quia. licet non terminaretur consonante.

w proxima syllaba a duabus inciperet consonantibus et quod

natura litterarum L et ft quia mollis est nunc longam nunc

breuem syllabam faciat nulla autem uox llomana duarum

uel plurium syllabarum acuto sono terminatun inflexum

autem non alias postremum habet nisi euiusb posterior

eo parsin syllabam natura longam excurrit ut ergo et pon e.

contextus orationis plerumque adimit aut mutat proprios

sonos singulis uocibus adimit his quae referuntur ad

aliquid sequens ut praepositionibus ante urbem. nam

hic ante perdidit acutum sonum prioris syllabae item

es post muros. mutant accentus adiunctis uocibus que ue

ne. cum tamen conplexiua coniunctio est que. ue lzcumj

expletiua ut eLatiumque augescere uultisi et estimuloue

meum cora apud Attium in Pelopidis. numquam migra

uit acutus sonus de primis syllabis in postremas. praeter

aoparticulas coniunctas. quarum boc proprium est acuere

1 pro et ras. in g ll e cum uero mediae tlongae infiexae

add. mgo uel facutae uel add. mqj inflexae acutae cum longae

ultimaeli ll lt eæcidit fenestrae fl quae-sallustius deLarotius u

fi penultimam S g media uidetur dimidia signi/icare n lo pro

ferrent b li penultimae b id quidem quia-terminaretur

consonante om. b n lii pro quia ras. in b 11 faciat g al effici

eam add. b efficiatb ll ea adimitis his corr. in ademtis bis S

al adimit add. b ac cum deleui liibbeck irag. p. 111 as accium li aeteirumSnknii amning.raebsist1l/i1i

sic

eil

sea

ere

r i verap-1 iwt

. q

ss . materiam cAPuLLAn

partes extremas uocum quibus adiunguntur. graeca no

mina cum in Latinum uertunturt nostra regula pronun

tiantur nisi maneant graeca olympus igitur et cau

ca sus sic ut Latina proferuntun quam acuere uel flectere

debeant secundum rationem supra scriptam apparet sed s

si manent graeca et huic regulae in peregrinis uocibus

accedimus. necesse est tamen in obliquis casibus acutos

sonos in mediis syllabis seruent. quoniam apud graecos

me quoque non alio accentu haec enuntiari audimus acutus

accentus notatur uirgula a sinistra parte in dexteram 1o

ea a ascendente. granis autem a sinistra ad dexteram descen

dens. infiexi signum est sigma super ipsas literas deue

xum. accentus partim fastigia uocamus quod litterarum

capitibus apponantun partim cacumina tonos uel sonost

Sraeci npoctpbiotc sciendum etiam uni uocabulo accedere lb

omnes tres accentus posse ut est Argiletum

aut Memoratum arbitror competenter quae sint et quem

ad modum uertantur fastigia syllabarum nunc earum

longitudines intimabo. una quaeque enim syllaba aut bre

uis est aut longa aut communis breuis est cum uocalis eo

corripitur ac nullis consequentibus adiuuatun autcum cor

zts repta forma uel littera terminatur. longa cautem duobus

modis efficitur natura et positione naturaz cum uocalis

producitur aut cum syllaba circumflexum accentum tenet

lzuel acutum in paene ultimal aut cum monosyllaba fune es

quaeque uocalis estj aut cum diphthonga repperitur uel cum

prima syllaba sub alia forma- cuiuscumque uerbi compo

sita nec uocalem nec acumen mutat positione. cum bre

uem uocalem aut duae consonantes secuntur siue in

eadem syllaba siue in sequenti siue per ambas diuisae aut so

me in altera tria aut duplex una. duplices autem sunt x et

lc aliquando i et e fieri possunt. ut si i inter uocales sit

a manent/bibl ll i siut b n fi si manente li si manent r

affuit sij manente et si si manent add. b ll e audiuimus b l

11 ascendentem li ll 1a signa li li lii argiloetum li

ad sillaba a es uel- ultima deleui una. - est deleui

ac dypthonga li dyptonga b u at compositam S ll Sl aut

addi-di u

Lmsn ni og

ut aio lllroia. item c ut ehoc erat alma parensf hae

autem consonantium- uel duplicium quae breues adiu

uant formae tunc possunt. si in eodem sermone claudan

tur. ceterum proximi sermonis consonantes nihil adiu

S uant praecedentem. licet vergilius refragetur dicens

earma uirumque cano rilroiaea et item tfontesquep fluuios

que uocof diphthongi autem sunt Aii on sv Av iu. abs

que bis fsyllabisj nulla diphthongus memoraturf

communium autem syllabarum modi sunt octo. nam

io primus est cum correptam uocalem sequitur subiecta con

sonantibus liquida. est enim longa ut euasto cyclopis in

anti-oi brcuis ut euastosque ab rupe cyclopasi secundus

modus cum correpta uocalis in unam desinit consonantem

sequente iL est enim longa ut eterga fatigamus hastas

isbreuis fquisquis honos tumulii tertius cum correptam

uocalem duae consonantes secuntum quarum prima S lit

tera sit. est enim longa tunde spissa comaa breuis eponite

spes sibi quisqueh quartus modus cum brcuis syllaba

partem terminat orationis est enim longa in commate ut

eo est .nam tibi lilymbre caput ijluandriusp brcuis ehoc caput

o ciuesf item alter locus. ex diphthongo fit communisz

longa ut eMusae Aonidesg brcuis einsulae lonio in

magnoh cum uocalis enim sequitur. potest diphthon

gus breuis fieri ut esudibusue praeustisi alius locus. cum

is longam uocalem alia uocalis sequitur. est enim longa to

ego infelix quem fugist brcuis esub llio altol alius locus

cum pronomen c littera terminatur uocali sequente. est

enim longa thoc erat alma parensi brcuis esolus hic in

1 Perg. Aen. 11 car ti i l/erg. Aen. xu 1S1 li dypthosnegrnaiesff dyptsonugiregilliiuils bSfsyl

labis deleui il dypthongus f dyptongus li il 11 ciclopis lt il

l/erg. Aen. lll sse et an te ciclopas li l lii vera Aen.

l/1111 cor et x aas ll 1s honos o onus lt l 1e sequuntur

s 11 ferenL M. nos l/erg. Aen. xl eos lS mo

dus b iocus fli li eo thymbre f timbre li il Aen. x aer ii

yergu/lem xli sn il dypthonga f dyptonga lt ea in

sulaej l/erg. Aen.111 111 ea dyptonga f dypthonga b dip

tonga li n id l/erg. Aen. 1/11 sed ll iiti Perg. Aen. i/zbl ii

de yerg. Aen. 11 bdd et 1111 ez

dei a

in

ars

- m- wm

vo MAnmAM oAPnLLAs

flexit sensust alius locus cum correptam uocalem sub

sequitur z. est enim longa eMezenti ducis exuuiasi bre

uis enemorosa zacynthosi i

mcta natura in tribus generibus syllabarum. super

est ut finales dicantury in quibus artis auctoritas et cano- s

asa nica forma consistit ac prius de nomine retractandum.

ars uominatiuus casus singularis A littera terminatus breuis

est ut catilina lulia. li littera finitus in craecis longus

est ut lrluterpe ac t m m l autem terminatus longus est

ut f rugi. o breuis finitus est in Latinis ut cato. v ter- lo

minatus breuis ut cornu. AL finitus breuis est qut tri -

bunaL lsL breuis ut mel. lL breuis ut uigil excepto

uno litrusco rPanaquiL oL longa est ut sol. vL breuis

ut consul. M terminatus breuis est ut tectum. licet

huius raro occurrat exemplum quia inter uocales M de-Als

prehensum uelutmytacismiasperitatesubtrahitun AM fini

tus producitur ut 11itan. mein neutris breuis est ut

carmenx in aliis generibus longus ut lien siren. ox

terminatus longus est ut Memnon. Alt terminatus in

monosyllabis tantum longus ut Mar fa r. mt finitus in eo

latinis breuis est ut puer. excepto uno monosyllabo uer.

in graecis producitur ut aer. m terminatus corripitur

ut uir. on terminatus breuis est ut aucto r. vn termi

natus corripitur ut murmur excepto unoi monosyllabo

f ur. AS finitusi-n Latinis nominibus producitur ut f acul- as -

tas paupertas. in craecisy tunc tantum breuis est cum

genitiuus nos fuerit terminatus ut Arcas Arcados ms

terminatus in firaecis nominibus breuis est ut Anchi

ses. in Latinisy si quintae declinationis fuerit. producitur

os a ut di-e s. si tertiae. tunc longus est. cum genitiuus singu- so

1 sequitur lt u a lferg. Aen. xl 1 s verg Aen. lll

zro zachintus b zacintus li zacinctus g lacunam indicauit lfoppius 1o post 1catoS acdadt.uliinuaalriae

cis longus est ut nido p ll u terminatus breuis festa add.

tibi nno u terminatus longus p sed talia retinui cf. p. 11. as

m breuis est b breuis est a la uno et etrusco 11

1s cui-rat li lii moetacismi bill lS longus est 11

lg mennon bib il uno om. bib or g os b ll ea ut fur

11111 ll SS ancisesli u

mmiftr- i-r -

Lllililli lll 11

laris non crescit syllaba ut labes uel crescens id pro

ductam ante ultimam syllabam retinet ut quies quie

tis. nam si eam in l mutauerit ut miles militis.

aut corripuerit ut seges segetis. corripitur exceptis

shis ceres pes atque his similibus lS finitus breuis

est ut agilis. os terminatus tunc est in Latinis bre

uis. cum genitiuus ante ultimam syllabam non habet

naturaliter longam ut os ossis. in graecis tunc corri

pitur cum genitiuus diphthongo terminatur ut Amoc

io lrofij Afikou vs finitus breuis est ut doctus sed lon

gus fit si genitiuus syllaba creuerit et ante ultimam l

autv productam habuerit ut uirtus et in uno infle

xibili ut pus. if derminatus corripitur ut ca put. c

dnitus duo nomina tantum facit ut allec quod produ

tscitun et lac de cuius declinatione dubitatur. genitiuus

singularis tunc producitur cum aut nominatiuo similis

est ut senatus aut diphthongum habet ut luliaey aut

lterminatur ut docti. in ceteris corripitur. datiuus

singularis producitur ut Pompeio. in graecis corri

io pitur si l littera finiatur ut Palladi. accusatiuus sin

gularis in Sraecis tunc tantum corripitur cum A uel

on terminatur ut lllhesea llelon. in Latinis uero bre

uis est ut doctum. uocatiuus singularis A littera ter

minatus in Latinis omnibus uel in graecis femininis

ibcorripitur ut tabula Musa. in masculinis longus est

Aeueat lii terminatus in Latinis breuis est ut docte.

in tlraecis producitur ut rllydid e. exceptis his quae nomi

natiuus Sraecus os terminat utPhoebos Phoebe l

terminatus in Latinis longus est ut Mercuri. in firae

aocis corripitur ut PlaL o terminatus in Latinis breuis

est ut cato. licet vergilius contra sentiat. in tlraecis

producitur ut liido. v terminatus corripitur ut

cornu. in iconsonantes uero desinens nominatiui se

quitur regulam exceptis Sraecis nominibus. quae saepe

1 ebestli u S mutetli ll s pesltspeslf u S os

oris ft e dy thongo k dyptongo lt l 11 dypthongam S

dyptongam li ac e om.lf ll ill ti idelt ll se foebos

oebe g phebos phebe lit ll si uirgilius li ll

seo

ara

sri vus-- .- ... .

n

yg MAnrmM cAPnLLAn

mutantur uarietate linguarum ut lliomedes ablati

uus singularis semper producitur absque cum Pj termi

natun in his duntaxat nominibusl quae tertiae fuerint

declinationis ut a pariete nominatiuus et uocatiuus

plurales in masculina et feminino genere producuntur s

ut fluctus terrae. in neutris breues sunt ut fata. in

graecis uero cum S uel A terminati fuerint ut rhe

tores poemataz in aliis uero longi sunt ut Musae

genitiuus pluralis breuis est ut doctorum. in Sraecis

longus sed Sraeca declinatione. ut tbtbuivuuvf datiuus lo

pluralis et ablatiuus si lS fuerint terminati producun

tur ut doctis. si nvs corripiuntur ut hominibus at

si craeca sit declinatio. m terminatus datiuus corripi

tur ut Arcasin. alias longus est. accusatiuus pluralis

in omnibus masculinis uel femininis producitur ut la

doctoslulias. in neutris corripitur ut moenia. in

graecis uero si AS fueritb terminatus et ueniat a ge

netiuo os finito corripitur ut Arcadas. alias produ

citur ut Musas

ggg ln omnibus pronominibus singularis nominatiuuszo

correptus inuenitur exceptis duobus monosyllabis tu et

qui genetiuus singularis l uel li prelatus longus est

ut mei meae. alias breuis ut illius. datiuus singu

larisysemper productus est ut nostro exceptis mihi

tibi sibi quae indifferenter accipiuntur. accusatiuus es

singularis corripitur ut illum exceptis me et te. uo

ss a catiuus singularis a nominatiuo suo non dissentit. abla

tiuus singularis longus est ut ab illo. nominatiuus

et accusatiuus plurales tunc tantum corripiuntur cum

A fuerint terminati ut nostra. genetiuus pluralis num- ea

quam producitur ut illorum. datiuus et ablatiuus plu

rales lS terminati producuntum nvs finiti corripiuntur.

gea in omnibus uerbi modis temporibus numeris per

SS .

1 rethores b 1o dilhctivwv ilerclzerus philenon Pb u

11 genitiuo g ll lS archadas b xll eo de pronomina ante in

omnibus add. gh se et eo genitiuus g ll SS de uerbo

ante in omnibus add. me uerbi scripsi uerbis Pli

Lusuu 111 . is

sonis coningationibus haec uniformis est ratio. quae

cumque persona A fuerit terminata producitur ut canta.

ij finita breuis est ut lege. nisi a secunda coningatione

ueniat nt doce. tunc enim longa est. i terminata

spersona semper producitur ut nutri. o quae finitur

correpta est ut audio. licet auctoritas et in his dis

crepet. nam primae coniugationis primam personam

vergilius longam facit ut tcanto quae solitnsi et eterra

tibi mandof tamen monosyllaba etiam t producenda

m sunt ut de sto flo. v terminata persona producitnn

in quae finitur breuis est ut legebam. on finita

corripitur ut legor. S littera terminata uerba produ

cuntnrz si paene ultima littera A uel li fuerit ut amas

doces excepto monosyllabo es et his quae ex eo fiunt

lant ades. si nero i ante S habuerity corripitur ut le

gis legitis excepta secunda persona indicatiui mqdi

temporis praesentis numeri singularis a tertia coniuga

tione producta ut nutris audis et a nerbo uolo

uis. si uero v ante S habneriL correpta erit ut nu

zotrimuss i littera terminata correpta sunt ut legit.

c ffinita producuntur ut prodnc. participia licet per

casus flectantun a nominibus omni tamen ratione dis

sentiunt. og a

Aduerbia monosyllaba ut huc uel quae ex his esse

et fiunt ut 1- illuc. omnia producuntur exceptis his et ter.

quae uero A finiuntur longa sunt ut una. quae in ii

desinunt producuntur ut docte pnlchre. exceptis quae

aut non comparantur ut rite. aut in comparatione de

ficinnt ut bene im pune. quae i finiuntur longa sunt

ao ut heri praeter ibi et ubi et quae componuntur ex

ipsis ut sicubi. item quasi quae o finiuntur a se

uenientia breuia sunt. ab aliis ducta producuntur ut

falso. licet auctoritas uariet. quae v finiuntur longa

S uirgilius br n l/erg. ecl. 11 es et Plll ge ll s mono

syllabae li ll lS penultima b u et ante aduerbia add. de ad

uerbio fli ib pro illuc fc/i p. My jj requiritur adhuc uel

simile aliquid n il producentur bu ll al post quasi add. cor

ripitur p

SSS

vo a

aes

aer

SSS

u amarum cAPiuvLLiAmn m-ll- -

sunt ut noctu. quae L terminantur corripi debent

ut semeL quae M n lt finiuntur breuia sunt ut

cursim forsan fortiter. quae Sb terminantur tunc

tantum producta sunt cum ante eam A habuerint.

quae c finiuntur producta sunt ut illuc. s

omnium participiorum temporis futuri nominati

uus singularis brcuis est ut lecturus. genitiuus et

datiuus singularis producitur ut lecturi lecturo

excepto praesentis temporis participio quod genitiuum

corripit ut amantis accusatiuum et uocatiuum bre

ues esse constat ut lecturum lecture. ablatiuus

singularis tantum corripitur utw am ante legente

nominatiuus et accusatiuus plurales in masculini uel

feminini generis participiis producuntur ut lecturi

lecturos. in neutris corripiuntur ut lectura. gene

tiuus pluralis brcuis est ut lectorum. datiuus et

ablatiuus plurales lS terminati producti sunt. nvs finiti

breuiantur.

copulatiuae et disiunctiuae et expletiuae coniunctio

nes breues sunt. nisi positio fecerit longas de cau-k

salibus uero et rationalibus quae A terminantur ex

ceptis ita etiquia productae sunt ut propterea

interea. quae l terminantur excepta una nisi pro

ducuntur ut si. quae in n desinunt si ante eam l

habuerint producuntur ut sin. alias breues sunt. ce

teras uero omnes correptas esse constat

Praepositiones quae in A exeunt solae productione

laetantur ut contra et extra et una monosyllaba a.

ablatiuae praepositiones omnes corripiuntur exceptis

monosyllabis quae uel ex uocalibus constant uel uoca- ao

libus terminantur ut e et de. utriusque casus prae

positiones correptas esse non dubium est.

lnteriectiones longae sunt si monosyllabae fuerint

lo

li

e ante omnium add. de partici io lt li de participio a ll

la plurales b ll lxi geuitiuus P il lS pluralis li u 1a de

coniunctiouibus ante copulatiuae add. Pli av de praepo

sitione ante praepositiones add. ea es et extra b extralt

ea de interiectione ante interiectiones add. liii ll

mfn- -

nam m lib

ut heus. si uero disyllabae uel trisyllabae erunt. quos

niam speciem retinent partium orationis. exemplo ea

rum quarum similes erunt iudicandae sunt ut papae.

liaec ita ut dixi per omnes partes orationis in ulu

stimis syllabis qobseruanda sunt. exceptis positione lon

gis et diphthongis

ne

lixpleta cursim syllabarum pagina esta ggg

iuganda demum uerba. nam probabilis

hic ordo rebus quique disgregabitur

lo in bina demum prima nam Pnoronrlo

dicenda firai AuALoalAM quam uocant.

ac mox repulsa quae nouantur regula

uulgoque docti quae AuoMALA nominant.

bis quarta fandi quis paratur portio

li uel uulneratur ductus oris integen

quantumque solo inditum libellulob

potest probare serium fastidium

i AuALoelA est igitun quae Latine proportio dicitur. seo

obseruatio similium inter se loquellarum. nam primum

zoomnia nomina Latina duodecim litteris terminanturz uo

calibus quinque et semiuocalibus sex atque una muta lii

ut cap ut. A igitur uocalium prima terminat masculina ut

catilina iugurtha. feminina un ut aduena. femi

nina etiam graeca ut iielena A nd rom acha y pronomina

zsquoque ut altera sola illa. quibus si detrahas A et

lvs addas. genitiuum singularem feceris ut dicimus alte

rius solius. si uero i. datiuum ut alteri soli. illa

uero quae sunt Sraeca neutra ut poema toreuma tres

casus in utroque numero similes habentz in genitiuo sin

ao gulari ns adsumunt. in datiuo S amittunt. et in ii cor

reptam ablatiuum finiunt. atque.in plurali datiuo et abla

tiuo genitiui singularis formam seruant. licet et nvs

possint assumere li correpta nomina terminata. quae est

1 diss llabae P trisillabae a e dypthongis a dyps

tougis b ll tg loquelarum br u ea lacunam indtcauit arctius u

as detrahis li u m solus li ll

.1za

eae

lie MAliPlAMl cAPllLLAl-l

Latina sunt. neutra sunt ut m onile s edile. haec prae

ter casus. quos similes babent. datiuum cum ablatiuo con

fundunt ut huic et ab hoc monili sedili. quoniam

ablatiuus si in li exierit quattuor casus similes faciet. quod

neutrorum nominum declinatio non admittit. nam quae s

li producta in nominatiuo finiuntun graeca sunt generis

feminini ut Agaue Auton oe graecorum more sunt de

clinanda. ut nominatiuus datiuus uocatiuus et ablatiuus

pares sint. genetiuus S. accusatiuus M finiantur. quae

autem nomina li in A conuertunt ut Andromache An

droma cha sic declinantur ut Latina in A exeuntia. l lit

tera terminata Latina nomina totius generis sunt ac mono

ptota ut frugi nihili. gummi autem et sinapi pe

regrina sunt ncutri generis et tantum numeri singularis

sed casus eodem modo decurrunt excepto genitiuo. qui ls

S recipit ut sinapis gummis. quamuis recte dicatur

hae c g ummis. o littera nullum nomen in neutro finiL

nam aut masculina sunt ut cicero aut feminina ut luno

liirundo aut utrique generi communia ut homo. quo

rum declinationes in duas qspecies exeunL nam aut o lit- eo

teram in obliquis casibus retinent ut unio unionis. aut

lut cupido crepido cupidinis crepidinis. utra

que autem syllaba crescunt in obliquis casibus praeter

uocatiuum singularemh caro autem praeter hanc ana

logiam ut declinetur consuetudo optinuit. item Anio. quae

in sua declinatione unica sunt et sine exemplis similium

declinantur. faciunt enim lhuius carnis Anienis.

duo et ambo cum sint semper pluralia. non sunt adnu

meranda his quae supra dixi. sua enim consuetudine de

clinantun craeca nomina quae ovlittera finiuntur. ea so

quae a prima positione in nostram formam transierunt ut

leo draco sic declinanmr ut cicero Milo. ea uero

quae primam sui positionem integram seruant ut lo lno

graeco more declinantun ut faciant in genitiuo lus lnus

de quatuor sn e genitiuus li ll acusatiuus g et accu

satiuus li ll la per ante casus add. l/ulc. fl se in i bib n

crepedinis b n se milio np n

mil-vvv- ayn

Lmnn m 11

accusatiuo lun lnunb et ceteris casibus similiter. quam

quam cosuetudo hanc lo dicat. turbo si nomen est pro

prium. ut cicero declinatury si autem uim uenti signi

fices aut puerilis ludi instrumentumt ut cupido declina

s tur. v littera tantum neutra finiuntur ut cornu ueru.

quod in plurali facit uerua. apud ueteres etiam specua

dicebant. horum nominum plurales declinationes carent

dubitatione. nam tres casus ut in omnibus neutris similes

sunt. item datiuus et ablatiuus in lavs syllabam exeuntt

io datiuus et ablatiuus singularis in genitiuo plurali vM syl

labam iungit quaeritur autem de genitiuo singulari quem

alii in vs alii in v litteram egerunt. nec non datiuo quem

alii in l agunt ut genui cornui. quidam uetcres secuti

ablatiuo similem faciunt huic genu cornu. quoniam

is pluraliter genub us et cornubus amissaque ultima

syllaba relinquitur datiuus singularis sicut fit in ciuibus

et suauibus. et quomodo genibus et cornibus di

cimus. l littera in locum v litterae transit. et sic ut opti -

mum et maximum item dicimus cum optumus et

ao maxumus diceretur. sunt aliqui qui genitiuo casu ge

nuis et cornuis dicant. sed non debet genitiuus plus

habere syllabas quam datiuus et ablatiuus. quamuis ergo

dissimilia sint senatus et exercitus. tamen sic genus

et cornus genitiuo dicendum est quem ad modum se

ea natus et exercitu s. praeterea quaecumque nomina

uel participia genitiuo singulari in lS exeunt. datiuo plu

rali syllaba crescunt ut cato nis catonibus. secundum

quam rationem si esset genuis cornuis. genuibus

fecisset. ut syllaba cresceret L littera nomina finita du

ao plicem formam habenL prima est in qua masculina sunt

ut Annibal Asdrubal neque alia fere propria quam

Punica excepto Solis nomine. item feminina ut illa na quil

nomen litruscum. et communia ut uigil pugiL quae

ei strumentum buit u 1o in genitiuo plurali om. liili

add. d n um P im li ll m alii in i litteram li litteram

omissis ceteris li alii in is syllabam p ll la quidam b qui

bli ll ts gentibus et cornubus ea genibus et cornibus br

lS litterae om. li ll transiit lt u et om. lt u al hanmbal lt

PSS

ra a

SM

ys .. MAlPPlAMl cAPmLLAfS z

omnia easdem declinationes habent Altera species neu

trorum est ut mel fel. quae hoc differunt a superiore

declinatione quod monosyllaba sunt et L litteram per

obliquos casus geminant. nam in nominatiuo qui id lit

tera finiuntur ut proconsule naturam propriae prae- s

positionis intuentun fpro quippe ablatiuo tantum praefer

u a tur. nam respiciunt cum proco n sul dicitur non dua

bus uocibus sed composito nomine dici ut procurator

propugnator nec quicquam obesse exemplo quod haec

nomina possunt uerba ex se facere ut procuro pro- lo

pugno lnam praepositio peritj proconsulo autem

non facit licet consulo faciat tamen si procondule di

catur in casu nominatiuo monoptoton erit. sed propter

consuetudinem proconsul dicatum ut declinari possit.

quem ad modum illa quae L littera terminantur ut uigil is

mugil pugiL quoniam in plurali genitiuo mugilum

dicimus et pugilumz nam si mugilis esset nominati

Sgb uus ut agilisy mugilium faceret ut agilium. M lit

tera etiam neutra finiuntur ut telum scamnum. sed

hoc animaduertamns. quoniam quae in nominatiuo l ante eo

ultimam syllabam habent in genitiuo singulari item da

tiuo et ablatiuo pluralibus eandem gemina-pre debent ut

lilium f olium. quoniam genitiuus aut pares syllabas

nominatiuo habet ut scamnum scamni aut plures ut

caput capitis. pauciores numquam praeterea datiuus ea

o littera finitus in l eam conuertit ut scamno scamniy

sed consuetudo et auctoritas ueterum ingeni fetj con -

sili imperi per tres syllabas maluit dicere nasum

an uas dici debeat quaeritur. quoniam quaecumque neu

tra non M littera nominatiuo finiuntur si pluralem reci- so

i est om. P S cum Plf l quod lfm i nam in nomi

natiuo qui li littera finiuntur ut proconsule naturam propriae

praepositionis intuentur scripsi nam de proconsule in nomi

natiuo qui id littera finiunt naturam propriae praepositionis

eintnueecntburnealbtoidne p1u1ncgtluoastsuamm dienleSuji ll ant1e pnraocmonbsulnoonuibdetur

proconsul et ante consulo addendum consul u eo quae in b

quae P qui 11 li et in om. b n ei ingenii et ldeLpj con

silii imperii Plli

Llsnft m vg

piant. datiuo et ablatiuo in lavs cadunt. itaque monile

monilibus genu genibus pecus pecoribus no

men nominibus marmor marmoribus. secundum

quae uas uasibus facere debuit et in genitiuo horum

s uasum. quoniam quaecumque neutra singularia ablatiuo

fl littera fmiuntun genitiuum pluralem totidem syllaba

rum habent quot ablaliuum singularem ut a nemore

nemorum capite capitum. sed hoc nomen per ano

maliam declinatur eterit singulari nominatiuo uas. geni

1o tiuo uasis datiuo uasi ablatiuo a uasi. plurali autem

numero sic declinabitur ut scamna. Lucretius tamen

genitiuo uasi ut trarique facit lateramina uasif Pl littera

terminantur masculina ut flamen pecten. communia

duobus generibus ut tibicen f idicen. quod frequen

ls tissimi auctores non probant. nam et tibicin am et fi

dicinam dicunt. item neutra ut nomen flumen. quae

omnia manifesta declinatione uno modo declinantuln altera

species est generis masculinL quae lii litteram ante extre

mam n seruat ut lien rien. quae tamen ipsa quoque in

eo ceteris ut superiora declinantur. gluten quoque his

simile est licet sallustius glutinum dixerit. item femi

nina quasi similia uidentur. iam ren singularis nomina

tiuus nec ullus alius ablatiuo excepto in usu est. Sraeca.

quae m finiuntun praecedentes habent litteras A lii l o ut

ea Alcman cephen delphin Phaethom ex quibusquae

Ax mt m terminantur exemplo superiorum declinantur

ut fulmen numen fidicen. quae uero on liniuntun

si producta orr Sraece declinantur fut Mwm eandem lit

teram et apud nos producunt ut cicero Scipio. ea

ao autem. quae ex productione nominatiui casus corripiun

tur in reliquis figurationibus ut Amphion creon Aga

m Lucrn 1/1 les n litteramina li n 1S generis om. li

lg seruant il m fsalustius m fragm. hisL 1111 z Pietsch

feminina li flemina P al feminina b li ez iam scripsi nam

Pli ll reoi reno li reo reu b areotr sob feed ex glossa supra scripta

afpoeptaornetbscfheoltioansl11am coSdS. Sgrareencelegsicsrsiepjsi llgreeacecePflein dnelfSiln falnfiion

ap ll agamennon Sb ll

1S a

ego

1- irv-lu

so Manrmur cAPuLLAu

mem non. amittunt apud nos lv litteram in nominatiuo et

comparabnntur his Latinis quae conuersis casibus cor

repta efieruntur ut uirgo turbo. quae apud Sraecos

recipiunt i litteram apud nos quoque eandem habebunt

est ut Phaethon Phaethontis il littera praecedente A s

terminatornm ut caesar lar far par impar una

forma est nisi quod neutrum in reliquis casibus ii litteram

geminat ut far fa rris. poetarum uero licentia haec no

mina pluraliter dixit. cum omnia nomina x quae pondere

aut mensura aestimamusr pluralem numerum non admit- io

tant ut aurum plumbum triticum oleum. lirrant

ergo qui parium dicunty quoniam haec in plurali tri

ptota sunt ut hi caesares hos caesaresb o caesa

resy nec potest accusatiuus i habere ante S si genitiuus

fli a ante v il habet. uidentur tamen qui parium dicunt is

nominatinum pluralem generis ncutri intueri et quoniam

paria dicuntur ut suauia. facere parium ut suauium

ses ii littera praecedente lii terminatornm species sunt sex.

prima quae genitiuo casu nullum incrementum admittit et

in i litteram mutatur ut aper niger macerz apri eo

nigri macri. secunda haec tener lacer puerz te

ueri laceri pueri. tertia ut imber ut.er. quae a

superioribus hoc differt quod haec in genitiuo S litteram

accipit et datiuo i finitur et non crescit ut secunda species

et in genitino plnrali 1vM litteris finitur. quarta ut in ater at

pater f rater. quae datiuis plnralibus non ut prima spe

cies apris sed fratribus facit nec ut secunda syllaba

crescit et in genitiuo plnrali vM syllabam habet. dicimus

enim patrum fratrum non ut tertiautrinm imbrinm

praeterea tres casus similes habet hi patres hos pa- so

tres o patres. cum imber et uter hos imbris et

ntris faciat quinta species est ut passer anser later

mulier. quae a secunda specie hoc differunt quod illa

cum incremento syllabae i littera finiuntur ut gener

i t b e b ll s foeton foetontis Sb u littera om. b

g com b ll ta utb ub ll.1b habeatli is omittit liili

m hnecl hoc li u se inberli sv ut om. bili add. il ll se ut

utrium li ll eo similiterb ll hii ea

. i

.li r

generL haec inuS exeunt ut passer passeris et in

ceteris discrepat piper namque et cicer neutra in

quinta specie habenturr nam ut passcr ita declinantur

in numero singulari quem numquam egrediuntur. sexta

sspecies ut neuter uter. neutrius enim et utrius

facit et declinantur ut cetera pronomina. quae in ivs

litteras genitiuos et in l datiuos agunt praeterea eos ge

nitiuos et datiuos communes habent cum reliquis generi

bus id est feminino neutroque li littera praecedentel

w una tantum species est uir. li littera praecedente o ter

minatorum species sunt duae. alia quae per obliquos casus

producuntur ut sopor soporis color coloris. alia

corripiuntur ut arbor arboris. sed uno modo declinan

tur. castoris et llectoris genitiuos ueteres produ

xs xerunt. sed nos corripimusl quoniam Sraeci horum nomi

num genitiuos corripiunL Pi littera praecedente v termi

natorum species sunt duaez prima ut satur quae geni

tiuolfinitur ut sa t uri. secunda quorum genitiuus in ls lit

teras exit ut sulpbur sulphuris augur fauguris

zo neutra autem quae vit litteris finiuntur alia retinent vlitte

ram ut sulpbur sulphuris. alia in o mutant ut ebur

eboris. S littera finitorum nominum formae sunt oclo.

nam aut A littera praeponitur ut Maecenas ciuitas

aut li ut uerres moles. autl ut panis. aut o ut

ea custos nepos. alias v ut uetus Ligus. alias li ut

inersl alias et ut serpens. alias P ut praeceps S

autem littera praecedente A species sunt duae. prima ut

Maecenas Laenas. secunda ut nostras Priuernas

quae a superioribus hoc differunt quod communia sunt

ao omnibus generibus et assumere debent l litteram in ge

nitiuo plurali quae neutralibus in plurali nominatiuo ac

cusatiuo uocatiuo ifamiliaris est. igitur n os tratium

Priuernatium dicemus quia sunt h aec nostratiab

Priuernatia. sed et praegnatium et optimatium

asdicimus. quia accusatiuus pluralis l litteram babet ut

Lnauu m Sl

S ct add. yulcanius S ius p us lS/i lii eetoris li n

lg sulfuris li ill in o mutant p immutant li il . ea nomi

num formae sunt li omnium sunt b n Sl aeussatiuo b n

- fi

MAkSPlAMljS cAPllLLA

vra

PSS

soc

fzSldrv

Sol

p . crr-xq

gg murmur cAPnLLAu

hos et has optimatis et has praegnatis. quamuis

uetcres praegnatum et optimatum dixerunt prae

gnas autem feminini et neutri generis est. as et mas

cum sint monosyllaba. analogia non tenentur sed propria

quadam declinatione assis et maris faciunt et in plurali s

assium marium fas et nefas aptota sunt raeca

nomina. quae apud nos in AS exeunt. tres species hahent.

prima est ut olympiasPythiasy nam olympiadis et

Pythiadis facit. secunda ut Pallas rilhoas Atlas.

nam Pallantis lPhoantis Atlantis facit. tertia ut

Aeneas Pythagoras Lycas. nam facit Aeneae Py

thagorae Lycae. quando nostra ratione nomina quae

genitiuo in id exeunt nominatiuo A liniuntur ut fl atilina e

fl atilin a. sed haec Sraeca suntz ideo in nominatiuo S litte

ram retinent. quaedam tamen perdunt S litteram in nomi- is

natiuo ut Plicia M ela. llrgo in his nominatiuis con

suetudo seruanda est. S littera praecedente li termina

torum species sunt quinque prima quorum nominatiuus

et accusatiuus et uocatiuus plurales similes sunt. genitiuus

pluralis in vM exit ut fiercules proles. iierculum

prolum. secunda species est. quae a superiore hoc dif

fert quod genitiuum pluralem in 1vM compellit accusati

uum in les ut nubes rupes cautes in qua forma

masculina non habentur. tertia. quae etiam si aliquam

inter se habent differentiam in declinatione tamen quo

niam incremento syllabarum pares sunt in obliquis casi

bus. in unam speciem rediguntur ut ceres bipes

m ercesy masculina autem exempla non sunt nisi firaeca

ut chremes La ches. quarta species hoc differt a

praecedente quod per obliquos casus li in l compellit eo

cum superior li litteram seruatz uidelicet quoniam in no

minatiuo non ut superiora li producunt sed contrahunt

ut hospes antistes ales comes quinta species a

se

id

d et ante analogia add. r s facit lt fi assum ea

corr.p 11 phytagorasft ll m licae lflt ll 1S finiuntur add.lipeas Peloi ercuplheistaligoraeildfha

sboenpteurrboblhiaqbueonstliPP es masculini ftb exempli bill

mifl-lvzg v-u .

o

LlSlSlt lll s

superiore hoc differt quod genitiuus auctus syllaba l littera

finitum qui etiam datiuus habebitun accusatiuo in mi

exit. ablatiuo in li productam. cui adiecta nvM syllaba

genitiuum pluralem faciti cuius numeri nominatiuum

s cum prima positione et uocatiuo fsingulari confundiL da

tiuum et ablatiuum lavs syllaba linit ut fa cies dies

spes acies. sed consuetudo rei et spei corripuit. for

tasse quod monosyllaba sunt. S littera praecurrente l

terminatorum alia crescunt per obliquos casus. alia intra

1o modum positionis contineatur. dumtaxat in numero sin

gulari. eorum igitur quae non crescunt species sunt duae.

prima generis masculini ut scrob is men sis. licet Lu

canus exiguam scrobem dixerit. feminini et com

munis ut canis iuuenis. quorum declinatio -liquet.

is secunda species hoc a superiore differt quod ablatiuum

in l litteram finitt accusatiuum in 1M. ut duo sola mascu

lina Ligeris llliberis. feminina clauis peluis tur

ris sitis tussis. hanc rationem declinandi manifestam

diminutio facit. quae l producta in omnibus istis pronun

zo tiatur. itaque quotiens dubitamus de nominum enuntia

tioneg diminutionem eius consulemus. eorum quae syl

laba crescunt species sunt duae. quarum altera corripit

l litteram. in qua forma sunt masculina sanguis puluis

lapis. feminina cuspis cassis. in quibus nihil interest

ea quod alia in declinatione l conseruant alia in li transeunL

item quod alia ms alia ms syllaba in genitiuo finiantur.

altera species l litteram producit in nominatiuo glis

lis amnis quam et in obliquis similiter conseruant et

in genitiuo plurali l ante vM syllabam dicimus gli

ao rium litium amnium non ut superiora lapidum

cuspidum cassidum. .S littera praecedente o ter

minatorum cum sit paruum discrimen una species potest

1 auctus scripsi aucta sit o et om. lt e crescunt

l/ulcanius crescit Sb 1o continetur ab corr. l/ulc. ll dum

taxxat p 11 species sunt tres m Luc. 1/111 am u M ut canis om. baplecfoirnr.iunmtarlgi . lefuolaquo

ciens 11 id ris syllaba S trissyllaba lt ev is litteram S l

glis amnis a lis add. b gliris tglis rysamnis li u Sg glirum li l

eo samnium r ll

a se

-.-.... - . . ....q..g....w.v. .

sos

me

sos

Szt lllAllitrliluAlxil oAPnLLAbl

esse vnam cumtomnia in obliquis syllaba crescantj hoc

differunt-ti quod quaedam in genitiuo S litteram in lll

quaedam in il quaedam in ii conuertunt ut nepos

niepotiisg lcustosz custodispmonosyllaba masculina

ut flosfflor-isy ros Arorist item neutrum os oris in

ossibus autem nominatiuum consuetudo facit os con

. tra wratioiiemrquoniam in genitiuo liv non habet sed

i neduossum lpotest dici quoniam neutra quae nomina

n tiuo M-terminantur lavs syllabam non-admittunt nu

t tinero tpluralin ergo in monosyllabo vanologiarz non te

netur-f MS litter-at praecurrente vl-terminatorum species

i suntt sexg . in prima genitlmuss l r simplicis uocatiuus- Pj

terminanturrut v M a rcu s S e x t u s. genitiuusn ut . i Ma r ci

S extli y uocatiuus ut -M a r cfe S e x t et secunda species

a superiore hoc i distat-quod genitiuo rl vgeminat -et in

tulocatiuo l-terminaturgut Antonius luliusy huius

rMAnto-nii luiliir facit et o Antoni-luli. in ceteris cum

i superiore- consentiunt

tertia species nominatiuum cum

uocatiuol Amiscetwetvgenit-iuoreasdem litteras producte

rconseruaty datiuo vl et L ablatiuo vi accusatiuo rvM ter

imiutantur ut senatus fluctu-s exercitus quae plu-L

lraliter nominatiuum-cum accusatiuo et uocatiuo in rvs

productum agunt. genitiuum in vM. datiuum et ablati

iiiim ini-libysl syllabam qu-arta- species incrementum

syllabae per obliquos casus accipit ita tamen ut ali

quainlluarietatem inter se habeant. quaedam enim v

1 litteramifretinent alias correptam alias productam ut

Ligusv Liguris palus .paludis uirtus uirtutis.

quaedam eandem v litteram-in id mutant ut uetus

uetcris genus generis yenus veneris. quaedam

. in o ut nemus nemoris. quaedam tamen uno modo

declinantlm laus et fraus cum sint monosyllaba et

duas uocales habeant iunctas in eadem specie liabentun

quia similiter syllaba crescunt quinta species prono

S nec p nunc liii ll s amittunt li ll le simplici blf sim

plicem bf uocatiuo blli ei syllaba li ao genus generis

om. b ll quaedam in o ut nemus nemoris om. 11 ll Sl quae

dam p quae by

lo

ao

ab

f-t-mgwvrz- - v

- tamen ut a sa

minum quae vs terminantur ut unus solusi totus.

quae hoc modo declinantur unus unius uni unum

une ab uno cuni unorum unis unos uni ab

unis sexta in nvs utnhivnuileus eculensza uoca

s tiuo li littera geminata efferunturz utyieculee binu

lee. sed quidam malunt in vuv utdllydeug uocatiuo

Sraeces dicere S littera finita praecedente l neutra sos

monoptota sunt ut tressis sexis. S. litteraqiraecezu

dentewvyduae species sunt prima quae in lygenitiuum

lo agit et- pluralem non habet ut uulgus pelavgus ui

rus Lucretius uiri dicitj quamquam rectius inflexum y

maneat. in secunda speciezsunt quae . per obliquos

casus crescunt et genitino singulari in aus-litteras ex

ieunt ut genus nemus. ex quibus quaedam v in ii p

ls mutant nt olus oleris ulcus ulceris. quaedam in

o ut nemus nemoris pecus pecoris. ini dubita

tione ueniunt fenus et stercus. iuli an in o mu

tentl quoniamwquae tws-syllaba finiuntur v inlmu- i

tant ut uulnus genuslfunus net fru-miratus dizsie

eocimus fenus enim exemplo non debetvnocereil cumzn

inter dubia genera ponaturr xitem ueteres stercera- i

tos agrosrdicebann non stercoratvos. S littera finita sua

nomina praecurrentibus-LM wnel il omnia usunt unius gea n

neris. nisi quae-ante S li habent interdum il recipiunt in

ea ut so-corsr srocordisl interdum ill ut sollertia iin

i ers.- in plurali quoque excepto genitiuo etaaccusatiuoi

i omnibusz casibus similiter decl-inantur. namw quaedam v ..

in var genitiuotszaceusatiuo in ns exeunt ut MarszArunsi li

quaedam in 1vM ut sapiens patiensnetob hocvyace m

socusatiuiueorum inis exeunt pleraque autem .ex hisw

nomina tribusc generibus acommunia sunt et l litteram... .

quamelhabent neutra inAnominatiuox-pluralL gdantaetiam m

i iiihls- y. v lii y . l - Mvyt ..M. lh

. apum-sup anus aut nr i in om. e n inuleus im u

. s inulee bib S monoptatalgb 11 Luor. llrdffi wwfae

nus S foenus li cfenus m li lS funus lib fenus r foenns b

funeratus li feueratus fili n eo fenus liii al fu add. b i

el stercoretus li u se sterceratus li u as solers li il PS ar

runs u pl et n litterambl-lll i i si v b

k . li .. a i .n iinlifu

uiufzril . y. . .- w lii l.

u..u. xu

L

wasane-t.ri

sov

sos

sea

i g ll Sl post ferocis add. facitll se suppellex bib

MAftrrlAbll cAPPlLLAS

genitiuis rcliquorum generum cum quibus communia

suut. rP littera neutra tantum nomina quaedam pauca

finiuntur ut git quod non declinatun et caput sinci

put. quidam cum lac dicunt. adiciunt r propter quod

facit la ctis. sed vergilius tlac mihi non aestate nouum

non frigore defita quippe cum nulla apud nos nomina in

duas mutas exeanL et ideo ueteres lacte in nominatiuo

dixerunL x littera terminatorum quaedam in genitiuo

pluraliy in quibus omnia communia. in lvu exeunt ob

hoc accusatiuo in l et Sz plurima uero genitiuo in v et

M non praecurrente l et ob hoc in lii et S accusatiuo ex

eunt. nam in reliquis consentiunt utpote cum singulariter

omnia nominatiuo habeant x. genitiuum in l et S aganty

datiuum in l littera. ablatiuum fl definiant. adiectaque M

accusatiuum definiant impleantquey pluraliter uero dati

uum et ablatiuum lavs syllaba finiunt quam de ceteris de

quibus dissident ueteres. quidam atrocum et ferocum

qua ratione omnium x littera finitorum una species uide

laitur. huic x litterae omnes uocales praeferuntur ut

capax frutex pernix atrox redux. ex his nomini

bus quaedam iu nominatiuo producuntun quaedam corri

piuntur. quaedam consentiunt in nominatiuoz in obliquis

dissentiunt pax enim et rapax item rex et pumex

item nux et lux primam positionem uariant at nix et

nutrix item nox et atrox sic in prima positione con

sentiunt ut discrepent per obliquos. et illud animaduer

tendum est quaedam ex his x litteram in fr quaedam in

c per declinationes compellere lex enim legis. grex

gregis facit et pix picisy nux nucis. nam inhis.quae

non sunt monosyllaba. non numquam x littera genetiuo

in c conuertitur ut frutex fruticis ferox ferocis.

supe ll ex autem et senex et nix priuilegio quodam con

b l/erg. lium 11 zz 1 in om. S m utpute li M lite

ram1i in e difiniant li ls difiniant li u le et ablatiuum

buslf ahlatiuumquibusli de addidi m quaedamn quaelf

SM lux k dux 11 iii animaduertendum - quaedam amuli

m his li is li quaedam ante in g deL in S ndd. li es post c

adzL quaedam in o 11 ea quae li quaedam p so genitiuo

s

lo

1s

es

w- Pvfwmwr i tfiv-v ur

- x . l.

Lllglili lll S1

tra rationem declinantun quoniam supell ex duabusb

syllabis crescitg quod uetat ratio. et senex ut in nomi

natiuo item genitiuo disyllabum manety cum omnia x lit

tera terminata crescant. et in ix nec incconuertitur ut pix

s nec inc ut rex sed in v cum consonans in uocalem trans

ire non possit. in plurali autem genitiuo ablatiuus singu

laris formas uerlit. nam in A aut o terminatus in kvM

exit. li correpta in vM. producta in nvM. l terminatus in

1vM. v terminatus in vvM. datiuus et ablatiuus pluralis

1o item aut in ls exeunt aut in lsvs. quae praecepta in scho

lis sunt tritiora. sed quotiens in xs exeunt longa syllabas

terminantun quotiens in lavs breui. a

lleeursis nominis regulis aequum est consequentia sos

dicere canonesque uerborum. genera uerborum sunt

xs quinquez actiuum passiuum neutrum commune deponens.

actiuum est quod in o exit et agendi signiiicationem lia

bet ut lego scribo. passiuum in lt et patientis signifi

cationem monstrat ut scribor caedor. neutrum in o

et neque agentis neque patientis plenam significatione-m

ao habet ut sudo dormioz nescias enim agat quis an pa- sed

tiatur. commune et deponens in Pl exit. sed hoc infer

est quod in communi duo sunt significaliones et agentis et

patientia cum dicimus enim o sculoly nescis utrumoscu -

lor te an osculor a te. in dcponenti autem aut agentis

ss effectus estut luctor. aulpatientis ut morior. est etiam .

inpersonale ut sudatnr curritur. quodideo sic uocatur

quod cum omnes personas contineat nullum habet certam

verborum autem modi sunt quinquei sed alii sex alii mo

septem alii octo alii nonem pauci decem esse dixerunt.

so qui uero quinque dicunt luos aiuntz indicatiuum impera

tiuum optatiuum coniunctiuum infinitiuum. quem et per

petuum dicimus qui sex memorant addunt promissiuumg

qui septem. inpersonalemg qui octo. percontatiuumg qui

nouem. subiectiuum et a coniunctiuo eum separantg qui

1 suppellex lib S dissyllabus li s cum ante consonans

add. br ll 1o scolis n 11 eiciunt lfli exeunt b ll la nomini

busll lj 111 canonesque li n sunt om. fiih ll ea duae r ll

ev habeatli il Sl infinitum li ll SS percunetetiuum li n

l

f i

ss miseriam cAPnLLAn

decem. etiam hortatiunm adscribunt. sed hos superflue

adicctos ratio non admittit

all coniugationes autem. quas Sraeci culwiuc appel

-lant1 tres esse non dubium est. quae in uerbis actiuis neu

tralibusue in secunda persona tempore fpraesenti mon- s

strantur. nam quotiens finalis syllaba in As exit. prima

esta in ns. secundag in 1s. tertiaz ut cantas uides

audis -- si producta sit haec tertia. nam si corrcpta sit

curris. harum omnium coniugationum uerba in prima

positionc ante ultimam litteram tres tantum uocales xreci- io

piunt li f v ut sedeo lanio irruo. consonantes autem

omnes exceptis P li et o ut libo uaco cado lego

traho inpello amo cano scalpo curro lasso

si a p eto nexo. his accedunt l et v loco consonantium po

sitae ut aio adiuuo. sed nec P excludunt cum dicamus is

trium fo. quamquam a tiraecis ueniat et per P et li potius

conscribatur. praeterea ab eo quod dicimus f aris et f a

tu r primam uerbi personam nolunt for. et de o littera

dubitatur. nam dicimus eliquo et aequo et in huius

modi uerbis v littera nec uocalis locum ut est inruo eo

nec consonantis ut est ad iuuo ualeat optinere.

aia liarum omnium coniugationum in de-bclinando for

mae suntltriginta sex exceptis defectiuis et impersonali

bus et inchoatiuis primae coniugationis uerba. quae uel

o littera nulla alia praecedente uocali terminantur uel ss

praeeunte uocali qualibet formas habent quattuor. se

cundae coniugationis uerba formas habent sex. tertiae

coniugationis correptae uerba formas habent uiginti sic

quaecumque uerba indicatiuo modo tempore praesenti

persona prima lo litteris terminantur formas habent sex. ao

quae vo formas habent duas. quae nulla praecedente uo

cali o littera terminantur formas habent duodecim ter

1 ortatiuumlf S synzygiasg sinz giasli S cdr

recta 11 lz uaco do b lS amo om. 11 euro b iui ac

cedunt lfoppius accidunt g ascendunt 11 lii trimfo li trium

pho bb ueniunt quae le et om. b n m obtinerepeor bil eo hlaibectonbsueirtiblul ntsuercubndae

- sex om. li

Lllllilt lll sg

tiae coniugationis productae uerba quae indicatiuo modo

tempore praesenti persona prima lo litteris terminantur

formas habent quinque quaecumque autem uerba cuius

cumque coniugationis indicatiuo modo tempore praesenti

spersona prima uel nulla praecedente uocali uel qualibet

alia praecedente o littera terminantun eorum declinatio

hoc numero formarum continetun de quibus singulis

dicam

Primae coniugationis uerba indicatiuo modo tempore

io praesenti persona prima aut o littera nulla alia praece

dente uocali terminantur ut amo canto. autno ut com

meo calceoy aut lo ut lanio satioj autvo ut aestuo

continuo primae coniugationis uerba imperatiuo modo

tempore praesenti ad secundam personam A littera pro

la ducta terminantur ut arno ama canto canta. infini-l

tiuo modo ad imperatiuum me syllaba manente produ

dla

sse

ctioneterminantur ut ama amare canta cantare item i

prima coniugatio z quae indicatiuo modo tempore praeter

ito specie absoluta adiecta ad imperatiuum modum vt

eo syllaba manente productione terminantur ut c o m m e o

commea commeaui. lanio lania laniaui. satio

sati a sa tia ui. eodem modo eodem tempore specie in

choatiua adiecta ad imperatidum modum nAM syllaba ter

minatur ut commea commeabamd ania laniabam.

es a e stu a a es t u a b a1n. prima coniugatio feodem modo

feodem temporej specie recordatiua adiectis ad impe

ratiuum modum vmtAM syllabis M terminat partes. ut

commea commeaueramt lania laniaueram. ac

s t u a a e s t u a u e r a m. prima coniugatione eodem modo

eo tempore futuro adiecta ad imperatiuum modum no syl

laba terminantur ut com m ea commeabo t lania la

nia b o . aestua ae stuab o. quae uero indicatiuo modo

tempore praesenti ad primam personam o littera nulla

alia praecedente uocali terminantury ea indicatiuo modo

SS syllabam liili ii de eodemltempore deleui ll m syl

labis m terminat partesf syllabam terminantur partesb

syllabis terminant partes b ea Sl lanio p primae coniugationis b

v

SM

t

go MAnrflAbil cAPPlLLAlS

tempore praeterito specie absoluta et exacta quattuor

modis proferuntun et est primus qui similem regulam

his habet. quae indicatiuo modo tempore praesenti prima

persona penultimam uocalem habent ut amo ama i

amaui amabam amaueram amabo amare. secun- s

dus est qui o in 1 conuertit et penultimam in praete

ritob perfecto. tertiam ab ultima in plusquamperfecto

m producit ut adiuuo adiuui adiuucram tertius

qui similem quidem regulam habet primi modi sed de

tracta A littera disiungitz seco secui secabam se-1o

se a cabo secare. facit enim specie absoluta secui et

exacta secueram. quarta est quae per geminationem

syllabae profertur ut sto sta steti stetcram stabo

stare huic simile do da dedi dabam dederam

dabo dare correpta littera A contra regulam in eo is

quod est dabam dabo dare profertun

eis Secundae coniugationis uerba indicatiuo modo tem

pore praesenti persona prima no litteris terminantur ut

uideo uides1 moneo mones. secundae coniugatio

nis uerba imperatiuo modo tempore praesenti ad secun- eo

dam personam li littera producta terminantur ut uideo

uide. moneo mone. secundae coniugationis uerba in

finitiuo modo adiecta ad imperatiuum modum nm syllaba

manentc productione terminantur ut uide uideret

mone monere secundae coniugationis uerba indicatiuo ss

modo tempore praeterito specie absoluta et exacta se

ptem modis declinantur. et est primus qui formam regu

lae custodit. nam forma haec est cum secundae coniu

gationis uerbum indicatiuo modo-tempore praeterito qui

dem perfecto adiecta ad imperatiuum modum vl syllaba

manente productione terminatur ut deleo deleuia

plusquamperfecto autem adiectis ad imperatiuum modum

vnnAM syllabis terminantur ut dele deleueram. se

cundusiest cum indicatiui modi primae personae li et o

litterae transeunt inl ut sedeo sedi et in exacta se- ss

m o

. tt habet b n S u li e li quod deleui n 1e secundae-im

peratiuo modo om. li ll eo adiecto li n SS dele om. liili ll

ea litteris 11111 n

vul-versi -- v

Lllililt lll g1

deram. tertius est cum li et o in v et l mutantur ut

caleo calui. moneo monui. calueram monue

ram. quartus est cum lj et o in l mutant et consonan

tem quae praecedittin S ut mulgeo mulsi mulse

s ram. quintus est cum id et o in l mutanty praecedens

uero consonans in x mutatur ut luceo et lugeo luxi

luxeram. sextus est qui per duplicationem syllabae pro

fertur ut spondeo spopondi spoponderam septi

mus est qui resoluitur in formam passiuorum ut audeo

mansus sum es est ausus eram eras erat. fse

cundae coniugationis uerba indicatiuo modo specie in

choatiua adiecta ad imperatiuum nAM syllaba manente

productione terminantur ut uide uidebam. mon e

monebam. secundae coniugationis uerba indicatiuo

is modo tempore futuro adiecta ad imperatiuum modum no

syllaba manente productione terminantur ut uide ui

debo. mone monebo.

rfertiaeconiugationiscorreptae uerba indicatiuo modo

tempore praesenti persona prima aut o littera nulla

eo alia praecedente uocali terminantur ut lego legis peto

petisg aut L rapio rapis facio facisg aut v ut

induo irruo. . tertiae coniugationis correptae uerba.

quae indicatiuo modo tempore praesenti persona prima

olittera nulla alia praecedente uocali terminanturt eadem

zsimperatiuo modo tempore praesenti persona secunda lii

correptal praecedente consonanteb primae positionis ter

minanter ut lego lege. peto peteg quae v et o. ea

imperatiuo modo v et id retinebunt ut induo indue.

irruo i/rrue. tertiae coniugationis correptae uerba

sointiniti modi adiecta ad imperatiuum modum me syllaba

manente correptione terminantur ut lege legeret pete

pete r e. tertiae coniugationis uerba. quae indicatiuo modo

tempore praesenti persona prima io litteris terminantun

ea praeteritum perfectum et plusquamperfectum sex mo

as dis enuntiant. primus est qui tertiae coniugationis pro

s mutant om. b l e luceo et om. li ll 11 incoutiua li n

11 mane manebo il l lii personae primae il l SS personae

primae b ll id eadem bib eodem tempore b l

ara

Slfi

S11

asa

SlS

alti

tfiv-rm

gz MAnriAni cAPnLLAn

ductae integram regulam sequiturz hic est qui imperatiui

modi regulam in productionem uertit et in absoluta

specie assumit vl syllabam et in exacta vmtAM ut cupio

cupiui cupiueram haec eademwtamen interdum

sublata v littera in absolutavspecie et geminataily in ex- sv

acta uero correpta eadem pronuntiantur rut-cupiii cu-b

pieram. secundusrmodus estlqui primaeupositionisuerbot -

o litteram deponit- et praeeuntem syllabam seu mutata

uocali sen perseuerante producitz facio fe-ei.n fugio

f ugiz in exacta uero specie l-deposita et in lii mutata lo

ltAM syllabam assumit ut feceram fugeram. tertius

modus est cum i et o in v et l conuertuntur ut elicio

elicui elicueram quartus depositis i et o litteris-etfi x

praeeunte consonante per S geminum enuntiatur ntpert

cutio percussi percusserant quintus qui per xetav

ut zaspicio aspexi aspexeramg sextus qui per ged .

minationem syllabae enuntiatur ut pa rio peperi per

pereram. tertiae coniugationis correptae uerbai quae

indicatiuo modo tempore praesenti personavprima vo lit

teris terminantun ea praeterito et absoluto et exacto duo-iae

bus modis ennntiantur. i et est primus cum primae po-rP-r

sitionis uerba o in l commutant ut induo-induilin

dueram . secundus qui per x pronuntiatur ut-instruo i

instruxi instruxeram tertiae correptas uerba. quae

indicatiuo modo itempore praesenti persona prima o lit- es

tera nullaalialuocali praecedente terminantun eain-cdi

catiuomodo tempore praeterito specie absoluta-et exacta w

duodecim modis declinantur. et est primus-qui tertiae

coniugationis- productaey integram formam sequituin ut

supra ostendimus invhis uerbis. quae tertiae coniugationisao

correptae indicatiuo modo tempore praesenti persona prima - -

lo litteris vterminantum-tt- ut enimrestwcupiio cupiui

cupiueram sic peto- petiuiupetiueram que v litteram interdum subtrahuntl et l gemhianeacnsqtueutm a t

...-f.h 1.t v . .a

gproduciturbh lii-et punctuatamitzglomi ilgfu-etio .

litterisiarotiisuodgioælittera nam dittiera ih nulis quippeimli in il

ei correptaft ea litteramb et s ecie li persona pri

ma 11 ll eo coniugstionesl correptas lll np . .

vp

munnur ac m l .l t

Lman m . . ga

petii petieram secundus est cum o in l conuertitun

qui primae positionis uerbiro litteram in l commutat et

praeeuntem syllabam seurmutata uocali seu perseuerante

produciL deposita-etiam consonante si fuerit media. in

a quamj prima tuocalis desinat ut ago egi egeramy lego

legi legeramg eorum autem quae in consonantem se a

desinunt exempla sunt haec frango fregi fregeramy

fundo fudi fuderam. quartus est qui mediam conso

nantem deponit et praeeuntem uocalem corripit ut f ind o

io fidi fid eram. scindvoi scidi -scideram. quintus o

litteratdepositaiv et l assumiL ut molo molui molue

ram.- colo colui colueram. sextus. qui deposita o

S etll assumit ut carpo- carpsi carpseram. scribe

scripsi scripseram septimus qui o deposita et prae

zs eunteconsonantez per S gemiuum pronuntiatun ut meto

messui messueram octauus qui simili correptione

per unuma-PS rpraeeunte uocali uproducta declinatur ut

trudo trusi btruseram nonus qui per x annuntiatur

ut expungo expunxi expunxeram. ungo unxi

eo uuxenam.. decimuswqui per geminationem primae sylla

bae profertur ut pungo pupugi pupugeram. curro

cucurri cucurreram.. vundecimus qui uerborum

compositorum ultimam syllabam geminat ut trado tr a

didi trzadide-.ram-. reddo reddidi reddideram

ss duodecimus qui ins formam passiuorumresoluitur ut fi d o

fisus sumes est.fisus eram eras erat haec om- seo

niatertiae coniugationis correptae uerba indicatiuo modo

tempore praeterito specie inchoatiua adiecta ad imperati

uum modum nAM syllaba praecedenteconsonante primae

sopositionis uocali l adiecta productione terminantur ut

lege legebam. pete petebam exceptis his quae l

ante o habuerint in prima positione. ea enim adiecta l

littera ad imperatiuum modum et adiecta lsAM syllaba

i producta li- terminantur ut rapio rape rapiebam

m expugxeramk ll SS incoactiua li ll ao e addapl

se in prima positione om. lib add. lim n SS modum om. li l

ao a

asl

SSS

iriure-w

gi murmur SAPSLLAS

tertiae coniugatiunis correptae uerba indicatiuo modo

tempore futuro sublata fl littera et adiecta AM syllaba ter

minantur ut lege legam. pete petan1. indne in

duam exceptis his quae l ante o habuerint in prima po

sitione ea enim li in l conuertunt et assumpta AM syl

laba faciunt futurum ut rapio rape rapiam. facio

fa c e fa c i a m.

lllertiae coniugationis productae uerba indicatiuo

modo tempore praesenti fprimae personae aut no litteris

terminantnr ut adeo adis. prodeo prodisg aut lo

audio audis. nutrio nutris tertiae coniugationis

prodnctae uerba imperatiuo modo tempore praesenti.in

secunda personal producta terminantun ut adeo adi.

prodeo prodL audio audi. nutrio nutrit haec

infinitiuo modo adiecta ad imperatiuum modum un syl

laba manente productione terminantur ut adi adire.

prodi prodire tertiae coniugationis uerba. quae in

dicatiuo modo tempore praesenti persona prima no

litteris terminantur . ea modo indicatiuo tempore prae

terito specie absoluta adiecta ad imperatiunm modum vl

syllaba terminantur ut adeo adiui. exacta autem uerba

ltAM ut adiueramg sed consuetudo saepe breuitatem

appctens v litteram subtrahit et absoluta ingeminat lj

ut adii prodii adieram prodieram irichoatiua

quoque specie adiecta ad imperatiuum modum nAM

syllaba terminantur ut adibam prodibam. quae uero

indiealino modo tempore praesenti persona prima lo lit

teris terminantun ea tempore praeterito specie absolutae

et exactae formae quinque modis ennntiantur. et est

primus modus similis superiori ut nutrio n utrini nu

triueravm nutrii nutrieram et audii audieram

ut apud vergilinm tandieras et fama fnitA specie tantum

inchoatiua distant. omnia enim tertiae coniugationis pro

b assumta li 1o ut modo om. p 11 indicatiuo ommo.dbob lmb iandiuiunfiinbitiful ouebrba

om. b n z-z ad rem add. al uerba bm adiuuaram b

as speciei b ll se et il aut 11 ao modus om. S flii/1

s-z uirgilium 11 fldcL 111111 11j

pa

eo

as

ao

s

Lllalili lll ga

ductae uerba. quae indicatiuo modo tempore praesenti

persona prima lo litteris terminantun ea eodem modo

tempore praeterito specie inchoatiua li producta manente

nouissimae syllabae adiciunt nAM ut audiebam uenie

s bam op e riebamg quamquam haec ueteres sine lj lit

tera pronuntiabant ut vergilius e nutribat ffyrrhusquc

patery cui regia parent armentai secundus modus est

cum o amissa praecedens syllaba producitur ut uenio

ueni ueneram. tertius cum l et o in v et l mutant

lo ut operi-o operui operueram. quartus qui depo

sitis l et o praecedentem consonantem in S conuertit ut

sarcio sarsi sarseram. quintus qui per x enuntia

tur ut uincio uinxi uinxeram. tertiae coniugationis

productae uerba. quae indicatiuo modo tempore praesenti

is no litteris terminantun ea tempore futuro eodem modo

eo syllaba adiecta ad imperatiuum modum terminantur

ut adeo adi adibo. prodeo prodi prodibo-z quae

uero 1o. adiectal ad imperatiuum modum AM syllaba ter

minantur ut audio audi audiam. nutrio nutri nu

eo triam. quamuisrlierentius protulerit per eo. inde apparet

Ageminam esse pronuntiationem dixit enim eiam scibo ubi

sieti indicatiuo modo tempore praesenti eorum. quae

no litteris terminantun sunt uerba quae a diuerso prae

senti praeteritum simile habent ut in c eo et in ge oz luxi

zsenim facit. item fcernit et crescit creuit facit.

sunt alia quae una uerbi positione duas coniugationes te

neant ut pando mandoz faciunt enim pandas et pan

disy m an d a s et man dis. uerba casibus iunguntur in

terdum singulis itaz genitiuo ut misereor tui. datiuo

so ut suadeo tibi. accusatiuo ut moneo te. ablatiuo ut

utor illoz interdum duobus ut ablatiuo et accusatiuo.

ut fungor hanc rem et illa re.

llaec satis ad exempla analogiae dixisse sufficiat

e uirgilius b fAen. 1/11 dssj lj tyrrusque Pfi u g mittunt

corr. in mutant supra script. mittunt b mittunt lt ll ao terren

tius b fAdelph aou flS diuerbo li id tenet b ll Sl accusatiuo et ablllateiiuosbimilllem ea corr.p

elli

SSS

aat

nnn-m r ari-m

ga - MAfillllAliil SAPSLLAS 1

quae enim his-formis conspecta fuerint non teneri. pro

certo anomala iudicanda. quae strictim cxigueque me

moraboy ut contra rationem etiam usum quendam usur

gz a passe delegamus aut etiam contra regulam defecisse.

ses cum nominatiuo singulari reus et deus similia sint. s

quare plurali hi rei dicuntur et usus dicit hi di contra

regulam cum dei tantum dicip debereL praesertim cum

genitiuus nominatiuo suo duabus syllabis non debeat lon

gior inueniri. quod hic eueniet si dicamus deorumi cur

vPhoas et Acas cum similia sint rllhoantis et Aeantis lo

faciant. Aeneas non facit Aeneantis sed Aeneaei

cur cum hic biceps et triceps dicamus. genitiuus

duabus contra regulam syllabis crescat et bicipitis aut

tricipitis dicamus non bicipis aut tricipisi unde

uenit ut aliger frugifer accipiter habeant omnes la

casus. iuppiter duos haheati cum sanctus pius

bonus similia sint. cur dicimus sanctiors et pior non

dicimusi deinde sanctior sanctissimusz bonior

bonissimus non dicamusi cum dicat vergilius cfandi

atque nefandii cum a nefanda dicamus nefariushzo

a fando farius non dicituri quare seiunctus amissa

praepositione dicitur iunctus. securus et sedulus

eadem perdita non ualeant memorarii cum dicamus sin

guli uiri. singulae mulieres. singula scriniag

quare non dicimus singulus-uir. singula mulicm est

singulnm scriniumP cum uenor piscor-aucupor

similia sint. cur uenator et piscator dicitur et au

cupator non dicitur sed aucepsif cur uolo non ha

bet imperatiuumi cur f are primam uerbi personam non

habeti quare soleo praeteritum perfectum non habeti so

cum canta et laua similia sint. cur cautaui faciat..

etvlauaui non faciatP item corusca et tonaz co

ruscaui facity tonaui non faciti quid quod ego unum

casum recipiti cum calciatus armatus togatus

i exiguaque 11 ll S hi dii llli ll 1 deberent me comu p

m cur cum a circum li 1e uirgilius br fAen. 1 fMSj

aa rego b ea calceatus bu u -

Lllaldk lll gq

penulatus paria uideantur. quare calceo et armo

dicimus. toga et penulo non admittiturl nomina

tiuus singularis in vs exiens in omnibus positiuis li pro

ductam habet in aduerbiist ut doctus docte. auarus

sauare. parcus parcez bonus et malus cur cor

ripit in aduerbioli bene et malei cum habilis ha

biliter dicamus cur facilis faciliter non dicimusi

item cum difficulter dicamus cur faculter dici non

potcriti cum audax audacter dicatum cur uerax

loueracter non dicimus sed uerei cur singulatim

dicimus. binatim ternatimque non dicimusi fet

alia huius modi. quae possem innnmera memorare ni ad

cetera properaremf

l-laec cum Srammatice uelut serum exordium in- sse

nis stauratura dixisset. propter superi senatus iouisque fasti

dium Minerua talibus interuenit eni fallor octo partes ora

tionis uelut incunabula repetitura intimare disponis ad

iciens soloecismorum causas barbarasque formas tum alia

loquendi uitial quae apud uates inclitos plurimum cele

so bratai quae nunc tropos nunc metaplasmos nunc schemata

liigurasj ex eodemque cuncta uitia uelut decoris fonte ma

nantia. quae adtestentur aut nescientis errorem aut ad

fectatam doctioribus uenustatenL quae si ab scholaribus

inchoamentis in senatum caelitum ducisy decursae peri

as tiae gratiam deflorabis nam si rhythmicum quid metri

cumque sic uty inter cirratos audes. assumpseris profecto

Musices impetu. cuius praeuertis ofiicium. discerperis

formam igitur praedictae praeceptionis absoluerisy si

praecipuis memoratis iam te ab inchoamentorum uulga

sorium uilitatibus uindicaris his germanae uerbis cum

1 uidebantur alit a admittit gh com p ll s cur b

cum punctuatum li lo uere Sli ueraciter 1 illa serum

scripsi rerum liii u 11 adieies b ll 1e inclytos b ll ac sce

mata li ll figuras deleui ffigurarum bj l ea doctoribus bu

scolaribus a ll zbvnamsyritmicum P l eo cyrratos li

SS praefectae li n

naxrunns cAPSLLA v

...vss-1w-r.a .

gs MAnrrAm cAPnLLAn

sponso llelius annuebant et Srammaticen ad uirginis

transire obsequia compulerunt. ac tunc aliam feminarum

pari sponsalium munere conferendam clarius intromisit.

ea a p Lllilild llli

l e bPl Akrllld blALldcrPlcA s

est haec quoque contortis stringens effamina nodis.

qua sine nil sequitur nilque repugnat item

in coetum superum ueniens primordia fandi

aduehit et scholicum praestruit axioma

ambiguis memorans uocem consistere uerbis lo

nil normale putans ni fuat adsocium. -

sed licet ipse modos demum bis quinque profatus

pallens afilictim uerset Aristoteles.

Stoica circumeant ludantque sophismata sensus

perdita neque umquam cornua fronte feranty li

cbrysippus cumulet proprium et consummat aceruum

carneadesque parem uim gerat helleboro.

nullus apex tot prole uirum par accidit umquam

1 grammaticem lt a subscripium MAP/PlAlql Mnmm

PliLlcls cAPlSLLAld fAPltl SASPMASiMlSMSlS add. m

llli amus filtAMMArlllcA Lllslik lll crimrlvs lll nx

PLlclll-l llilclPlll1 llli nam blALmclllloA Llank un

fPPlLlSPPSS add. si in bill excolicum fquod lfoppius quo in ceodiacdeuenhoint irnuaendeureintituelmiem di

æissetl ne corr. p axiomasiglil u 1o uerbis arctius uer

sus fli ll M solismata ea lj le crysippusg lj et addidi v

consumatlt u lv elleboro ea ll lS prole corruptum uidetur

Llnnn 1111 gg

nec tibi tam felix sortis honos cecidit

inter templa deum fas est bialectica fari

et loue conspecto iure docentis agis.

quae igitur introgressa et llelio conuocante pallidior

s paululum femina sed acri admodum uisu et uibrantibus

continua mobili-ftate luminibus.cui crines tortuosi decen

tique inflexione crispati et nexiles uidebantun qui tamen

deducti per quosdam consequentes gradus ita formam

totius capitis circulabant ut nihil deesse cerneres. nihil

io superfluum detineres. cui quidem pallium Athenarumque

uestitus sed gestamen in manibus fuerat inopinum ac

prorsus gymnasiis omnibus inexpertum in laeua quippe

serpens gyris inmanibus inuolntus. in dextra formulae

quaedam florentibus discolora uenustate ceris sollerter

ts effigiatae latentis hami nexu interius tenebantun sed

quoniam eius laeua sub pallio occulebat insidias uiperinas.

cunctis dextera praebebatun denique ex illis formulis

siquis aliquam percepisset mox adprensus hamo ad laten

tis anguis uirosos circulos trahebatun qui tamen mox

io emergens primob spinosorum dentium acumine uenenato

assiduis hominem morsibus adfligebat.dehinc ambitu mul

tiplici circumactum ad condiciones propositas coartabat.

si autemquamlibet formulam nullus uellet adsumeres

quibusdam obuiis interrogatiunculis occupabat aut laten

is ter in eos anguem serpere stimulabaL donec nexilis com

plexio circumuentos ad interrogantis arbitrium strangu

laret. ipsa autem femina contractioris uidebatur corporis

habitusque furui. uerum dumalibus hirta sentis nescio

quid uulgo inexplanabile loquebatur. nam uniuersalem

sodedicatiuam particulari abdicatiuae obliquam sed ambas

posse uertier asserebat uniuocis aequiuoca conectendo ac

solam se discernere uerum quid falsumue sit uelut qua

dam diuinantis fiducia loquebatur. haec se educatam

dicebat Aegyptiorum rupe atque in Parmenidis exinde

lS adprehensus amo p u ss abitusque lt u irta fli il

sentis Aeinsius in om. Purm..11.p. su setis Pli se fa

sumue sit cor1-. p ad atqui P ll

quia

SSS

asa

SPS

seo .

sal

gea

aas

SSS

t

loo MAlifPlAMl cAPSLLAm

gymnasium atque Atticam demeasse illicque uersipellis

studii calumniante proposito etiam Socratis sibi Platonis

que amplitudinem mancipasse. hanc igitur fraudulenta

semper argumentatione uersutam ac de circumuentis plu

ribus gloriantem cum cyllenius xnpuxeiqi geminus anguis

assurgens adlambere feminam crebris linguarum micati

bus adtemptaret tuncque etiam ifritonida Sorgo cogno

scentis quodam gaudio sibilaret enimiruma inquit llro

mius qui facetior est deorum eamque penitus nesciebat

ehaec aut ex arenis Libyae anhelantis adducitun quod et

capillitium implexum docet et amicitia uenenorum aut

fidendum pharmacopolam esse Marsicae nationis. ita

namque agnitione uiperea et blanda anguium adulatione

delinitur. quod ni est. ex illius hami fraude colligitur

quod circulatrix pellacissima et petrarum Marsicarum in

cola comprobaturf quo dicto cum complures deorum

quantum decuerat arriderenL Pallas aliquanto concussior

iocum emergentis inhibuit memorans hanc admodum so

briamy quod quibusdam diuis penitus denegatum. etiam

inter germanas quae probandae sunt acriores. a nullo

posse. fcum asserta protulerit derideri. illa autem. quae

in argumentum uirosae assertionis acrimoniaeque detu

lerat. tradere eam iubet ac se ad insinuandae sollertiae

habitum comparare tunc lubrici anguis circulatos orbes

et hiatus cum Srammatice. quae insinuatione peracta

propter adslabaty accipere formidaret. ipsi diuae. quae

etiam Medusaeos crines edomuit. cum figuris illicibus et

hamatis illis formulis committuntur. ita crinali decore

mera cecropis atque Attica comprobatur maximeque quod

a studi li a ceryceo liii com fleinsius in ouid. Surm.

l p. cos u 1 tritonia Pl-l com lfoppius n cognoscens tiro

tius s quodam fleinsius in eum Purm 1 p. eos quoniam

liii e perspiciebat pro nesciebat comt lieinsius l. l. u

1o libiae Plf anelautis b 11 inflexum aeinsius l. l.

implexum me m formacopulam se com Salmasius eæerciL

lS

es

Plin. p. vae a Pfed lliSgj ll lal delinitur lieinsius l. l. diligitur .

liil la petrarum fleinsius moetarum P metarum li l

lS irridentis scripsi emergentis me imodum P eo inter

b ter ea ll acriorem P acriore b ll ez uerosae lib

mat-arum i

Llkldk llll 1o1

eam palliatorum populus et Sraiae iuueututis electio se

quebatun prudentiam feminae ingeniumque mirata. lup

piter autem iudicandis implendisque nirtutibus posteram

Piomuleis nirtutibus Sraiam aestimans lenitatem quicquid

snosset illa Latiari promere praecepit facultate ac mox

llialectica quamquam parum digneb Latine loqui posse

credereturj tamen promptiore fiducia restrictisqne qua

dam obtutus uihratione luminibus etiam ante uerba for

midabilis sic exorsa

imi varronis mei inter Latiares glorias celebrati mihi

eruditio industriaque suppetereL possem femina lloricae

nationis apud Ptomuleae uocis examina aut admodum rudis

aut satis barbara repperiri. quippe post Platonis aureum

flumen atque Aristotelicam facultatem Marci rPerentii

is prima me in Latinam uocem pellexit industria ac fandi

possibilitatem per scliolas Ausonias comparauit. his igitur

praeceptis parere colluctans nec Sraia deseram ordine

disserendi nec Laurentis assertionis effamina remorabor.

ac prius illud compertum uolo mihi komanos togatamque

ingentem uocabulum nondum nouare potuisse ac llialecti

cenz sicut Athenis sum solitat nuncupari meique prorsus

iuris esse quicquid artes ceterae prolocuntur. nam neque

ipsam quam aures uestrae probauere Srammaticam neque

alteram opimi oris praecluem facultate uel illam forma

ss rum diuersa radio ac puluere liniantem sine meis posse

rationibus explicari quis dubitetf quippe in dicione mea

iureque consistunt sex normam quis constant ceterae disci

plinae. nam prima est de loquendo. secunda de elo

quendo. tertia de proloquendoy quarta de proloquiorum

so summar quinta de iudicando quae pertinet ad indicatiu

nem poetarum et carminumy sexta quae dicenda rhetori

bus commodata est. in prima autem parte quaeritur quid

1o

lo laciaresli li exanima1i imodumg 111 ter

rentii fl lii scolas fli his hinc me zl prorsum

Sfli id opinioris li opinionis 1- l iraecluen li iraeduen ad

dita s li corn Meursius illarum li l illam b ea liniante lt ll

Sl rethoribus li ll

SSL

aas

SSS

sua

SPfl

SSS

SSS

virs

p

p

k

vev-guaw-pi

gi

i.

li

ivi

ge

L

i

i

ato

aia

asa

aia

los MAkrlllAlvl cAPliLLAld

sit genus quid forma. quid differentia quid accidens quid

uero proprium quid definitiop quid totum. quid pars qui in

diuidendo modus qui in partiendo. quid sit aequiuocum.

quid uniuocum. quid ut ita dicam pluriuocum. debetis

quippe insolentiam perferre sermonis qui Sraiam disser

tare Latialiter compulistis quae ergo rebus uerba sua

sint. quae aliena et quot modis aliena fsint quid sit sub

stantial quid qualitas quid quantitas quid relatiuum. quid

loci. quid temporis quid situs quid habitus quid faceret

quid pati. quae sibi opposita et quot modis sibi opponantun lo

haec in prima nostri parte censentur. in secunda uero.

quam de eloquendo dixit quaeritur quid sit nomen. quid

uerbumy quid ex his innctum. quae ex his subiectiua pars

sententiae sit. quae declaratiuap qui snbiectiuae modus sit.

qui declaratiuas quatenus nomen accipiatun quatenus uer- la

bum. quatenus sit perfecta sententia ut possit esse prolo

quiun1. excipit banc pars tertia de proloquendo. in ea

quaeritur quantum ad propositum hodiernae sufficiat bre

uitatis quae sint differentiae proloquiorump in quantitate.

quae in qualitats quid situniuersals quid particularet quid eo

indefinitum. quae sint aientia quae negantia. quam uim ha

beant singula et quem ad modum inter se adfecta sint.

hinc progreditur ad quartam partem. quam esse diximus

de proloquiorum summa in ea quaeritur quid sit sum

m

ptum.quid illatio. quid syllogismus quid symperasms quid est

sit praedicatiuus syllogismus quid condicionalis et quid

intersit quot formae sint praedicatiui generis et quae sint.

utrum certum ordinem teneant et si tenent quae sit eius

dem ordinis ratioy quot modos habeant singulae et utrum

hi modi certum ordinem teneant et si ita est quae sit eius- ao

dem ordinis ratio. deinde condicionalis syllogismi quot

primi modi ac necessarii sinL qui etiam istorum ordo sita

quid inter se diffcrant haec sunt quae praesenti arbitror

cognitioni asserendisque sufficere

1 deferentia li u i quid in diuidendo li 1 quod

gili l lii sit om. 11 deletum in b ll ut om. bill ae quemamos

deaumsylogil smeuas bde kroaglresdyiltluorgycfs.mPirliiscilai n.si1 esoegc.nimsciof1neirtlzt. n

ko

Lllilillt 1111 los

quid ergo genus sit exordia repetens. quo uniuersa

discurram. primitus intimabo.

elmvs est multarum formarum per unum nomen

complexio ut animalz formae eius ut homo seu equus

s et cetera sed non numquam aliquae formae ita generi

subiciuntur ut etiam ipsae aliis sub se positis genus esse

possinL ut hominum genus. quod animali forma est.

barbaris et komanis genus usque eo genus esse

potest. donec eius formas diuidens ad indiuiduum aliquod

1ouenias. ut si homines diuidas in masculos et fe

minasy item masculos in pueros adolescentes

et senesy item pueros in infantes et loquentes.

item puerum si uelis diuidere in catamitum aut

alium quempiam certae personae puerum. non est genus

lh quod iam ad indiuiduum peruenit. uti autem eo ge

nere debemus. quod est praesenti negotio proximum. ut

si de homine quaeratun eius genus animal debemus

assumere. quod ei proximum est. nam si substantiam

dixerimus quantum ad rationem pertinet uerum est. quan

zo tum ad necessitatem superfluum.

nominis easdem dicimus quas et species commu

ergo sunt. quae subditae generi tenent definitionem eius

et nomen. ut homo equus leo qquoniam formae sunt

animalis. potest et homo et equus et leo animal

es dici. quod nomen et corpus animae participans. quae de

finitio generis esse cognoscitur. v

mrrnnunrm est sufficiens ad id quod susceperis

discretiot ut si quaeratur quid inter hominem intersit

et equum. sufficit ut dicamus quod homo bipes est.

so equus quadrupes animaduertere autem debemus quod

quia multae sunt in rebus singulis diiferentiae . unam

quamque rem dissimiliter nos posse diuidere. quotiens in

ea poterimus alias atque alias dilferentias inuenire. nam

1 animalis br n e aliquid liil ll e1 de formis ante for

mas add. P ea nomen post participans positum in liili quod

nomen ante et corpus inserui-t gratius ll animae gratius ani

ma Plt n difiinitio b deffinitio b

SM

aga

aas

SLS

.

lozi MAnrtAm oAPnLLAn

si anim al uoluerimus diuidere. possumus in sexus quod

alia sunt masculina alia feminina. possumus in aetates

quod alia sunt ortiua alia iuuenilia alia seniliat possumus

in q antitates quod alia sunt parua alia magna alia me

dia. possumus in uarietates motus quod alia sunt s

gra ientia alia serpentia alia natantia alia uolantiay pos

sumus in habitaculorum diuersi-ptates quod alia

sunt aquatilia alia terrena alia aeria alia ut non nulli di

cunt igneatnxnu possumus in linguae sonum quod

alia sunt loquentia alia gementia alia latrantia alia ululan- lo

tia. sciamus tamen et singulas perfectas esse diuisiones

et omnes in singulis inueniri nam masculina animalia

possunt et ab ortu recentia et parua et gradientia et terre

1oo a stria et bipedia et loquentia csse. ergo quauis uti licet.

ea tamen debes quae est apta suscepto negotio. nam si ls

tibi sit de hominum laude dicendum. in rationabilia

et s tolida diuidere oportebit. ut eo facile possit intellegi

inter omnia animalia rerum natura quanti homines habu

erit. quibus solis ad se cognoscendum ratiocinari permisit.

su Aoclmalvs est quod non nisi eidem formae sed non eo

semper euenit. ut rhetorica non nisi homini accidit sed

ei potest et non accidere ut quamuis sit aliquis homo non

sit tamen orator.

sis PltoPmvM est quod et eidem formae et ita semper

accidit ut unam quamque rem ab omnium communione as

discriminet ut in homine risus nam nec ridere quis

quam nisi homo potestt nec homo cum uolueriL quantum

in eius natura estx ridere non potest. et differentia pro

prio eo distat quod differentia unam quamque rem ab eo

tantum distinguit unde quaestio est. proprium uero ab eo

omnibus nam cum hominem a leone per differentiam

1 uidere b te et Sb alia b iuuenilia gratius iuuen

tutis lib s uarietatem at n S alia uolantia om. blil

g lacunam indicauit gratius lll quamuis li post licet

addomnibus lim 11 stollida li u lg cognoscendam li

eo de accidenti ante accidens add. liii m rethorica li

ea quoduis blli u ei quid sit proprium ante proprium add.

Pli formae om. li addi lim se nec om. li

www..... r

i

Lmun 1111 los .

nolentes discernere dixerimus quod leo ferus est homo

autem mitis. id solum uidemur discernere quod ad susce

ptum negotium pertinet dicendo enim eleo ferus est homo

mitisa nec hominem ab aliis mitibus animalibus nec leo

s nem a ceteris bestiis seiunximus. cum uero hominem

eanimal risibilea dixerimus. eo a ceterorum animantium

generalitate discreuimus.

nnnlmrrlo est cum inuoluta unius cuiusque rei notitia Mg

aperte ac breuiter explicatur. in hac tria uitanda suntz

io ne quid falsum. ne quid plus. ne quid minus significetur. 1o1a

falsum est hoc modo thomo est animal fimmortalei nul

lus enim homo immortalis est et ideo falsum est. plus

enim dicitur tali modo ehomo est animal mortalei et

hoc enim quamuis breuiter dictum sit plus tamen est.

la quod ad omnia animalia pertinet minus significatur hoc

modo ehomo est animal grammaticumi quamuis enim

non sit nisi homo animal grammaticum non tamen omnis

homo grammaticus definitio plena est hoc modo ehomo

est animal rationale mortaleh addendo enim mortale

io separauimus a dist addendo rationale separauimus a feris.

rrotrvM est quod duabus pluribusue in se partibus seo

positis non semper nomen. definitionem tamen numquam

accommodat et hoc non nisi in indiuiduis inuenitury ut

si hominem designemus et eius partes singula membra

is faciamus intellegimus id ipsum totum esse. quia certum

hominem constituimus et definitionem et nomen ipsius

totius non posse in partes cadere non enim aut brachium

solum aut caput. hominemy dicere poterimus aut ipsius

definitionem singula membra recipiunt. sed animaduer

so tendum est quod aliquando oMms pro rrorro dicere pos

s dum lt 1 disereuerimus li S quid sit defini

tio ante definitio add. fli g ac li u 11 nullus enim- lS

animal mortale om. lii pro uerbis nullus enim-- lS tali modo

haec leguntur quamuis enim homo animal esse uerum sit fal

sum tamen est inmortalem fant irrationalem add. dj plus

est hoc modo in li lS eo diis lib m quid sit tomtourmtaalneteomt.otu11m adde.t abmepx laiab di

finitionem 11 ei menbrab as intelligimus b quiali

quod b ll as capnd 11 ll

r-l val-w

li l itml

los MAliiPlAMl cAPPiLLAM

sumus sed alio quodam intellectu nam rrorrvM etiam

in singulis. omm in multis aguoscitur. nam cum dici

mus homo cicero. cicero quia unus est in eo rorrvs t

intellegitun homo autem quia inperitus et artifex et uir

et mulier esse potest melius omnia accipimus s

est PAtttms sunt. quae in toto esse intelleguntun et ex

quibus totum constat

mvmmtn usque eo debemus donec ad indiuiduum

ueniaturt et hoc fit cum per differentias ad paucitatem

genera redigimus et eis ita formas subicimusi ut et ipsae 1o

singulae aliis sub se positis etiam genera esse possint

ut animal si breuiter primo diuidere uoluerimus. per

differentias possumus quod alia sunt gradientia alia ser

pentia alia natantia alia uolantia. hinc item t hoc est de

singulis formis possumus genera facere ut dicamus ani

malia gradientia genus esse et ei formas subiciamus. quod

alia sunt humana. alia ferina. et ex his possunt esse aliae

formae per quas si necesse fuerit ad indiuiduum poterit

perueniri. sed hoc non in omni assertione facere oportet t

sed in suptili quadam disputatione tunc autem in ora- eo

tione hoc modo possumus diuidere cum id exigit obscu

ritas causae quod si causa non sit obscural diuisionis

quidem ratio inesse et tractari debet sed multum apparere

non debet.

asa Palttrmnm differentiae non frequenter occurrunt at- ss

que ita sine his infinita potest esse partitio. si usque ad

indiuiduum uoluerimus peruenire nam si certum homi

nem pro toto dicamus et eius partes breuiter colligere uo

luerimus differentiae non suppetunt partium. et certarum

partium nominibus uti cogemur. ut dicamus caput pedes o

et reliqual quae si conplecti breuiter uoluerimusl quoniam l

differentiae desunt non possumus singula colligere. quia

msti multa sunt et aut inpossibile erit aut longum

1oz a

SSS

p-a

a

m

S cicero addidi b omnem lt ti quid sit pars ante par

tes add. Pl-i s qui in diuidendo modus fmodos llj ante di

uidere add. blt eo subtili li u se qui in partiendo modus

ante partiendi add. Sli se ceterarum lillil

Lllglilk llll 1o1

lnteres tautem inter mvrsrozmm et ram-rnonilia

quod in diuisione per formas currimus in partitione iper

partes formae autem sunt. quae generi subiciuntur et

eius definitionem tenere possunt et nomen. partes sunt

a quae in toto sunt et definitionem numquam nomen inter

dum totius recipere possunt. possumus tamen unam

eandemque irem et pro genere et pro toto accipere sed

alia quadam ui. ut est homo. quem si in adulescen

tem senem et pu erum diuidere uoluerimus. genus est

io et formae eius. quem si in caput pedeslet manus

partiri uoluerimus. totum est et partes eius. quia adule

scens senex et puer. quas formas esse diximusget nomen

hominis recipiunt et definitionem. ut et senex dicatur

homo animal rationale mortale. et puer et

ks adu lescens. caput uero et pedes. quas partes esse di

est

ximus. neque definitionem hominis neque nomen acciv

pere possunty quia nec caputb potest dici homo animal

risibile nec pedes nec manus

AlcqvlvocvM est quando multarum rerum unum

eo est nomen. sed non eadem definitio ut leo. nam quan

tum ad nomen pertinet. uerus et pictus et caelestis leo

diciturg quantum ad definitionem. aliter uerus definitur

aliter pictus et aliter caelestis

vMvocvM est quando duarum aut plurium rerum

es unum nomen est et definitio ut uestis. nam et birrus

et tunica et nomen uestis habent et definitionem possunt

accipere. ergo hoc uniuocum in generis serie intellegi

tur. quod et nomen et definitionem dat formis suis.

PLvmvocvM est quando multis nominibus una res

ao dicitur ut gladius nam et ensis et mucro idem signi

ficant.

e totum 11 S adolescentemb lll 11 et lb adolescens

b lS et ante senex om. 11 lS quid sit aequiuocum tequi

uocum lib ante aequiuocum add. Sll ad quid sit uniuocum

ante uniuocum add. ea ll as byrrus ea u av intelligi

turli ll es dant lt ll se quid sit pluriuocum ante pluriuo

cum add. Pli u ao significat filii ll

ess

sse

1or

SM

e

SSS

asa

sco

mss grammatici xci-ra dv-riqapotctv uocant

Sel

los MAltrlllAlil SAPSLLAS

ltebus svA sunt uerbay quae naturalia atque etiam

propria dicimus ut lapis lignum et cetera

ALlmiA sunt quae ratione aliqua mutuantur uel

propter necessitatem uel propter decorem propter ne

cessitatem ut dicimus uites gemmare. laetas se-s

getes. hic enim quoniam proprium deficitt alieno usi

sumus. neque enim aut uites aliud quam gemmare

aut segetes aliud quam laetas possumus dicere. pro

pter decorem autem dicimus fluctuare segetes pos- i

sumus enim aliud moueri dicere. sed quoniam orna- lo

tum non este alieno utimur.

ALlPlMA uerba tribus modis fiunt aut per similitudi

nem ant per contraria aut per differentias per similitu

dinemy ut sunt quae in grammaticae tropis numerantur ut

hoc ipsum quod dixi fluctuare segetes ex hoc genere is

sunt etiam illae quae ex toto partem aut ex parte totum

significant in hunc modum ut decenter uerborum habe

ant propinquitatem haec enim similitudinis genere pla

cuit includi. per contrarium uerba dicuntur quando

contra quam dicimus accipiuntum ut Parcasl dicimus eo

Pata cum non parcanty et lucum cum non luceat hoc

per differentiam

aliena uerba sunt cum sine ulla ratione ex aliis assumun

tury ut si hominem fneque corpore durum neque ingenio

stolidum lapidem dicamus sed his uti non conuenit. ea

stultum est enim aut nihil significantia uerba aut nimis

aliena proferre. propriis autem similibus et contrariis

uti fas est.

lAntequam de hac dicam. quaedam docenda suntj

omne quicquid dicimus aut subiectum est aut de subiecto so

aut in subiecto est. svmucrvM est prima substantia

1 quae sunt uerba ante rebus add. lili S quae aliena

ante aliena add. me b m quot modis aliena uerbcaf. foiianct otrazliaen1a sint1l1ii uatnitteuraPliena

add. br la aut differentia li lj se cata antifrasin g ca

teaantqiufirdasisnit lisubstadnitfifaereannttieasanltiequametadde.t Psbimilibaunste1q1 uam

- sunt deleui Sl est ante subiectum om. li u aut de sub

iecto et in subiecto ante subiectum est prima s. add. S

i

munerum

Lmnn 1111 1og

quod ipsum nulli accidit alii inseparabiliteri ei tamen alia

accidunt ut cicero est non nomen sed quod eo nomine

significatur. nu svlsmoro est quod de ipso subiecto di

citur et dat ei et definitionem suam et nomen ut homo.

suam et homo cicero et animal rationale mortale

ita et nomen et definitio. quae est de subiecto. eidem -

subiecto accessitg ideoque hoc. quod de subiectoj diciturj

in generibus uel in formis inuenitur. m sunlncrro est

quod neque nomen neque definitionem dat subiecto sed

ioin ipso subiecto ita esse intellegitur ut sine eo esse non

possit ut rhetorica nam nec nomen eius potest sub

iectum recipere nec definitionem neque enim aut rhe

torica cicero aut bene dicendi scientia ciceroz

in eo autem intellegitur cum id ipse uocari non possit.

li aliud est de subiecto aliud in subiecto. in subiecto est

disciplina nam eadem rhetoricae de subiecto est.

ciceroni in subiecto. PmMA ergo svnsrrAnrlA sub

iectum est. sncvnnA quae de ipsa prima dicitur ut sit

allicere prima substantia. homo et animal secunda iam

eo in subiecto omnes consequentes praedicationes esse intel

legunturi itaque de singulis nideamus quid qualitas i

qvALrrAs est. secundum quam dicimus quale est ut

candor. et ex hoc intellegi licet et qualitatem in sub

iecto esset eum candor necessario in aliquo sit. sine quo

ttiesse non possitz utique ipsum aliqnid. in quo est. sub

iectum est. quid quantitasf qvAnrPrAs est. secundum

quam dicimus quantum est ut bipedale.

subiecto intellegi necesse est. quid relatiuumf nnLArrl

vvM este quod ad aliquid uocant ut pater frater. et

S quid sit subiectum ante in subiecto add. ea

possit li non possit esse r ll 11 rethorica an i lz retho

rica P lzt mire turbata haec inde a l/ulcanio l esse post

eo add. r n la quid de te m subiecto et in subiecto est fquod

add. bib ante aliud add. lilt aliud fli aliud est b aliud in

subiecto est li aliud in subiecto e n lS rhetoricae lt retho

ricae g uterque deleta posteriore e de subiecto est punciuata

in lt 11 est post ciceroni ponendum esse signi/icatum inli

erga li n 1S sit 11 si me et etiam del. in li ista add. bli l

as ad om. lii fl aliquili l

il 1o non

etiam ista in

sea

1oa e

SSS

aai

llo MAPPlAMl SAPllLLAlS

haec utique in subiecto sunt nam necesse est ut haec

omnia ad aliquid sint et si non nulla sunt. de quibus di

cantury illa quae dicuntulx in anima uidebuntur. quid

Locli id est quod dicimus iiomaez lloma substantia est.

ipsi llomae hoc accidit. quid rnmromst ut heri nuper

ue speri. quorum motu tempus intellegitur substantiae

sunt. ut sol. cuius cursu tempus intellegimus et quae

aliquam intellegentiam morae in nobis faciunt. quid

sirvst ut puta iacet sedet. quid liAlsrrvsi ut cal

ciatus armatusz substantia est hom o et haec illi acci

dunt. quid PAcmtlzP ut secare urere. quid PArli

ut secari uri.

Prima svnsmnrm est quae nec in subiecto est in

separabiliter neque de ullo subiecto praedicatum insepa

s

oo l

jam rabilitenautem ad hoc definitioni adiectum est. quod omnis xs

SSb

prima substantia quamuis in loco aliquo sit tamen ab eo

separari et migrare potest. ut cicero ita in curia esse in

tellegiturt ut inde possit aliquo discedere et pars primae

substantiae fquamuis in toto sit non tamen inseparabili

terz nam siue re ipsa siue cogitatione separari a corpore

nostro brachium potest. at uero rhetorica ita est in animo

ciceronis ut etiam si aliquo casu esse destiterit non tamen

intellegatur migrare. quoniam nec cum esse icoepiL intel

legitur aduenisse.

snovnnA svesrrAisrriA est quae de prima. ut dictum

est. praedicatur ut homo de cicerone et animal de

homine et cicerone et quicquid genus est primae sub

stantiae. secunda substantia esse intellegituiz ita ergo

substantiis omnibus commune est non esse in subiecto.

prima uero nec de subiecto est substantia nec intendi nec

remitti potest id est recipere magis et minus. et si qui

1 subiecta il n e omnia b sint om. li s haec accidunt leanronmienæaafccliiditlll siil olml . enriililt

S calceatus b 1a item de substantia ante substantia add.

mea ad p11rima raedtdhiodriica lPiibad Peoab claiepuit 1l1i inteeallidgeatusrecliunda

substantia ante secunda add. Sb eo cummnne b n ao pri

mo b et in edd. inde a p Sl remitib

ao

ss l

s . ..

Lllilillt llll 111

dem nemo homine alio magis homo est et nec ipse unus

homo magis cras erit homo quam hodie fuit. et in diuersis

non magis equus equus est quam homo homo. hoc autem

obseruandum est in sub-pstantiia inter consortes suas id

s est ut primam primae conpares secundam secundae. nam

si secundam primae comparesp magis substantia est prima

quam secunda prima enim rem magis declarat. se

cunda uero habet quandam communionum ambiguitatem

nam cum dico ciceroj iam quiddam indiuiduum cer

io tumque significoz cum dico homo. quoniam cuncti sumus

huic appellationi subditL incertum est quem significem

ita ergo fit ut magis sit substantia prima quam secunda

quia rem certius ostendit. magis ergo et minus sub

stantia non recipit inter consortes suas. item substantia

is contrarium nihil habet. nam nihil homini aut equo con

trarium sed si quis dixerit alodium ciceroni fuisse con

trarium. intellegit non ipsas substantias fuisse contrarias

sed qualitates. quae in ipsis erant ut malitiam bonitati

aut uitium uirtuti aut iniustitiam iustitiae uidetur autem

eo substantiae proprium quod una eademque capax est con

trariorum quadam sui permutatione. ut lapis cum idem

sit. potest nunc albus esse nunc nigert idem tamen lapis

esse non desinit. et cicero primo stultus postea sapiens

idem tamen cicero esse non desinit.

qvALlrArnM esse diximus secundum quam dicimur

quales qualitatum forma una est. in qua dispositio quae

dam et habitus mentis esse intellegitun ut in omnibus

perceptis artibus sapientia grammatica rhetorica ceteris

que quae ita haerent animo ut difficile amitti possint. sed

aoin his aliqua perfecta sunt. aliqua inperfecta. ut siqui

grammaticae arti operam dederit in plerisque tamen fal

latur. nondum potest dici nAnrrvs sed tantum dicitur

ss

a ecus equs b n xf obsseruandum 11 l e communionem

ambiguitatum liii corr.-p l 11 intellegit li intellegat bll

u ill supermutatione Plli l es item de qualitate ante qua

litatem add. me dicimus quale SS rethorica li ll ao si quis p ll eeszt rtanteutm ebt tsaemaebnitausali ll

SSS

me a

SS1

SSS

me li

Sfig

nmi-fw

msroslrlo ita non omnis dispositio habitusl omnis

autem habitus dispositio esse intellegitur. secunda spe

cies est earum qualitatum. quas recte passibiles dixerimusy

ut dulce atque amarum calidum uel frigidum. i

non quod ex his caedem substantiae aliquid patiantun sed

quod sensus nostros aliquid pati cogant. cogit enim ali

quid pati et tangentem calor et dulcedo gustantem. item

quae nobis fex aliqua passione naturae inoleuerint. se

cundum quas pallid us quisque uel ruber dicitun non

tamen ita ut quis aliqua repentina causa uel pallet uel

rubet. nam ipsae passiones rectius non qualitates appel

lantura si quidem secundum has non dicimur quales non

enim sequitur ut qui pallet sit pallidust aut qui amat

amator. aut qui est ebrius ebriosus. illae igitur pas

siones sunt. haeiqualitates tertia species est earum quali

tatums quae non ex eo quod iam quisque est sed ex eo quod

esse potest intelleguntur ut dicimus fragile lignum. non

quod iam fractum sit sed quod frangi possit. nam et

palaestricum corpus duobus modis dicimus et id quod

palaestra conpositum est. et id quod natura ita formatum eo

ut huic arti accommodatum sitg quamuis ea non sit inbu

tum. illud tamen a palaestra recte dicitur palaestricum

quod ipsius artis habet effectum. non autem inuenitur

ipsius qualitatis nomen unde sit denominatum et deriua

tum palaestricum illud quod nondum est sed esse potest.

1 lg MAPfPlAMl cAPlSLLAS

y-A

o

as

t quare cognoscendum est dici quasdam substantias ex qua

ato

litatibus. quarum nomina non inueniuntur. namque ut

bonum dicimus a bonitate non ita optimum ab optimitate.

ita ergo palaestricum. quod intellegimus ex eo quod per

cipere possit palaestram. non habet certum qualitatis no

men ex quo dictum uidetun constat tamen a qualitate esse

dictum quarta species est earum qualitatum. secundum

quas formas figurasque intellegimus. ut quadrum ro

tundum pulchrum deform e et similia recipit qua

ao

1 et a abitus li s eademli 1 pati utliffj S in

oluerint b ll la hae 11 eae b m acommodatum b acummodaettunmonbb l ilinibupatluemstpriuimnbbutus

S imbutus lt at diriuatum li m nam li

matri/vitæ 1 a

Llnmk nrp

litas magis et minus. nec tamen omnia nihil enim

quadrum magis altero quadro quadrum est. magis autem

aliquid oandido candidum dici potest. et quaestio est in

plerisque utrum magis iustus alter altero dici possit.

splerisque autem subtiliter uidentur adtendisse qui quali

tates ipsas non dicunt recipere magis et minus sed ea

quae ab his deuominantun ut iustitia sit ipsa una quae

dam perfecta notio. ut non dici possit emagis haec iustitia

quam illa ests dici tamen potest emagis hic iustus quam

io ille est. item dici non potest emagis haec sanitas quam

illa estt dici tamen possit cmagis hic sanus quam ille est

ex quo tit ut substantia non recipiat magis et minus.

qualitates quidem per ipsas substantias possint recipere.

item contrarium qualitas habet nec tamen omnis nam uaa

is sanitati cum sit inbecillitas contraria. nihil est quadro ro

tundoue contrarium uidendum est autem quoniam quic

quid contrarium qualitati est qualitas sit necesse est. - dul

cedo autem qualitasy qualitas igitur amaritudo et similia.

qvAlwrrAs bipertita est. quod alia discreta est alia sn

eo continua. msolmrm ut numeri et orationis. oonrrmvA

ut lineae ac temporis item alia quantitatis diuisio est

quod alia situm quendam partium habet. alia non habet.

nam linea situ quodam partium intellegituig si quidem dici

potest quae pars eius quo loco sit. dextramque ac sini

zs stram uidetur habere at uero numerus aut oratio aut

itempus nihil horum habent. quamuis ordinem habere

possint ut sit in his aliquid primum et secundum et ulti

mum et medium. nihil tamen quod in loco intellegatur.

quantitas omnis paret contrario. quid enim bipedali tri- m

sopedaliue contrariumi et si quis dixerit contraria esse

maius et-minus. quae uidentur esse uerba quantitatis

sciat non esse definitam quantitatem itaque siquis dicat

aliquid maius esse. uidetur esse ei contrarium quod minus

est. si certum quaesiuero equo maius estji et responderit

quod tripedali. apparet nihil esse contrarium ipsa sibi

xl utrumne lt n alter addidi quamquam amitti poterat ll

le item de quantitate ante quantitas add. bill Sl maius b

magis b ez quis om Slb

MAkrlAMuS cAPlLLA s

llli MAnrlAm oAPnLLAn

autem quae dicuntur maiora et minora. relatiue dici ma

nifestum est. quodlibet enim minori comparatum maius

est. idemque maiori comparatumb minus est. si igitur

maius et minus contraria sunt. cogimur confiterL quod

ualde absurdum est. posse alicui rei uno tempore simul eue- s

nire contraria rursus aliud absurdum cogimur intellegere

unam eandemque rem sibimet esse contrariam siquidem res

una diuersis quantitatibus comparata potest eodem tempore

maior et minor esse. quantitas non recipit maius et minus

non enim quinque magis quinque sunt quam duo duo.autitem lo

duo aliis duobus magis duo sunt aut magis cras duo erunt

quam hodie sunt. est autem proprium quantitatis quod se

cundum hanc dicimus p a r et im p ar. ut qualitatis proprium

est quod secundumhancdicimus simile atque dissimile.

quamuis in diuersis rebus utrumque liceat abusiue usurpari ls

au meLArlvvM est. quod hoc ipsum. quod dicitun ali

cuius est uel ad aliquid quolibet modo referri potest ut

filius non sine patre uel matre et seruus non sine domino

ars potest intellegi neque sine his illi uicissim. dicuntur au

tem relatiua tribus modisz aut alicuius ut f ilius. aut eo

alicui ut uicinus. aut ad aliquid ut duplum. quoniam

duplum ad aliquid simplum est. omnia relatiua his. ad

quae referuntun uice mutua respondent nam quem ad

modum filius patris filius est. sic pater filii alicuius pater

est. et respondent ita ut aliqua isdem casibus respon- ea

deant. aliqua casus mutent. nam quod de filio dixi. item

de seruo dicere possumus quoniam seruus domini seruus

est. dominus serui dominus haec ita sibi respondent

ut eosdem casus in conuersione custodiant. ita quoque

duplum ad aliquod simplum est et simplum ad aliquod so

duplum est. ita maior minore aliquo maior est et minor

maiore aliquo minor est. manifestum est ergo ista casus

in conuersione seruare. at uero scientia cum sit relatiua.

111 a

S1S

11 idem Plt com p ll dualis Sll duo aliis b u 1e quid sit

relatiuum ante relatiuum adtLSli ea hisdem Pil ll se quod om. bill lel aeoantaed oamlniiqauoaddds.ilmipPlum

est et simplum ad aliquod du lum est b ad simplum est item

ea n aa ista arctius ita fit l

www

. ea Lnsnn 1111 ns

alicuius enim rei scibilis scientia est. in conuersione id ad

quod refertur casum mutat. nam quo modo dicimus

tscientia scibilis rei estf non possumus dicere tscibilis

res scientiae esta sed escibilis res scientia scibilis estf

sitem sensus rei alicuius sensibilis sensus ests contra sen

sibilis res sensu fsensibilis est. haec ergo non ut quae

supra dicta sunt seruatis eisdem casibus sed mutatis con

uertuntur. quaedam relatiua his. ad quae referuntun et

in tempore concordant eaque simul esse incipiunt simul

lo desinunt. ut seruus esse non potest nisi cum esse coeperit

dominus et cum dominus esse desierit seruus esse desinit.

et item dominus cum seruum non habuerit dominus dici

non potest. at uero noscibilis res prior est natura quam

notio. nam si noscibilia tollas notio non erity at uero si

ib notionem tollas potest aliquid esse noscibile. quamuis

desit ille qui nouit. relatiua possunt habereb contrarium

sed non omnia. namque inscientiae scientia contraria.

amicitiae inimicitia. at uero duplo nihil contrarium neque

maiori uel minoris quae quisquis fistaj contraria putaue

zo rit. cogitur confiteri unam eandemque rem uno atque eo

dem tempore posse sibi esse contrariam si quidem maior

minori comparatus maior est idemque maiori comparatus

minor est uno atque eodem tempore quod contrariis eue

nire nullo modo potest. nam quo tempore homo stultus.

ea non eodem tempore sapiens esse potest. neque quo tem

pore albus est. eodem tempore niger esse potestz quod

quia euenire non posse in maiore et minore ostendimus.

fateamur necesse est maius et minus non esse contrarium

item duplum simple non esse contrariumi quoniam hoc

so idem duplum potest esse ad aliquid simplum. non igitur

omnia relatiua possunt habere contrarium item maius

et minus quaedam recipiunL quaedam non. nam magis

hic amicus illo est. hoc magis duplum illo duplo esse non

potest propterea. quia si duplum est. ita duplum est. ut plus

a quo modo br quod gk c res om. bf ll sensus ea

1 hisdem P 1o pro cum bis co P ll lo notiones 11

lg quis lt ista deleui m contrariam p contraria ne l

id posset bili ea item scripsi ita se ll

sale

illa a

are

S11

na MAMlAM cAPnLLAm

aliquid minusue si fuerit non sit duplum quaeritur utrum

svs aliqua substantia dici possit relatiue. sed de prima sub

stantia dici non posserelatiue nulla quaestio est. non enim

cicero alicuius dici potest aut ad aliquid referri item

equusz nam quis equus ut llboebus non alicuius est hoc

ipso quod llhoebus est sed quod iumentum est alicuius

usaiumentum est. non ergo prima substantia relatiue dici

potest neque pars eius quaelibet. quae sine dubio et ipsa

prima substantia est. nam quem ad modum cicero prima

substantia est. ita manus eius. manus uero non eius sed 1o

specialiter manus ita ut secunda substantia relatiue dici

non potest. non enim sua conuersione respondenL ut si

dicamus emanus ciceronisi non cicero manu cicero est.

neque ipsa manus ob hoc manusy quia ciceronis est. sed

quia ita adfecta est. manus dicitun non quod alicuius sit. 1s

non ergo ut diximus prima substantia neque partes eius

relatiue dici possunt. quaeritur ergo de partibus secundae

substantiae nam de ipsa substantia nulla quaestio est.

non enim homo alicuius homo sed manus specialiter ali

cuius hominis mauus estl et ut mutua conuersione respon- ao

deat. alicuius manuati manus est. ut possimus ita conuer

tere. quia et fmanuatum aliquid manu manuatum est.

item ungula non primae substantiae ungula sed alicuius

ungulatil quia et ungulatum aliquid ungula ungulatum. ut

mutuam possit habere conuersionem. quod relatiuis esse es

diximus proprium. si ergo maneat illa relatiuorum deii

nitio. ut relatiuum sit quicquid alicuius dici potest. difficile

resistimus dici partes secundarum substantiarum relatiue.

si uero illa definitio mutata sit. ut relatiua sint ea. quae ad

aliquid referuntur excepto eo quod in aliquo sunt. nulla ao

incidit in hanc definitionem substantia. quem ad modum

seruitus excepto eo quod in eodem seruo est id est in

aliquo homine refertur ad dominum at uero penna ita

s nam Monacemu a iam me hroebusli n a rhebusft n

s est add. p ia manu b manui li manus br 1c dici

mus P parte S eo est ea relatiuus b av dificile oomll. ego sit estcriepssti ainttaeluitb adnd.aobex

coepto li n aa eo om. p ll SS et111. 1 pinnalP1 ll

Lmnn mi 111

pennati alicuius penna est ut ex-bcepto eo quod in aliquo

pennato est ad nihil referri possit. sane admonendi sumus ave

ne nos pudeat uerba noua facere pro necessitate conuer

sionis. nam si mutua conuersio non respondet non rela

b tiue enuntiamus hoc modoz cum dico pennam uolens

eam ostendere relatiuam. non me pudeat pennatum ali

quid propter conuersionem dicere est enim pennatum me

ita usitatum ut aures non offendat si de pede agatur.

non pudeat simili deriuatione fingere notum conuersioni

lo uerbum. item scire oportet eum. qui relatiuum aliquid

ad quid rcferatur ignoraty nec omnino utrum ad aliquid

referri possit id quod dicit scire posse. hoc modos cum

dicimus thoc duplum esta nosti simplum eius. id est ad

quod duplum sit. aut si illud ignoras. nec omnino utrum

la duplum sit scire potes.

lucens et PAri possunt habere contrarium ut cale- seo

facere refrigerare et calefieri refrigerari. habent etiam

magis et minus ut magis et minus urere et magis et

minus uri.

eo srrvs omnis denominatiue dicitur ut sedere ab ses- as1

sione. stare ab statione et quamuis non numquam no

mina deficiant. ex quibus situs denominantur ratio tamen

non deficit. A

ne illis tribus quae restant supra dicta exempla suf- asa

zsficiunL qvArmo enim dicimus ut heri cras. vel ut

liomae Athenis. nAmrvM ut calciatum armatum.

quid horum recipiat magis et minus cum in sermone in

ciderit facile apparet.

istae sunt decem praedicationes. ex quibus aliquid aes

ao necessario singillatim enuntiamus nam quicquid omnino

dixerimus quod aliquid significet. nondum tamen intellegi

possit an uerum an falsum sity unum est de his decem

1 pinnati si i pinnato bill ammonendi se Slnoua

uerba li pro b ut liii s nuntiamus o et 1 pinnatum bill g diriuationeliPili l plbinpnoatmesltililii

le quid facere quid pati ante facere add. liil lS et b ut

all eo ab ea a b ea eri e ac habitum li calcea

tum si ll m sermonemb ll

-- v ww- z a .

llS MAltflAMl oAPPlLLAlS

exceptis dumtaxat illis uerborum quodam modo articulis

sunt enim pleraque a grammaticis in orationis partibus

enuntiata. quae omnino per se nihil ualent aut aliquid

significant plenumy nisi cum fuerint uerbis adiuncta ut

usa coniunctiones praepositiones et quicquid tale illi docent. s

est liestat ut de oppositis dicamus sunt autem oPPo- l

sPrA quae sibi ueluti ex aduerso uidentur obsistere ut

coxrnAmA. nec tamen omnia quae opponuntur sibi.

contraria fsunL sed omnia contraria opposita sunt. oppo

nuntur autem sibi ita ut aut relatiue opponantur ut ma- io

gnum paruo et dimidium duplo. aut ut contraria ut stul

titia sapientiam aut habitus orbationi ut cernentia caeci

tati. aut aientia negationi ut ecicero disputata ecicero non

disputati haec autem inter se non nihil differunt nam

nnLArlvvM nnLArrivo ita opponitun ut hoc ipsum quod xs

opponitur eius sit cui opponitun aut ad id quocumque modo

referatur. nam dimidium opponitur duplo et eiusdem dupli

dimidium est. ita ergo illi opponitur ut eius sit. cui op

ponitun et paruum opponitur magnoa ut eius sit ita. ut

ipsum paruum ad hoc magnum cui opponitur paruum sit. eo

asa conrrkAmA uero itaj sibi opponuntur ut non eorum sint

quibus opponuntun sed tamen ad ea quocumque modo

referantun si quidem stultitia sapientiae ita contraria est.

ut non eiusdem sapientiae stultitia sit sed ut ad illam sit

stultitia sciendum tamen est quaedam contraria medium es

haberet quaedam non habere namque sunt talia. ut in

ea re in qua esse possunty alterutra uice necessario insint

et medio careant. ut sanitas et inbecillitas haec duo con

traria natura insunt corporibus animalium atque ita uice

alterutra necessario insunt ut diximus. ut in quo animalis so

corpore sanitas non est. necessario inbecillitas sit. et in

quo inbecillitas non est. necessario futj sanitas sit. at uero

1o relstiuo b relatiua bb oponanturb ll aut con

trarium li lS agentia sn 11 referanturb lS cui op

ponitur add. p u se ante ad ea add. sed tamen b aut lt

ea sed ut p ut llli aut b n eo talia ut scripsi alia ut fli alia

quae ita ut p m necessarium abl al inbecillitas est

aus n Sg inbicillitas li ut om. p i

Lmnu nu 11g

candidum et nigrum cum sint contraria et naturaliter in

corporibus inueniantun propterea medio non carent. quia

non necesse est corpus aliquod candidum esse aut nigrum.

potest enim ita deesse candidum. ut non insit nigrum at

aque hoc modo ex alia parte ergo color aliquis medius me

inueniri potest ut luteus uel uiridis. nAnrrvs et onnArio sse

ita sibi opponuntur ut in ea re. cui euenire possunty alte

rum eorum necessario insit ex illo dumtaxat tempore

quo ea natura esse permittit ut dentatum eum dicimus

lo qui dentes hahety edentulum uero non illum dicimus. qui

dentes non habet sed cui natura inest ut habeat ex illo

tempore. quo natura permittit ut habeat nam neque la

pidem recte dicimus edentnlum. qui numquam dentes

habett neque infantem. quamuis enim aliquando habere

is possitt nondum tamen illo tempore ut habeat natura per

mittit. hoc ergo tertium genus oppositorum differt a

primo relatiuorum eo. quod cernentia ita opponitur caeci

tati. ut eiusdem caecitatis non sit aut ad eam quodam modo

referatur. a secundo genere id est contrariorum illud dif

ao fert ab bis dumtaxat contrariis quae habent medium. quod

cernentia et caecitas intelleguntur erga oculos. ut alterum

eorum necessario insit. hoc ergo differunt ab his con

trariis quae habent medium. quia illorum alterum non

necessario inest substantiaey horum autem fmediumj ne

ss nessario. ab his uero contrariis. quae medio carent. haec

ipsa opposita differunt. quod illa. rei cui natura insunL

omni tempore falterutra uice accidant necesse est. ut cor

pori animalis sanitas et inbecillitas nam alterum eorum

semper est in corpore animalis. haec autem possunt ali

ao quo tempore ei rei. cui natura inesse possunt. utraque

deesse aliquando ut infans. dum nondum tempus est. quo

dentes habere possit. neque dentatus neque edentulus di

citur. et oculi alicuius animantis nondum adueniente tem

11 et pnte ex add. gratius li enim om. Plii n eo post

quae addltlr ea ergo om. li id medium post autem add.

nm om. eo deleuit lfoppius SS nam om. li Sl dum nondiudm itsetmaplfus esmt SacdcuemdannotnS est

tempus b

lvi-vivant

izo MAkriAM cAPnLLAn

x s

pore. quo uidere possint. neque caeci neque uidentes di

cuntur et tamen medium non habent. igitur contrario

rum. quae medio carent. duae species sunt id est eorum.

quae alterutra uice accidunt rei in qua esse possunt nullo

medio intercedente ut sanitas et inbecillitas. et eorum quae s

me simul deesse possunt substantiae in qua simul esse non

possunt et tamen cum simul desunt nihil medium inter

cedit ut cernentia et caecitas uel habitus et orbitas den

SS1 tium. quartum genus oppositorum estj AmnfrlA et me

SAMMA ut tcicero disputata t cicero non disputath haec lo

a superioribus differunt quod illa singillatim dici possunt.

haec non nisi conexe dicuntur. a relatiuis hoc differunt

quod illa etiam relatiue dicuntun haec autem non relatiue.

non enim disputans ad non disputantem refertur.

a contrariis hoc differunt quod illa si conexe dicantur tam ls

diu aut uera aut falsa sunt. quam diu est illud in quo in

esse possunti cum autem hoc esse destiterit neque uera

neque falsa sunt ut taut stultus est ille aut sapiens est1

ille quam diu uiuit horum alterum uerum est. cum ipse

esse destiteriL utraque falsa sunt. quia illey qui non est. io

neque stultus neque sapiens esse potest at uero e cicero

disputata et ecicero non disputata ita sibi opponuntur

ut et dum uiuit cicero alterum eorum necessario sity et

ipso mortuo falsum est quidem quod disputat. uerum

tamen est quod non disputat. hoc modo discernuntur es

haec et ab habitu atque orbatione. nam qui non est. neque

caecus est neque uidens. nec sane moueare quod uide

mur iam de proloquiis aliquid dixisse. de quibus postea

dicendum est. hoc namque factum est occasione oppo

sitorum. ao

1 possent b ll a aliquid post tamen add. b n 1 et tamen

- S dentium om. bu g contrariorum b oppositorum 11

il rei eui inesse b e substantia b non simul esse b

1 intercidit b g est oppositorum b lo cicero non dispw

tat om. sili le haec nixi conexe li la etiam illa gk

corr. p fia quod etiam-lxi refertur om. Plj quod etiam

illa duo a contrariis hoc differunt quod illa si conexe dican

tur li 11 distiteritli lg ille eo distiterit li ante quam diu add. bllil

ruinam-cvv

Momen est quod aliquam rem significat et per casus ass

flecti potest.y uerbum est quod aliquid significat et per usa

tempora flecti potest. ut cicero nomen. disputat uerbum.

haec a se in uicem separata non nihil quidem significare

suerum tamen uel falsum dici non possunt. cum autem

fuerint coniuncta. iam possunt et adfirmari et negariy ut

ecicero disputata iam dici potest ecicero non disputati

fesse autem debet una nominatiuus casus nominis et

tertia uerbi personaj prima persona significat aliquid

io quod iam affirmari et negari possit et in hominem tan

tum cadit. in ea autem intellegitur nomen etiam si

non dicatum ut disputo ftotumj plenum est. etiam si non

dicas ego. item secunda persona et ipsa iam ueritati

aut falsitati obnoxia est sed etiam ipsa in hominem cadit.

is et ei nec recte dicimus disputasy qui nec audire nec in

tellegere quod dicitur potest. ergo et hoc cum dicatur

sine nomine. tamen ibi nomen intellegitur. aliter figurate

utimur siue prima siue secunda persona ut aut loquentem

eum inducas qui loqui non potest. aut ad eum conuerta

zo mus orationem. qui neque audire neque intellegere potest.

tertia uero persona non hominis tantum est sed aliarum sse

etiam frerum. et simul ac dicta fuerit non continuo intel

legitun nisi forte de deo dicatur aliquid. quod de eo solo

potest intellegL ut cum dicimus pluitz iam potest esse

et uerum aut falsum. cum non addamus nomenz notum est

enim qui pluat. cum uero dicimus disputat. cum aliquid

iam significety non tamen uerum aut falsum dici potest

si nomen non addetur. et quamuis de homine hoc tan

tum possit intellegt quia nonlde uno dici potest necessa

aorio subdendum est nomen. et resistit cum dicimus

tertia uerbip persona est et exigit nomen non hominis

1 de nomine quid sit ante nomen add. ea ll e ante uer

bum add. k quid uerbum g quid uerbum li n i et se scripsi ab

Plt fi fuerit lt S eæcidisse uidetur proloquiumg sed totam

sententiam ex p. 1111 a perperam repetitam deleui e prima

persona om. liilil 1o affirmari et om. bill possit b non

sit fli non possit r 11 autem om. li iz totum ante plenum

add. li om. e n ea simul ut b n ea deo Leidenses oudendorpii fad

ApuL metam p. am eo ab u se enim cum liili u Sl et addidi

iae MAMLAM cAPnLLAn f

tantum sed cuiuslibeL quod resistere potest. prima igitur

et secunda persona et de homine tantum possunt intellegi

aga et solae dictae possunt aut uerae aut falsae dici. quia cum

his etiam nomina intelleguntur. tertia uero et non omnis

sola dici potest et non de solo homine intellegitur. quod a

ergo fuerit ex nominatiuo casu nominis et tertia uerbi

ago persona coniunctumy PltoLoqvivM dicitun ita ut iam ne-i

cessario aut uerum sit aut falsum aut dubium. namque

thomo animal esta omnesiudicamus uerum esse et eomneani

mat homo esty omnes indicamus falsum. dubium est tille lo

disputata quamuis necessario aut disputet aut non disputety

nobis tamen dubium est. alterum fnihilj horum neces

sarium esse intellegimus. sed quid uerum sit nescimus

ubi uero illa uerba sunt. quae inpersonalia dicuntur. non

ex nominatiuo casu impletur sententia sed alios casus re- is

cipit ut disputatur cum diciturj plena sententia est si

ablatiuum adiungas hoc est a cicerone et paenitet

cum dicituig plena sententia est. si accusatiuum adiungas

sal id est ciceronem fet multa sunt alia.j illud tamen

constat personalia uerba non implere sententiam nisi cum eo

nominatiuo casu et tertia uerbi persona. sunt etiam sen

tentiae quae quamuis constent ex nomine et nerbo adfir

mari tamen aut negari non possunt. quae non PnoLo

qvlA sed mLoqvlA dici non nullis placuit. ut est modus

imperatiuus cum dicimus curre. iam plena sententia ea

est. nam nec solum intellegi sed etiam fieri potest quod

dicis negari tamen non potest. non enim hoc negat qui

dixerit noli currer e. hoc enim non est aduersum ei

quod dictum est curre. ut hoc sit uerum illud falsum.

lut possit nasci quaestioj nam de aientia et negatione ao

quaestio sine dubio nascitur ut ille currit et ille non

curritz quaestio est utrum currat. curre autem et

e possunt b potestlili et etsi non omnis b 1o post falsum

add. esse r dubium est om. li li nihil deleuig eadem de causa

ante nihil add. non b n lS uerum scripsi horum ea 11 penitet

asen ad lcSureret-adadl.iaaidealxeukim eo ccururmeraedzlli p aeoa udtis-cimquusaelsitio

deleui Sl et om. li se post currat add. an non lim

www

Lnsnn 1111 les

noli currere non facit quaestionem utrum currat.

nulla quidem quaestio hic potest intellegi utrum currere

debeat. hoc enim ex aientia et negatione natum est ut

currere debet et currere non debet. hoc facit

s ei oplatiuus modus cum enim plena sit sententia cum

dicamus utinam scribauh utinam non scriba1n.

non potest hinc nasci quaestio utrum scribat. sed plera

que talia suutz haec ad exemplum sufficiant quod ergo

fuerit iunctum ex nomine et uerbo. si plenum nomen et

io plenum fuerbum sit. necessario facit sententiam sed non

necessario facit proloquium si enim est lquod iam estL

adfirmari et negari potest. et supra diximus. multa dici

plena sententia. quae tamen adfirmari et negari non pos

sunt. plenum igitur proloquium est e omnis homo animal

is est. et quamuis natura illud exigat ut primo nomen et

postea uerbum dicatum ut dictum est non desinit uerum

esse proloquium etiam si dicas cest animal omnis homoi

ouicquid accesserit huic sententiae cui parti accedat

diligenter uidendum est. nam sunt proloquii partes duae.

so quae in nomine unaz svlmicrrlvA diciturj quae in uerbo

macLAnArlvA. subicitur enim quid sit et declaratur quid de

illo possit intellegi cum ergo dicimuscicero dispu tat. si

accedat huic sententiae in rPusculan o. declaratiue acces

sit. si accedat li o m a n us. subiectiue item si accedat p ru -

es denter et copiose. declaratiue. item si dicitur cum

catone. declaratiue accessit. quicquid igitur nomina

tiuo casui accedit. subiectiue accedit. quicquid declaratiue

accedit. uariis casibus et modis accedit. nam subiectiue

non possunt alii casus accedere. declaratiue non nisi alii

so excepto nominatiuo. illud tamen sciendum posse fieri ut

uerbum sit in subiectiua. nomen in declaratiua. sed ita

z curre it a utrum currere debeat r s et add. yula u

c utinam scribam om. glltl ll 11 quod iam est ab interpolatore

addilum esty ui non intellegebat ad si enim est audiendum esse

proloquium fl la adfirmari et negari non possunt b affirmari

non possunt et negari non possunt 11 adtirmari possit et negari

possitlf m declinatiua li as item si dicitur-declara

tiue om. li se accessit li cessit 11 se alii scripsi uarii

llli eo est ante posse add. lt ll al deelinatiua lt ll

1zo a

aes

SSS

SSL

m MAMlAM cAPnLLAn -

uerbum in subiectiua ut aliquod pronomen secum uice

uui nominis teneat ita etiam nomen est in declaratiua ut 1

teneat secum aliquod uerbum. ex quo eius uicem impleat.

uelut si dicamus equi disputat cicero esta qui disputat t

subiectiua est. cicero est declaratiua. sed illam subie- s

aes ctiuam pronomen facit. hanc declaratiuam uerbum. in

hac igitur parte illud dicimus quem ad modum iuncta

sunt nec tamen possunt plenam facere sententiam et si

faciunt. quem ad modum falsitati et ueritati non sint ob

noxiae sententiaer quamuis sint plenae. et quem ad modum lo

ad id perueniatur ut iam non solum plena sententia sit

sed etiam necessario uera aut falsa

eae rPertia pars sequitun in qua dicendum iam est de ipsis

proloquiis. ad quorum intellectum in superiori parte per

uenimus PnoLoqvlA igitur differentias habent binas

in quantitate et qualitate qvAwrrrArls differentia est

quod alia sunt uniuersalia alia particularia alia indefinita

varrvnksALn est ut eomnis homo animal esti PAli/Pl

cvLAan ut tquidam homo ambulati mmsrmrrviu

ut ehomo ambulati quod igitur indefinite dicimus. ne- eo

cessario particulariter accipimusr non necessario uniuer

saliter. et quoniam id potissimum enumerandum quod

securum habet intellectum. indefinitum pro particulari

accipitur. erunt ergo duae differentiae in quantitate

quod aliud est uniuersale proloquium. aliud particulare es

in qualitate item duae. quarum nemcArrlvA altera. altera

AnmcArnvA dedicatiuum est eomnis iuoluptas bouumi

mi a abdicatiuum ut e omnis uoluptas non bonumh .

am vniuersale igitur dedicatiuum non necessario sequi

tur conuersio. non enim tsi omnis homo animal est.so

omne animal homo esti uniuersale autem abdicatiuum

p-o

s

b cicero est b cicero ea 1 discimus b n 1 et si et 1o

quemammodum P ll S possint tf ll la ante tertia add. quod est

proloquium fli ll m ambulat b animal est liii n ea quae

quoniam b quae quoniam lt et quoniam b ll ae qualia b

quia b quarum alia li altera abdicatiua ea alia abdica

tiua r ea quemad fi Sj modum conuertantur ante uniuersale

add. me

Lnsna nu lzs

necessario sequitur conuersio. 1si enim omnis uoluptas

bonum non est. omne bonum non est uoluptasi et tsi

omnis homo non est animal mutum. omne animal mutum

non est homo i particulareb autem dedicatiuum habet

s necessario conuersionem nam esi quidam homo animal

est. quoddam animal homo esti particulare uero abdiw

catiuum non habet necessariam conuersionem. anony

enim esi quoddam animal non est rationalei quoddam ra

tionale non est animali uniuersalis ergo dedicatiua et

lo particularis abdicatiua non necessario recurrunt. uniuer/

salis autem abdicatiua et particularis dedicatiua necessario

conuertuntun ita tamen ut facta conuersione in declara

tiua particula negatio maneat. nam utique conuersio ita

fit ut quae particula fuit declaratiuay eadem subiectiua sit.

1s ergo cum dico tomnis uoluptas bonum non esta omnis

uoluptas subiectiua. non est bonum declaratiua. si

conuertam i omne bonum uoluptas non estf facta est qui

dem subiectiua quae fuit declaratiua. negatio tamen hanc

particulam tenet. quae facta est declaratiua. et si uelim

ao sic dicere enulla uoluptas bonum estf conuertendum est

sic enullum bonum uoluptas est sed propter duo pro- ses

loquia. quae diximus non necessario conuertL debemus

intendere omnia quae proloquiis attribuuntun per quae

recte aut non recte proponi possunt. ut uerum aut falsum

es possint ostendere haec autem quinque sunt iam supe

rius demonstrataz genus species differentia accidens et

proprium ex his duo faciunt illa proloquia recurrere.

alia tria nullo modo. namque eut omnis homo animal est nec

rationale mortale ita omne animal rationale mortale homo

so esta et equem ad modum omnis homo risibilis est. ita omne

risibile homo esti rursum in particulari abdicatiua ui

dendum est quid sit proprium non esse ut enim pro

prium est hominis esse risibilet ita proprium est risi

bile non esse praeter hominem ergo si particulare

L deindicatiuum b u s homo animal li u s rationalem

li e et om. b ll ea attribuntur liili ll sv ex hiis duo add. b

ex his duo sunt quae add. ltm n decurrere b l ao quemam

modum ea ll risibile bill ll aa homines bill l

iae MAnnAni cAPnLLAn

abdicatiuum proponamus sic equiddam risibile non est

praeter hominemi recurrit sine dubio equiddam praeter

hominem non esse risibilei item equiddam inanimum

inrationale inmortale non est homo. quidam homo non est

ego inanimum irrationale inmortaleh item sunt aliae con- s

uersiones. quae faciunt easdem proloquiorum particulas

indefinitas etiam negatione scilicet de loco migrante. nam

particulae indefinitae fiunt hoc modo ho-mo. non bomog

animal. non animalg et ideo indefinitum est. quia ne

gas tantum hoc esse. non dicis quid sit. cum ergo dico lo

iomnis homo animal esta si uelim recte conuertere. fad

hibeo negationes. ut iiant particulae indefinitae si enim

uerum eomnis homo animal est. et uerum est tomne non

animal non homoi hac conuersione usus est in rhetori

cis cicero edeinde si constitutio et ipsa et pars constitu- ls

tionis eius quaelibet intentionis depulsio esty quae inten

tionis depulsio non estf ea nec constitutio est nec pars

soc constitutionisL item particularis abdicatiua potest hoc

modo conuerti esi enim quoddam animal homo non est.

quoddam non homo animal estip et in hac conuersione eo

obseruandum estt quod ubi non est negatio cum directo

proponimusr ibi fit dum conuertimus. hanc uicissim con

uersionem recipiunt duo proloquia. quae illam primam

non necessario recipiebant. solum uniuersale abdicatiuum

non illam aliam recipit. uocetur ergo docendi causa illa ei

prima conuersio. haec secunda haec autem proloquia

quem ad modum inter se adfecta sint hoc modo manife

. ml stius apparebit quattuor lineis quadrata formula expri

matur. inprimo angulo superioris lineae scribatur uni

uersalis dedicatiua et in alio eiusdem angulouni- so

uersalis abdicatiuaa item infra ad primum angulum

inferioris lineae particularis dedicatiua. ad angu

ti quiddam b u la ante uerum bpost uerum 11 add. est u

lxi rethoricis 11 fde inu. 1. 1oj lii constitutionis eæ cice

ranc add. lfoppius 11 ea - est om. b lj il quod om. elli l

derecte li n aa si dum liii ibi sit dum b ibi fit si dum r l

ei necesario om. alii ab aliam om. li docendi r/uza di

cendi ea n sol uniuersalis om. flii u

Lllilik llll 1z1

lum reliquum particularis abdicatiua. deinde du

cantur angulares lineae ab uniuersali dedicatiua ad parti

cularem abdicatiuam et ab uniuersali abdicatiua ad par

ticularem dedicatiuam duae igitur superiores simul con

slfirmari non possunt. simul negari possunt. nam non pos

test simul uerum esse eomnis uoluptas bonum est1 et

eomnis uoluptas non est bonumi possunt autem simul

esse enon omnis uoluptas bonum esta enon omnis uolu

ptas non est bonumi duae uero inferiores uicissim simul

lo negari non possunt. simul confirmari possunt. nam uti.

que non potest simul negari equaedam uoluptas bonums et

tnon quaedam uoluptas non bonums esse. at uero potest

et equaedam uoluptas bonums esse et equaedem uoluptas

. bonum nona esse. angulares autem neque simul adfirmari

is neque simul negari possunt. nam si uerum est iomnis

uoluptas bonum ests falsum est equaedam uoluptas

non est bonumi item si falsum est iomnis uoluptas

non est bonumy uerum est equaedam uoluptas est bonumi

hoc item contingit. si prius particularem uicissim nomines.

zonam si uerum est equaedam uoluptas non est bonump

falsum est eomnis uoluptas bonum estf item si uerum

est equaedam uoluptas bonum esta falsum est eomnis uo

luptas non est bonumi item uniuersalis dedicatiua con

firmata particularem suam necessario confirmaty negata

es non necessario eam negat. nam si uerum est eomnis uo

luptas bonum esta necessario uerum est equaedam uolu

i lfoppfus formulam eæ p repetit-tr nihil tale in me inuenitur i

iuli formula est sed simplicior lo ante utique perperam non tqoluearmaulitiolpfpoipipius.S qeutodomc.odmd.enon

agnoscunt 11 ante quaedam add. simul non liii simul negari

non b tnegari etiam add. limj post bonum add. est b ll post

et om. non liili lj m post uoluptas om. non bulii ll esse fli

est br post potest add. simul aflirmari blim 11 falsum li

uerum b lS uerum P falsum b bonum est b non est bo

num a eo nam b item Pll so-za omnis uoluptas non est

bonum uerum est. falsum est quaedam uoluptas bonum est.

et si falsum est omnis uoluptas non est bonumy uerum est

quaedam uoluptas bonum est lib. quod in teætu eælzibui prae

bent bo

ros

1zs a

me

lzs MAkPlAbll SAPMLLAS

ptas bonum esti at uero si superiorem negemus .hoc

modo enon omnis uoluptas bonum estf potest fieri ut

equaedam uoluptas bonum1 sit. particularis item dedica

tiua confirmata non necessario uniuersalem suam confir- k

mat. negata fnecessario illam negat nam si uerum est

equaedam uoluptas bonum esta non sequitur ut comnis

etiam uoluptas bonums sit. si uero equaedam uoluptas

bonum non est falsum est eomnis uoluptas bonum est

in duabus reliquis hoc obseruabis. . . . .

tot Plenam sententiam cum proposuerimus aliquid ex lo

zzaa ea nolentes efficere cum concessa fuerit svMPrvM dicitur.

huic etiam uni sententiae alia certa ratione debet innecti

et utique propter id. quod inferre uolumus. concedendab

eos et haec cum concessa fueritt SvMPlPvM dicitur. ex duobus

sumptis ratione sibimet nexis conficitur 1LLAtrlo. quae ls

illatio sumptum propterea dici non potest. quia non ex

pectas ut hoc etiam tibi aduersarius concedat sed eo in

uito sequiturl si modo ratione seruata fuerit illatum. et 1

ut hoc planum fiat exemplo. putemus quaestionem esse l

utrum uoluptas utilis sit. si proponamus luptas bonum est. plena quidem sententia ietsatzeosmunmisptuuom- eo

efficitur. si hoc aduersarius concedat quo concesso ad

iungenda est alia sententia eomne autem bonum utile est

si hoc etiam concesserit. efficitur sumptum ex quibus .

duobus sumptis etiam inuito eo sequitur eomnis igitur uo- es

luptas utilis esti .

ztoc lioc totum. quod constat ex duobus sumptis et illa

tione. nAriocmArlo a nobis a graecis cultoyicpdc

appellatur. est ergo ratiocinatio ex duobus pluribusue .

concessis ad id quod non conceditur necessaria peruentio. ao

pnoosnsupnotsseurngto. pluetraenesisme essutmipnttaegsreadrmaitinoucsinfaatjimdusoibauds ielslsued

quod uolumus ostendere utilema esse uoluptatem. tribus

etiam sumptis peruenire uelimus ut tomnis uoluptas se

ol

e eæcidisse non nulla perspexit lfoppius u lo quid sum

plitiupmosett dquuiodbuisllaatdido.Pibgiatdudr.bante p1lsenpaalmlatiloe qruaotdionliationleSb si

moderatione lt ss syllogismus lib u Sl a deL gratius n

Lienu nii lgg

cundum naturam est. omne quod secundum naturam est

bonum est. omne bonum utile est. omnis igitur uoluptas

utilis esti ex hoc apparet plura etiam licere addere si

oportuerit. non numquam etiam concludimus inferentes iov

s non quidem id quod conficitur. sed quod ex eo ipsoy

quod inferre debemus necessario conficitur hoc modo

eomnis uirtus bonum est. omne bonum utile est. .omnis

igitur uirtus non noceti inferendum erat i omnis igitur

uirtus utilisfz ex eo necessario sequitur non nocere.1z1o

lo quod enim utile est numquam nocet. hoc a graecis

cuunepacua dicitur. a nobis dici potest connmrs cou

cLvs1o.

llatiocinatio igitur sine propriam et suam siue con

finem habens conclusionem diuiditur in duo generaz prae

is dicatiuum et condicionalem syllogismum

PnAnmcArivvs est in quo sumpta ita sibi innexa eos

sunt. ut aliquo extrinsecus addito suppleanturi ut hoc quod

supra dictum est tomnis uoluptas bonum est. omne bonum

utile esti uidemus itaque non totum quod supra positum

eo est dictum. sed unam inde partem sumptam declaratiuam.

quae secundo proloquio facta est subiectiua. quod pro

loquium secundum ut implerat sententiam aliquid petiuit

extrinsecus fid est utile est. huius illatio conficitur ex

eo. quod accessit et ex eo. quod non est repetitum id est

es eomnis igitur uoluptas utilis estf huius generis tres for

mae sunt. prima est in qua declaratiua particula supe

rioris sumpti sequeutis efficitur subiectiua. aut subiectiua

superioris declaratiua sequentis declaratiua superioris

tit subiectiua sequentis ut in superiori proposito exemplo.

so subiectiua superioris fit declaratiua sequentia si hoc modo

uelis conuertere tomne bonum utile est. omnis uoluptas

bonum est. omnis igitur uoluptas utilis estib secunda

forma est. in qua declaratiua superioris sumpti eadem est.

a est post utilis add. r 11 symplerosma filii n lo eous

ditionalem li syllogismum add. Momm a et s lii quid

sit praedicatiuus syllogismus fsilogismus gi ante praedica

tiuus add. Sli ll nexa li n lg itaque nonp utique nec llli n

si in post quae add. b ll as utile bili aa utile Plb n

nunrranns cAPSLLA g

ns a

ilfig

zno

ill

1go MAnrrlAm cAPnLLAn

etiam declaratiua sequentis ut eomnis uirtus bonum est

et omnis uoluptas non est bonumy omnis igitur uoluptas

non est uirtusi tertia forma est in qua subiectiue supe

rioris sumpti eadem est etiam subiectiua sequentis ut

equoddam bonum uoluptas est. omne bonum utile est.

quoddam igitur utile est uoluptasi in prima forma et

uniuersaliter et particulariter et dedicatiue et abdicatiue

concludi potestp in secunda forma uniuersaliter nisi per

contrarium concludi non potest. in tertia forma particula

riter tantum concluditur. quapropter non frustra hic est

ordo seruatus. nam merito prima dicitur in qua omni

modo concludi potesty secunda item recte in qua potest

concludi uniuersalitem quamuis per contrariumt tertia

item recte quia in quantitate minor est. in qua nisi parti

culariter concludi non potest.

nunc dicendum est singulae formae quot modos re

cipiant. nam recipiunt intra se certum numerum. extra

quos modos quicquid conclusum fuerit. non est temere

concedendum recipit autem prima nouem modost se

cunda quattuor. tertia sex.

rmMAn ronMAn PmMvs Monvs est in quo confi

citur ex duobus uniuersalibus dedicatiuis uniuersale dedi

catiuum directum ut est eomne iustum honestum. omne

honestum bonum. omne igitur iustum bonumt si refle

xim inferas tomne igitur bonum iustuma non sequitur

sed particulariter potest inferri equoddam igitur bonum

iustumi et efficitur quintus modus. sncvsnvs modus

est in quo conficitur ex uniuersali dedicatiuo et uniuer

sali abdicatiuoiuniuersale abdicatiuum directum ut est

eomne iustum honestum nullum honestum turpe. nullum so

igitur iustum turpei si reflectas enullum igitur turpe

iustums efficitur sextus modus. diximus enim supra uui

y o

la

eo

ea

S in secunda - si non potest om. li ll ante nisi add. uni

uersaliter et particulariter b li e post tertia add. uero-deleto

forma ita forma in rasinlf ll 1o ordo estfi ll 1S post uni

uersaliter add. et artieulariter bllm n 1S conclusum lt

la autem om. lt l ea lfoppius directim legendum putat l

fig directim li

wfi

. mana 1111 . lgl

uersale abdicatiuum posse conuerti. rrnmivs modus est

in quo conficitur ex particulari dedicatiuo et uniuersali

dedicatiuo particulare dedicatiuum directum ut est tquod

dam iustum honestum. omne honestum utile. quoddam

s igitur iustum ntilei at si reflectas efficitur septimus mo- ny at

dus iquoddam igitur utile iustumi quoniam supra dictum

est fparticulare dedicatiuum posse conuerti. qvAnPvs

modus est in quo conficitur ex particulari dedicatiuo et

uniuersali abdicatiuo particulare abdicatiuum directum ut

lo est tquoddam iustum honestum. nullum honestum turpe

quoddam igitur iustum non est turpei reflecti non potest

diximus enim supra particulare abdicatiuum non posse

conuerti. ocrrAvvs modus est in quo conficitur ex uni

uersali abdicatiuo et uniuersali dedicatiuo particulare ab

ia dicatiuum reflexim ut est tnullum turpe honestum. omne

honestum iustum. quoddam igitur iustum non est turpeij

nonvs modus est in quo conficitur ex uniuersali abdica

tiuo et particulari dedicatiuo particulare abdicatiuum re

. flexim ut est enullum turpe honestum quoddam honestum

eo iustuml quoddam igitur iustum non est turpei

snovnnAn ronMAn PmMvs modus est in quo con- ne

ficitur ex uniuersali dedicatiuo et uniuersali abdicatiuo

uniuersale abdicatiuum directum ut est tomne iustumiho

nestum. nullum turpe honestum. nullum igitur iustum

ea turpei hic reflexione si utaris. alius modus non efficitun

quoniam de utrisque subiectiuis fit illatio. sncvnnvs

modus est in quo conficitur ex uniuersali abdicatiuo et

uniuersali dedicatiuo uniuersale abdicatiuum directum

ut est enullum turpe honestum. omne iustum hone

iao stum. nullum igitur turpe iustum i runrlvs modus

est in quo conficitur ex particulari dedicatiuo et uniuer

sali abdicatiuo particulare abdicatiuum directum ut est

equoddam iustum honestum. nullum turpe honestum mag

- quoddam igitur iustum non est turpei qvArtrrvs modus

si est in quo conficitur ex particulari abdicatiuo et uniuer

sali dedicatiuo particulare abdicatiuum directum ut est

a directimg g directimb lj ea directimlifltl ll SS di

rectimg n ea directimlf ll ac directimb ll

gis

tilii

lgg marsnam cAPnLLAn

equoddam iustum non est turpet omne malum turpe. quod

dam igitur iustum non est malumi .

murum romam PmMvs modus est in quo con

ficitur ex duobus uniuersalibus dedicatiuis particulare de

dicatiuum directum ut est eomne iustum honestum omne s

iustum bonum. quoddam igitur honestum bonumi sn

cvxnvs modus est in quo conficitur ex particulari dedi

catiuo et uniuersali dedicatiuo particulare dedicatiuum di

rectum ut est tquoddam iustum honestumt omne iustum

bonum. quoddam igitur honestum bonumi rnnrrvs lo

modus est in quo conficitur ex uniuersali dedicatiuo et

particulari dedicatiuo particulare dedicatiuum item di

rectum ut est eomne honestum iustumy quoddam honestum

bonumr quoddam igitur iustum bonumi qvAlttrvs modus

est in quo conficitur ex uniuersali dedicatiuo et uniuer

sali abdicatiuo particulare abdicatiuum directum ut est

comne iustum honestum. nullum iustum malum. quod

dam igitur honestum non est malumi qvmrvs modus

est in quo conficitur ex particulari dedicatiuo et uniuer

sali abdicatiuo particulare abdicatiuum directum equod

dam iustumfbonestum. nullum iustum malum. quoddam

igitur honestum non est malumi fslsxrvs modus est in

quo conficitur ex uniuersali dedicatiuo et particulari ab

dicatiuo particulare abdicatiuum directum ut est eomne

iustum honestumy quoddam iustum non est malum. quod

dam igitur honestum non est malumi omnes igitur modi

1a1 a certum ordinem tenent eiusdemque ordinis ratio est quae

illi

in ipsis formisj demonstrata est.

oonmcionAms syllogismus est cuius propositio et

plenum argumentum et plenum id de quo quaestio est

continety ita ut assumpto argumento iam certum inferri

possit de quo quaestio erat ad hunc modum ponamus

quaestionem esse utrum sit utilis rhetorica. et nolentes

utilem probare. argumentum ab huius definitione capia

m o

s directim S n s directim bill 11 in quo c niicitur

om. b f m item lt ut est li directim flii n l -ut est

om. lil eo directim Plil l ea de condicionali syllogismo

ante condicionalis add. rm 1 si huius br bus li ll

wlw. w--fu

t

Lmnn 1111 laa

mus. quod est bene dicendi scientia ex huius argumento

et illa quaestione condicionalis syllogismus ponitur sic esi

rhetorica est bene dicendi scientia. utilis esti assumimus

argumentum ita eest autem rhetorica bene dicendi scien

s tiai haec duo qui concesserit. etiam inuitus concedat

necesse est utilem esse rhetoricam. quod erat dubium

ante quam propositio et assumptio concederetur. nihil

tamen in assumptione accessit extrinsecus quod est

proprium praedicatiui syllogismij hic PmMvs modus

lo a dialecticis appellatum qui est An Anvrncnnnnrrnsvs

propterea quoniam argumentum quem ad modum po

positum est. ita et assumptum. hoc tantum modo differens

quod cum condicione positum est et sine condicione as

sumptum. sncvnnvs modus est qui appellatur A con- tus

is saqzvmsrtrlnvsp in quo ipsum argumentum quaestionem

sequitur. non quaestio argumentum hoc modo csi est rhe

torica utilis. est bene dicendi scientiai assumitur argu

mentum a contrario id est per negationem sic enon est

autem bene dicendi scientiae non utilis est igiturt rrnn- sic

eo rrivs modus est. qui appellatur A nsPvenAnrrmvs. in

quo demonstratur non posse simul hoc esse et illud non

esse. in quo cum fuerit adsumptum unum. aliud necessa

rio tolletur. ut cum fuerit adsumptum esse. non esse

tollatur hoc modo cnon est bene dicendi scientia rhetorica mm

es et non est utilis. est autem bene dicendi scientia. utilis est

igituriz confectum est eutilem essei sublato eo quod enon

esse utilemg propositum erat hi tres modi ex uno argu

mento possunt confici et unam rem omnes probarepos

sunt. nec interest in propositione quam partem finj

so primo ponas utrum argumenti utrum quaestionis dum

modo condicionis ratio conseruetur. cum dixeris tsi rhe

torica est bene dicendi sciential utilis esta potes et sic

proponere eutilis est rhetorica. si bene dicendi scientia

a rethorica li quod notare desinam n 11 quemammodum

fli la conditione bis li li apellaturb SS id est

aancteutuilte agddr. ubtildiselleitunm igniltpositmum elti poshtiiscliientiiata aidnd.dellieuii

l/ula lj aa potes scripsi potest gk ll

1111

AlS

dig

dio

isaadumz secundum autem. et primum igitur i

liil

lati Mmrmm cAPnLLAs

est. hoc etiam in duobus aliis experiri licet. qvAlrrvs

modus dictus est. qui Pnu msivuorionnM efticitum ita

ut uno assumpto aliud necessario negatum sit hoc modo

eaut sanus est aut inbecillis. sanus est autem non est igi

tur inbecillisi qvmrvs modus est. qui etiam Plm ms

lvucrrlomaM efiicitun ita ut uno negato aliud necessario

sit hoc modo caut sanus est aut inbccillis. non est autem

sanus. est igitur inbecillisi additi sunt alii duo modi.

qui per iargumentum istorum duorum fieri possunt. non

tamen per disiunctionen sed Pmt nneArnonnM est ergo

suxrrvs modus in quo demonstratur non posse simul et

hoc esse et illud. assumitur pen unius confirmationem.

concluditur per alterius infirmationem hoc modo tnon est

sanuslet inbecillis. sanus est autem non igitur inhecillisi

smPmMvs modus proponitur sic et in eo assumitur ut in

quinto atque ita concluditnr. ad rem facilius intellegen

dam his quaedam formae iunguntur ita ut rebusb ipsis.

non dictis ratiocinandi uis intellegatur. est Pmm modi

forma haec esi primum. secundumz primum autem. secun

dum igituri snovnm haec tsi non/primum nec secun

rnnrn haec

enon et primum et non secundumz primum autem. igitur

et secunduml qvanm haec eaut primum aut secundumz

primum autem. non igitur secundum qvmrrl haec eaut

primum aut secundumz non autem primum. igitur secun

dumi snxrrl haec enon et primum et secundumz pri

mum autem. non igitur secundumi smPirml haec tnon

et primum et secundumz non primum autem. igitur se

cuudumt sciendum tamen est ex uno argumento posse

- fieri tres superiores modos et ex uno argumento alios

quattuor. huius autem ordinis ratio est ut primus modus

s dictus om. li S absumpto li i inbicillis li s quin

tus - S inbecillis om.lili h 1 autem om. P ll S est om. lt ll

lg haec om. li primum-igitur om.Pli adzLSm lim eo si non

primum non secundum non secundum autem non primum

igitur sit deletis prima non in m prima et secunda in lh tertia

et quarta additis a sec. manu in by omissis in li ll el tertia a m

av haec om. lt ll as autem om. li

ol

lS

eo

ao

Lnsna nu lgs

l

t sit qui appellatur ab antecedentibus. quia utique quod

antecedit prius est. secundus a consequentibus eadem ra

tione ut ipso nomine suo primum se debere sequi etiam

in ordine uideatur ostendere restat qui sit tertius in eo

s dem argumento a repugnantibus. non enim potest ad

disiunctionem transilire. quae iam non potest ex eodem

argumento fieri erit ergo quartus modus quasi ad aliud

argumentum primus et ibi utique antecedere debet. in

quo per confirmationem assumitur. prior est enim con

1o firmatio negatione quintus debet esse idem sed per dis

iunctionem. sed post eum propterea quia in eo per con

firmationem assumitury in hoc autem per negationem. hoc

in duobus reliquis licet intellegi

Miscentur autem sibi multis modis syllogismi ut in ita

is una ratiocinatione et praedicatiui generis et condicionalis

formas agnoscas hoc modo. si quaestio sit utrum utilis sit

ipsa dialectica. proponendum est tsi bene disputare utile

est. utilis est bene dispulandi scientiaz at bene disputare

utile est. utilis est igitur dialectical sane uidendum est in

eo praedicatiuo syllogismo quod de propositione sibi assum

ptionem uindicet. nam extrinsecus aliquid eam accipere

manifestum est. in eo autem quod sibi. ut diximus. de ura

propositione uindicat adtendendum est utrum recte uin

dicet propter seruatas memoratasque formas efficitur

si- enim ut quod in propositione ad declaratiuam partem per

tinere uidebaturg in assumptione ostendatur ad subiecti

uam pertinere et item si aliter assumas. hoc ipsum

pertinebit ad declaratiuam hoc modo. notum est in prima

forma ita assumi ut aut declaratiua propositionis subiectiua

ao sit assumptionis. aut subiectiua propositionis eadem et de

claratiua sit assumptionis. ut si proposueris sic eomnis ars

frequenti exercitatione meditanda est. dictio autem exer

citatio est rhetoricae. frhetorica igitur frequenti dictione

a ipse se n s potest br possemus an ll m in - nega

tionem om. glltl 11 est li esse P 1S aut lt se ita

assumi fdeinde deleta ut autj subiectiua assumptionis si pro

posueris sic li omissis ceteris u post ut aut add. auty deinde de

letum subiectiua in lt n declaratiua-declaratiua sit om. lil li

ies

usa

MAkrlllAlil cAPlilLLAPi

lati

l

meditanda est1 in propositione exercitatio ad declaratiuam

partem pertinere uidebatur. in assumptione ipsa exerci

tatio ita ad declaratiuam pertinet quo modo ergo forma

seruata esti scilicet quia relictum est aliquid in declara

tiua propositionis quod non uenerit in declaratiuam as

sumptionis unde possit fieri conclusio hoc est in edi

tanda est.- nam si uellem sic assumere erhetorica au

tem ars est. totum seruaretur ad conclusionem lrhetorica

igitur frequenti exercitatione meditanda est ex hoc

apparet multa esse communia quae possent uel subiectiue

uel declaratiue adiungi prob ut se habuerit assumptioi

rllalibus insistente llialectica et ad quaedam non

minus inextricabilia quam caliginosa properante Pallas

nutu Maiugenae festinantis interueinit

rperita fandi iam progressum comprime.

ne implexa tortos stringat intimatio

et multinodos perpeti anfractus diu

l-lymen recuset editum est compendio

quicquid decenter docta disputatio

multo astruendum contulit uolumine.

sat est profundae fons decens scientiae.

quae abstrusa promit nil morosum disserens

praeteruolando nilque ignotum deserensl

nam quae supersunt fraude multa consita.

quis falsa captos circuit deceptio.

dum ambage ficta praestruis sophismata

captentulisue ludis illigantibus

pellax soritas cumque sensim congeris

formasuel mendas comprobat quas ueritas.

nefas rPonantis garriat sub auribus

facinusque dirum. quippe summi caelites

odere turpis omne falsum feminae

s declaratiuab il S seruabatur an cornMoms n g fre

quentiae 11 om. P 11 se 11 si ea 1a insistentibus P l

et om. g la caligosa p lxi nutum fli 1e indexa fili l

tortos b tortus bltlg 1S ymen liil n m frons li ll ea quae

lii ll id sofismata li n ac turpis bill

eo

SS

ao

lo

Lmnn mt 1g1

nam si reuoluas. quid cauilla saeuiusi

dudum locuta circulatrix indecens

fies profecto decipula. si astruxeris.

facessat ergo uersilis profunditas

relicumque tempus liqueris sororibusf

his auditis Pialectica cunctabunda paululum. tamen diuae nisi

praeceptis paritura respondit

eueuerandos mihi fatus reuerendosque secuta

referam iussa pedem atque ilicet exorsa silebunt.

licet unam decuit iussae permittere culpam.

ut honoris pretio cederet inferre relatus.

fpopulum cecropidarum bene quo palliatarum

liromius conciperet contumias nosse dolere.

mage quam crediderat uipeream noscere posset

et iners Marsica dudum fieret praestigiatrix

neque me conspiceret somnificam uel temulentam

ioca passim blaterantem louialibus sub orsis.

tamen uni famulandumb est tibi uirgoz reticemusf

zo haec dicens uelut repressa conticuit compluresque eam

diuorumy qui inter initia deriseranL horruerunt.

1 uoluas liili ll z locutus Plltl u s reliqumque b reli

quumque lt u S uenerandus gk comu p ll reuerendusque br n

s illic eta n 1o decuit iussae b decuisse sit 11 ut p et

fli n cederet liii cederem b n m cicropidarum quo bene o ll

lS contumelias b ll 1a fieret blt fieret b 11 ioca gratius

loca an gi ntia lt orruerunt blfll subscripium illa

sunt blALllcllllcA lixPLlolll1 Llbnlt llli in ea

lSS MAli/PlASl cAPlSLLAL

Llliiilt v

Plil nunrromca

1Sb a

lug interea sonuere tubae raucusque per aethram

cantusr et ignoto caelum clangore remugitz

turbati expauerc dei uulgusquc minorum s

caelicolum trepidat causarum et nescia corda

horrent ne ueteris repouentur crimina Phlegrae

tunc Amnes Paunique Pales blphialta blapeae

respectant proceres nulloque assurgere motu

cernunt attoniti uicibusque alterna profantes lo

mirantur placidam per pectora sacra quietem

tum primum posita Siluanus forte cupresso

percitus ac trepidans dextram tendebat inermem

lleliacos poscens arcus atque llerculis armai

Portuni trifidam suspirans flagitat hastamt is

Sradiui frameam non ausus poscere. falcem

Saturni bello suetus disquirit agresti

diffidensque sui respectat tela rllonantis

tac Sed dum talibus perturbatur multa terrestrium plebs

deorum. ecce quaedam sublimissimi corporis ac fiduciae eo

grandioris. uultus etiam decore luculenta femina insignis

ingreditun cui galeatus uertex ac regali caput maiestate

sertatum. arma in manibus quibus se uel communire so

lita ucl aduersarios uulnerare fulminea quadam corusca

inscriptum mciprr llli nnrnomcA Llldllft v in liii ll

1 horrent ne Susius haerent et ea n phlaegrae me ll

1a tunc b n la inermen li ll lai deliacos poscens km bella

composcens fli bellaque composcens rb u eo sublimissimi

liltm flimis in ras.. in qua prima littera aa sertatum arma manibus P in rast. fueratj subtilismi lt

Lmsn v lsg

tione renidebant. subarmalis autem uestis illi peplo quo- .

dam circa umeros inuoluto Latiariter tegebatuig quod om

nium tigurarum lumine uariatum cunctorum schemata

praeferebat. pectus autem exquisitissimis gemmarum co

s foribus balteatum. haec cum in progressu arma concus

serat. uelut fulgoreae nubis fragore colliso bombis dissul

tantibus fracta diceres crepitare tonitruaz denique credi

tum quod instar louis eadem posset etiam fulmina iaculari.

nam ueluti potens rerum comnium regina et impellere

lo quo uellet et unde uellet deducere et in lacrimas flectere

et in rabiem concitare et in alios etiam uultus sensusque

conuertere tam urbes quam exercitus proeliantes . quaeg

cumque poterat agmina populorum haec etiam senatum

rostra iudicia domuisse in gente ltomulea. Athenisiuero

la curiam gymnasia theatraque pro arbitrio reflexisse ac

totam funditus flraeciam miscuisse ferebatur. hac uero.

loquente qui uultus uocisue sonus quantaque excellentia

celsitudoque sermonislb audire operae pretium etiam su

peris fuit tantae inuentionis ingenium tam fecundae uber

eo tatis eloquiumz tam capacis memoriae .recordationisque

thesaurum qualis disponendi ordo. quam pronuntiandi

congrucns modulatio. qui gestus in motutquae profunditas

in conceptul denique exilis in modicis. in mediocribus

facilis in elatione f1ammatrix. reddebatque cunctos in am

zs biguis docilest in persuasione cedentes in conlisione dis

cordes. in laudibus arrogantes at uero cum quid commd

tum publici nominis attestatione clamaueraL fluctuare per

misceri ardere omnia uidebantur. hanc igitur feminam

auratae uocis et quasdam diadematum gemmas regnorum

ao que fundentem ingens inlustrium uirorum sequebatur

agmen inter quos proximi eidem duo diuerso habitu

nationeque praenitentes quorum unus erat pallio circum

actus alterque trabeatus diuersus utrique oris sonus.

licet alius etiam Athenis se diceret Sraia didicisse ac

c fulgureae b e ueluti npotens li uelut impotens li u

1o quo b quod lib li 1s gimnasia b li le fecundae lib facun

dae lf m permiscerc filii Sl proxime lt

zam

liili

ciis

dig

ldo MAPfPlAMl SAPlSLLAll

. promptus gymnasiorum studiis et reluctantibus semper

1asaAcademiae altercationibus haberetur. ambo tamen noui

profectique paupertatis sinu. et cum alterum ouirinalis

eques. alium fabrilis procrearet industria. ita praeclues

linguae excellenlia floruerunty ut post curiarum fata im- s

meritasque mortes uirtutc astra conscenderenL immor- /

Aao talitate gloriae saecula superarent. de uno tamen. quem

Athenarum populus ac palliata agmina sequebantun haec -

fama conuenerat. quod acerrimus idem et procellis in

dignantis oceani fremituque uiolentior. denique de illo lo

uersus huius modi ferebatur .

bewoc dvfipt nixo xev xai dvairtov crinem-rm

aai alter uero. quem consularis purpura et coniurationis ex

tinctae laurea redimibat. mox ut ingressus curiam supe

rum et in lonis gratulatus est se uenisse conspectum cla- ls

- mare laetior coepit to nos beatos o rem publicam fortu

asa natam o praeclaram laudem consulatus meii post hos

tamen in diuersis agminibus oratores emeriti ac prae se

ferentes insignium culmen meritaque linguarum Aeschinem v

lsocratem Lysiamque conspiceres. tum in togatis agmini- eo g

bus 1- Sosantios gracchos 1- liegulum Plinium Pronto

aas nemque. uerum ante cunctos atque ipsam ducem omnium

feminam senex quidam signum facj praeuiam uirgam

gestans lictoris liomulei praecedebat usu atque in eiusdem

uirgae culmine fcorax oris aurati uenientis feminae au- ea

est spicio praeuolabat. ille autem. qui gestabat uirgulam.

lllisias dictus cunctisque uetustior atque elatior uidebatur.

nam et suos minores ceteros. ipsam illam ducem respe

ctans superpositum coruum commune pignus filiamque

tas memorabat quo argumento commoti quam plures deorum so

la ldom. ll. xl tibi lfi oic. in cat. ll s m

e profectique Susius protectique fli b curarum liili

fduriora fata Pvonckiusj ll facta 1- ll fi conscenderunt Pi 1 de

uno P denuo li g item liil ll m miscemur/remanen

s xalanarrlmunraorro cniriorri men u 1a alterum e n

111 redimebat li ut ingressus est b ingressus gk lii esci

nem on ll m sosantios sit crassos Antonios lfoppius cato

nes flalmius ll graeosli ll se ac deleui u m dictus est b ll

missa v pn

eam quidem nobilissimam feminam sed aut Apollinis co

gnatam credidere si Sraia est. aut si llomulea de gente

cor-uini cui aenigmati illud adiectumb quod intrepida

et fiduciae promptioris tam Palladis quam ipsius cyllenii

s deosculata pectus cuiusdam propinquae familiaritatis indi

cia patefecit denique non nulli superum cum inter tre-qgga

pidalionem bucinae praecinentis et admirationem amici

tiae superorum incerti diutius diuinatorem Phoebum cu

perent sciscitari nondum loue maximo disquirente. tu

lo multuarie quae esset inquirunt. ac tunc illa respectans asa

superos uniuersos aliquanto commotiorque sic coepit

epatrem maximum louem ceterosque caelites. quos in

causis pluribus saepe sum deprecata atque ipsum conuen

tum superae consessionis attestor nihil mihi magis incon

ls sentaneum atque indecens aestimarL quam ut quae semper

in foro iudiciisque quam pluribus accusauerim multos ali

osque defenderim et uiribus gloriam deluctationis annixa

mihi de discriminum fatis promeriti euentus praeconia

compararim. nunc apud nos superit quis placere inmor- s

bmtalitatis instar fac pretiumj uidebatun inuita compellor

scholarium iuuenilium monitus et exilia decantatae artis

praecepta memorare neque enim hoc nobis adscribit

inopia. cum redundantes turmae suppetant consequentum.

cum absque his. qui perturbantes pectora sensusque cun

as ctorum cognoscentum quoque perfregere subsellia. etiam

alios habeam qui minutias praeceptorum et artis intimae

commenta perscripserint. inter utrumque uero columen

sectatorum praeniteat rllullius meus. qui non solum in

foro senatu rostrisque grandiloquae facultatis maiestate

ao tonuerit. uerum etiam ipsius artis praecepta commentus

libros quam plures saeculorum usibus consecrariL quod tav

a esset aalmiue s adiectum est bb ll i promptionis

tam Pallidis qua li cillenii b cilleni ea fi inter ilalmius in

fli trepidatidnem ea trepidatione br 1 ammirationemgli

ammiratione b S phebumli 11 aliquando aalmius li conm

cessionis btl eo ac pretium deleui compellat b m scbo

larum b n ea suppetunt b ll consequentium b m cum scripsi

nam Pli ab cognoscentium b h SS non forum in solo lii n

me MAariAm cAPnLLAn

cum ita sit. emeritae granditatis pudor et celebrati quan

tum pote nominis gloria haec inchoamentorum primordia

detrectaret excurrere. ni et hoc ad immortalitatis prae

mium proficeret quod iubetis. ac fiducia me perennitatis

accendat exequi uel primordia tamen loue cum superis s

imperante. accingar igitur haec aridiora percurrere

minus quidem quam publicitus soleo placitura. quamquam

si Pallados aures atque Arcadicam rationem beniuolae

maiestatis participaret assensioy ne nunc quidem apud uos

uae maximi caelites displicebo. quippe sum ipsa fibetoricau lo .

aas quam alii artem. uirtutem alii dixere. alii disciplinam ar

tem uero idcirco quia doceoiry licetPlato huic uocabulo re

fragetur. uirtutem autem idicunL qui mihi bene dicendi

inesse scientiam compererunt. qui edisci uero dicendi

intimam rationem et percipi posse non nesciunt. fidenter is

me asserunt disciplinam

tas ormolvM uero meum est dicere apposite ad persua

dendum. Pmls persuadere id quod est propositum dictione.

quae quidem uerba mei ciceronis attestor. cuius etiam

exemplis me per omnes insinuo praeceptionis ductus con- eo

isto sequenter usuram. MArrmtms autem duplex est. ubi et

unde fiat oratioz vlsL futj cum ipsius membra adgredior

quaestionisz vmum cum res inuentae uerbaque sociantur.

xm qvAssrlo ipsa aut meum est aut mansura finita

est. cum nascitur de certo facto demonstratqueppersonam es

ut in Ptosciana quaeritur ciceronis utrum interfecerit

patrem lioscius infinita illa est. quae generaliter quaerit

utrum sit aliquid appetendum. ut an philosophandum sit

in l-lortensio disputatur. in superiore autem crebro assi

dueque couluctor atque eam Sraecis placuit unoeecw no- so

g pote scripsi puto fli ll tt fiducia me llalmius fiduciam

Pll fiducia br u s accendat lib accedatli 1 primordia br

primora llli 1 quam pollicitus b ll S archa ieamb archa

diam fli ll s assensioy ne nunc gratius assensione. nunc b

assensionem nunclt ascensionem mmos u 11 alii disci

plinam r alteri disc. Pli 11 apposite p apropositae b pro

posito Pb n lS in dictione b n eo insinuatio 11 id ut del.

lfoppius n m quaestio autem ipsa Pb n se ut om. Pllil u

r rr -r-.-a-..- t

Linnn v Mg

minari. in infinita uero uniuersitatis astruendae sibi fidu

ciam uindicante tunc potius uersor. cum otium ac dispu

tationes adgrediom licet plerumque etiam pars ipsal quae

thesis dicitur. in causis mihi elatius anhelanti amentatas

s hastas crebro et pila plurimum ualentia ministrarit. an

aliud in Scauriana succurriL cum interposita disputatione

tractatur tex quibus causis mors obueniat repentinai ac111a

pro Milone similiter ean mundus prudentia guberneturi

denique e meis sectatoribus quidam acri admodum ac

lo subtilissima ratione commoti nullam esse attestantur hy

pothesin liquaestioneml nam cuncta quae in defensione

pro reis contraqueeos in accusationibus retractantur. ad

generales quaestiones poterunt applicari.

lam uero partes officii mei quinque esse non dubium. ztzta

is nam est inuentio dispositio elocutio memoria pronuntiatio.

iudicatio enim. quae a non nullis dicitnr. partibus cunctis

adscribitur idcircoque ipsa pars non poterit rite censerL

licet dicendum quid silcndumue sit dispensatio iudicatio

nis examinet. mvmrrrlo est quaestionum argumento

zo rumque sagax inuestigatrixque comprehensio. msPoS1-.

rio est quae ordinem rebus attribnit nLocvno quae

arripit uerba uel propria uel translatay quaeque noua facit

ueteraque componitf MnMomA firma rerum uerborum

que custodia est. Pnonvnrmrio uocis motus gestusque

ss pro rerum et uerborum dignitate moderatio. sed ex his

inuentionem certum est esse potissimam. cuius opus est

causae quaestiones excutere et argumenta probatu ido

nea repperire

quaestionum uero duplex species aliae sunt enim ita

so principales aliae incidentes PnmcmALns sunt status

ex quibus nascitur causa. quas rliullius constitutiones ap

ao om. de lnv. l s 1o et saepius

1 in infinita lib infinita ab n d ammentatas Sli ll g e

om. bruti n ammodum b n 11 quaestio Pll quaestionum bt del.

dalmius u nam add.11almius ll lit dubium estb n la et il

eloqutio g eloquutio li u lS dicendum quid silendumue lili

fsilendum m quid dicendum quid silentium r ll zzf questus

que bu ll as dignitatem lt n

t

v A/.--xlvsr-Spw.

s

leti MAitrrtAm cAPnLLAn

pellaL mcmmrrlas uero. quae dum tractatur causa

nascuntur. dum argumenta uel scripta refutando in plures

uaa causa diducitur quaestiones ut sit principalis eutrum cio

dium iure occiderit Milop incidens ftuter utri insidias

comparariti s

tcti Principales igitur status suntgnumero tres. an sit. quid

sit. quale sit. ut srr coniectura est ut ean patrem occi

derit liosciusa qvln srr finis ut ean minuerit cornelius

maiestatemi qvA-Ln srr qualitas ut ean saturninus iure

necatus siti sed ne forsan moueat. quod praetereo quar- lo

tum statum. quem ilermagoras inuenit. subtilior ratio est

eum non statum sed partem dicere qualitatis quod in eius

expositione monstrabo.

sua nunc dicendum est quo modo status inueniantur in

causa. inueniuntur igitur per intentionemb et depulsio- is

nem. mrmnrrlo est obiectio eius facti quod in iudicium

uenit. mzPvLslo quaedam resistens intentioni ut si di

catur eoccidisti patremz non occidit ex his duabus inter

se concurrentibus uocibus nascitur quaestio. quae dicitur

srrArrvs. quod ibi quasi ad pugnandum actionum acies eo

ordinata consistat sed facile est uidere quid obiecto cri

mini respondeatur. illud facile non est quid debeat in

tendi. utrum factum ut ehominem occidistii an nomen

facti ut ehomicidium fecistii et licet uideatur idem esset

tamen in superiore obiectione si negabitum coniectura es

erit. cum dixerit i non occidiaz in hoc ubi nomen rei in

tenditun potest et finis uideri. ut si dicat enon feci homi

cidinm t 1- quicumque homo an cum innocens occiditur.

quod si non factum obicias sed criminis nomen. negatione

diuersae partis non erit manifestum qui status existat ao

nescias enim quid neget qui ita negat enon feci homici

s

a deducitur li ll 11 incedens r incidentes il ll e magesta

tem b ll lai nunci lii inueniatur at inuenitur b inueniun

turd ll 11 resistens intentioni se rei nomen li in n as quicumqnueegastiito abn qn uimcumoqbiueettbor.lttale

aliquid latere putem homicidinm est enim non cum quicumque

homo sed cum innocens occiditur nocens b ll al negat qui

ita negat lib negat qui ita neget S cor-n flalmius ll

mL

uenit v us

diumt utrum quia nullum hominem iugularitfan quia

tyranni interfectio homicidium non uocetur. est igitur uso

intendendum ipsum illud quod factum est. ut si id nega

uerit aduersarius habeas coniecturam. si eo concesso no

s men criminis excluserit intendas finem. quod si concesso ne

facto factique uocabulo licuisse sibi uel oportuisse facere

dixerit. qualitas in causa uersatur. quae aut de re aut

de actione congrediturz de re ut eMilonine facere licuissett

de actione ean seruo uel addicto tribunos liceat appellarez

lo an habere ignominioso liceat contionems quae species

qualitatis rrkartsLArrlo nominatur. item canere debemus

ne intendamus auditoris officium et sola status qualitas

fiat. nam qui causam cognoscit. propositum habet effi

cere aliquid. id est aut damnare aliquem aut absoluere.

is Auditoris autem sunt genera tria. unum eius. qui ut

secundum aequitatem aliquid statuit et is est perpense

lvnmL aliud eius. qui honestate uel utilitate incerta du

bius alienae sententiae persuasionem inexplicabilis mem

mmArron exspectat tertium genus eius est. qui facti

eo honestatem uel turpitudinem libera aestimatione perpendiL

hunc AnsmMAronuM conuenit nominari. haec igitur

sunt tria causarum genera. quae hypothesi continentun id

est iudicialis deliberatiua et demonstratiua.

Sed cum omnes praedictarum rerum auditores fdw MS

ss bitatio sui deducat officiL quaerendum discrimen est et

proprietas singulorum. nam et iudex. cuius officium est

damnare reum uel absoluere. possessionem dare uel au

ferre. priusquam cognouerit causam. dubitat quo modo

utatur officio. et qui deliberat ambigua mentis opinione

so differtun et laudationis arbiter an rite quis laudetur aesti

manti contemplatione dispensat. sed cum in diuersum

haec distrahantur officia. tum illud maxime discrimen ad

tendimus. quem ad modump temporibus -uarientur. nam

deliberatio futuri tantum temporis continet quaestionem.

at concessa fl ll s intendaslscripsi intellegas fli ll 1 ad

de re fi ll s Milonine scripsi miloni fli ll la auditores li ll

lii alius fl ll ea continetur f ll ea officiob ll eo aesti

mati b ll SS uariantur b n

lAkfPlAllLlS cAPxLLA

leia materiam cAPkLLAld

um ut si deliberet cato an se debeat ne uictorem aspiciat

ille

caesarem trucidare. at uero iudiciale genus tam prae

teriti quam futuri non numquam temporis inuenitur. sed

in praeterito tantum de facto coniectura. ex futuro qua

litas frequenter innascitun ut suo loco promptius assere

tur. laudatiuum etiam genus in praeteritis factis omne

consistit sed a iudiciali genere fine discernitur. nam aliud

est absoluere innocentem aequitatis imperio. aliud laudi

bus prosequi gloriosum insignium contemplatione merito

rum. accedit quod in iudiciali genere ambigit cognitor

in rebus alienis fquisque tam de suis quam etiam de rebus

externisjr in laudatiuo aestimatur auscultat an uera con

gruaque memorenturt licet nouella etiam id contulerint

blandimenta ut suae praedicationis fiat arbiter qui laudatur.

ergo oportet attentius intuerL ne ea. quae auditoris officium

habuerit. intendamus. ut si verri. quod damnandus sit.

edicatur. ille quippe se damnandum non esse respondet

et utrum damnandus sit sola qualitas apparebiL igitur

a facti obiectione nascitur intentio. ut si eidem dicas tSici

liam spoliastip responsum enon fecit coniectura componi

tur. stultum quippe est id. quod in arbitrio manet iudi

cis. aut certum facti nomen. non ipsum crimen intendere

cauendum aeque ne. cum lex ulla uel scriptura in causa

tractatun intentio sumatur ex lege. ut si dicas tlex te

murum uetabat ascendere peregrinumf sed illud potius

dicendum emurum ascendistis ut si negauerit non sit pu

gna de lege. sed de facto. cui accedit lexz si confessus erit

factum. tunc contra legem fecisse uideatur. ceterum si

negate facto fuerit lex uel quaeuis scriptura recitata. su

zi facto Pll de facto b alia carra in a ex factoz in praet.

facto tantum coniectura lialmius ll b asserentur sn com p ll

1o cognitur lt 11 alienis quisque fli alienis in deliberatiuo

uero quisque b m. multo recentioreg in deliberatiuo add. ltm

eest inepta inter-palatioa ilalmius tam om. Plltl le an add.

lialmius le habuerint br 11 damandumll respondit Plil

frespondebit lialmiusj n lS qualitate flalmius ll le affecti

obiectione lt ea certum scripsi certe blf ll ea scripturae

aut lj av confessus erit factum scripsi confessus ex facto gk ll

se negatio ill il uel om. si n superdua p super-lino fli ll

ss

mrvr- - .

m- s -

k Lmnn v lztfl

perflua uidebitur contentio. quando non iuris sed ueritatis

altercatio contineat quaestionem hoc uitio plerique

falsi sunt.

Sed et praeter illos tres. quos status asseruL alios sse

aquattuor uel quinque de scripti qualitate manantes esse

dixerunt. qui licet suas in diuisione causae partes obti- usa

neant. tamen numquam principali loco nascuntun quia nisi

fuerit quod probetury nemo ad probandum recitat legem

uel aliquam soripti formam id autem quod probatur sta

rlo tus est. qui ex primo conflictu semper existit. ceterae

quaestio-fnes controuersiae uel incidentes sunt perhi

bendae.

Sic igitur inueniendi status facilis erit ratio. cum ne- isl

que nomen admissi neque auditoris officium neque legem

lh aut scriptum aliquod ingerimusintentionis loco fquae obici

poteritl itaque talis intentio ehominem occidistii depul

sio enon ioccidilz quaestio ex his oritur tan occideriti

in quo statu erit conincrvna sed cum intentioni ius

facti opposuerit reus. fit qvALrrAs. uta Milone non factum

eo negatur sed de facti iure contentio est. occidisse enim se /

fatebatur clodiumb sed id iure fecisse huic depulsioni

subicitur ratio. quae non una simplexue est. a nam potest

unum atque idem factum propter uarias causas uideri

probabiley ut hoc idem quod insidiatorem occiderat Milo

ea una ratio fuit. alia quod hostem rei publicae et tyrannidis

affectatione suspectum se interemisse memorabat. in qui

bus assertis fit quidem qualitas sed diuersae species eius

erumpunt. nam prima relatiua. altera comparatiua qua

litas fulget. quod si intentioni nonius facti sed negatio

ao nominis opponatun quamuis negatio depulsionis uice di

a

a sunt om filii ll xi sed praeter li n lo ingerimus ad .

f1alm. ll quae flalmius qui S. om. ftb n quae-poterit deleui

le intentio est b n 11is11 ll m fatebatur lib fatebitur S

ea est llalmius sit lflf potest S postli se et del. chr-istius

id affectatione arctius affectione Pli u suspectum scripsi

fl/elL z aa aj succensum liii n m assertis fitb assertisunt

fli assertis est b il ao apponatur fli corr. p ll depulsionis

uice fue liil dicatur lib depulsioni subdicatur li n

los

LSS

me Maurmm oAPuLLAu

catur. tamen non faciet coniecturam quia non factum sed

nomen facti destruitur ut in hoc eadulterii actio sit. cum

repudiata uxore stupratorem qui repudiauerat maritus in

uenit. accusat adulterii reus contra dicit nec factum negat

sed adulterii nomen excludit et quaerit quid sit adulte- s

riuml quod est nurmlrivAn eouruovuusmn igitur con

iectura ipsius facti negatio est. finis non admissi sed nomi

uag nis. idcircoque etiam depulsio ingesti criminis quia cum

libi-i

ibi

facto aliud nomen imponitun imminens obiecto crimini pe

riculum denegatur utin hoc obiectuipocula templi e sacer

dotis domo furatus est sacrilegium fecistil repellit epocula

quidem abstuli sed quia de domo non templo. furtum non

sacrilegium nuncupandumi in quo etiam facti alia quae

dam uidetur esse negatio. non enim hoc ad deorum iniu

riam spectat admissum sed ad dispendium sacerdotis cum is

de domo pocula subtrahantur. hicutraque factum definitione

tractandum. id est et quid sit sacrilegium et quid furtum

nunc de qualitate dicendum. cuius multiplex natura

diuisionem partium primo desideraL ut ea decursa singu

larum proprietas explicetur. qualitas igitur aut de re aut

de actione est. de re cum eius facti quod in iudicium

uenit ratio causaue tractaturt uel cum quid fieri oporteat

disceptatur ut ean iure clodium Milo iugularita uel ean .

domus rllullio restituenda fueriti de actione autem cum

quaeritur an admittenda sit actio et iudicium faciendum

quae pars quoniam iuris aequitate perpenditur recte eam

in species qualitatis subtilius adgregamus. aliter autem

llermagoras. qui quasi constitutionem nouam a qualitate

distinguere et translationem uel praescriptionem uocare

maluerat. sed haec po-isterius qualitas aut futuri tem- so

poris aestimata aut praeteriti. et praeteriti lvklmclAL1s.

lo

mm

is alia gratius alta liii ll lxi uidentur li l le subtrahun

turllalmius 1S dicendum est b lg primali l ss iugularit lir

iugularet li m aliter autem Plermo enes. qui quasi ilalmius

aliam autem flermagoras quasi fit l SS a qualitate S aut

qualitatem lll-t SS praescriptionem so aut futuri t. aestimata aut praetelriitpie.rsectripprtaietoenreimtialbi ut

fut. t. aestimata et praeteriti Sb

Llsnn v Mg

futuri nneormms qvALrrAs in utraque iuris assertio

est. in iuridiciali naturae. in negotiali legis aut consue

tudinis asserta uersantur. iuridicialis autem diuiditur in

absolutam et assumptiuam. AlssoLvrrA est quae factum

sipsum sui natura et iure defendit AssvMPnvA quae

cum in facto ipso nihil probabile repperiat. confugit ad

ipsam causam eamque iustam fut facere deberetj allegatg

ut cum Milo non potest dicere bominem licuisse iugulare. lua

causam occidendi astruxit insidiasb clodianas illinc as

io sumptiuae nomen accepit quia cum absolute factum tueri

non possit. confugit ad causas.

liaec igitur assumptiua partes habet quattuorz rela

tionem remotionem comparationem concessionem. me- iii

LArrlo est cum de facto confessus culpam in eum. quem

is perculit. refert ut in clodium Milo. orestes in matrem.

horatius in sororem. qui idcirco a se perhibuit iugulatam.

quia eius prouocatus iniuria in facinus sit coactus nn- sse

Morlo est cum obiectum crimen in alterum uel in aliud

ab eo. qui percellitun remnuetur. in alium ut rliberius

eo gracchus in Mancinum. qui auctor faciendi foederis fuit.

quod tam senatus quam populus inprobarat. item in tali

causa tlegatus nisi intra triginta dies profectus erit. capite

puniatur. quaestor sumptum legato non dedit tempus

emensum est. accusatus contra dicit et crimen obiectum

ss remouet in quaestoremi in aliud autem remouet. si

morbo tardatus in infortunium suum causam remoueat

tarditatis remouetur uero aut ipsum factum si ad alterius

attinuisse dicitur potestatem. aut causa cum alterius uitio

quid accidisse dicatur. coMPAnArlo est. quam coM- tibi

1 futuri uero b u in utroque b n asertio p n a in iuris

dicialis at n e recipiat 11 n 1 iuste jgl iniustam li uti

deberet deleui S posset lialmius g illic bill lxi con

fessus culpam in eum quem perculit scripsi confesso fcori

fessio Sj culpam in eum qui pertulit fpertulerit se liii fl

lo oratius li ll ts alium llalmius ll aliud habes qui li ll

se profecturus bu ll se tardatus li tardus li n se causa cum

alterius uitio quid accid. f1alm. causam alterius uitio fui

tioqg se qui accidisse liii causa alterius uitii q accidisse b lib

ea compensionem li u

- -.-. ntu-m

lbo MAkPlAMl cAPldLLAld

PnnsAnonnM noui a posterioribus perhiberL non cum

crimini beneficium alterius temporis subrogatur sed cum

factum iure defenditur. ut ex eo aliquid commodi seque

retur. nam si meritum alterius temporis uelut in com

pensationis gratiam memoratur. ad deprecatiuam potius s

admouendum est qualitatem. quae ueniali specie contine

turz haec uero rite se fecisse contendit ut verris illa re

sponsio tmagnoi inquit tdecumas uendidij quod factum

compensat utilitate beneficii. in hac quippe parte facti

confessio est sed immanitatem obiectionis excludit allegatio io

promerendi. at in illa criminis factique una confessio

mea est sed aut ab animo se purgat aut purgatione cessante

aas ad humanitatis miseranda respirat. uerum haec qualitas

uenialis in bina asserta discerniturz purgationem et depre

cationem. nam PvneAmo est. cum confesso facinore is

animum uoluntatemque purgamusz cuius modos tres esse

non dubium id est inprudentiam casum necessitatem in

prudentia est cum a uoto scientiaque nostra aliquid di

mouemus ut i quidam in uenaudo iaculum intorsit fin bes

luam et hominem delitiscentem retibus interemitfz quae eo

pars error dicitur atque ei subduntur ignorauo uinulentia t

obliuio fatuitas dementia cetcraque quae errorem admit

tentis excusant. casus uero culpam euentus exoneraty

ut qui cum uictimis ad diem sacrum non uenit cum occur

rerit fluminis incrementis scelus autem necessitate com- zs

misit qui praecepta ducis insontem hominem iugulauit.

inter quos modos hoc interesL quod inprudentia falliL casus

prohibet. necessitas cogit marmacyrio autem nihil cau

sationis associat sed inb exorandi humilitatem precesque

suspirat. eo

ilfig ceteras quaestionesy quas status dicunt incidentesj

aduertant qui i talium didicerunt. sic ut interius demon

1 cic. vern lll s ao

i compensationibg ill u S decomas li ll m se purgat

chr-istius separatur Pll la inhumanitatis liili l lS demo

uemus lii ac delitescentem bv m diciturp ignorantia b u uinolentis b ll m uenit cum addieddiicliltnara lpitr/1ae

cepta uel rationem talium lialmius u

Lnssn v lal

strationem formet primae uocis ingestio. plerumque enim

secunda uim intentionis incutiet. ut in hoc luiro forti prae

mium quod uoletz qui fortiter fecit petit praemium nuptias

uxoris alienaei in quo qui petit praemium. quia nullum

s putat e diuerso. nihil intendit sed maritus contradictor

intendit. licet secundo loco uideatur assurgere. cui per

depulsionem uir fortis obstabit tamquam petitionem prae

mii quod poposcerat accusanti. praemium iustum esse

contendens. tamquam si factum aliquod iure tueretur.

lo item quaestiones legales. quas tamquam status causis inci- iso

dere memorauL non eadem regula percensentur quippe

quae in secunda conflictatioue prorumpunt. nam prima

qualitati tribuitur. igitur illa intentionis ac depulsionis usa

regula in qualitatis praedicta parte turbatur.

is nunc ro xpwouevov quod graeci dicunt consequen- ecl

ter assumam nam cum intentio et depulsio statum con

stitutionemque signareL si coniectura fuerit. iudicationi

praebebit pariter rationem neque enim est quod possit

ponderari iudicio nisi ipsa negatio. in qualitate uero uel

so fine alio loco. quam status appareL necesse est fconfessal

depulsio facti habeat rationem. quam item accusator infir

met. et uelut secundaria quaestio procreatur per rationem

inpugnationemque rationis hic illud iudicabile potest

uersari idque est quod aestimator iusti ratione perpendat

ss posse in quauis causa et omnis status existere et multae

rationes infirmationesque numerosae perindeque iudica

tionum semina copiosa. rum unum uidelicet factum mul

tiplici ratione defenditur ut rllullius pro Milone quod insi

diatorem et quod hostem publicae quietis occiderit in his

ao igitur ille status potius apparebit quem orator pro utilitate

defensionis sumpserit. illa etiam ratio ex oratoris ple

rumque adstructione colligitur tuncque uelut rationales alii

status emergent ac sic ad probationes scriptura profertur.

1 informet b u s e om. li m conflictetione il ll lS pa

riter iterationem filii lg ponderare liili eo est ut con

fessa b fconfessa deleuij n ea posse uersari idque esse sit

quod carrexi m idque necesse est esse b ll si illa enim b u

SS hac li si liili probationisS n

iu rami-m

lbz Mmrmm cAPnLLAn

me iiinc lvnicArio LrzeALls orietun cuius sunt species

quinque. una est. cum scripto aliquid pluraue ambigua

continentun quae a graecis duqnsobia memoratun ut ex

ccommunione nominis res plerumque confunditur ut est

illud tquidam rAvavM legauit. quo nomine seruum ha- s

buerat admodum pretiosum. uerum ille heres taurum

hoc est houem dedit. quia fecit nomen amphibolum quae

stionemi item ex nominum distinctione per syllabam ut

equidam habuit propinquos duos unum Lesium nomine

aliumque Milesium. heredemque constituens sic locutus m

est inanes nsro MlLSSL qua distinctionis ambage cer

1soa tamen exortum dum heres eesto mia distinguito qui Le

sius dicebaturz alius uero continua nominis iugitate eMile

asa siuma dicit heredem. sunt item modi. quos dialectica

conprehendit astructio. item species scriptionalis est xs

quaestionis. quae ex uerbis et sententia scriptionis emers

git. ut in hoc t peregrinus murum ne ascendat. quidam

obsessa ciuitate conscendit hostemque deiecit. arguiturf

hic reus legis sentential uerbis nititur accusator.

est rfertium quaestionis est genus cum contrariae leges io

utrimque secum colliduntur. ut in illo emas templum fle

A reris ne ingrediaturi item tqui parentibus opem non tu

lerit puniatur. in templo cereris uapulanti matri ingres

sus opem filius tulit. accusaturf facit hic conflictum di

uersitas legum. quarum intcrpretatio colliditur. ut cui po- ei

tius auscultandum sit appareat.

ies quarta de scripto quaestio est. quae dicitur syllogi

smus. cum ex eo quod scriptum est. id quod non est scri

ptum argumentatione colligimus ut in hoc texulem intra

fines deprehensum liceat occidere quidam inuentum exu- ao

lem uerberauit. accusatur. a defensore colligiturl quod

minus permisso sit. fieri licuissei huic insunt modi quat

tuorz a simili. a consequentL a maiore ad minus. a contra

S etb 1 amphibolamf cum et amphibolum ll ii qui

dam p qui f te sententiis b ev descriptio f sed poste

rior i eæpuncta discripto li descriptionalis rb PS id quod

rgm lclest scriptum om. fili ae licuisse arctius debuisse

li

a

x

a Llfimk v lbS

rio. a simili ita ut tquia patris interfector culleo insuitur.

haec poena manere debeat matricidami a consequenti sic

etyrannicidae praemium qui suasit tyranno deponere

dominatum praemium petit. colligit par esse meritunn

s quia reddidit libertatemi a maiore ad minus lisupra dixi

enimj eexulem permittitur iugulare. licet etiam uerberarei

a contrario esi uir fortis meretur praemium. desertor di

gnus est poena i e

Pinitiua superest quaestio de scripti ambiguitate de

re manans cum aliquod uerbum in lege uel testamento dus

bium est et definitione clarescit ut tnocte cum telo depre

bensum liceat occidere. quendam cum fuste nocte depre

hensum magistratus occidit. reus est caedis lege se

quidem tuetur sed telum quid sit inquiriti quod quae

is stionis genus hoc a principalibus statibus differL quia non

de facto unde orta causatio est. sed de scripti tantum de

finitione disquiritur. discutitur igitur ab his legalibus

status principales esse discretos et hos incidentes dici. illos

autem. a quibus causa uascitur. uel constitutiones uel sta

zo tus rectius appellari.

lam nunc decursis constitutionibus controuersias

nnLlnnnArivl ac nnMournAnvr generis uideamus.

nam et causarum ftria genera esse dubium non est et in

omni causa statum debere uersari. licet in deliberatiuo

ea quidam qualitatem negotialem consistere. quod de futuro

deliberatt existimarint. tamen ita qualitas plerumque

censeuda est ut alii quoque status huic generi posse acci

dere non negentur. nunc status in talibus ita reperiri

posse firmamus. ut non ex intentionis depulsione. quem

ao ad modum in conflictibus monstratum est. regulam tenea

mus. quid enim aut quis intendet. uel ordine solito per

1 insinuitur lii s supra dixi enim deleui ll c licet

eum b lS legem li ll lfi horta li so rectius lialmius cer

tus li certiuslf m controuersis lii ac liberat Sl ae

stimarint S ita bv id S ev accidere lib accedere lial

mius as repperirip eo regulam teneamus quid enim

lib regulatimg qui enim ac euidetur totus locus graui uitio la

borare quod tollere nescimusi lialmius

sco

mia

dfif

i v rtr nam

lact MAnriAnr cAPnLLAn .

suasor dissnasorue confligunt. cum alterumb deligere in

astructionibus non uetemuri sed tamen accusatoris partes

dissuasor uidetur arripere qui enim inhonestum uel in

utile illudbquod- dissuadet ostenditt pro certo ipsum uide

tur accusare negotium persuasor uero partes arripit s

defensoris et negotii tractatum qualibet obiectione contras

rietatis absoluit. ex quo et persuasor depellere et dissua

sor intendere memorandi. ac sic conflictione partium

facta status poterit appareret ut in tali causa tcrebro

ad muros exercitu fugiente deliberat imperator utrum to

diruati muros excindi cum dicit. nonne uidetur si fe

cerit accusarL deinde grauiter et seditiose id exercitum

perpessnrumi in quo coniectura fiet de commotionis

euentu. ac mox si dicat euictoriam non uocandam si

z praesidium ciuitatis excinditnra finis accessit. definiendum ls

uaa quippe qualis status moenium uictoriam faciat celebrari.

tunc si dissuasor addat esine consilio senatus id fieri non

deberea praescriptio etiam uidetur accedere certum est

igitur et intentionem dissnasori iure assignari et delibera

tiui cunctos status promptius apparere sciendum tamen zo

ne dissuasor uelut sententiam dicens prohibeat tamquam

iudex. cum eius officium hoc sit ne faciat persuadere in

honestae rei uel inutilis ratione monstrata.

aes lam nunc in nnMonsrrnAtrlvo quem ad modum status

emergat non est facile memoratu idcirco. quia non statim es

laudem uituperatio consectatun ut quisquis laudabilis non

est uituperabilis habeaturi uel contra qui uituperatione ca

ruerit laudibus fastigetuu utsi laudandus ex eo quis dicatur

quia homicidium non commisit. est ergo medium fnomenl

quod priuationem placuit memorarL propterea quia qui se

laude lpriuatnr non confestim uituperationi permittitur uel

1 diligere bib 1 dissuasor intendere et persuasor de

pellere bb persuasor intendere et dissuasor depellere li per

suasor depellere et dissuasor depellere li corr. lialmius ll

1o post diruat edit. muros b le aceusare liilil rlg iuris bt

iuri li 1 iure km assignati flalmius signari liii delibe

ratinjs liili ea uel codezc grotii uelut liii Sg nomen de

leui Sl uituperatione li

mfi r- - n -

Linuu v ms

contra. sic tamen status demonstratiui generis apparety

cum laudatorem uituperatoremque constitues. et uitupe

ratori accusatoris intentionem. laudatori defensoris partes

adiunxeris aut illud subtilius conformatun ut auditor

s inter laudem uituperationemqueklibratus uelut aduersantis

loco ponatur. non enim. antequam laudandum quemquam

laudabilem demonstraria iam illi talis intentio est. ut lau

dabilem nondum credat. aduersum q am intentionem

laudatori fcertamen est uel uituperatorL icet in superiori

io astructione quidam conilictus euidens approbetun ut cum

alius quempiam laudat et alter accusaL uticatonem rllullius

laudans et duobus uoluminibus caesar accusans ex quo

colligitur omnium causarum genera statibus percensenda.

lioc reperto naturam causae discutiesy quae aut sim- teo

is plici aut duplici quaestione aut multiplici continetur. et

simplex est cum unum quid in tota actione disquiritun ut isse

clodium Milone iure necauerit. illud uero quod per iu- i

dicationem posteriore loco disquiritur uter utrib insidias

comparariL non est singulare sed iunctum ex duplici cou

zoiecturæ quam Sraeci dvrmarnropiav nominantz sed in

cidens quaestio genus causae facere non potest. duplex

tum ex rebus fit ut pro caelio de auro et de ueneno. tum

collatione ut pro lloscio. filiusne patrem an inimici iugu

lauerint. multiplex uero ex pluribus quaestionibus causa

es consistit. ut repetundarum omnes verrinae. et pro Scauro

de llostaris nece de Arinis uxore et de decimis tribus

exquiritur.

llehinc nvcrvs causae inspiciendus est. ductus au- ito

tem est agendi per totam causam tenor sub aliqua figura

so seruatus sunt autem ductus quinquez simplex subtilis

figuratus oblicus mixtus. simplex est cum non aliud est

1 sic b hic Plt ll g cum a con lt a partem b l s ad

uersantis scripsi aduersarii lialmius aduersanti ea l 1 de

monstraueris b iam illi llalmius non illi llli nam illi cod.

grotii ll 1o utque alius lil ll 11 laudet b n accuset b n

11 milon li milo anne b negauerit b eo anticatiglorian

Sl anticatigorian li ea tunc li ea de add.f1almius SS in

spiciendus b spiciendus b speciendus lt n

in

me MAMLAM cAPnLLAn

in agentis consilio aliud in uerbis. ut si bene meritum

laudes ac noxium accuses. subtilis cum aliud uult animus

aliud agit oratio ut equidam abdicat filium quod amicos

non habeat hic non uere abdicat sed ut amicos habeat

terret. figuratus est. cum aperte quid dicere prohibet

uerecundia propter obscena et significatione alia atque

integumentis uestita monstrantur. oblicus est. cum metus

impedit aliquid dicere libere et per quosdam fandi cuni

culos obicienda monstramus ut in hoc etyrannus qui sub

abolitione tyrannidem posuerat. fortiter fecit. petit prae

mii nomine armorum arcisque custodiam magistratus

contra dicunti mixtus autem ex utroque componitur cum

et pudor et metus impedit libertatem ut ityrannusy qui

duos filios habuit. quorum uni uxor. in qua infamis fuit.

cuius maritus se suspendit. cogit alterum filium eam du

cere. contra diciti hic non incestum libere nec tyran

nidem potest abicere hi sunt ductus artificiose tractandi

et per totam orationem subtiliter diffundendi qui a co

mra lore hoc separantur quod color in- una tantum parte. du

in

ua .

ctus in tota causa seruatur.

liuctus reperitur ex causatiuo litis hoc est ex re. quae

controuersiam facit. quae aut praeteriti temporis est ut

ean Aiacem vlixes occiderita quae ductum simplicem tenet.

aut si praesentis uel futuri temporis fuerit. omnes ductus

admittit. ergo ductus de consilio nascitun consilium ex

causatiuo litis exoritur. causatiuum esta quod facit dubi

tationem. ut in illo tyranni causatiuum litis est quod ty

rannus fcustodiam et arcis postulat et armorum ductum

seruatum testatur prima Philippica. quae mira subtilitate

dominatum Antonii latenter insimulat ut omnia dicens nihil

aspere dixisse uideatur.

l-lis omnibus conquisitis argumenta uidenda sunt.

quibus ad quaestionis ambiguum fides ualeat adhiberi.

fides autem tribus fit modisz conciliando docendo permo

d ratio li 1 monstrantur flalmius monstratur big

S fundi fili s abicienda me corr.p 1o petit om. Sl

lS a om. liili u m repperiturlt n ea uxileslt n id causati

uum litis est b si consiliando bu

eo

ss

so

Lmnn v m

uendo. illa prior ethica. sequens apodiclica. tertia pathe

lica nominatur. conciliationeb licet in tota causa uti con

ueniat. tamen in principiis uberius insistendum et in com

mouendo maxime uigere debet epilogus docere autem

a prae ceteris debet ipsa narratio. quamuis diluendis quae

stionibus obiciendisque criminibus non dissimilis operetur

astructio. nunc de argumentis incipiam

AnavMmPrvM est oratioy quae rei dubiae fidem facit. tu

res dubia est intentio et depulsio uel ratio et infirmatio

lo rationis cum enim obieceris ioccidistit ut doceas. argu

mentatione firmatione uteris. maxime cum negatur. etiam

ipsum cnon occidit exigit argumentum. licet ad faciendam

fidem etiam illa quae inartificialia nominantun debeant

adhiberi ut tabulae testimonia quaestiones. quae post dis

1s cutienda seruabo. nunc argumenta tractentun quae aut isse

in negotio de quo agitur posita sunt. aut illud attingunt.

in ipso tum totum. tum pars eius. tum nota. quam graeci

erunoltoeriav dicuntz attingunt uero negotium. quae ad id

relatiuorum ratione ducuntur. et sunt numero tredecimz

eo a coniugatis a genere a forma uel specie a simili a diffe

renti a contrario a coniunctis ab antecedentibus a conse

quentibus a repugnantibus a causis ab effectis a compa

ratione cuius sunt partes maiora minora paria. apparet

in omnibus relatiuam inesse rationem nam coniugatum

ea alterum alteri nominatur. et genus et species ad se rela

tiua fiunt ipsum etiam simile alicuius assimile est. et

omnes loci argumentorum non ex se sed ex alio nomen

accipiunt. i

igitur totum. quod dubium discutitur. definiri primi- ita

S - p. MSS. e cf. cassiod de dialect. in capite de topicis 1

p. su sq. ed. Saret

S oratio lialmius ratio Pll lo argumentatione firma

tione uteris fuet firmatione eius uterisb llalmius argumenta

tione firmationeius P argumentatione firmationem fadd. uis rj

li lS inarteficialia li le ducuntur lir dicuntur li ll

eo adiferenti S fl ea affectis li ea sunt partes tres b ll

flo relatiua r-relata lili ea quo gratius

i i utrum

lbS MAnrmAM cAPnLLAn

tus oportebit et sic argumenta tractari hoc modo. sit res

dubia eutrum utilis eloquentia uideaturi eloquentiaa

totum est. in toto igitur definiendum sic teloquenti

est bene dicendi scientia. bene dicere autem utile estz

utilis igitur eloquentiai cui loco tractando subsidio est s

llialectica. quam nuper audistis. per quam cognitum puto

quid sit genus quid species uel differentia proprium acci

dens ceteraque quae eius praecepta tenuerunt. tamen haec

ut potero breuiter strictimque percurram.

me ennvs est igitur ad multas species differentiasque lo

notio pertinens. ut animaL quod refertur ad hominem pe

cudem auem piscem ceteraque. quae non tantum numero

sed etiam specie disparantun quod alia aeria. alia aquatilia

terrenaque. alia ratio-fnabilia alia rationis expertia. quae

sub uno nomine collecta cum fuerint nomine generis ap- is

liii pellantur. sPnoms est quae a genere pendens alia con

tinet numero tantum modo disgregata. ut ibomoy continet

et llemosthenem et ciceronem. quibus una species est sed

us numero distant. nmrmznumm uero est sufficiens quae

stioni discretio. ut si quaeratur inter hominem leonemque io

quid intersit respondeatur quod homo mitis. leo ferus sitj

y quod quidem nec bominem a milibus ceterisp nec leonem

ita a feris aliis distinguit animalibus PltoPmvM est quod

rem aliquam ab omnium communione disicernit ut risus

iso hoc enim non est homini commune cum ceteris Acclnnns si

est quod in aliquo positum nec pars eius est nec separari

ab eodem potest. ut per se possit existere ut color in cor

ztsl pore. in animo disciplina A PAltrm uero argumentum non

ad totum probandum dicitur sed ad aliquam partem. quae

continet quaestionem nec enim probata pars totum pro- eo

bat. ut puta si oculus uidet non ideo totum corpus uidet

fcum refutetur totum uidere corpusl sed dialecticus

iste tractatus est. nunc quem ad modum argumentum a

1 argumentum b tractari nalmius tractare liil l

fl eloquentia totum - definiendum est fsst om. lii sic om. lii l

xi post est add. et li ll 11 pecudem 11 pecodem ea ll m autem

bf lii expertab ea distingitg ea imo li anima r se aliquam scripsi aaldiarmefmliallil asmelicn um

- corpus deleui n SS quem S quae li ll v

m . i i

Lmen v wg

parte ad partem sumatur ostendam tsi pedes si brachia

tueri debemus utique oculos diligentius asseruarel cuius

argumenti loco incurrere aliquando et alius potest. qui a

maiore ad minus dicitur. nec tamen ideo principalis me

s argumenti ratio perturbatun quia geminari aliquando ar

gumenta natura permittit. hoc paene contingere et in

figuris solet. de quibus postea nobis erit dicendum fit esse

non numquam et liinj hoc modo a partibus argumentum

cum inducta partitione et propositis partibus pluribus ce

lo teris refutatis aliquam concludimus partem in qua sit

quaestio constituta ut si dicas eequum hunc. quem habes.

aut emisti aut dono accepisti aut natus est domi aut fura

tus es. non autem emisti nec dono tibi datus est neque

natus est domiz furatus es igituri a non uel nrrMo- asa

1sLoe1A. ut Sraeci dicunt. sumimus argumentum sic tsi

consul est qui consulit rei publicae. quid aliud rllullius

fecit cum adfecit supplicio coniuratosP quo in loco ori

ginem uocabuli tantum oportet attendere. ab his uero est

quae negotium uidentur attingere. argumenta ducuntur

eo hoc modoz primum a comveArls cum uno nomine pro

posito principali per eius deriuationem casu aut tempore

commutato aliquid adprobamus ut esi pietas nirtus est.

quod pie factum est laudari oportetl constat enim lau

dabilem esse uirtutem. quiilocus a superiore hoc differt

es quia aliud est unde nomen inpositum fuerit perscrularL

aliud per cognationem uerbi ab alio deflexi argumenti uim

sumere a esumnis autem. cum quod in toto ualet ad asa

speciem fquoque deducitur. ut. si uarium et mutabile

quiddam est femina. nido etiam uaria mutabilisque uidea- me

ao tur possitque ex amore in odium commutari. hac ratione

illud ciceronis astruitur vnam cum omnium prouinciarum

sociorumque rationem diligenter habere debeatis tum

Sl verr. ll s g

i

xi ducitur rb ll s aliquando scripsi aliquanta fli ll fi paene

f eli sepe r l S in deL ilalmius u a om. f ll rz accipisti

fi l la est f l lb dicitur li n le dicuntur f ll eo quo b

quae ff quem uel quando llalmius u zl diriuatione li ll

ea commutati f ea cognitionem fl ll

leo MAkrflAltll cAPldLiLnAaSni-r-sww

praecipue Siciliae.iudices1. hunc locum ille a toto uidetur

imitari. sed interest illud quod in illo definitione. bic ab

ipsa ratione qua genus est argumenta ducuntur. et quod

in genere totum est.y quod totum diuisione perit. genus

ess manet etiam partibus distributum An sPnclll uel A s

PonMA ducitur argumeutum. ut fidem generali faciat

quaestioni ut cicero in Pbilippicis equid tam proprie cae

saris actum est quam lexP actum enim genus est. quod

ab specie id est lege lata a caesare conprobatum est.

quod item confirmat a similibus equaere acta flracchL lo

aer leges Semproniae proferentur. quaere Sullae. corneliael

a simili per se ut eut lielena ffroianis sic ciuibus belli

semen tu fuistii item 1ut saepe homines aegri morbo

graui cum aestu febrique iactanturs et cetera. buic dissi

militudo contraria est. quae a cicerone mrrnunurm la

nominatur. quae res inter se diuersas non aduersas

ostendit. cuius cicero ponit exemplum in verrem esed tu

idem fecisse eris existimandus. si eodem consilio fecistii

hoc et in personis ostenditur et in rebus et in tempore et

in locis et aliis. quae nunc memorare longissimum est. eo

aes a communio ut uita et mors. 1- quae ex quibus rferen

tius sic

enam si illum obiurges uitae qui auxilium tulit.

quid facies illi. qui dederit damnum aut malumP

1 et to PhiL 1 s lS n ia PhiL n s ss n ia in est. r

sseSlAndn11s 1r.llonp.sll ac 11 secundum verr. lll t s aut

1 quid-actum add. Aalmius S est quam lex an cicero

habet ecquid est quod tam proprie dici possit actum eiusy

qui togatus in re publica cum potestate imperioque uersatus

sit quam lexP 11 proferunturk ll syllae liil li per se

om.b n ut add. flalmius n elena liii la sementum fpro

us.ittauei mliors lltg hoqcuaeet peexrsqouniibsusbuterrenmtiuustSolmt. elPxlfqaudidb.us11 te

rentius bz ita suppleuit flalmius ut uita et mors aliaeque res

discrepantes sibimet opponuntur ll a-z post sic add. ait r n

ea si illum l si ut illum Plf m malum cicero an malumP

cicero in tertio Philippicarum contra Antonium e contrario

argumentatur dicens p ll

Linnn v f 1a1

cicero esi ille consul fustuarinm merueriL legiones quidy jgsa

quae consulem reliqueruntii a conivncris autem fides sse

petitum cum quae singula infirma sunt. ea coniuncta uim

ueritatis assumunt ut equid si accedit ut tennis antea fue

s risi quid si ut auarusi quid si ut audaxi quid si ut cius

qui occisus est inimicusil singula haec quia non sufficiunty

idcirco congregata ponuntur. An anrncnnnnrrlcvs teo

ut cicero ecum ille non dubitanerit aperire quid cogitaritg

uos potestis dubitare quid feceritij praecessit enim prae

1odictio. ubi est argumentum secutum est factum. unde

est quaestio. a consnqvnnrlnvs uero conuersim. ut est

quaestio in antecedentibus sit. argumentum in sequenti

busy ut si hoc secutumlest. illud praecesserit ut tsi pepe

rit cum uiro concubuiti exemplum de verrinis tsi finem

is edicto praetoris adferunt kalendae lanuariae. cur non ini

tium quoque nascitur a kalendis lanuariis ij a nnPvenAn- sea

rrlnvs argumentnun cumostenditnr duo sibi cohaerere

non posset uerbi causa ut et parasitus quis sit et ridicu

lus non sitt quae per negatlonem simul esse non posse

eo praedicantur hoc modo enon et parasitus est flnatho et

ridiculus non est eius loci exemplum est in re magis

ipsa quam forma uerborum eis igitur non modo a te pe

riculo fliberatus sed etiam honore amplissimo ornatus

arguitur domi suae te interficere uoluissei et in corne- moa

asliana prima repugnare dicit ut ediuisoresy quos honoris

sui ministros esse uolueraL lege ambitus uellet affligerel

cAvsAnvM locus late patet et multa disputatione tractatur. ies

sed nunc formam eius satis fuerit demonstrare sub hoc

1 Phil. lll s lii ti p. liosm Am. s SS S p. Mil. s id u

lxi vei-n ls los ea p. beiofa s la es fragm. at or.

a infirmata bu n at ut quid si b ut quid sit li u s sit lt li

fi singula autem br quia rb quae Pli S sicut add. p n

cogitarit rli cogitaret li lS quid li eo praedicantur p

praedicuntur liii ll gnato li u al huius b ll ea post uerbo

rum add. ut cicero dicit l n ea liberatus om. lll ll ad cor

neliana llalmius cornelia lib ac uoluerit b li as AcAvSlS antaes ccaiudistar11um addh.onPoreu lib

uam-unus cArnLLA 1 1

ASM

ASS

ies

wg MmrlAm cAPnLLAu

exemplo esed cum ob tua decreta ob iudiciai ob imperia

dabantur. non est ita quaerendum cuius manu numera

rentur. sed cuius iniuriab cogerentur t sic et vergilius

emene fugisls Ats numeris fit argumentum. cum in

causa dubitatio est. ut fatum probetur ex eo. quod homi

nes etiam-v inuiti seruabantur in uita. fatum enim est

causa uel uitae uel mortisz illa uero effecta sunt fatis ui

uere posse uel mori cicero hinc probat tAuli liirtii uita

populo cara est. quod ei populus plauditi hoc est vergilii

edegeneres animos timor arguiti nam timor est causa

ut degener sit animus quod timoris effectum est. a ooM

PAltAlllloblli MAloltvM equis dubitet a Siculis petisse pe

cuniam verrem cum a Marco octauio Liguri postularitii

vergilius

lu potes unanimos armare in proelia fratres

ex hoc utique probat et alienos posse. quod minus est.

illerentius tnam qui mentiri aut fallere instituerit patrem

faut audiebatl tanto magis audebit ceterosi a MmoltvM

coMPAuArlomz ut ePublius Scipio pontifex maximus llli

me berium cracchum mediocriter labefactantem statum rei

elglf

publicae priuatus interfeciti deinde iungit quaestionem

ubi gradus est quidam tcatilinam orbem terrae caede

atque incendiis uastare cupientem nos consules perfere

musts ex hoc rPerentius loco illud ehic paruae consuetu

dinis causa huius mortem tam fert familiariteri a PAmvM

coMPAuArlonn cicero tet si non minus iucundi atque

1 vera 11 s eo xi Aen. llli Slzi n S secund. cic.Phil.

1 g 11 11 io Aen.1111 ia n ie see. oic.verr. 1 s iar u is Aen.

vu aas ll 11 Adelpb. ad Andn l 1. SS id 1om1.. ceaot. llllSs aea om. cat. l s S

a munerantur b ll S uirgilius r u xt affectis li n s factum

lil e factum li S aula Pl uitambli g curae b sic

et illud vergilii lialmius ll lo degenere li lS ligore li li ll

postularet li n lii alienus li ll 11 falli bill ll insuerit libri

ferentii ll patrem aut audebit tanto magis audebit ceteros

alt n 1S animorum Plr lj ea gradus llalmius modus ne ll

quondam r eatillinam li ea cupientem nos cons. perfe

remus b cupientem nos iudices per-feremus m c. m c. P.

me m terrentiuslf se iocundilf

t i - arma-qm

/

ls l

mv -

s lvi

l Lllililt v les

illustres sunt ei dies. quibus conseruamun quam illi qui

bus nascimuri et in Pisonem tnihil interest utrum ipse

consul improbis contionibus. perniciosis legibus rem pu

blicam uexet an alios uexare patiaturi

s fiis igitur breuiter demonstratis illay quae non exco- rss

gitantur ab oratore sed a causa aut a reis suggeruntum

in tribus ut diximus rebus posita suntz in scriptura ut

tabularum. in auctoritate ut testium. in necessitate ut tor

mentorum Alsl scmrro argumentum petitur cum ad eas

io dubiae rei probationem uel cliirographum uel testamen

tum uel transactionis tabulae recitantur ceteraque huius

modL quae ita nota sunt ut exempla de oratione non quae

rant. Als AvcrromrrArrrj uero ut eAfricanum dixisse iure soo

caesum esse rPiberium tlracchumh aut cum testimonium

is quo ueritas nudetur adfertur ut tflnaeum Pompeium de

misso frumento celeriter testem nobis orator induciti

auctoritas igitur aut iudicantis aut testis est. huic parti wg a

adiunguntur oracula ceteraque id genus qnsosssiras sol

uero dat fidem ex tormentis aut somno aut furore aut

eo uinolentia. quae uocem alicuius rei extorquet inuitis. quae

omnia cum ad coniecturam n causa persona facto id est

ipso testimonio uel confessione uel scripto capiunt fidem

uel amittunt. nam et causa dicentis adtenditur et per

sona tractatur et ipsius scripturae secum aut cum causa

ss qualitas comparatur. -

Sequitur ut ad ea quae conciliant aut permouent au- sog

ditoresj intentionem suam flectat assertor. quoniam ad

fidem faciendam haec quoque pertinere praedicimus. con

e s lo lii cf. cic. de om. 11 g lofi

1 illostres li illiustres mur quam illi eæ cicer-one sruppleuhiiti afrcftiuus lhniebuisntceornesferuian

teresse lt interea f ll g a scripto b 11 uel add.11almiue ut

li modi om. filil el facto id est ipso f facto adduntur

id est ipso fli fsed b sine id estbz deleto adduntur lacunam

indicauit fab/lius ita supplens quae omnia cum ad coniectu

ram ladplicantury ex causa etc. ea nam et f nam nec

ff id concilient fl permouerif

11 ik

lai MAlirrlAnl cAPliLLAlS

ciliantur igitur animi tum personae tum . rei dignitate

personae aut auditoris aut rei uel ipsius oratoris aut ad-1

uersarii. auditoris sic tut. qualem te antea populo no

mano praebuistL cum huic eidem quaestioni index prae

esses. talem te nobis et populo ilomano lioc tempore im- s

pertiast rei uero. ut pro beiotaro equem ornare antea

cuncto cum senatu solebam pro perpetuis eius in nostram

sos rem publicam meritisi oratoris uero. cum de se non

superbe sed moderate loquitur. quale illud est tcum quae

stor in Sicilia fuissem. iudices. itaque ex ea prouincia lo

decessissem1 ut Siculis omnibus iucundum diutumamque

memoriam quaesturae nominisgne mei relinquerem

factumst ut cum summum in ueteribus patroni-s multis

tum non nullum etiam in me praesidium suis fortzmis .

constitutum arbitrarenturi sed haec plenius in exordio- li

rum praeceptis edisseram ab aduersarii uero persona

conciliatio tit dum illius iniquitate aut arrogantia demon

strata nostra modestia commendatur. sed haec posterius

in principiis. quoniam nunc non orationis partes sed di

cendi formas et faciendae fidei species numeramus. quo eo

loco patheticae quoque dictionis attendimus facultatem cuius

uis uel in communibus locis uel in epilogis maxime conti

netur. ne primordia quidem apud ueteres hac animorum

permotione caruere. quod tunc demonstrabitur cum ordien

meo di praecepta tractabimus interim generatim quibus men- ei

tes affectibus incitentur nulla partium detinitione signabo.

sos commouentur igitur auditores aut miseratione aut

odio aut inuidia aut metu aut spe aut ira ceterisque simi

libus. miseratione cum calamitates alicuius magno do

lore tractamus. cum iniquitatem temporis uel periculiao

magnitudinem men1oramus. ut in septima verrinarum

S -oic. p. kosm Am. s 11 ll ti s e lll g diu. in caeci s z

11 omnibus iir di. m. q. nom. m. li P. vil c. S. .L vl

pa. mult. mm en L P. lin SP. o. Ak. gh 11 fit om.

liilil ll lg quoniam Atalmius quamquam sn ll m patpathe

tice lii nepatheticae S ea ne flalmius neme li me fadtL

s. l. neuej lt mea b n ev commouent gi ll

mittit-j r - . . k s

Llmau v

tpatres hi. quos uidetisy iudiees. iacebuni in limine prima

matresque miserae pernoctabanl ante ostium carceris ab

extremo conspectu liberum exclusae. quae nihil aliud

orabant nisi ut filiorum suorum postremum spiritum ore

sexcipere licereii ab odio cum aduersarii factum uel

uiris bonis uel iudicibus ostenditur execrandum. ut cum

iudicum corruptio docetur a verre iactari. item ecum in

auaritia scelere periurio uos sui similes esse arbitraturi

inuidia est quae quodam liuore inficit auditores ut est

1o equod ad tuam ipsius amicitiam ceterorumque hominum

magnorum atque nobilium faciliorem auditum istius habet

nequitia et audacia quam cuiusquam nostrum uirtus et

integritasi item eistum rebus omnibus undique ereptis

impune eludentem circumfluere et abundarei fpotestqui

is dem et illa res auditorum mentes incendere ut si alicuius

exaggeres tyrannicum spiritum aut potentiam non feren

dam. metum uero excitaris uel propriis uel communi- sos

bus periculis propriis ut ehoc est iudicium in quo uos de

rec. populus llomanus de uobis iudicabiti communibus

eo autem ut est euideor mihi uidere hanc urbem lucem orbis

terrarum arcem omnium gentium subito uno incendio

concidentemi spe quoque animi perturbanturj cum be

neficia aut obsequia promittuntuiy ut cum fidem Milonis

Pompeio pollicetur et ecaelii in omni uita seruitium ob

zs strictum uobis ac liberis uestris habebitisi ira etiam ue

hementer animos turbat. ut cum exaggerat rliullius etiam

exclamat in curia sedere socios catilinae to dii inmortalesi y

1 v s 11S 1 cic. verr. Act. 1 s m lo vena lll s 1 f

lS ibid. s g l 1S verr. Act. l s llli eo in oatiL llli s 11 l

m secundL or. p. oaeL s so ll m oatiL 1 s o

1 patres hii quos ui PllA fia lii L L. p. m. a. q. m.

p. an. os. can adi eous LL. flL lib ex. qz nihil. a. o.

te lib nihil n P S. post sp o fc lii ex. L. ea iudices

om. libri cic. limine primo suppL 11alm. limine ipsotpalimpm

l/tzL l/errinarum limine relL codd. cic. li metum li metu bb excitat-is scripsSi eaxrcbiittarreitulriblibri ecoic.ue

dere 11 n id perturbat b ll m odii inmort. v. filii et S. q.

lin P. nan in qua urbz uiuimus hichics lh 1. nump. c. Sft

ill

les MAli/PlAMl SAPSLLAS

ubinam gentium sumusf quam rem publicam habemusi

in qua urbe uiuimusf hic. hic sunt nostro in numeroy p.c.1

similes alii permiscentur affectus qui cum ad persuaden

dum plurimum ualeant. extra causam tamen sunt nec ap

parere in oratore manifestius debent. ne insidiis iudicem s

caperey non ratione ducere uideatur.

soc flis igitur ad fidem faciendam prudenter inuentis

ordo rerum est sociandus. quae pars nlSPoSlrrlo uocita

tur. qua quid dicendum quoue loco. quid penitus omitten

dum. quo modo etiam et quando et ubi prudenter inspi- lo

cimus. duplex igitur huius partis est ratio. aut enim

naturalis est ordo aut oratoris artificio comparaturz natu

ralis cum post principium narratio partitio propositio

argumentatio conclusio epilogusque consequiturz artificio

oratoris cum per membra orationis quae dicenda sunt ls

digerimus et hoc ex causae utilitate non ex temporis

serie coaptanius ut pro Milone factum. cum quaestiones

quasdam ante narrationem ut praeiudicia refutaret indu

xity quod non ex ordine naturae sed ex causae utilitate

mutauitz et pro cornelio primo refutata sunt crimina. eo

quae secuta sunt tribunatum. post ad ipsum tribunatum

recursus est factus. quae dispositio artificialis ut diximus

sov nominatur. in verrem autem naturalem temporum ordi

nem tenuit. ut primum quaesturam tum legationem. deinde

duas ei praeturas obiceret seruata temporum ratione ss

quam. nisi causae repugnet utilitas necessario perseque

mur. at ubi maiora quaeque potissimum et inuidiosiora

purganda sunt. ab his sumitur refutationis exordium. ut

pro cluentio coniecturae partibus expeditis ad praescri

ptionem legis accessit ordine uidelicet commutato. ne si ao

cluentium legis adsertione defendereL fugere causam dif

zssa fidentia uideretur. i

bos liuabus his officii partibus absolutis uLocvrrioms

fi ducere fli deducere r S qua fi quia f n g poeni

tus f 11 cooptamus flfl eo prima fl n ea ei b et

fli ao commutatio filil Sl defenderet et fi

www-w - w -

x x

/

Lrenn v liii

cura est intimanda quae cum constet in singulorum anim

aduersione uerborum. hoc ab eloquentiae nomine sepas

ratur quod illa totius operis foratorii uirtus est. haec pars

habetur officii. cuius cicero duo quasi fundamenta. duo

s dicit esse fastigia fundamenta Latine-loqui planeque

diceret quorum unum flrammatice loquente didicistis

cum eius uobis insinuata subtilitas est. fastigia uero sunt

copiose ornateque dicere quod non ingenii sed laboris est

maximi exercitationis etiam diuturnae. qua non solum

w uberior sed illustrior quoque facultas adquiritur.

liuius rei duplex ratio estz una qua in singulis uer- soc

bis lumen appareat. altera ut dignitas eloquendi copula

tionis ipsius decore serueturb in singulis uero uerbis

aut proprium aut translatum mutuatumque conquiritur.

is propria sunt uetusta praecipue nam cum et proceres

uel nescirent haec dicendi ornamenta uel appetere non

auderent. propriis utebanturu sed quia uerborum uetc

rum iam exoleuit usus. non sunt andacius usurpanda illa.

quae cum aetate mutata sunt. itaque ALvcmAm et cnn

zo mtrvM et cAPnnArvM similiaque praetereuntes utemur

his. quae consuetudo recipiet nec tamen sordidis nisi cum

rei sententiaeque uis exigit. ut cum cicero uolens crude

litatis inuidiam facere ait egurgulionibus exsectis relique

runts et euirgis plebem ftomanum conciderei nec inde

ss core vergilius uitandae humilitatis aucupio Lrormos pro

Lvonnms ait. quod si sua res propria uerba non ha- sic

beat. nouanda sunt aut alienis utendum nouantur autem

duobus modis uerba aut quadam fictioue. aut declinatione

praesumptan aut duorum quae usitata sint coniunctione

ao composita. finguntur maxime cum transferimus. ut qui

ea p. runio 1o. m u at vena 1 s m u ea Aen. 1 reo

e grammatica b 1 est om. S S set d sunt orna

teque btl n m apparet b ll lS uerbis flalmius rebus me n

1s cum et P et cum lt tum cum b eo ca erratum me

corr. p n praeterientes lillll u aa ut om. p l ss lychinos

lt se sunt r

ies MAmlAm cAPmLLAu

noldmwc nvALrrArms esse dixerunt. quod nomen

mea numquam fuerat in Latinis. quo et auribus temperandum

bll

big

et insolentia fugienda. quam uitans cicero soterem sal

uatorem noluit nominare sed ait equi salutem deditt illud

enim nimis insolens uidebatur. deriuatione quoque tiunt

uerba. quae grammatici PAnAaoeA nominarunt. ut dici

mus tllorea rurar et ecampique ingentes ossibus albenti

quod satis crispa ilexione horatius albicant dicit his

plerumque Poetice utitur licet rllullius tgrandiferas posses

sioness dicat et egrandiloquos oratoresi

lluic diligentiae suhiungitur rkAnsLAronvM cura

vmusonvM cum res aut sua non inuenit uerba aut cum

uolumus splendidius aliquid explicari ergo aut inopiae

aut decoris causa transferunturz inopiae cum dicimus

egemmare uitems et tluxuriare segetess laetasque per

hibemus desunt enim propria et commoditati sunt

ascita. decoris uero ut ebellum subito exarsiti cum po

tuerit dici extitit. et item possumus ab omnibus sen

sibus mutuari ut ab oculis eluce libertatis et odore legumt

et tsilent leges inter armat et a gustu to nomen dulce

libertatisi uerum non debet haec translatorum alieno

rumque uerborum adfectatio sine moderatione captari.

nec longe petita debent esse translata ut si dicas fluxu

riosam charybdimi uitandum quoque ne turpis sit simi

litudinis usurpatioy ut si dicas tcastratam Africani morte

rem puhlicami aut ealodium stercus senatusi in hoc

1 cic. Acad. 1 s ib i vena ll s lati 1 vergz Aen. 1

ego et xu se 11 s carm. 1A. i n e Phil. n s 1o1 u 1o om.

s ill lfusm v s ea le om. vern vg leo eo p. Mil. s 1o.

vena v s les ll ea ex cic. de orat. 111 s liii

ly nolormrmc l1almius poeoteta gh a quo modo

et b i sedb etk a diriuatione li g poetice ohristius

grammatice llli 1o grandilocos Sl 111 transferuntur b

transferre gk lS commoditati sunt nalmius commodatius li

fsed a ead. m. in i car-rj commodatus 11 associntab lg odor Slf eo loi ifncgoemrmoadsaunmtus icdorrl.ujxo

iosum bl

1o

eo

ei

wisi-we tur-ar v- - -

p

Lmun v ies

genere transferendi etiam allegoriam poetae praecipue

nexuerunt et cicero ecum ldicitj senatum a guberna

culis deiecisses. populum liomanum e naui exturbasses.

ipse archipirata cum grege praedonum impurissimo ple

s nissimis uelis nauigaresi et in Pisonem tut qui in ma

ximis tempestatibus ac fluctibus rei publicae nauem gu

bernassem saluamque in portu collocassem. frontis tuae

nubeculam et collegae tui contaminatum spiritum perti

mesceremis usurpatis ergo haec simul pluribus uerbis ima

lo elocutus est. quae suis fortasse angu-jstius aut humilius

dicereti item translata quodam modo sunt. quae aut ex

parte totum aut ex toto partem aut ex uno plures mon-v

strant aut ex pluribus singula ex parte totum ut cin

puppim feritp aut eme isdem parietibus tuto esse tecuma

is pro eeadem domoi hunc tropum metonymian gramma

tici memorarunt. catachresin etiam SraecL quam nos

l abusionem dicimus ut cum perhibemus cnaturam deorumi

pro isubstantiai in coniunctis uero uerbis orationisque aia

contextu seruanda sunt haec ut constructio coagmentata

eo et conclusio perfecta proueniat et quodam scbemate dictio

uenustetur.

lam coMPoSlPloMS praecepta percurram. cuius bill

uitium maximum est hiulcas et asperas. frenos etiam. iota

cismos mytacismos labdacismos homoeoprophora dyspro

ea phora et polysigma non uitare uel cuiuslibet litterae assiS

duitatem in odium repetitam ut tsale saxa sonabanty et

ecasus cassandra canehatt

i de domo s. s m b s eo 111 verg Aen. l ns cic.

cat. 1 s lg lii ex cimorah s SS sq. iii verg.Aen. vSSfSu

m ibld. ln lSS

e et bib ut .b dicit del. lialmius dt arcipirata et l

impurissimo lialmius impurissimum Sb impurissimus b

e simul scripsi similiter lib lo suis propriis 11 ll augu

stius Pl litt hisdem lili toto lii memorarunt li nominarunt ltliili 11 uitb emsettobnymiaadmmloi e

dtyacsipsrmoopshormaeadd. folamlomeioupsrofoirba ploililyisligommioaeoopnrofpoorlaynsigbmata

lialmius ev easandra bl u

11o MAnrrAM oAPnLLAn

Myrmcismvs est cum uerborum coniunctio M litte

rae assiduitate colliditur ut si dicas emammam ipsam amo

quasi meam animami LAnnAclsMvs ubi L plurimum

dissonat ut si dicas

sol et luna luce lucent alba leni lactea s

lorAcrsMvs ut si dicas elunio luno louis iure irascituri

PoLxsleMA ubi S littera crebrius geminatur cSosia in

solario soleas sarciebat suasi noMomPkoPnokon est

cum dicitur

o rllite tute illati tibi tanta tyranne tulisti. lo

nxsPnoPnokoM ut si quis dicat epersuasitrices praesti

bls giatrices atque inductrices strigaei ASPlilltAPl inter paen

ultimum ultimumquc uerbum maxime uitandae. cuius

exemplum est si dicas ephaleras ablatas gratisl aut si

mag iuret auriga eper lora per flagella per frenah mvLcAm is

sunt cum in ea partc. quam diximus. similes uocales ac

similiter longae conlisam hiantemque structuram faciunt

ut si quis dicat rsuscepisse se liberos secundo ominel et

ut fullius pro Milone ait eauctoritate publica armaret

quod quidem artem dissimulans plerumque appetit uo- eo

luntate.

su vitandum similiter ne in eodem loco tres aut quattuor

longas breuesque continue ponamus neue in notissimos

uersus et maxime fheroicos structura fundatur iambicos

que uersus. quamuis eos cicero non euitet cum dicit ss

tsenatus haec intellegit consul uideti et heroici uersus

1o Plnnii Ann. 11S vahL ie se u se catiL 1 g e lll die. verr. llli s eo

1 moetacismus f moetacismos lt u M add. in f sup.

lin. s amo b ama fli S iouib 1 olysigmia f gemi

natur ut lib u sosia f corr. eæ socia l S omoeoproforon b

omoeaproferon f omoeoproferon lt 1o tali om.lSjl 11 dis

proforon lib disproferon f l praestrigiatriees b rz strigae

flalmius triges f tigres lib l la uerborum lll u 11 faciunt b

faciant ff lS omine b homine fli eo uoluptate fl n

m ngazlrlimc in b ll iambicolwizfuersus f inter iambicosue uer

sus

Lmnn v 111

finem uel initium non declinet cum dicit co miserum cui

peccare licebats et in Academicis elatent ista omnia.varro.

magnis obscurata et circumfusa tenebrisp et in verrinis

plenum uersumy una quidem syllaba mutilum. fuderit

a cum dicit tcum loquerer tanti fletus gemitusque fiebantl

nec finem uitauit elegiaci cum ait toderat ille bonosi

incurrit etiam in hendecasyllabi phalaecii petulantiam

dum dicit esuccessit tibi Lucius Metellusi hic tamen uir

et longo opere et ipsa sui maiestate defenditur. ceterum

min clausulis uitiosissimum reperitur. animaduertendum

autem ne cum similitudinem uersusp effugimus bonam

clausulam transeamus. ut si timeas dicere tstrepitumque

plagarumj cum pla longa sit et bonam clausulam fecerit

vitandum etiam feodem locoj cacemphaton uel inter

na positione uel commutatione uerborum. inhonesta enim

exempla sunt ut earrige aures Pamphilel ut est 1atque

ereptae uirginis irah in his enim sordescit oratio. ui

tandi etiam freni. qui fiunt ex asperrimis litteris in unum

concurrentibua ut est ferentii in liecyra

per pol quam paucos reperias meretricibus

fidelis euenire amatores Syra .

et ab isdem litteris incipientia ut est enon fuit istud iudi

cium iudicii simile iudicesi et in eadem desinentia. ut

efortissimoirum proximorum tidelissimorumque sociorums

ea in eodem uitio habentur. item penitus fugiendum breues

syllabas continuare quam plures ut est illud Sereni

perit abit auipedis animula leporis.

eo

a Acad. 11 s lii ll a verr. lllls 11o S cic. vena lll

s aa m vena v me l ns rPeL Andn v A11 SL n verg.

Aen. ll dlS u eo 1 1. 1 l ea cie. p. cluent s ea

S magis Sb de syllaba utillumb S elegiaci cum ait

lialmius elegi sicut ait hb fsed il aito 1 endecasyllabl

Sbly falleucii S phaletii li e mag-estate Pl m que

om 1 l lii eodem loco deleui cacenfatonli cacenfa

tem li l le pamphyle li ll lS freniqgfiunt si ll lg hae

cyra S haecira li eo repperiasllf ea hisdem liil istum bili1 ll ev peritilabfitidealmepsebdis

iila

zaga

f i irv/uuam

m MAltriAvm cAPnLLAn

me liis breuiter intimatis pedes sunt asserendi quibus

clausulae decenter aptentur. quos quidem cicero qua

dam permixta confusioue perturbat dum dicit modo ditro

chaeo concludendum. modo paeonem primum probat

incipientibus modo finientibus quartum modo dochmium. ii

qui constat ex breuir duabus longis. breui et longa. cuius

exemplum posuit eamicos lenest item amphimacrum pe

dem et rursum dactylicum numerum laudat. modocana

paesticum modo 1- dithyrambum laudat nec tamen certa

sententia est. ego tamen compendiosiora percurram. ut 1o

in hac silua quibusdam uidear praeire tramitibus.

seo ln monosyllabis inspiciendum utrum finalis longa

breuisne sit. si enim longa esta praeire debet trochaeus.

ut est ciceronis enon scripta sed nata lexi aut edebet esse

legum inlre publica prima uoxt quae tamen pendente ls

sensu apta conclusio. at uero si breuis fuerit monosyl

laba. iambus aut anapaestus antecedat. ut ait Sallustius

etota autem insula modica et cultibus uariis esti breuem

uero breuis aut longam longa non sine uituperatione se

ctatur ut si dicas tista res mea est. aut contraj quod ci- so

cero pro Ligario enon tu eum patria priuare. qua caret.

sed uita uisi quod uoluntate orator. non errore fcompo

suit. uerum hoc de monosyllabo superius praeceptum

in colo melius collocamus aut commate non in fine sen

tentiae v ss

sci bissyllaba uero iambico numero non iure clauduntun

noauel si paenultimus spondeus mox iambus aptetur ut si

s orat. s me sqq. lii p. Mil. s 1o lS ex flish lib.

ni n m e 11

1. a Scaliger poett 11 Sg perit auita uipedis en n s finien

tihusque Sl quartum add. lialmius collato flia de oraL

111 s rss atque illi philosopho izlristotelij ordiri placet a

superiore paeone fi e. ab eo. qui a longa syllaba oritur-iy a

posteriore finire ll docimium lili n 1 amphimacrum e ll

s modo anapaest. - laudat om. S g dytyrambicum li fcurra

dytyriambicumj duuambum b detirambicum b corrupL si

gnum add. llalmius 1c sensuili1 apta est b lS insula

ii m eum lib enim S ergo libri fllulliami

mana v m

dicas etenui seruos meosil aut pyrrichius pro iambo ut.

econsul uideti at bona clausula est ex iambo et spondeo

uel ultimo trochaeo ut siquis dicat tpatria continet bonos

ciuesf uel asset-at caput legisi cauendum est autem ne

s ant duo iambi aut iambus et pyrrichius in fine ponantun

ut siquis dicat tpugnare iuuenes pro parentibus suisi

cauendum etiam ne pyrrichius post pyrrichium ueniat et

quattuor breues faciat ut siquis dicat eperdidi bona meas

aut post pyrrichium trochaeus spondeusue ut si dicas

lo econqueritur sua factap aut timputat sibi demensib sed

et trocliaeus et iambus uel pro iambo post trocbaeum

pyrrichius malam clausulam faciunt. hoc enim finem ele

giaci pentametri turpiter reddit quid enim interest utrum

dicas tomnia nempe uidesa an uero dicas easpice facta

is meah bene autem ponuntur uel duo trochaei uel tro

chaeus et spondeus in fine clausulae ut siquis dicat ehaec

est bonorum ciuium magna curas aut ehaec sunt. quae

maximi principes sola curanti .

. lfrisyllabis clausulam terminautibus lex est. si modo

ao eam uelis molliter fluere. ut trochaeo praecedente paenul

timo molossus subsequatun siue longam habeat nouissi

mam syllabam siue breuem iure metrico. ut illud est

rfullii tmare fluctuantibus litus eiectisi fit autem pessima

clausula si pro trochaeo paenultimo spondeum praeloca

as ueris. ut si dicas emare fluctuantibus rupes eiectish item

pessima si pro trochaeo pyrrichium praemiseris ut si dicas

emare fluctuantibus apex eiectisi item uitiosa est con

clusio si nouissimi molossi prima syllaba brcuis fiat. quam

uis trochaeo rite praemisso. tunc enim heroicum comma

ao nascitur ut si qui dicat tlitus amicist item bona clausula

ea p. kosm Am. s m

e uel si b s pyrrhicius f et sic plerumque fi pro pa

rentibus suis parentibus f1 properantibus suis parentibus 11

fi spondius f1 m causulam f item u. lii1 ly et plMr f ll hoc r

hunc ff elegiarciupenta metrittur piter f lS ne illiif

SfLLASlS frPltlSSyLAlSlS fj post curant add.ff m tris

syllabis li fai molosus lt et ita fere semper ea fluctibus

fi ll se qui f quis b om. lt n litus om. ft

big

lu amarum cAPnLLAu

fit si pro nouissimo molosso ionicus minor ponatur post

trochaeum. ut si dicas emare fluctuantibus litus agitantP.

111 a sed in hac clausula cauendum ne pro trochaeo paenultimo

spondeus ponatur. nam tunc si solueris tertiam molossi.

in uitium cadis. quale incidit cicero cum dicit tsi te semel s

ad meas capsas admiserot si autem paenultimo trochaeo

mediam molossi solueris pulchram clausulam feceris. ut

si dicas elitus Aemiliaet item trochaeo paenultimo pulchre

etiam tertia molossi resoluitur ut si dicas tlitus aequabilei

item si trochaei paenultimi longam soluerimus et primam io

molossi ultimi. fit elegans clausula ut est ecuras regere

auimorums at t i p

asa Sipwveia est simulatiop in qua aliud uerbis signifi

camust aliud re ipsa sentimus ut est principium pro Liga

rio enouum crimen cai caesari rrapddteupic est prae- is

teritio cum quasi praetermittentes quaedam nihilo minus

dicimus dnocrpotpfi est in aliquem districta conuersio

frequens apud ciceronem ac nobilis figura hoc est cum

in aliquem sic conuertimus actionem ut ex ea iudices do

ceamus btcmopncic est faddubitatim qua figura utimur eo

cum ueluti dubitantes ab ipsis iudicibus inchoamenti con

silium postulamus ut est pro cluentio eequidem quo me

uertam iudices nescioi et pro cornelio epugnem contra

nobilissimorum hominum studia consilia rationesque eo

est rum aperiamis et cetera. epifl-mutat est interrogatio. qua ss

figura utimur. cum interrogando aliquid acerbamus et

ii diu. in caec. s bl m caput de figuris ex Aquilae

komani libri s 1-ac sumptam est ll 1s p. Lig. s 1 ll

ac si xt n se p. com n 1

fi admise Sl S pulchra lil 11 curas regere animorum

om.bllz in li sic pergitur in eodem uersu clausula ut est ironia

est simulatioi adiectum in marg. manu paulo recentiore ne Pl

SvltlS item curas gerere animorum ne rlevms add r in

marg. lacunam indicauitlialmiua quem uide n lb paralemsisgk ll

lii quasi Aquila s s om. S/i ll 11 ad aliquem b ll eo dubita

tio ob ei ehominum uoluntatesf studia etc. Aquilay ut in ea

pella quoque scribendum est. nisi error est ipsiusd Malmius cogi

tationesque Aquila ll id acerbamus 11almius aceruamus ab

memi v i . ua

exaggeramus eius inuidiam. micua est quaesitum. quae

figura a superiore eo differt quod interrogato una uoce

tantum responderi potest. quaesito autem nisi pluribus

responderi non potest. ut cum dicimus tqua igitur ratione

s bellum geremusi quae auxilia nobis parata eruntP quis

erit qui subuenire uelit. cum tam acerbe sociosb tracta

uerimusii blarunwcic est descriptio uel deformatiol cum me

rebus personisque subiectis et formas ipsas et habitus

exprimimus. ut lllullius pro Milone esi haec non gesta au

lo diretis sed picta uideretisi et deformat Milonem in reda

sedentem paenulatum cum uxore item alodium cum equo

et deleclis uilla egredientem. et cetera. dv-retcowwrri

contraria inductio. haec figura est cum aliquid difficile

est et contrarium conferimus. ut cicero de rege Ptolemaeo

ls tdifficilis ratio belli gerundi at plena fidei. plena pietatiss

et cetera. biacuppoc est eleuatio uel 1- impressio. in hac ses

figura laudantes quae dicuntur ab aduersariis dissoluimus.

qualis est in Mureniana totus ille in Sulpicium locus de

iure ciuili. perdcmcic est transmotio quaedam hoc est

eo cum rem a nobis alio transmouemus sed non ita ut ibi

totam causam constituamus alioquin status incipit esse.

non figura

llactenus de sententiarum figuris nunc ad mLocv- sea

rloisvM PievnAs transeamus sed uolo breuiter memo

za rare quot genera sint elocutionis quotque modis ea uten

dum sit. est igitur familiaris omni narrationis generi

quam graeci eipouevnv iit-fiiv appellanL quae ita conecti

tur. ut superiorem elocutionem semper proxima conse

g s si 1a fr. de rege Alex. a. ri ll lS s ea sqq.

l aggeramus bu ll e interrogato liuhnkenius intei-roganti

lib ll e si haec nunc gesta audietis factal uideretis et mi

lonem fli emendauit et suppleuit arctius ex Aquila le et

dilectis b antisegoge liii n li ptolomeo me ll le dia

sirmos Plf im ressio ea inrisio lialmius 11 ludentes

humile ex Aquila l ab om. bu li ls transmutatio b n se omni

lialmius omnis me ll er eipopevnv 1iob. stephanus ladAquiLisj

epimonem gh epimonen r conectuntur b u PS consequa

tur lialmiua consequantur me ll

ne MimriAut cAPsLLAn .

quatur. ea historiae conuenit et narrationi et non con

uersum neque circumscriptum eloquendi genus desiderat

sed fusum atque continuum ut illa sunt in Miloniana eocci

di. occidi non Spurium Maelium. quod annonae leuandae -

ser iacturisi et cetera. est alia quam nepiobov graeci appel- s

lant. quae sententiam quadam circumscriptione definit

atque determinat. quale est in caeciniana tsi quantum in

agro locisque desertis audacia potestt tantum in foro iudic

nec ciisque impudentia ualeret. non minus nunc Aulus caecina

cederet Sexti Aebuti impudentiae quam tum in ui faciunda lo

cessit audaciaei quae multis constat ex membris quae

mitia graeci dicunL et ex caesis quae nonnuro appellant

ses MsMeuvM est pars orationis ex pluribus uerbis qabsolute

aliquid significaus hoc modo tetsi uereor iudices ne turpe

sit pro fortissimo uiro dicere incipientem timerei cAlasvM is

autem est pars orationis ex duobus aut pluribus uerbis

nondum quicquam absoluto significans quamquam cae.

sam dicamus orationem. cum singula uerba quoduis signi

ficantia proferuntur ut est equis est iste Lollius. qui sine

ferro ne nunc quidem tecum estf quis est ille Lollius eo

armiger catilinae. stipator tui corporis. concitator taber

nariorum. percussoiy lapidator curiaeis et in verrinis eco

mites illi delecti manus erant tuae. acceusi medici aruspi

sse ces scribae manus erant tuaei uerum superior periodos

constat ex duobus membris et ex tribus et ex quattuory ea

interdum et sex. quamuis ex uno membro putent non

nulli posseb compleril quam uovoxwhov uepiobov appel

lant. cum sit colon potius optima igitur oratio fiet si

a s m 1 s 1 lzt p. Mil. g 1 le cic. de domo sua

sls n sentiet

1 ea lialmifts em Aquila et liii n s sed fusum liulmk.

defusum liii difusum b diffusam r occidi occidi S occidi t

lib xi melium liili annonae leuandae iacturis llli annona

leuanda et iacta lialmius annona leuanda iacturisque aia et

Aquila 1 in agro locisque flnlmius in alogis quae P in alo

cisali in agris locisque b 1o ebutti g ebuttii li quan

tum Sli 11 nondum quicqam lg iste add. l om. bb ar quamAqauaillmaiudsumquqeumiceqauam lib

Lmnn v 111

nunc ex ambitu periodico nunc ex illa continuatione per

petuae elocutionis aptetur. non numquam caesis inter

rupta fuerit. aliquando colo consocietur. differt autem ago

figura elocutionis a figura sententiae hoc quod sententiae

s figura immutato uerborum ordine manere potestz at uero

figura elocutionis ipso uerborum mutato ordine manere

non poterit quamuis plerumque fieri potest ut sententiae

figura coniungatur cum elocutionis figura ut in ironiay

quae figura est sententiael epanaphora permiscetun quae

io est elocutionis

Sunt igitur figurae elocutionis aliae ad ornandam sg1

tantum et quasi pingendam orationem accommodataey

quibus nunc utimur. dvrieerov id est compositum ex nra

contrariis cum uerba pugnantia inter se- paribus uocibus

is colliduntur uel paria paribus opponuntur ut est ciceronis

edomus tibi deerat. at habebasz pecunia superabaL at

egebasa aut si dicas ein pace ad uexandos ciues acerrimus

in bello ad expugnandos hostes inertissimusi icoxwltov

aequatum membris quod fit non linj pugnantibus inter se

eo uerbis sed paribus exaequatis ut si dicas eclassem specio

sissimam et robustissimam instruxity exercitum pulcherri

mum et fortissimum legit. sociorum maximam et fidelis

lfi uulgo fragm. Scaurq at u. lialmii rhetores p. aoy 1

e nonnumquam fuknlc fad AquiL s lgj nonnullam flil

nonnulla br ll S consocietur gratius consociet fli ll s po

test at uero figura elocutionis ipso uerborum mutato tmo

tato fj ordine manere add. ff om. fli esupplementum in codd.

reliquis factum uidetur ac potius ex Aquila sic scribendum

quod sententiae figura inmutato uerborum ordine fmanet ni

hilo minusl elocutionis autem inmutato uerborum ordinej

manere non poteriti-lialmius S figura coniungantur fli

fsed n in fpunctj 11 me riemus nLocvrroms fliLo

qvvrloms ltj ff ornandum b n li quasi ad r ll commo

datae ff corr. lfoppius 1a oppositum fuhnkenius lit re

pugnantia arolius fs ut est a ciceronis fl ll 11 acerri

mus-inertissimus b acerrimos-inertissimos fli ut ex

pugnandos b et cadet Aquilae pugnandos fli depugnandos

falmius l lg in del. lialmius il extruxit ff em. fulmina ex

Aquila v

lum-usus earum . . lg

lis MAnrlAm cAPnLLAn

t

simam manum comparauiti miplcov prope aequatunL

haec figura differt a superiorey quod ibi omnium membro

rum uerba paria sunt numero. hic uno uel altero addito

sse in qnouis loco cetera excurrunt. ouoiorrrwrov simile

casibus. nam ex eo nomen accepit quod cola omnia in s

eosdem casus cadunt ut est thuic socios uestros crimi

nanti et ad bellum nos cohortanti et omnibus modis ut

in tumnltu essetis molientii ouolorekeurov simili modo

determinatnm differt a superiore quod illud et casu et

sono simili postrema fuerba determinat. hoc uero soni xo

tantum similitudine sub quacumque uerbi ennntiatione

vomponitun rrapovouacia lenis inmutatio uerbi ac no

minis id est cum syllaba aut littera mutata diuersa signi

ficat ut si dicas epraetor iste uel potius praedoi rritoxfi

id est copulatio. in qua idem uerbum aut nomen continuo ls

positum diuersa significat ut est tsed tamen ad illam diem

SSS Memmius erat Memmiusi naMMoyia iteratio. haec

figura repetito nerbo aut nomine non diuersa uult intellegi

sed uehementius repetita significat ut est tnos nos dico

aperte nos consules desumusi enavdkmptc repetitio. eo

haec figura a superiore distat. quod illa eadem parte ora

nec tionis repetita coniungitur aut uno alterone nerbo inter

posito. at haec non una parte orationisb sed prout libuerit

sociatis nerbis ut est enon potesty iam non potest haec li

bera ciuitas esset ea

AMAblPLoSlS est nnnvrLlcArrla optima est cum

m cic. fragm. p. LSS or. fli le or. catiL l s S

a omnium membrorum uerba ltulmkenius omnia membro

rum genera sit n xt cetera bill pariter Aquila recte S mo

lienti iiuhnkenius uolenti Plf s illud add. p li par

onomosia S m dicas p dicat Sb iste lfulmkenius fad

AquiL an est bib lb nomen bis continuo Aquila s zs

le illum Aquila 11 erat Memmius add. gratius ex Aquila

palinlongio a palinlogion b lg nos non dico aperte l nos

aperte bili eo nos ante consules om. S epanalempsis li

epanalemsis p u ea una. parte sb ao reduplicatio lialmius replicatio muena parotpetiinmtaerpeosstitsacribpsi

optime dli

wfi/al w-irng -- rc

i Lunam v lvg

ea. quae in priore membro postrema ponuntuiy in poste

riore prima repetuntur ut est illud rPerenti

enegat banc sibi cognatam llemiphoi

hanc llemipho negat esse cognatamP

s npocomoooctc redditio orationis id est cum nomen in po

strema parte membri aut eadem quaecumque pars oratio

nis reddituty ex qua idem membrum coepitt ut si dicas

etibi calamitates imputare debet res publica iibii enava- est

mopd relatio. quotiens per singula membra eadem pars

io orationis repetitur hoc modo everres calumniatores appo

nebaL verres de causa cognoscebaL verres pronuntiabati

dvncrpoqyh conuersio. haec figura hoc differt a supe

riore. quod in illa ab eadem parte orationis saepius inci

pitur. hic in eadem terminatur. ut est pro Ponteio efru

lb menti maximus numerus e Sallia. peditatus amplissimae

copiae e gallia . equites numero plurimi e Salliai cuti

nhoxfi conexio. nam et incipit saepius ab una parte ora

tionis et totiens in unam eandem desinit ut est equis legem

tuliti llullus quis decem uiros quos uoluit creauiti idem

eo liullusi noMm-rwrov ex pluribus casibus quod cum basi

saepius initium ab eadem parte orationis fiaty illa ipsa

pars declinationibus aut numeris immutatur per casus.

ut est tsenatus iussit. senatui placuitl senatum certum est

praecepisse a senatu delectus esti cuvwvuuia est com

es munio nominis quotiens uno uerbo- non satis dignitatem

rei aut magnitudinem demonstraluus ideoque ad eandem

significationem plura conferimus murohotfiot est eadem

S Phorm. et S1 b 1o secundum om. vern lius ea id ex

parte amissa zt. S ll lS secundum cic. de lege aga ll s se

i fPerentii br b proapodosis Pl-i redditio radi-i

tionis eum ll s tibi bli publica tibi b n immutare debe

res publica liii tibi add. 1S in add. flalmius lll hic ffilhalameicuslib efruemstenrteilaatdido. baro

tius lii synploce liii lS post tulitP ltullus colori quis

tribus sortitus estP nullus uidetur eæcidisse llalmia eo quod

add. lialmius lj ea senatus iussitj rin hoc eæemplo capellaAgui

lami ducem suum. reliquitj lialmius

m

w vimm

lgo s Maarmm cAPnLLAn

pluribus uerbis significatio-. hoc differt a superiore quod

ibi singulis uerbis eadem res. in hac plurimis significatun

nggg Minei est ascensus ut est ciceronis pro Milone tneque

uero se populo solum sed etiam senatui commisitl neque

senatui modo sed etiam publicis praesidiis et armis. neque s

his tantum uerum etiam eius potestatL cui senatus totam

rem publicam commiserati dcuvberov est solutum. cum

demptis coniunctionibus. quibus uerba aut nomina cone

ctuntuly singillatim iiinum quodque enuntiamus ut est eex

pecto uim edicti seueritatem praetorist faueo aratorL cupio 1o

lisupplicoj octuplo damnari Aproniumi btezewuelvov dis

iunctum appellamus cum diuersis redditionibus uerborum

cola disiungimus sine duo siue plura hoc modo eflapuam

colonis deductis oceupabunt. Atellam praesidio commu

nient. Muceriam cumas multitudine suorum optinebunty is

ser cetera oppida praesidiis deuincientf i dvrezeuwevov

iniunctum. haec figura a superiore hoc diifert. quod ibi

singulis membris singula diuersa redduntun hic plura in

uno coniungimus ut est tquorum ordo ab humili. fortuna

a sordida. natura et turpi ratione abhorreti hoc enim eo

postremum abhorret praedicta coniunxit nlteovacuoc

est plus necessariumt cum uerba quaedamb adicimus non

a s si lo cic. verr. lll s es ll 1S cic de lege aga

ll s se

b praesidiis oic et Aquita sociis fli ll 1 cum demptis fal

mius cum ademptis f ut eademptis f ut ademptis lib ubi

ademptis coni.lfopp. e unumquemque fi enontiamusf

nuntiamus f 1o aratori cicero oratori f ei Aquila ra

tori 11 11 supplico del. fulmina Apronium f Aphroni

um f diezenmenon f dieteumenon f ll lzt Atellam p

tadelam ff ll lii numeriam ff n cumas Aquila cum hac

. fv sociorum b ll lii deuiucientf deuincent lib n Anti

zeugmenon f Antezeumenon b Pjpezeugmenon gratius at cfl

flalmius adA uilam p. Sby u ll 11 hoc add. p ll lS diuersa

ff uerba b lll 1e umili f eo a et sordida nitorpiratione f sordida turpniatruartaioaneadfd.naltiaulrmaiuasdd.

ftu/min cæ Aguila u il praedicta f com eæ praeterea

ea plus quam necessarium gratius n adicimus llalmius dici

mus ff u

r-.-

vx x -

- Lnsmæ v 1s1

enuntiandae rei necessarial sed magnitudini cumulandae

ut si dicas cato ille cum sulfecerit nomen dixisse. ad

amplitudinem adicimus ille. alienum est detractim con

traria superiori ligurav cum uerbo aliquo minus dicto rem

s sentiendam potius praelerimus. ipsa celeritate gratissimi.

hae sunt elocutionis figurae. quas quidem non oportet

uelut studiose copulatas in unius conceptionis sententiam

conglobari

nunc ordo praecepta MnMomAn subministratl quam aas

io quidem constat esse naturalem sed/et arte adiuuari posse me

non dubium est. haec autem ars hreuibus praeceptis sed

magna exercitatione formatur. cuius partis hoc munus

est ut non tantum firma uerum etiam celeri comprehen

sione res uerbaque percipiantun tenenda uero sunt non

la ea tantum. quae a nobis inuenta sunt sed etiam quae ab

aduersario in agendo tractata sunt. Simonides huius rei

praecepta inuenisse perhibetur poeta idemque philoso

phus. cum enim conuiuii locus subito conruisset nec

possent propinqui obtritos internoscere. discumhentium

eo ordinem neminaque memoria recordante suggessiL quo

admonitus intellexit ordinem esse qui memoriae praecepta

conferret. is uero in locis inlustribus meditandus est. in

quibus species rerum sententiarumque imagines collocan

dae sunt ueluti nuptiarum uelatam flammeo nuhentem

is aut homicidae gladium uel arma detineas. quas species

locus tamquam depositas reddaL nam id quod conscribi

tur cera continetur et litterisy quod memoriae mandatur

in locis tamquam in cera paginaque signatur. imaginibus

uero quasi litteris rerum recordatio continetur. sed ut sse

g hoc caput est ex Portunatiano lll lS

1 magnitudinis cumularra me m. cumulandae b magnL

tudini cumulandae cir-alius i cato illel antole bill antoille

br M. cato ille lialmius a eglipis glil eclipsis b ll ti figu

rae b a gratissimam b lii ea his uero 1111 ae locus Pllcolnotcrisacbta b deploSsiltaascuPslSllde

positas memoria b ll nam liil nam sicut b nam sic r ll m lit

teris quod P litteris sic quod lt tPj b -

i

1 vs a

sio

scil

iae

diximus. magnam exercitationem res laboremque conqui

rit. in qua illud obseruari compertum est. solere ut scri

bamus ipsi quae facile uolumus retinere. deinde ut si lon

giora fuerint. quae sunt ediscenda. diuisa per partes faci

lius inhaerescant. tum apponere notas rebus singulis opor

tebit his. quae uolumus maxime retinere. nec uoce magna

legenda sunt. sed fmurmure potius meditanda et nocte

magis quam interdiu maturius excitari memoriam mani

festum est. cum et late silentium iuuat nec foras a sensi

bus auocatur intentio. est quidem memoria rerum atque

uerborum. sed non semper ediscenda sunt uerba nisi spa

tium meditandi tempus indulserit sat eritqne res ipsas

animo tenuisse praesertiml si nihil eius munere naturali

prouenerit.

AcrlolmM apud neteres appellabam.- quam nunc is

PnonvnrlAnonmM uulgo dici non nescio. ea praestat

loratioj ut concilietur auditor. ut ad fidem persuasione

ducatur. ut animorum motibus incalelscaL eius partes

sunt tresz uox. uultus. gestus his ut plerique putant cul

tus uel habitus oris accedit. nox et natura constat etj eo

quadam scientia modificata seruatur. in natura qualitas

uocis et quantitas dispensatur. scientia uero. quo modo

ea utaris. assequitur et quid oporteat obseruare. bonitas

uocis constat claritate firmitate suauitate. quae omnia

nutriuntur cibi potus coitus obseruantia praecipueque. ut

corpus deambulando moueatur intra breue spatium reditu

maturato. qui motus cum digestionem facilem praestaty

sine dubio purgat et uocem. nimia excursio uel longa

deambulando extenuat ac fatigat post hanc ambulationem

ol

is -- p. 1SS. S cf. Portunat. lll c. ls sqq.

i obseruare ft s inbaerescant flalmius inbaerescunt

ne S quas li s nec li corr. e ne lo uocetur lib corr.

llalmius eæ Portum p. Mil. ea n li sateritque flalmius saterit

qui li sat erit cui b la tenuissem 11 11 oratio deleui

oratori flalmius eo uox ex b ea ea utaris p cautaris fli

caute tcauta by res br cfl Portmu p. zaoy 1S ea deambu

lando lfli deambulatio r ll

fame-wm l

MAerrAm oAPuLLAu i i i i

lii-riti i Av- www-

Lnsme v 1gg

statim nos ad studia conferamus priusque quam sit dicen

dum. uocem lectione coloremusj nec ab initio claman- Mg

dum sed tenui murmure inchoandum. quo sensim uocem

possis efferre ad curandam autem uocem plerique per

s linere dixerunL ut sedentes paucissimos uersus lenta et

graui proferant uoce. deinde per gradus paulatim erigant

sonunL per eosdemque gradus recolligatur oratio. quo sine

damno ad murmur usque perueniat. uultus uero pro sda

sententiae dignitate mutandi sunt sed non itar ut histrio

io nibus mos est. qui ora torquendo ridiculos motus spectan

tibus praestant. signiiieanda enim. non spectanda sunt

ista. quae actio uultusque commendat. sed oculorum in

hac parte magna moderatio est. qui tum hilaritale. tum

intentione. tum minaci mouentur aspectu nec nimium

mgrauioribus superciliis premendi aut pelentibus frontem

nudandi sunt oculi. quod in Pisone fullius amare uitupe

rat. nec mollius agitandi sunt gestus aut muliebriter lal

tera deducenda sunt. uec iactanda deformiter ceruix. ne

in illas l-lortensii deducatur inlecebras. quibus etsi uenuste. me

eo tamen non uidebatur uti uiriliter. ad summam gestus

non is oratori tenendus est. quo scaenae placere uidemur

actores manus in contentionibus fusa porrectius in ser

mocinatione uel narratione contracta. praecipueque in hac

parte praestandum est ut deceant cuncta. quod prudentias

ss magis quam ulla praeceptionis huius arte seruatur.

lam nunc ordo admonet promissorum ut PAlPrliS su

onxrroms excurram. quas qquidam subtilius duas. alii

quinque non nulli plures esse dixerunL qui autem duas

asserunL unam qua docemus iudices. aliam qua mouemus

ao aduertunL et in docendo tam narrationem quam confir

mationem partis adscribunL in mouendo autem prooe

lS in Pis. s lxi p. Sest. s le eo cf. cic. SruL s sos

e colemus arctius a quo sensim scripsi quae in similem

Pli quo in similem br s mSS haismmboueteabuconatmim-aocnteatliliuctomnom.ezScslonntornanluSlll lnmiecldeicnneoianltlaslslplbi

Sl partes b

iii

lSci MAnrlAm cAPnLLAn

mium et epilogum nexuerunL quia et initio praeparandus

est et commouendus sententiam prolaturus auditor. qui

uero quinque dixere partesx rationalem ordinem perse

cuntuix nam est exordium narratio propositio argumen

tatio peroratio.

lzxonmvM est oratio noscendae causaevpraeparans

auditorem. eius uirtutcs sunt tres. ut attentum fut docilem

ut beniuolum faciat auditorem attentum facimus si ma

gnam rem geri. si nouamy si publicam aut plurimorum di

cimus. docilem si de causa aliquid strictim. quo instrua

mus iudicem. profe-jratun beniuolum aut a re aut a per

sona facimusx a persona autem aut nostra aut iudicum

aut aduersariorum a nostra. si quod fauorabile gessimus

p-a

o

commendamusy aut si quod obest causae diluimus uel

extenuamus. a iudicumx si eos nobiskuel ex causae ipsius

blandimentis uel extrinsecus conciliamus. ab aduersario

rum autem persona tribus modis. si eos in odium. in inui

diam in contemptum adducimusz in odium. si scelestos

nos crudelesue doceamusg in inuidiam. si eos impotentes esse

sic

su

MS

monstremusg in contemptum uero. si humiles uerum ex

ordiorum genera sunt duoz principium et insinuatio.

PmnclPlvM est. quo statim simpliciter palamque concilia

mus nobis auditores. mslxvArrlo cum insidioso exordio

iudicem circumscribimus. in quo modi sunt quattuorz

primus cum res ipsa mala est. alter cum aduersum nos

index aliquid contraria opinatione praesumpsit aut fatiga

tus est. aut adclamatio uel inrisio ulla interueniL

Ante cuncta discutiendum. quae sit forma materiae.

nam sunt quinquez honesta turpis dubia humilis obscura

si honesta esty aut principio non utendum. aut amplifi

catione exordium concludendumz si turpis. insinuatione

utendumg si dubia. beniuolus faciendus auditorg si humi

lis. attentusg si obscura. docilis.

lnsinuatio uero quattuor modis explicatuii cum aut

ii oratio om. P g plurimorum iialmius plurimum b plu

lib u lS fauor habile gi ll m in fame inuido om.

la

ab

eo

wfi-ri lla-s

. Lnann v 1ss

personam rei subiectione mutamusy aut rem persona. aut

rem rex aut personam persona. nam si in causa meretri

cis agendum est. rem potius iudicibus spectandam esse

dicimus aut si libertus alicuius uel cliens agats personam

s patroni. non huius considerandam esse admoneamus atque

ita cetera s

vitia uero exordiorum ista suntz uulgare quod in me

omnis causas cadere potest. commune quo etiam aduersa

. rius uti potest. contrarium quo melius aduersarius utere

1o tur. affectatum quod aut nerbis inusitatis aut rebus exter

nis profertur. superuacuum quod neque attentum neque

docilem neque beniuolum facit auditorem fugiendum

praeterea satis longum et obscurum

fnAlmArrlonvM genera sunt quattuorz historia fabula sso

li argumentum negotialis uel iudicialis assertio. msrronlA

est ut Liu-ii. PAnvLA neque uera est neque ueri similis

ut ellaphnen in arborem uersami AnevMnnrrvM est. 1s1 li

quod non facta sed quae fieri potuerunt contineL ut in

comoediis epatrem timentia et eamari meretricemi lvm

eo clAms autem narratio est rerum gestarum aut ueri simi

lium expositio. t

Marrationis autem laudes tres sunty ut lucida sit. ut asl

ueri similis. ut breuis. et his contraria uitia uocantur. lu

cida est narratioy si non confuszu si uera. si usitatis signifi

zs cationibus. si non longe circuitu rem monstremns - ueri

similis si nihil adfectate et quasi ex natura exponere uidea

mur. breuis. si nonvultra quam res exigit et prolixe fun

datur assertiob i

Marrationum aliae sunt ipsius causae et negotiiy aliae

ao incidentes ipsius causae sunt. sine quibus res. quae

agitun intellegi non potest. incidentes. quae aut proba

1 utumus bu 1 sunt om. lll l lS b ne sit addidit post

praeterea 111 llli MAkltAfllloM titulus in fli 1e libii

Pl 11 daphim if daphnim b uersum b es et is g

et ut his contraria uitia uitentur flalmius et si us signi

ficationibus at ea longum circumito bu ac extra nn

turam b ll

lSS MAarLAM cAPnLLAs

tionis gratia aut exempli aut augendi aut inuidiae aut uo

luptatis extrinsecus afferuntun non nulli quinque species

sse narrationis esse dixerunt ut rllheodorus llyzantius graece

discernit upobuimcw utrobuin-ncw napabnimcw tinm

bmmclv mmbtfwnaw narrationis etiam elementa sunt s

sexz persona causa locus tempus materia res. item nar

rationum aliae coutinuae. aliae partiles uocantur. conti

nuae. quae perpetuo contextu sine ulla interruptione di

cuntur. partiles quibus uel argumentum uel digressio

aliqua interponitur. narramus autem modis sexz augeu- io

tes. aliquid attenuantes praetereuntes admonentes docen- .

tes gratiam uel inuidiam comparantes

Post narrationem quidem promissionem quam nup

elxfiaciv uocant. oportet adiungere. quo uel incitamus iu

dices uel delenimus. sed quoniam pars orationis non est ls

et non semper arripienda est. eam placuit praeterire

asa rnorosrrlo aut nostra est aut aduersariorum aut

zszc communis. nostra ut ecaedem obicioi aduersariorum

ccaedem me fecisse diciti communis euter igitur nostrum

est caedem admiserit quaerituri pfopositiones aut princi- eo

palium quaestionum sunt aut incidentium aut simplices

aut coniunctae. simplex est fluxurialisj ut tmeretricem

amasi coniunctae autem per partitionem maxime pros

ponuntun quae dupliciter fiunt. aut enim simpliciter quid

dicturi simus ostendimus. aut ante. quid nobis cum aduer- es

sario conueniat. quid in dubium uocetur edicimus.

1 aut augendi codex grotii ti nPcoAerucm rnonirrrncm aautmnagoenAdimSrlinacgmendliii rbta

Paaemrycm aum/ieiunum m mrmuxnemrucm

cmnAMAemt-cucm lii xavraAemruom ea tav-nam

mciv lialmius n b sunt vn b n ti modus locus b u e quibus b

qui sit l 11 attenuuntes lialmius aut tenuantes en aut attenu

antes b l admonentes lialmius aut monentes liii sed utlf in ras. ll

lS parecbasin li parebasin li 1s delinimus bb 11 llli rno

PoSllPloMlrL propositiolfli n aduersariorum ut lib l eo ammi

serit lll propositionis filii aut g autem 1-i l se luxu

rialis li luxorialis li quod deleuis luxurialis es p luxuriaris gro

tius. post luxun in li dimid. uers. uiginti fere 1ilt. erasus est fsim

-plex est luxurialis. composita est meretricem amus cod. lirotii

interpolaiej ll ea simus llalmius sumus ea u se et quid b ll

Liasa v ls-z

. Propositiones aut nudae sunt aut ratione subiecta. asa

nudae ut eadfectas tyrannidemh ratione subiecta eadfe

. ctas tyrannidem arma enim domi habesi omnes autem

sumuntur aut simpliciter aut per inductionem. simpli

s citer ut si dicas cdocebo proditoremi per inductionem .

ut si superioris meminimus et sequcntem introducimus

ut si dicas equoniam docui finiustam legem. docebo inuti

lemt proponimus autem aut per concessionem aut per

praeteritionem per concessionem cum gratiam facientes

lo eius quod diximus prius. aliquid introducimus ut si dicas

econcedo interim occisum sed ab hoc interemptum negoi

per praeteritionem cum ita transimus ad alteram propo

sitionem. ne superiorem interim concedamus. ut si dicas

enunc quoniam docui ignominioso actionem de priuatis

is rebus tantum negari. docebo de proditionis crimine non

negarii

. PAlttrrrlo est quae ordinem totius diuisionis breuiter sse

conprehendit. ut est pro ouintio enegamus te bona Publii

ouintii possedisse ex edicto praetorisl et primo sic in

eo cipit cnullam causam fuisse postulandae proscriptionisi

huic subicit tnec ex edicto possidere potuissei ad extre

mum enec possessa esse. haeci inquit etria cum docuero

peroraboij animaduertis corpus totius orationis per haec

liniamenta digestum esse talis autem debet esse parti- zsaa

ss tio ut singulae partes eius plurimas quaestiones in se con

tineant. nam si fuerint et per incidentes quaestiunculas

deriuata. onerabjtur ipsa partitio et ex hoc rebiintur iudi

ces rerum copiam fugiendam ideo et rPullius in eadem

ouintiana sic partitus est. ut singula capita plures quae

ao stionum articulos continerent. et enim primum illud

lS-SS s fiti

1 ratione subiecta f rationes subiectae lil rationi sub

iectae b e adfectasti tyrannidem f adfectas tityranni-o

dem f adfectasti fli S aut om. f lii proditionibus

fl 11 llli PAltrPllPloMl-SL partitio et nec ex b ne ex ff ll ei diriuata li fllfasllrelbSusqulilnltiitefm fl

ut uidetur ll ea capitula b ll

lSS MAmiAm cAPnLLAm

enon fuisse causam postulandae proscriptionisP uide quanta

contineat equod pecunia debita Sexto hiaeuio non fuerit

et aliter agi oportueriL quod ouinlius uadimonium non

deserueriv secundum fquod ex edicto possidere non po

tuerit. quod et procuratorem habuerit et absens defensus

sit et non latitauerit et ceteri creditores quieti sinti et

tquod ante missum sit. ut fundo communi expelleretun

quam proscriptio eius imperareturp et tquia ui de saltu

sit deiectus. contra quam praetor iusseriti his igitur

manifestum est intra partilionem quaestiones esse ponen

das. quae in exsecutione sint euulgandae1 ut iudex et nobis

attentus fiat et promissorum copia non grauetun illudr

a

m

t etiam inspicienduml quae nobis cum diuersa parte con

est

ueniant. quae in controuersiam deuocentun et ea quae

conueniunt. tunc enumeranda. si nobis prosunt ut cicero

pro Marco vPullio ait edamnum passum esse Marcum yllul

lium conuenit- mihi cum aduersario. ui hominibus ar

matis rem gestum esse non inticiantun a familia P. Pabii

commissam negare non audent. iam dolo malo factum

sit ambigiturf uides ergo hic in partitione a concessis eo

duxisse quod sibi proderaL

AlzevMnnrrAvrlo est elocutiot qua argumenta ipsa

uerbis exsequimuru AnevMlmrA uero quibus causa pro

batur. argumentatio diuiditur in duas partisz in confirma

p a

.

le locus omissus est in edd.. quae tantum habent similem

victorini p. cogi as sqq. li se caput est ex Portunatiano ll

es et et .

1 causa li a quintios lillil d quod ex p quem ex

me quae ex b electio manifesto corrupta forh sic emendanda est

etenim primum illud enon fuisse causam postulandae proscri

ptionisi uide quanta contineat . . . secundumque illud eex

edicto possidere non potuisset quod etei lialmius ll ti quin

tii b s ui de saltu sit deiectus lialmius uide uita tuiwtaa

eæ uisita ut uidetur fj sit eiectus llli ui deiectus sit p cf. or.

p. quint s es et vg 11 euulgandae ilalmius deuulgandae fli

diuulgandae b n rz ui Sr ut lib ll eo ergo hic lt ergo hac r

glgzouhoc li n ea llli AncvMenmrrloua argumentatio

Lnseu v 1gg

tionem et reprehensionem fargumentorum genera duo

suntz artificiale et inartificiale. sed artificiale locos prin- mag

rcipales habet quattuorz ante rem. in re. circa rem. post

rem. ante rem uero diuiditur in locos septemz a per

s sona. a re. a cansa. a tempore a loco. a modoy a materia

in re autem loci sunt duodecimz a totoy a parte. a genere.

ab specie. a differentia per septem circumstantias. qui

locus recipit in se etiam a maiore ad minus. et a minore

ad maius. a proprio. a definitione. a nominet a multiplici

lo appellatione. ab initio. a progressione uel profeclu. a per

fectione uel consummatione circa rem loci sunt decemz ses

a simili. cuius species sunt quinquez exemplum similitudo

fabula imago -l- id est ueri simile. quod de comoedia su

mitur-y addunt quidam et apologos ut sunt Aesopi. ergo

li circa rem locos exequari qui sunt a dissimilL a pari a con

trario per positionem et negationenL ad aliqnid. quod figu

ratur casibus quattuor genetiuo datiuo accusatiuo ablatiuoz

ab inter se oollidentibus per habitionem et amissionem.

a maiore ad minus. a minore ad maius. a praecedenti.

eo ab eo quod simul est uel a coniunctisy a consequentibus

post rem loci sunt duoz ab euentu et a iudicato. sunt sea

alii loci duro mc cvlwiotc id est a coniugatione sine a

coniugatis. quod quasi iunctum est personae qualitati. ut

si eum qui hostilia sentiat hostem esse dicamus item a

a in loco septima persona Sl ll ti sunt xm P u S etiam

in se b g adproprio si 1o ad progressionem uel profectum

Pb em. lfoppius ex Portunatiano p. 11s. zl ll 11 ab initio tad

initium bj uel consummatione S uel consummatione ad ini

tium 11 glassam sustulit lfoppius eæ fortium m quinque S

llllb u exemplo lii n is ide Pb item lfoppius exemplum

uerisimilej id est quod de eomoedia sumitur Partunatianus uid.

lialmius lfi positionem lialmius eæ Portunatiano propositio

nem ar tsed prosotionem lS habitionem g bambitionleibm li ha1b1itgaetniiotinueom lSim gb mhoabbitum

lfoppius n eo simul ilalmius eæ Portunatiano simile ea ll eimmo

uel a consequentibus ut habet lilortzmatianusa lialmius n ea apo

SteSs ustyunezsuigieausmmaecain dceoLnbijunucttiqounie eliuimuttdleilbertioPqouritlumlzitiuanim a

om. lii u

lgo i MAlPPlAMl SAPSLLAS

qualitate ut esi iracunde fecit. sine ratione feceriti a quan

titate ut esi seruus est. eodem modo factum siti a con-1

iunctis id est diro twv 1- nroceoc xai cuvSe-ruum ut

fasces et toga. sella curulis magistratuum ornamenta sunt.

item partitio est id est btaipectc per omnes circumstan- s

tias id est cum partimur per personas tempora et cetera.

quae uarietas grata discriminat.

seo mamlmcmLiA AnevMnMA diuiduntur in praeiu

dicia. in rumores. in tormenta. in tabulas in ius iurandum.

in testes quae similiter quem ad modum et artiticialia 1o

tractat orator. in argumentis autem cauendum est ne in

msti aliqua parte nobis noceanL ne inter se discrepentl ne uul

garia sint. ne cum aduersario communia. ne alte repetita

aut supra dignitatem causae aut infra dignitatem

ne coniirmatione breuiter memorani. nunc msPms- is

limrsloms praecepta uideamus. reprehenditur enim

actio aduersarii aut redarguendm cum aut totum argumen

tum aut partes eius contra facere monstrabimusg aut re

xpugnando cum docemus falsa esse pro ueris assumpta uel

illa ex his non eflicig aut compensandm si leontra argu- so

mentum quod aduersdm nos est aliud opponamus.

sci qvAnsrrmiwM duo sunt genera. dicitur enim npon

S-zl z Portunatianus ll c. ea ez -- p. lgz Sz- Por

tunat. 11 id sq.

1 eimmo s. ratione fecit et deinde i si seruus estj u. f1alm. rheL p.11ti1 111 facetounmiuegsattfislibalmiuas id

nm. lal Anofromrroceoc liAl cylvceron fuel entes

rom b.- cmrrerrom me dno nbv npocdvrwv etc. lialmius ll

fasces lictores toga recte Portunatianus ll b partitio est tparii

tio m a a partitionem in id est dieresis tdieresin lfj me et par

titione id est dno nic biaipecewc p eut est apud Portunatianum

p. 11a. 11. sed uidetur potius capella erras-ses flalmius S inar

tificialia argumenta lialmius inartifieialia artificia am inarti

flcialia b g in cante iusj om. Sl n m nec alte b ll 111 aut

supra li comu eae asupra ll 11 redarguendo p remarguendum

liil remarguendo br lS monstrauimus bill ll eo illa addidi

fex his sumta non effici lialmiusj ofiici li compensando b

compensandum me ea praemissus est titulus nm qvAn

smoumvs in Sli proegumenos lfk

l

min -

Linum v 1g1

toum-wm quae a nobis inducitur ut confirmetun ab ad

uersariis autem quae infertur fet repellenda est. dicitur

dvcn-nolim uerum superior quaestim quae a nobisinfer

tur. modis fit duobus ut aut singillatim separatae inducan

s tur aut plures coniunctim. inducimus autem eas uariez

aut per simplicem propositionem aut per partitionem aut

per figuras. quas dianoeas dicunt. qui locus multiformis

est. nam paene tot sunt occasiones inducendae quaestio

nis inihoc genere. quot sunt figurae sententiarum fit seg

io enim aut per solutionem id est xoi-ra dvddsucw aut per ad

iectionem aut per praeteritionem aut per concessionem

aut per reprehensionem aut per seiunctionem id est dupo

picpdv aut per admonitionem aut per dissimulatam pro

positionem aut per repetitam aut per instructam aut per

is partitam aut per similitudinem superioris quaestionis aut

responsionis. aut per inuersionem id est cum primam

illamy quaestionem tractamus quae secunda est. dein

quae prima.

litiam eam quaestionem. quam aduersarii intulerint. ses

eo isdem modis refutare possumus et adicere solemus cum

aliquid aut obscure abuersarius posuerit aut augendi po

tius causa dixerit quam probandi aut cum per kypopho

ran gradum facimus nostrae propositionis aut cum aduer

sarii propositionem in nostram partem conuertimus quam mali

ea peristrophen uocamus. aut cum secunda proposita quaec

stione primam tractamus et hoc faciendum uel cum ele

gantiam uarietatis adfectamus uel cum prima quaestio ad

z est dicitur bb est igitur S b inducimus lialmius du

cimus bv e praeparationem codd. Partunatiani ll lo enim

aut li enim et li n cata anteloesin P catantelixin b xardi bid

xucw p n aut per adiectionem Sb ante id est dqzoptcudv

habenlt secundum Portunatianum transposuit lfoppius u 11 et per

praeten lii le aut per reprehensionem om. cadit. Portu

natiani lxi aut per repetitam non habet fortunati-anus nec

uerum uidetur ilalmio aut instructam a ll 1e cimmo primo

ut habet Portunalianus uel rimum cum arati-oi llalmius eo his

dem me m a endi li l se per hypophoram adrLp cfl Por

tunaL p. 111. zs i ea quaestione b quaestionem liili n

- n w iir-sn swiss-m .

los v MAnrlAM cAPnLLAn a

uersus nos ualde facit et non est in primo loco ponenda.

in hypophora cauendum est ne plene et copiose ponatun

quamquam aliquando irridendi aduersarii causa. si hoc

augeat. de quo nulla quaestio est. exaggeranda a nobis

est. aut ut quod discrepat ostendamus. hypophorae tribus s

modis imminuuntur adiectione uerborum. immutatione

detractione hypopbora est autem intentio aduersae partis

anthypophora responsio eius.

sci AlvAcrzPuALAnosls est ueluti a capite causae bre

uis repetitio quaestionum anacephalaeosi non semper lo

utendum est sed quando aut partitionem fecimus aut

quando in multas quaestiones causa processit. ita tamen

ut summam cuiusque. non partes partium retexamus. qua

quidem utemur etiam in alia parte orationis cum iudicis

l memoria fortasse succumbet. quae res tunc eulueptcuoc la

uocatur. anacephalaeosis tamen nulla pars orationis est

sed epilogi quaedam portio.

aes isPlLoervs enim tres partes habetz enumerationem

praedictamy indiguationem quam beivwcw dicimus. mise

rationem quam oix-rov uel eliteoc memoramus sed di- eo

nosis ex locis argumentorum nam his non tantum res

probamus. uerum etiam augemus sed conquestio id est

miseratio isdem ex locis argumentorum sumitur quibus

et- indignatio. peroratione tamen non in ffine tantum

orationis utendum sed ubi materia permiserit id est in ea

digressione principiorum aut narrationis assiduae sed et

quaestionum non numquam in epilogo generaliter ob

seruandum ut breuis sit. si quidem commotus iudex sta

tim dimittendus est ad sententiam proferendam. dum aut

si - p. liilil e z Portunat li c Sl

s si hoc augeat suppleuit lialmius e Portunatiano p.11S. z ll

i quaestio quae exaggeramus S l e aut add. lialmius n ea de

tractatione fli 11 facimus b l eo oikrov lialmius yctosin

li ystostin li eo sedl sumitur uel sed sumitur btalmius l

ea isdem ex locis lialmius his locis liii ll ac degressione lii l

SS ferendam Portunatianus l

li

/

lo

eo

Lllildlt v 1gs

aduersariis irascitur aut tuis miseretur lacrimis aut reorum

afflictatione commotus estf

Adhuc adserenti innuit ipse cyllenius ut ad termina

tarum coetum nubentisque transiret obsequium. quo con

specto asserta determinans ad Philologiae consessum fidu

cia promptiore perrexit eiusque uerticem deosculata cum

sonitu- nihil enim silens ac si cuperetb faciebat - so

rorum se consortio societatique permiscuit.

lllandem loquacis terminata paginae

asserta cursim. quae tamen uoluminis

uix umbilicum multa opertum fascea

turgore pinguis insuit rubellulum.

quod si probatur et caret fastidio.

non nulla promet quae nouella texuit

diditaque fient quae uetustas praeteritz

sin sanna typhi naris imum torseris.

pigebit arma horruisse caelites.

formidinisque tunc locus mouebitur.

Siluane. falcem cum petis Saturniam.

at tu reclamans rhetorum turbam tuba

clangore uerso rllulliana percrepans

in castra abibis. quo nec osor inuidens

nec liuor ater te sequatur praecluem

1 reorum scripsi rerum lib ll i afiiictatione lib affii

ctione b n commotus st fuet sij adhuc li commotus sic adhucli

commouetur. sed adhuc b S innuet si n terminatarum fsciL

diseiplinarumb b tminarum corr. alia m. z in feminarum li fe

minarum 11 l tt nubentesqne bu la qui si li quis si lii quae

si flalmius l lat nonuella Pllil ls diditaque P deditaque

lit lii tyfi g tifi li n torserit b u sin sanna t phum nare sima

intorserit lieinsius ad ouid Metam. x1111 est l so turbam 11az

miusr om. li scarum lib ll se nec g sed ac in ras. u aa libor

liilit ad MAltllllAul Mllluhll PlilLlcliS oAPliLLAll llli

Altlllld mirrromoA frethorica lib Lllslili v nxPLmrr liii u

lS MAlPrlAMlls cAPlSLLA

ram

btiti

ser

1SS a

aes

sco

aro

Mi

MAftllAMl cAPM LL AlS

.. qui

lgdc

i Lllildli vl

ne SPloMSrPPtlA

tvirgo armata decens. rerum sapientia Pallas

aetherius fomes mens. et sollertia fatiy

ingenium mundi. prudentia sacra rllonantis

ardor doctificus nostraeque industria sortis

quae facis arbitrium sapientis praeuia curae

ac rationis apex diuumque hominumque sacer vofig

ultra terga means rapidi ac splendentis olympiy

celsior una loue. flammantis circulus aethrae

tim-dc in numeris prior igni. tertia Luna.

quam docto assimilant habitu qui agalmata formantzj

hinc nam tergeminae rutilant de uertice cristae

quod dux sanguinea praesulque corusca duello.

uel tibi quod fulget rapiturque triangulus ignisz

hinc tibi dant clipeum. sapientia quod regat orbemr

uel rationis opem quod spumea proelia poscant.

hasta etiam uibrans penetrabile monstrat acumen.

Lymphaseum magis est et scutum circulus ambitz

hinc iam uernicomae frondent tibi munera oliuae.

artes cura uigil per te quod discat oliuog

glaucam dant uolucrem quod lumina concolor igni est

tuque ignis flos es cluis et rfhotuxdmtc tAenvm

an mage noctiuidae tibi traditur alitis usus

quod uigil insomnes ducat sollertia curasi

ntlclPllll llli euoMurmA cauoMurmcA fj Llll vl

remanere inscri tum in ff S nus ff 11 etitasb u

ignis ui uidetur fl l lunae ut uidetur fl 1e formant gratius

firmant ff ll lS asta fli ll penetrale f li u m limfaseumf

linfaseum li n ae ad quod add. quae 1- n lumina scripsi lumi

ne fli ll ea claucopis athenae fli ll id unde age farthius ll

ul

lo

ea

cf. -

i v . .

Lllililt vl

l

pectore saxificam dicunt horrere Medusam

quod pauidum stupidet sapiens sollertia uulgum.

arcibus urbanis ueteres tibi templa sacraruntt

quod ratio ampliiice-t quodque est elatior urbe.

hinc de patre ferunt sine matris foedere natam.

prouida consilium quod nescit curia matrum.

consultisque uirum praesisz hinc dicta uiragog

o sacra doctarum prudentia fontigenarum

sola nouem complens. Musis mens omnibus unas

te precor ad proprium dignata illabere munus

inspirans nobis Sraias Latiariter artes.

Ago tibi habeoque. diua. persoluensque perpetes de

bebo grates quae optatis fulgida dignaris annuere. nosco

uenerorque quod uidi. parent denique iam ingressurae

is artes obsequio electissimae feminarum. quae decentem

quandam atque hyalini pulueris respersioue coloratam

fuelut mensulam gestitantes ad medium superi senatus

locum fiducia promptiore procedunt sed quae istae sunt

quidue gestitent gerendorum inconscius non aduertof bic

eo ut lepidula est et quae totam fabellam ab inchoamentorum

motu limineque susceperiL Satura iocabunda eni fallort

inquit ePelix meus plurimum adfatimque oliuL quantum

que palaestras perluere uel sponsi ipsius posset superiluo

perdidisti dispendiaque lini perflagrata cassum deuorante

ea Mulcifero. qui tot gymnasiorum ac tantorum heroum ma

trem Philosophiam non agnoscis. saltem cum per eam

iuppiter dudum caelestis consultum senatus tabulamque

uulgaret cumque ad Philologiae concilianda consortia

procum adfatum conubialiter allegarety ne tunc eam no

so scere potuistii sed quia nunc Arcadicum acb Midinum

sapis praesertimque ex illo quo desudatio curaque distri

d quoque lii n illa b est an n urbe gratius urbes lilt ll

1o te precor Parthius in membr-amis se inuenisse mentitur de

precor liil ll la quae om. li ll fulgida lioppius fulcida liii

lc coloratam liili n Sl satyra bll n ea aifectimque p

ea superiiuuio b n ea gemnasiorum g gimnasiorum b

m consultumque tabulam senatus b ll es uulgarit b n ao ar

chadicum b ll medimnum b ll Sl illo om. lt ll

1ss

les

me

ara

su

iSg li

ars

bill

1ga MArtPlAMi cAPliLLAPl t . .

ctior tibi forensis rabulationis partibus inligata aciem in

dustriae melioris obtuditr amisisse mihi uideris et huius

matronae memorianL et iam eiusdem germanam noluisse

me nescire illa namque parili quam accinctam cernis officio

nouoeia uocitatuig femina admodum locuples et quae illas

croesias llariasque prae suis opes gazasque despiciat.

baec utpote talentorum conscia in omnium rara congres

susy nec cuiquam facile primores saltim uultus superba

committens plerumque tamen adhaesit arrisitque paupe

ribusy magisque illis quos aut pedibus nudos aut intonso lo

crine hispidos aut sordenti conspexit pallio semitectosz

moti denique si Marcum rllerentium paucosque Piomuleos exci

pias consulares. nullusjprorsus erit diues cuius ista limen

me intrarit. uides igitur utrique feminae quam insit fastuosa

censura. tamen utraeque Mercurialis ministrae. quae ue- 1s

niet. officio praeparantur. illud quippe quod gerulae

detulerunt abacus nuncupatun res depingendis designan

disque opportuna formis. quippe ibi uel lineares ductus

uel circulares flexus uel triangulares arraduntur amfra- i

ctus. haec totum potis est ambitum et circos formare zo

mundi elementorum facies ipsamque profunditatem adum

brare tellurisz uidebis istic depingi quicquid uerbis uisum

non ualeas explicarei fnimirnmi inquam tista quae ueniet

Apellem Polycletumque transcenditz ita quippe memora

tur posse omnia effigiare ut labyrintheus liaedalus eam ea

seo credendus sit genuisse et cum dicto prospicio quan

dam feminam luculentam radium dextera. altera spbaeram

solidam gestitantem amictamque laeuorsum peplo. in quo

siderum magnitudines et meatus. circulorum mensurae

conexionesque uel formae umbra etiam telluris in caelum so

quoque perueniens uel lunae orbes ac solis auratos ca

aai liganti murice decolorans inter sidera uidebatur. ipsum

ol

1 fabulationis gr rabulationisxbli u pastibus li n alle

gata Pi a matroniae lt s pedia llli li S saltem li

m terrentium li k 1S diues addidi ll ad cuius add. qistius r

1S oportuna liil lo anfractus li n eo haec scripsi hic liii

se hic li n uisum li et uisa b uisu li ll m appellen liili

polyclitumque bill n ea labyrintus me labyrinteus b u

s

lo

li

eo

es

LlSPlk vl 1g1

.

uero uernantis aethrae fcolore fulgebat. denique etiam

in usum germanae ipsius Astronomiae crebrius commo

datum. reliqua uero uariis illitum diuersitatibus numero

rum. gnomonum stilis. interstitiorum ponderum mensurau

rumque formis diuersitate colorum uariata renidebat

crepidas peragrandae telluris causa easdemque permenso

orbe contritas uiatrix infatigata gestabaL quae quidem sse

ingressa senatum deum. licet quot stadia e terris in cae- -

lum quotque ulnas. quot denique digitos permensa sit in

staret absoluere. tamen louiali caelestiumque maiestate

contacta ad illam abaci renudati mensulam circumspe

ctans camerae exterioris ornatum et laqueata sideribus

pala-btia properauit. i

constitit attonito spectans stellantia uisu

et decuit crinis puluereique pedes

ipsa etiam laeua sphaera fulgehat honora

assimilis mundo sideribusque fuit.

nam globus et circi zonaeque ac fulgida signa

nexa recurrebant arte locata pari.

tellus. quae rapidum consistens suspicit orbem.

puncti instar medio haeserat ima loco.

hanc tener et uitreis circumuolitantibus auris

aer complectens imhrificabat aquisz

quae tamen inmenso quo cingitur illa profundo

interriuata marmore tellus eratz

texerat exlerior qui fulget circulus orbis

aetheris astrifico lumina multa peplo.

hinc nitidus rutilum rllitan succenderat orbem

moxque imitata pium lactea Luna diem.

sic oculos igitur furuae splendescere noctis

a uariis arctius uersis sb l d gnominumque 11 ll inter

stitionum bb ll s uariegata lil l e instaret absoluere Susius

instanter absoluere fli instanter absolueret gratius u 11 con

traeta 1111 ll m camarae b u excelsioris Susius u la crinis

br inis li erini li ll eo quo aeinsius in liurm. ouidio lll . 11 u

suscipit liili ll m pro haeserat coni. sederet lieinsius ima

Seinsius una ea ll zz circumuolitabilis sili ll SS hic livii ll

ao coculo spledescere eum u igitur futuae oculos aas uerba

transposuil yula

SSS

mia

SSL

SSS

SSS

SS1

1gs MAkrPlAMl cAPliLLAm

cerneres ex auro ut sacra flamma micatr

sic cypris oceani perfuso sidere lymphis

Lucifero annuerat lumina tota suo.

omnia compar habet paribus sub legibus ordo

nec minus haec mira est quam domus alta deum. s

hanc mundo assimilem stupuit ifrinacria tellus

Archimedea astriiicante manus

ol felix cura et mentis prudentia maior

corpore sub nostro aequiperasse louem.

tandem igitur reglutinatis ab aethrae interuibrantis admi- lo

ratione luminibus decenti conlustrans diuos conspectans

que censura. cum omnibus reuerenda uenerabili dignitate

et magistra fceterarum quae notae diuis sunt fartibus

dicereturl exquisitum est eruditionis arcanum ut ab ipsis

praeceptionis cunabulis auspicata depromeret. tum illa is

remoto paululum obstaculo contor-ti crinis a facie orisque

luculenta maiestate resplendens atque abaci sui super

fusum puluerem mouens sic exorsa elicet Archimedem

meum inter philosophos conspicata liuclidemque doctissi

mum in astruendae praeceptionis excursus potuerim sub

rogare. ne impolitum quicquam subsisteret assertorum

aut profunditas caligareL tamen congruentiusipsa uobi

1gzascum. quia cyllenium excludit ornamentuml illi etiam

SSS

l-lelladica tantum modo facultate. nihil effantes Latiariten

atticissant quae etiam ipsa eos edocuL quod numquam fere

accidiL flomuleis ut potero uocibus intimabob ac prius

uocabuli mei promenda ratio. ne indecenter squalentior

peragratrix caelicolarum auratam curiam et interstinctum

cylindris gemmantibus pauimentum rurali respersura

puluere credar intrasse. geometria dicor quod permea

tam crebro admensamque tellurem eiusque figuram ma

gnitudinem locum partes et stadia possim cum suis ratio

ao

a cfl l/er .Aen. 1/111 sse u 1o ammiratione ea ll lS ar

tibus deleui i le philosofos b ll eoclidemque sb lj ea ex

cudit b u et elladica Sb faccultate o ll efantes 11 ll

lacialiter b u ea ipsa eos scripsi ipsos lib u et ex ualentior

a squalentior b xqualentior li et s ualentior yulm ao geo

metricar si ammensamque sn l a-z partis Slll

Lllslik- vl 1gg

nibus explicare neque ulla sit in totius terrae diuersitate

partitio quam non memoris cursu descriptionis absol

uamt quo dicto quoniam fuerant in deorum senatu quam

plures qui neque toti terrei essent neque ipsam umquam

s dicerent se calcasse tellurem. ipse etiam iuppiter curio

sius totius terrae latebras uellet exquirere. credo necubi

decentes puellas isto quoque saeculo is uersiformis etiam

cupitor audiretz hoc igitur promere geometria primum

iubetur ac demum cetera astruendae praecepta artis ape

io rire. tum illa

cPormam totius terrae non planam. ut aestimant

positioni qui eam disci diffusioris assimilant. neque

concauam. ut alii qui descendere imbrem dixere tellu

ris in gremium. sed rotundam globosam. etiam sic ut

is secundum ilicaearchum asseuerant. namque ortus obi

tusque siderum non diuersus pro terrae elatione uel in

clinationibus habentur. si per plana diffusis mundanae

constitutionis operibus uno eodemque tempore supra

terras et aequora nituissent aut item si emersi solis ex

eo ortus concauis subductioris terrae latebris abderetur. sed

quoniam posterior assertio mage despicabilis opinationis

cassae uilitate tenuatun illam priorem cui etiam physicus

Anaxagoras accessit praestat exigere quamuis non nullas

credatur adstruere rationes quippe dicit pianam terram

ea ortu occasuue solis aut lunae perspicue comprobariy qui

moxy primi luminis fulgor ut emerseritl confestim ad obtu

tus nostros directis lineis diriguntun quod magis indubiv

tabilis probamenti fiet. si in litore consistentes obstacula 1gga

montium qrelinquamus quod si ita-essen cunctis supra

ao terras degentibus eodem tempore emergentia uiderentur

occasusque uno obitu condita eunctas ualerent tenebrare

at terrei b terris Sli ipsam b ipsi Plf 1 his it ll

S geometrica r 11 forma li m positioni b positione b

possitioni li possitionem r n assimulant llli corr. p ll lS di

scendere lt n la secundus dicearcns asseuerat bili quod

correæi ll 11 per deL in P ll ea ad cassae add. at causae b n

utilitate li ea ullas liil l m astruere li ll id ut om. bili

Sl condita inductum in P l

SSS

seo

isl

sea

auo MAnrmM cAPnLLAn -..SP.-lwf

terras. ac falsa llomulei uatis exploderetur assertio qua

docet

nusque ubi primus equis oriens adflauit anhelis

illic sera rubens accendit lumina vesper.

sea quin etiam cunctae noctes ac dies similibus interstitiis ho- s

risque semper paribus conuenirent nullique parti telluris

uel apparerent certa uel alia sidera negarentur. at cum

Arctoa conuersio supra uerticem uoluatur llespcriae.

apud rllroglodytas Aegyptumque confinem ignoto occulto

que penitus sidere nesciturz cum canopum ac lierenices lo

crinem stellas admodum praenitentes Scythia Salliaeque

atque ipsa prorsum non cernat ltalia. cum illaep antar

cticis terris conspicuae ac praenitentes et uelut perpendi

culatae capitibus suspectenturz in Alexandria etiam fla

nopos quarta parte interstitii signi unius ultra terras emi- is

ueat. lfrionesque geminos ut deuexa non cernatg cum in

Arabia Mouembri mense sub noctis auspicio llelice-non

conspecta secunda uigilia prospectetun in Meroe solstitio

tantum exiguaque breuitate conspicitun ubi circa ortum

Arcturi cum die nascitur. quae item in lndia Patalitano eo

portu prima tantum parte noctis aspicitur. in qua etiam

in Maleo monte quindecim tantum diebus annuis uideturg

quis igitur dubitet lzetj globi deuexioris oppositu alia in

conspicua fieri atque alia uelut sphaerae curuationibus

sat eminerei additur ad fidem globi rotundioris ambigentibus ss

asserendum quod solis lunaeque deliquia in loccasu facta

orientis incolae non uiderunt itemque in ortu si accidant

a tota lirittania atque occasiuis regionibus ignoranturg

etiam in mediis plerisque regionibus horarum diuersitati

S SSS ex parte ex Piinio 11 us l s aut ex Plin. n1soz

de Martiani errore uid. llarduinus l

S l/erg. aeorg. 1 zso ll s orisque b n S haesperiae e ll

e trogoditas lib l egiptumque b u 11 crimen Pl ll schy

tia P schythia b l m antarticis eli ib quarto li signi

unius lfoppius ex Plinio signilis Pli lii non lib nunc li ll

eo cum iit Patalitano lfoppius cf. Plin. 11 lal patnuitano li

patauitano b n ea et deleui ll ar que deletum iuli u ac

cedant alii n eo plerumque buit n

r

Lmen vi . eo1

bus uarianturg sic ut in magni Alexandri uictoria lunam

noctis secunda hora defecisse Seruius flebilis in Arabia me

nuntiauit quod in Sicilia in exortus primi splendore con

spectum 1- Alpiano et Ponteio consulibus undecimo ka

slendas Maias defectus solis fuit. qui in campania diei

septima nisus in Armenia eiusdem diei undecima compro

batur. quod factum est utique sphaerae circuitu moras

per inflexus rotunditatis subinde uariante denique ipsa sea

uasa . quae horoscopa uel horologia memorantun pro lo

lo corum diuersitatibus immutata componuntur alioque gno

mone ultra quingenta stadia discernuntun umbris pro

locorum aut elationibus celsis aut inclinationibus infimatis.

hinc est quod in Meroe longissimus dies duodecim aequi

noctiales horas et alterius bessem secat. Alexandriae

is quattuordecim. in italia quindecimy in lirittannia decem

et septem. solstitiali uero tempore cum caeli uerticem

Sol in-fuectus subiectas deorsum terras perpetui diei con

tinuatione conlustrat itemque brumali descensu semian

nuam facit horrere noctemy quod in insula rfhyle comper

zo tum Pytheas Massiliensis asseruit. his temporum diuersi

tatibus assertum ni fallor globosam rotunditatis flexibus

habendam esse tellurem sequitur ut quem mundi locum ses

quamue granditatem sortita sit approbemus. circulus

quidem terrae ducentis quinquaginta duobus milibus sta

zb diorum. ut ab liratosthene doctissimo gnomonica subpu

s sea - aou le infimatis ex Plin. 11 1se. reliqua ex

Plin. ll lSfi s sse - SSS non uidentur ex cleomede cycl.

theor. c. 1o tcti nernbardyi liratosth. p. si sq.j excerptla esse.

quod censet belambre hist. astron. l p. a1o .

ii hora add. br xf alpiciano calendas f ll b diei b die fli fhorbavaidpds.talnloulcadpulld gPloirniisupmica

fli oroscopa b u orologia fli orolo ica b ll m infirmatisli

la aequinoccialesli ll lll oras f l rbesem fli bissem b

alexandreae f alexandria b u 11 deorsum Monac. 1 leuor

sum ff lS discensu f descensus b ll lg orrere ff

oriri b tyle ff ll eo pyteas ff ll m rotonditatis f ll

ea circulus scripsi circulum ff u ea eratostene f ll guo

mionica f

gog MAMLAM cAPnLLAn

x

bat tatione discussum quippe scaphia dicuntur rotnnda ex

aere uasa. quae horarum ductus stili in medio fundo sili

proceritate discriminanL qui stilus gnomon appellatum

cuius umbrae prolixitas aequinoctio centrib sui aestima

tione dimensa uicies quater complicata circuli duplicis

ses modum reddidit. liratosthenes uero a Syene ad Meroen

mss

eoo constipatur.

per mensores regios Ptolemaei certus de stadiorum nu

mero redditus quotaque portio telluris esset aduertens

mulliplicansque pro partium ralione. circulum mensuram

que terrae incunctanter quot milibus stadiorum ambiretur

absoluit. -

comperta est terrae breuitate rationabili magnitudoz

locus eiusdem ac positio doceatur. quam in medio imo

que mundi immobilem stare multiplicibus monstratur

assertis fquaej siue ante constitutionem mundi in eodem

loco fuerit. ex quo moueri non potuit ac dehinc diuulsis

a confusione primae commixtionis clementis undarum iu

mensa et uolubilis latitudo aerisque halitus undiquesecus

circa terrae stationem diffusus artarit mediumque fecerit

quod teres ac uolubilis circumclusitg siue quod in sphaera

efficitur imum omne quod medium est. dum paribus ab

extimae rotunditatis ambitu lineis quicquid eas sustinet

imum uero iam necesse est sui extremitate

consisterle. quia inferius quo decidat non est. omnia

etiam pondera in eam desuper cadunt ut imber. grandm

nix. fulgura atque ipse. qui in eius penita praecipilatun

oceanus et fluenta latentia. quae fundo uoluuntur in imo.

uides igitur eam. quae undas cunctaque sustentat. artatam

ex omnibus nihil subicere quo secedat. media igitur cre

denda est. quia postrema. quod praesertim aequinoctialis

i orarum Sb n a dupliqiq li S redidit lt l eratoste

nes ea ab sua n suene S syene b siene li l 1 ptolo

mei li phtolomei lt ll e mensuram liernhardyus iratos-the

nica p. sa lo quod sua ls quae deleui siue scripsi sibi

P fdeleta ut uidetur si et li constitutione le dit-usus a artaritP ti in rasa artarelit li lS aflietcuesraltiiiSr

mfeceorcietabnlois atalot qnuoedap squuboiaScletre radn emxebdio bildl flulgora li

ut

ea

so

Lreeu vi eos

temporis interstitia manifestanfz nam pares borarum me

tas tam antemeridialium quam etiam postremarum. et tam

diei quam noctis horologia manifestant. quo documento tifll

clarum est tantundem undique-secus ab terris abesse cae- .

s lum. quod item duobus circulis edocetur solstitiali et bru

mali. nam utique quantum interstitii dies habet cum

caeli culmina sol elatus inlustraL tantum spatii longior

nox. quam sol in brumam decidens zrepraesentaL item

que quicquid singula signa zodiaci intercapedinis luci corr

lotulerint tantundem fsole e contrario rutilante umbris

noctis ignoscunt. quod utique undiqueuersum probat tan

tundem circulos sideraque distare mediamque esse tellu

rem. quod si congrue uidetur assertum. iam partes eius.

quas ipsa permensa sum. perbibebo. .

orbis terrae in quinque zonas siue melius fasceas

dico pro rerum diuersitate discernitur. quarum tres in

temperies multa contrariorum nimietate relegauit. nam

duae quae axi utrique conlines. algore inmenso et frigo

ribns occupatae. desertionis causas pruinis ninguentibps

eopraebuerel media uero flammis atque anhelis ardoribus

torridata propinquantes animantum amburit accessust

aliae autem duae uitalis aurae halitu temperatae habita

tionem animalibus indulserunt quae quidem per totius

rotun-jditatem telluris incuruae tam supernum hemi

SS sphaerinm quam inferius ambierunt nam utique terra

duas sibi partes hemicycliorum quadam diuersitate dispe

scit id est unam habet supernaterm quam nos babitamus

et ambit oceanus. et aliam infernatem. sed haec superior

n

id

1 orarum Sfi e an pomeridianarum scribendumP

S orologia Pli ll S uam scripsi cum liii im bill u e zo

diaci b zoziazi liii ff interea edinis luci b loci se ll m e om. S contrarbiaingtiercllapieddipneersablieibliolf

peribebo b peribeo b u 1s fascias b sed cf. scripL hisi. Aug.

1 p. illa 1z ed. lferoL lfi ad diuersitate add. al necessi

tate b n 11 et post multa add.p ll religauit si ligauit b u

m dissertionisb ningentibus b u eo anelis gh ea alitu

bill te oribus lieinsius in Surnn ouidio llpuzlM tempori

bus bili i n emispherium fli ll ea emicycliorum m ll

dispescit arctius despicit llli tdispicit liij u

ooe

1gb a

eos

coi

cos

soc

zozi MAltPlAMl cAPllLLAli

initium habet a solari ortu. illa incohat a lucis occasu.

quem circulum Sraeci horizonta perhibent uerum quia

illae zonae uolubilitatem utriusque partis includunL decem

utrimque circulo suo faciunt regiones e quibusihaeq quae

a nobis habitatun est una atque ad aquilonem uersus et -

septem triones ascendit. altera quae contrario ad meri

diem atque austrum fertur. quam habitare illi aestimantur

qui uocantur dvroixoL similiter ex infernatibus duae.

sed hi qui nobis obuersi antipodes memorantun qui con

tra illos quos dvroixouc diximus dv-rixeovec appellantur.

sed nos cum illis diuersitas temporum uelut quadam con

trarietate discriminat. nam cum aestate torremur. illi

frigore contrahunturg nam cum hic uer puhescit florenti

bus pratis. illic edomita aestas teporihus autumnascitg hic

bruma. solstitium illic apparetg nobis Arctoa lumina spe

ctare permissum. illis penitus denegatum. antipodes

autem nostri unum nobiscum tractum perferunt hiemis et

flagrantiam communis aestatis. sed noctem diuersam dies

que contrariosg scilicet aestate nobis grandes dies proli

xaeque hieme noctes. illis aestate grandes noctes pro

mralixique hieme dies nobisque septemtrio conspicabilis

sov

illos lateat sine tine. ita etiam his qui dvroixot uocantur.

antipodes sui quattuor anni tempora nouere communia.

ac polum qui est ad austrum. antipodibus suis nobisque

penitus ignoratum soli suspiciunt.

fascea sunt. his cotidie ortus occasusque mutantur. et

supra quos sol est his citius exoritur tardiusque mersatur.

aequinoctiali autem tempore et oriens et occidens simi

liter apparebit neque ulla astra sunt quae illorum obtuti

1 incoat fli inehoat r e orizontam fli orizontem b ll

s partes lt li i utrique li e post quae add. p ll 1o AMl-l

korc fli 11 Aurixrouec f AMllkoMec li ll lllad illis

add. al ab b lxi autumneseitli lu arcto li lg scili

cet scripsi licet fli nobis om. fili ll 1e prolixasque fli

quod con-exi ll eo hyeme om. fili ll illis aestate grandes no

ctes prolixosque fprolixique scripsi-j hyeme dies in marg.

add. b om. fli u se ante latest om. illos fl illis om. lil li

ea ad antipodes add. q. b ll ad suis add. al nostris b u ea ad

soli add. illi b suscipiunt li

i-A

o

qui autem in media es

mes-vv w

Lxenu vi gas

bus denegentun et quae una illis oriuntun simul ueniunt

in occasum fhi dies cunctos pares suis noctibus intuen

tur nec ullas meridiano die metiuntur umbrasg eorumque

antipodes dies noctesque sub eadem longitudine patiuntur.

s cum autem solstitii properantia peragendi per eosdem

transeat et iam brumam itidem sol reuertens similiter per

illos iter ducat et procul ab his utrimque secedat. du

bium non est quin bis hiemem et secundo patiantur aesta

temg quibus cum ortus solis est. eorum antipodibus appa

lo ret occasus uerum illae duae regiones quas fasceas item cos

dixi. quarum una uicinantis Plaustri algore crustatun al

tera transaustrini halitus desertione contrahitun antipodas

proprios non habent sed ipsae sibi inuicem contraria fiunt

habitatione antipodes nullosque ortus siderum absquep

ls planetis utrimque nouerunt. quae quidem illis non supra

caput eunt sed de medio lateris oriuntur. stellae etiam

fixae caeli sex uidentur mensibusy sex itidem non appa

rent. ortiuusque circulus aequinoctialis illis est. senaque

ex zodiaco signa conspiciunt. denique sex mensibus dies

So que noctesque patiuntur. ut utrisque poli axisque termini

supra uerticem uideantur. sed haec prior Septentrionis

altera canopi stellae inlustrata fulgere cetera non no

uerunt.

ouarum regionum habitus prodidit doctissimus Py- eos

as thagoras. sed ego ipsa peragraui. nequa mihi ignota ui- ma

deretur portio superesse telluris. cuius terrae totius am

bitus omnis plenusque circuitus. ut homanarum dimen

sione percenseam quicquid stadiorum supputatione me

moraui. est in milibus passuum trecenties et quindecies

so centenisz quo loco non puto transeundam opinationem

Ptolemaei in geographico opere memoratam idem quippe alo

zodiaci tractum omnemque complexum trecentis sexa

1 cum ante illis adda r u a in brumam gratius le ali

tus g .i. frigoris add. b lll antipodae lillj 11 ante uidentur

add. eisp ll 1S ortibusque liili is zoziaco bill quod dein

ceps non notabilur ea habitus pytagoras Pil n se habitus Sli at falmibiatlusamabdid.tubs lal dde.o bcen

tenis b centena Plt ll at ptolomei liii n

nos murum cAPnLLAa t

ginta caeli partibus secat. quas singulas in telluris cen

trum ita aestimat peruenire. ut unius partis latitudo istic

quingentorum stadiorum mensura tendatun singula uero

stadia centum uiginti quinque passibus explicata. quae

octies millenos passus absoluunL unde quingenta stadia. s

quae sunt partis unius. milia passuum colligunt sexaginta

duo passusque quingentos uerum illa stadia quingenta

trecenties sexagies complicata faciunt semel milies octin

gentiesque centenaz ex quibus milia passuum partitione

praedicta collecta faciunt ducenties-uicies quinquies cen- m

tena. hoc de totius terrae globo oportuit intimari.

ell p ceterum eius longitudo ab ortu ad occasums hoc est

ab ipsius lndiae extremitate usque ad l-lerculis columnas

Sadibus sacratas. octies quinquies centena septuaginta

septem milia sunt. sic ut etiam Artemidorus auctor asse- is

ruit. nam isidorus nonagies octies dicit et decem et octo

milia. uerum Artemidorus dimensioni plraedictae adicit

quicquid a tiadibus procurritz namper Sphenis frontem

circuitu sacri promunturii ad aliud finale promunturium.

quod Artabrum memoratury procedere dicit terram in eo

ais qnongenta nonaginta unum milia. quae dimensio item

fieri compendiosior potest. si per maria quis uectus ex

currat. nam a Sange fluuio ostioque eius. quo se in

jgyeliloum effundit oceanum. per lndiam Parthyenemque ad

Myriandrum urbem Syriae in lssico sinu positam quin- es

s liil ex Plinio li iui s SlS ex Plinio n aia

s octies Sdttgerus inlahniiarch. quingenta a quinquaginta li ll 1 quuoli.nxg1e1n1tapl.foiqzuioncqtuoaaginnta

li ll S faciunt semel miiies octingenties qg sescenta tsexcen

tena m ex quibus aa faciunt milies octuagies centena ex

iqduiLbuxsxbx.lLl xev1fucolmleicltLa pparsased.Plipnairust hnmjmn esmiodoorrutso lbi ll

et S lS sphenis p spinam aa le promuntorii b pro

montoriili n promuntoriumb promontoriumli ll eo cai-tan

brum bili cantabrum b cor-rx p n ill nongenta nonaginta milia

et unum mille 11 nccoxol Plinius ll ea hostioque b n

ei partyenemque Pll u ss my myrandum b myrandum 11

siriae a

b

lo

eo

LllSlSlt vl zolz

quagies bis quindecim milia. inde proxima nauigatione

cyprum insulami Pataram Lyciae. llhodum. Astypalaeam

in flarpathio mari. item in insulam iaenarum Laconicae.

inde Lilybaeum Siciliae et caralim Sardiniae tricies qua

ter quingenta milia. inde fladibus quadragies bis quin

quagena milia. quae mensura uniuersa ab eo mari efficit

octogies quinquies septuaginta octo milia potest item

aliud terra marique iter duci per fiangem liuphratemque

fluuium cappadociam xPhrygiam per Aegeum pelagus et

Laconicum mare itemque per sinus alios usque Pelopon

nesum Leucadem florcyram. Acroceraunium llrundisium

llomam Alpes et Sal-bliam per Pyrenaeos etiam montes

in oceanum uespertinum. llispaniae oram traiectumque

periflades et omnis mensura attestante Artemidoro asser

tionibus meis habet milia octogies sexies octoginta quin

que. habetis longitudinem multipliciter memoratam.

Latitudo autem eius a meridiano situ in septentrionis

caput plurimum minor est. nam utrimque intemperati

aeris nimietate contrahitur. eo accedit quod a septen

trionis plaga Sarmatarum gens copiosaque barbaries ac

cessum indagandae dimensionis excludit attamen quic

quid intrepida permeare quiuit excursio competenter -ad

mensum repertaque latitudo habitabilis terrae paene die

s fiis ex Plinio ll mil s sit et fiis ex Plinio ll ita

i pateram Pb il licyeb ll rodum en astypaleamb

astipaleam 11 n s carpatio P carpatheo p n insula ea corr.

koppius tenerum b teneclarum al tenarium b tenecla

rum n n xt lylibeum lib l sardiniae uiciens et semel om M

pass. Plinius n trecies v i b post inde add.a b credis duo

deciens oL M pass. Pliniue ll 1 octoagies b li Lxvm Pli

nius n potestate b potest iter b S iter duci lit item duci b n

gangen b eufratemque eo n o cappadotiamp li frigiam

bill ll egeum lib ll 1o peloponessum ab peloponnessum b u

ll leucadam b leocadam b acrocerauniam Pb li py

reneos Pli u la spaniae ea hispaniae b ispaniae li ll

lb Lxxx1x.xxxxv Plinius u us utrique li ll intempe

ranti aeris ea intemperania aeris b corr. p li lS contraitur

b u accidit br se quiebit Pl lj ammensum fili lj

fila

filiis

filii

eos MAnnAm oAPnLLAn

midio minor quam dicta est collegisse longitudo. nam

colligitur in quinquagies quater centena sexaginta duo

milia. quippe a littore Aethiopici oceanL qua habitabilis

zooa primum est. ad Meroeny inde Alexandriam nhodum cni

iile

cn

eis

dum coum Samum chium Mitylenen rPenedum Sigeum

que promunturium os Ponticarambim promunturium os

Maeotidis. ostium rPanais praedicta dimensio comprobatur.

qui quidem cursus si per maria transeatun in compen

dium ducit milia sescenta septuaginta octo. huc usque

compertum progressum Artemidorus asseuerat sed lsido

rus adiecit duodecies quinquaginta usque ad rllhylen ulti

mam tendi. quae quidem opinatio mihi uidetur incerta.

nam ipsi tantundem latitudinis inesse dico quantum longi

tudinis comprehensum neque enim cum rotundum tel

luris orbem astructio superior ratioque monstrariL impar

latus globo poterit prouenire.

Sed supra dicti scriptores aequabilem dixere tellu

rem. rotunditatis autem ipsius circa extima circumfusus

ambit oceanum sicut nauigatus undique comproliatun

nam a cladibus per llispaniae calliarumque flexum occi

dentalis plaga omnis hodieque nauigatur. dum autem

diuus Augustus classe Sermaniam circumiretpseptentrio

nalem totum permeauit foceanum nam primum in

flimbricum promunturium ueniens magno dehinc permenso

mari ad Scythicam plagam ac rigentes undas usque pene

s me ex Plinio 11 me s eu et tilS ex Plinio n 1S1l

e xLlnLL-xxxx milia Plinius S litore li etio

pici liii ethiopici b et rome nidum b rodum cnidum b ro

dum guidum li a chyumb c promuntorium b promon

torium lt promuntorium b promonturium li jl 1 meotidis

hostium llli S qui cursus conpendiis maris breuior fieri

potest Lxxxlx milia Plinius S sexcenta lt 1o esiodo

i rus b u 11 duodeciens centena milia quinquaginta Plinius n

tylen Pli ll lb monstraret lt ll 11 aequabilem scripsi habi

tabilem liil u lS circa br cir bill n eo ispauiae br spa

niae llli ll m odieque lt n m promuntotium bb n ea sciti

cam S sciaticam b n agrigentes 11

eo

ea

i x

- mum vi gog

trauiL de confinio item ab orientis principio et iudico elg

mari pars. quae pergit in caspium mare. a Macedonum

classibus remigata. dum Seleucus et Antiochus regnauis

sent. palus uero Maeotica eiusdem sinus habetur oceani

s item laeui lateris circumflua memorentur. ab ipsis ita- ego

que columnis flerculis. quae in Saditano sunt litore con

secrataey usque in Arabicum sinum meridianus omnis

permeatur oceanus sic ut plurimis asseueratur exemplis

nam eius maximam partem Magni Alexandri sulcauere cel

io uictoriae. in eodem Arabico sinu constituto flaio caesare

Augusti filio. llispanarum nauium naufragium et eieclae

fragmentorum reliquiae paruereb item l-lanno dum Pu- zoza

nicum fioreret imperium Mauritaniae circuitu ac dehinc

meridiani flexus excursu in Arabiae terminos prolixa ad

ls modum nauigatione peruenit cornelius auctor adfirmat

- quendam liludoxum fugientem regis insidias ex Arabia in

Saditana peruenisse refugia caelius Antipater se homi

nem uidisse confirmat. qui negotiationis ardore in Aethio

piam ex l-lispania uauigasset. idem cornelius post captos

io ludos per cermaniam nauigauit.

ostensum puto ambitum superioris terrae permenso cas

in circulum mari undiquesecus nauigato. nunc ipsius

diuisionem terrae quantum patitur succincta insinuatio

memorabo. circulus omnis superae habitabilisque telluris

ea sic ut plerique testantur in tres partes est distributusz liu

s sic ex Plinio n m et me n s seo et em ex Plinio

n ies-ivo ll s eas et ses ex Plinio m a

ei meotica Pb s literae il S si b 1o cesare Pb

11 spanarum li is aliarum b m lianuo p annio fli

la maturianiae li ac p hac me le eudoxium li lS ethio

piam liii le ispania g spania lt isspauia r an posuit pro

post et nauigasse scribendumP captus Pl M. haec Plinii

uerba corrupit idem Mepos de septentrionali circuitu tradit

q. Metello celeri L. Afrani in consulatu conlegae sed tum

galliae proconsuli ludos a rege Sueuorum dono datos. qui

ex lndia conmerci causa nauigantes tempestatibus essent in

Sermaniam abrepti n ea nauigato scripsi nauigatum m u

ea europem lt

MAn11Ant1S cAPzLLA lii

sea

diti

aes telluris inuia prohibebant

1- nfr/r i

i

mo MAnnAm cAPnLLAu

ropam. Asiam. Africamque quarum primam atque ultimam

interruptio dispescit oceani nam Atlantici pro

fundi ex Saditano freto nis intersecans profunda telluris

Lybicum liibero latus abscidit et confestim se in propin

qui maris fluenta ditfudit quippe a caditano ostio in in

gressum interioris maris per longitudinem cursus uix

quindecim passuum milia numeranturt latitudo uero. ubi

angustior quinque. ubi diffusa septem. ubi prolixior de

cem milibus explicatur. hinc defluxere per diuersos

sinus subsidentesque campos tot maria tot fragores et

quantum per diuersa aequora tumescit. undarum uero

illa proruptio interfluentis oceani laeua liluropam facity

Lybiamque dextraa et montibus utrimque concluditur.

nam ab liuropa calpe. Africa Abyla monte despicitury qui

utrimque prominentes dici columnae l-lerculis meruerunt.

quod testimonia uetustatis laboris ilerculei limes in illis

sit consecratus. siquidem ultra eum progredi consumptae

denique etiam hoc de eius

sacrae uirtutis possibilitate persuasum. quod. cum antea

zoza natura terris maria dispararet ac tantum cingi circuitu eo

eae

firmaret oceani montium praedictorum effossis qradicibus

diuulsoque confinio camporum deuexis lacunisque terra- i

rum improuisum pelagus in usum impigrae mortalitatis i

admisit permutans orbis faciem naturaeque discrimina. i

hoc igitur freto laeuorsum liuropa distenditur usque in ea

lllanais fluminis gurgitem. a quo incohans Asia Mili itidem i

alueo limitatur. qui quidem Mlus eandem Africamque l

disrumpens telluris complexum iutersecat multitudine flu

uiorum. liluropam tamen terminari Propontidis faucibus

s est ex Plinio m i

e dispicit li et corr. in dispescit li fdissicit supra adzl bi

atblantici s athalentici li a diffuudit S hostio sit

in b n 1o flagores si la libiamque a lymbiamque li

M alpe Pi Abyla p ab aetna Pli ll dispicitur liili

eo disperar et filii ea inmortalitatis 11 u se incoans a in

choans bb jl SS complexu li intersecans Sib u

mtt-w -

f .

Llenn vi t z11

dixere quam plurimL quae Propontis per angusta descen

dens ad Maeotidem quoque perfertun

liuropae tamen principium incohamentique limen ezr

llispaniae contributum fertili frugum opimaeque prouin

s ciae. metallorum aurique fetura minii marmoris gamma-b

rumquel muneribus praedicandae quae quidem. quod

iberi fluminis interriuata tractu. amnis sui meruit cogno

mentum cuius illa portioy quae Atlantico confinis oceano

in Saditani freti litus excurrit. Saetica perhibetur etiam

io ipsa uocabulum proprii fluminis nuncupatione sortita.

quae ab vrcitano finey qua citerior meat. rllarraconensis

dicitur a rliarraconensi urbe. quam Scipiones condidere.

nam Poeni fundauere carthaginem conditas ubicumque

urbes amico sibi nomine praesignantes sed praedictum ces

is latus a Pyrenaei iugis in aliam prouinciam dissecatun si

quidem Saeticae a septentrionali confinio Lusitania socia

tur. cui nomen fabula a lusu Liberi patris uel cum eo

bacchantium sociauit haec quoque cognomini fluuio per

meatur. licet eam lllagus quoque arenis inlustret auratis

eo olisipone illic oppidum ab vlixe conditam ferunt ex cuius ege

nomine promunturium. quod maria terrasque distinguit

nam ab eius ambitu inchoat mare Sallicum et facies

septentrionalis oceanL Atlanticus uero et occiduus termi

natur oceanusi qui tum liispaniae limitatur excursibus

se in eius quoque continio equarum fetura uentis maritanti- wm

s cer ex Solino p. libi lg sq. et 1111 xi ed. Momms. ll .

s eas ex Plinio 111 S et Solino p. iliiq eo ll s sea ex Solino

p. lllii 1el ne le 111. l

1 discendens fili n S incoamentique f inchoamentique

f fl lymen f ll 1 spaniae ff is aniae b il b factum f fae

tura b n minii l/ulc. miri ff marmoris bf arboris f ll

S athlantico fli g betiea ff l 11 urcitano f rucitano b

urticano li ll terraeonensi f ll m terraeonensili ll lS car

taginem ff u lii pyrenei fli lS bachantium fli ll eo so

lissipone ff olisipone b zl promuntorium b promonturium

f g sa septentrionales lt ll athlantieus f athalenticus li ll

m spaniae ff ispaniae b u ea miritantibus fl mirantibus f

maritantibus blim li

illic

me MAnrrAM oAPnLLAn

bus inolescit uolucres proli cursus ipso spirante Pauonio.

uerum Saetica eunctas ubertate fecunditatis prouincias

ego anteuenit. quae quidem habet iuridicos conuentus duo.

Saditanum cordubensem. oppida centum septuaginta

em quinque habitantium multitudine frequentata. eadem s

uero longitudinis dimensione distenditur a castulonis op

pidi fine in fiaditanum oppidum. ducentis quinquaginta

milibus amplior aestimaturg latitudo quoque in ducenta

eae uiginti quattuor milia excurrit. at uniuersa prouincia

habet conuentus septem carthaginensem rfarraconensem lo

caesaraugustanum cluniensem Asturum Lucensem lira

carum. ciuitates uero praeter insulas atque aliis contribu

tas ducentas nonaginta quattuor tota complexione dinu

merat. tenditur autem per longi-ftudinem quantum

Agrippa dinumerat milibus quadringentis septuaginta is

quinque. latitudine ducentis uigiuti quattuon cum fines

carthaginem usque protendereL quae opinio Agrippae

esse non exiguum admittit errorem. nam liispania omnis cri

terior a Pyrenaeo in castulonis finem per sescenta septem

milia longitudinem protrahiL cuius ora paulo amplior ae- eo

stimatun latitudo autem a .Parracone ad litus larsonis

trecentis septem milibus inuenitur. a radicibus PyrenaeL

ubi utriusque marismpropinquitate concluditur. nam pau

latim diffusior adiacet in latitudinis excrementum

ess-i idem igitur Pyrenaeus ex alio latere Salliarum fini- es

s seo ex Plinio lll 1 SSSl ex Plinio lll 11 s SSS ex

Plinio lll lS et te s SSS ex Plinio lll se

l et post-inolescit add. b u poli gi u a oppido m com p ll

o ccxxxrv M. p. Plinius ll lo cartaginiensem b ll terraeonen

semli ll 11 lucrensem im com yulcanius m alias b lS nu

merum potius esse earum quae aliis contribuebaniur lloppius ad

notauit lo agryppa liil ll septuaginta le latitudinem coLvn M Plinius ll 1l1ibcaalrtLagxinaedmd.bb u

lS spina g hispinia b spania b ll le pyreneo eo quod dein

ceps non notabitur sexcenta b eo longitudinep pro

trait Sl ll et iarsolis b gersonis li olarsonis Plinius ei ad

icit alo u .

Llnnn vi ma

bus admouetum a cuius radicibus quicquid interiacet us

que nhenum et item inter oceanum et montesb Seben

nam et luramy fiallicis regionibus attributum Marbonen

sis autem prouincia appellatum quae interno mari allui

s turg haec Sracata antea dicebatun quae ab ltalia iugis

Alpium atque amne vero discernitun cuius longitudm

sic ut Agrippa dimensus. trecenta septuaginta milia pas

suum. latitudo autem ducenta quadraginta octo.

prouincia nhodanus fluuius ex Alpibus ueniens per Le

1o manuum lacum meat. et causas fertilitatis importat terrae

germinibus ac fecundis. cuius ora diuersis nominibus ap

pellata. nam l-lispaniense unum. alterum Metapinum. ter

tium. quo plenior meat. Massilioticum nuncupatur. pro

uincia uiris oppidis frugibus memoranda unoquc trans

ia currenda piaculoy quod illic fas fuerat liostias humani ge

neris immolare.

Sed post Alpium montes. qua facies prominentis seo

naturae ortiui solis inluminatione perfunditun inchoat ac

descendit ltalia longe ante alias omnes laudibus ueterum

eain urbis Ptomae gratia praedicanda.

Ligures tenent dehinc quae ubertate soli sacrata occupa

uit lStruria regio. tam indigetis Aeneae foedere quam re

mediorum origine atque ipsius lllagetis exaratione cele

brata. vmbri mox Latiumque atque ostia llliberina de

se hincqne ipsa caput gentium koma armis uiris sacrisque.

quam diu uiguit. caeliferis laudibus conferenda haec a

mari sedecim passuum milibus disparatur.

in vulscorum nomen sortemque concessit mox campania.

s est ex Plinio 1111 1oa. lll a1 et et u s cas ex Plinio

lll es et Solino p. llly li s SSS-SSS Plinii lll SS ratione

habita sed multis de suo admixtis conscripsit

1 ammoueturb l e renum b ll gaebennam li geben

nam b gehennam b l S et luram p et duris liii eduris b u

1 agryppa Sll l m spaniense b ispaniense b spaniensem li

ispaniensem 1- Metapinum p etapinum fli alpinum br ll

se indigitis at u ei hostia na n

cuius principium car

dehinc litus eas

. galle

in hac ess

i

t e in arti-rm

l

zlzl MAltPlAM cAPldLLAld

Piceutesque ac Lucanum latus Pruttiumque coniungitur.

cuius promunturium in meridiem austrumque respectans

in mare procurrit laeuaque alia interioris sinus fluenta

complectitun ut si a primis Alpibus dextrum latus et pro

lixi montis brachium contcmpleris prominentias utrimque s

componeus theatrum quoddam spectare uidearis undarum.

lunata quippe et quodam hemicyclio in promunturium

memoratum circumfertur ltaliag denique ab ipsis gradibus

qua se fauces freti interfluentis aperiunt. in Sruttium si

num. qui est iprimus liuropae. emissa maria conquie- io

aia scunt. interior uero tellus. quae in superum mare lio

reamque profertur. graeciae orat Sallentinis Pediculis

zosa Apulis Pelignis lstris Lihurnis et ceteris populis obscurio

ribus habitatur. laeuorsum quoque se flectit et item duo

bus promunturiis peltae Amazonicae formam reddit la

dextro cornu Leucopetram tendens laeuo Lacinium. unde

cum longa sit ab Alpibus Praetoriae Augustae per urbem

capuam et Pihegium oppidum absque recuruo flexu de

cies centena et uiginti milia passuum. nusquam uero tre

centa milia latitudo eius excedit. a solo igitur ltalico Li- eo

burnia lstriaque discretae sunt centenis milibus passuunL

quod ab lipiro et lllyrico quinquaginta. ab Africa intra

ducenta milia. ut varro commemorat ab Sardinia centum

uiginti. a Sicilia milleb quingenta a florsica minus octo

eto ginta milia. ab lssa quinquaginta uerum omnis italiae ita

circuitus tenditur uicies centena quadraginta nouem milia

eius umbilicus in agro dicitur lleatino. angustior pluri

s eae ex Plinio in ea ea is u scio ex Solino p. ioy lS

-1g et 11 et 1s-1e p.A11. a-n

1 adb bryttiumque g e promuturiumli promunto

rium b b bracchium bf 1 emiciclio promunturium b o bryttium Pli n m graPtiaeembicyacbilaidod.lid u

salentinis b is apulisque b n lb promuturiis e promun

toriis bb n pelthae b ll id leocopetram bib ll 11 Prae

toriae Augustae Pula praetoribus augustae Pb al praetoriis

mauguqsutiinsgebntis 1liSilire 1iucmorlciybra Plleia uaffarcicauiacmiiesssoquiandtrraagbies

nouies centena codd Solini u

manu vl ms

mum est ad portum. quem llanmbalis castra dicuntz nam

uix ibi centum triginta milibus passuum lata est. uerum

ltalia etiam Pado flumine memoranda. quem graecia dixit

1Sridanum. hunc amnem mons vesulus inter montes Al

s pium elatior gignit fonte mirabiliy qui in Ligurum finibus

flumen creat. ac dehinc lluuius mersus in penita telluris

in parte agri vibonensis emergiL canis ortu dilfusiorz

nam solutis Alpium niuibus flagrantia solis aestiui exube

rat ultra gurgitis ripas nullique gloriae nobilium amnium

lo cedens triginta receptis fluminibus Adriaticum mare magna

opimus granditate perfundit. cetera italiae memoranda su

nec poetae tacent. ut Scyllaeum oppidum cum crataeide

flumine quae Scyllae mater fuit. charybdisque uoraginem

ac uertiginem tortuosamg Paestana rosariay scopulos Si

1s renarum. in campaniae amoenis antiquitus nemora. Phle

graei dehinc campL habitatioque circeia rferracinan prius

insula. nunc continenti iuncta. hheginique ab Sicilia con

tinenti separatL atque in compensationem conexae telluris

in insulam relegatL Pormiae etiam Laestrygonum habita

so tione famosae.

. . . zoaa

lrloc loco possem etiam urbium percurrere condlto- ea

res. ut a lano laniculum. a Saturno Latium. a banae Ar

deam. ab hercule Pompeios. cum boum pompam duceret

lliberorum ex cuius laboribus in Liguria campi Lapi

g Szil maximam partem g sic ex Solino p. SL 1-11 eetx p.Soelsi.noS ept. seis.S-eolo-seot .p. 1Sfi1

1-S et 1-S

a aut xL aut ecce codd. Solini centum triginta milibus

liii S memoranda li b gygnit Sli a hac P 1 bi

bouensis am S solitis liil nubibus at la scyllaeum b

syllaetum S sylleumll grateide fli lS earybdisqueb

carypdisque li li pestana bli pertana S riosaria at m

-1a nemora b numera lili nunera b hinc campaniae amoe

rnissimi tractus Salmasius flegrei fli 11 continenti iun

cta scripsi em Solino cogiuncta g coniuncta blt ut reginique b

regnique li lg furmiae b lestrygonum lit lestrigonum

li n SS herculae li lierculanium ad radicem vesuuii a quo

haud procul add. p post hercule n

fiis

eia

i midma fd in rasj P a

me Maurmm cAPuLLAu

darii sunt appellati. quod eodem dimicante saxis ferunt

pluisse caelum idem etiam lonio nomen dedit. nam

ionem Autocli filiam obsidentem uias latrociualiter inte

remit. lapygas lapyx ilaedali filius condiditr coram nar

danus. Agyllinam PelasgL rliibur catillus praefectus classis

Suandriae Parthenope dicta ab Sirenis sepulchro hoc

nomine uocitata. quae nunc iieapolis appellatur. Prae

nesle ab vlixis nepote Praeneste. licet alii uelint caecu

lum conditorem. quem pignus fasseruut fuisse flamma

rum. Arpos et Peneuentum iliomedes Patauium Antenor.

Pylii Metapontum condidere. sed nihili mea interest ori

gines urbium perscrutari.

nunc quoniam continentis terrae limes interfluentis

freti coercitione distinguitun non alienum est inter fluenta

emergentes terras. quae quod in salo sint insulae uo

citantun praesertimque nobiles commonere. neque enim

morosa debet esse percursio. transeo itaque Pityussas

a silua pinea memoratas quae nunc idbusus appellatum in

confinio carthaginis nouae. lialeares etiam duas. colubra

riamy et quas cymnasias graeci dicunt. uel caprariam

naufragalem in Salliae quoque ora in lthodani ostio Me

tinay mox quae iilascorum uocaturz et tres Stichades. qua

rum haec sunt nomina siugularumz Protey Mese lsecun

dajj uel Pomponianay tertia liypaeag ceterasque exiguas

aduersum Antipolim in Ligustico autem mari est cor

g cis ex Plinio iii iii-m s filii ex Plinio ill so-sa

11 vaPvx dedali me s agyllam agellau agilliuam

l

cadit Solini s partenope S S praesente buit cecu

lum llli n 11 Pylii p fylliP psylli b phelill morigines

p id coercitatione b li percussio b pytiessas li py

tieshas b pytyesses p lS ebusias eo capraliam lib m rodani ab hb hostlfilo cgartuagimniistiPnab

ea uascorum eo euasconum b ll sti

cades 11 stycades li ea Prote Mese ex Plinio wesselingius

protemesaouiukbl temesto prima b prima temistho 11 prima

lPheizuista p ad exemplum Plinii secunda deleui et uel ad

didi ad pomponiona li tertya g ypea a ypeia b

ypera li ll

lo

eo

Lmun vi glq

sica. quam graeci cyrnon appellauere. longa centum

quinquaginta milibus passuum. lata quinquaginta. circu

mitus eius omnis distenditur milibus trecentis uigintizova

quinque. habet ciuitates triginta tres. sita autem citra

s est oglasay intra in sexagesimo corsicae Planasia. fallax

nauigantium mentiensque propinquitas vrgo item et

capraria. quam Aegilion graeci dixerunt item lgilium

nianium item columbaria veneria item ultra rfiberina

ostia in Antiano Palmaria Sinonia et in Pormiano Pontiae.

m Pandataria Prochyta. Abaeneria lnarime a Sraecis dictar

Pithecusa. et Megaris etiam in Meapolitanm a Surrento

in octauo miliario capreae item Leucothea. iam Afri- eas

cum mare spectans a corsica in octauo Sardinia est. in

quo ahgusto freto sunt paruae insulae. quae fluniculariae

lS perhibentun item Pintonis et Possae uerum Sardinia a

Sardo filio ilerculis appellata habet formam humanae

plantae. denique Sandaliotes est appellata et lchnusa.

quod utrumque uestigii formam significat. uerum ab

oriente centum octoginta octo milibus patet. ab occidente

eo centum septuaginta qninquep a meridie septuaginta se

ptem. a septemtrione centum uiginti quinque milia. habet

a Sorditano promunturio insulas duas. quae Plerculis me

morantun a Sulcensi lilnusiny a caralitano Picariam fca

S cas ex Plinio lll SS tSolino p. bu lSPj et se et si fea

latam ex Plinio lll ea assumpsitj

i milia. ante circumitus fcireuitus bj add. b S osten

ditur li d sita autem citra est oglasa foclisa ea oclifa by

intra gratius Stipa autem citra est. o. infra p a argo ali l

1 elegion ea egian b elegium li eligium lt egilium b 1

g hostia b n antino lib antina g 1o pantatoria bill

procyta li procita g prochita b abeneria Sii abueneria b

ab Aenaria Plinius cfl lfoppius 11 pitecusa Sll pytagussa

l pyteguas b assurento P surento lt ll lz ad octauo add.

ataoio b leocotea liili leucotea b ll iam gk in b u la cur

sica fili n lai coniculariae libi ll 1s Phintonis et Possae

Plinius Pytbonis fossae cani gratius ll 11 ignosa ea signo

sa b n ea corditano Pl-l promunctorio b ll ea iicaria liili

figariam b 11 Salatamque deleuit Liideckius efi ad s aas n

ete

ais MAnmAui cAPnLLAu

latamquej quidam item non longe Palaridas dicunt et

callode et l-leras lutra. contra Paestanum Leucasia est

a Sirene ibi sepulta nominata contra veliam oenotrides

contra vibonem lthacesiae ab vlixis specula dietae

ilinc Sicilia memoranda. quae a rPhucydide Sicania.

a multis rPrinacria perhibetur. Sicania a Sicano rege.

qui cum lberica manu in eandem terram ante bella pfro

iana peruenit dehinc Siculus Meptuni filius a quo nomen

eidem commutatum nam lllrinacria. quod tribus pro

munturiis triangula censeaturi quippe unum. quod a

zosaPachyno in Peloponnensum in meridiem uersum spectat.

si q

quadringentis quadraginta milibus a graecia disparatur.

Pelorias autem occasum ltaliamque inspicit. quae freto

fmille quingentis passibus separaturg Lilybaeum Africae

fines uidet in centum octoginta milibus. ipsa autem pro

munturia inter se terreno itinere disparantur sicz a Pe

loro Pachynum milia centum septuaginta sexy inde Lily

baeum ducenta. inde Pelorum centum quadraginta tria.

coloniae in Sicilia quinque. urbes sexaginta tres. fluuii

fontesque quam plures ac montis Aetnae miracula nocti

bus totis uomentis incendia. cuius crater stadiis uiginti

patens fauilla faurominium catinamque respergit magno

s eis ex Plinio lll se Solino p. sit li sq. Plinio in se

et S1 n s SM ex Plinio lll SS

1 leberidas fli liberidas b ll s gallode fli ll praesta

num fli sinum post Puestanum eæ Plinio add. Lildeckius l

leugasia fl lS beliam f belliam li li bibonem ff l

itacaesiae ff itaeaessiae b n a tueydide li tucidide f tu

chidide b n 1 hiberica ff u trogana fl ll a promuntoriis f

promonturiis li 11 pacyno flii peloponnessum b cf.

p. zziy ut et 11 lS apost quae add. b freto mille quin

gentorum passuum conti lfoppius xv M in longitudinem fretoj

in latitudinem autem MP p. Plinius lll se lii lylibeum f

lylybeum b ll la romunctoria b promuntoria b 11 ad

post Peloro add. b fl pacynum fili cLxxxvl M p. Pli

nius lylibeum f lilibeum f 1S cLxx Plinius eo aeth

nae b etne b u m crater ff atra b ll se fauillam flf ll

tauromenium b

l

lo

eo

Linau vl p zlg

strepitu mugiens et inmensos fragores intonans oblucta

tione flammarum in Siculo etiam freto insulas esse non eis

dubium est. Africam uersus caulos. Melita a camarina

in milibus octoginta octo. a Lilybaeo in centum tredecim

a consura ilieronesos coene aalata Lopadusap Aethusa.

quam alii Aegusam dixere. et ceterae. sunt aliae citra

Siciliamz ex aduerso Metauri amnis in uicesimo quinto ab

ltalia septem Aeoliae. appellatae a nostris vulcaniae. cum

diuersis nominibus prima dicitur Lipara. secunda rfhera

lo sia. tertia Strongyle. in qua Aeolus regnasse fertur et e

flamma in proximo prorumpente uel eius fumo qui uentus

flaturus esset intellexissey quod hodieque eius loci incolas

certum est praesentire quarta uero insula est llidyme.

quinta liricusa sexta Phoenicusa. ultima liuonymos

is liic primus liuropae sinus Ausonii maris patet nona- ego

ginta sex milibus. quique tres sinus habet. ltaliae frons

incipit. quae Magna Sraecia appellata est. ubi amnium et

oppidorum copia. ac tunc portus. qui liannibalis castra

dicuntur. ubi latitudo ltaliae uiginti solis milibus ae

zo stimatur.

llehinc a Lacinio promunturio secundus incipit sinus gosga

liuropae magno ambitu flexus etAcroceraunio lipiri termi

natur promunturim a quo abest octoginta quinque milibus

s MS ex Plinio in eae-ei n s cis ex Plinio ut ea ll

s cso ex Plinio in ea 1ooa 1so. 1s1

a gaulo bib ll meleta b melata b ll ac marina a ly

libeo fila li lilbeo ln in milibus octoginta octo consura ccen

aura by in centum tredecim Pb com eæ Plinio p tt milibus

post tredecim add. b ll s eronesros S herohesros 11 u

cene b ll delata ex Plinio adit Lizdeckius cf. ad s tus

lampadusa lib n astusa liii u 1 uiginti quinque milia ab lt l

S apellatae lilt ll e diuisis a ll terasia li terrasia li l

1o strongile S lS dydime li lat erepusa me ll foeni

cus li fenicus S phoenicos b l donymos llli lb ausoni

fili ll Lxxxvl M p. Plinius l 11 appellatur b lS locus

sit portus b annibalis filii lii quadraginta solis liii

cxxx solis b m promuntorio b romonturio li ea ter

minantur gi ea promonturio lt if Lxxv M p. Plinius u

tibi

ego numam cAPSLLAlS

oppidum crotona ex hinc propter oppida sinusque

quam plures in mare ltalia plurimum pergens in liydrun

tum urbem uenit. ubi superum inferumque mare decem

et nonem milibus disparatur. unde in Sraeciam breuissi

mus transitus ac dehinc ltalia per populos sinus urbesls

fluuios montes barbarosque quam plurcs ducitur in fines

lllyrici. cuius a flumine Arsia ad flumen nrinium longi

tudo pergit quingenta quinqua milia. a llrinio ad promun

turium Acroceraunium centum septuaginta quinque milia.

ora lllyrici habet insulas ultra mille.

rPertius autem liuropae sinus Acrocerauniis inchoans

montibus flellesponto terminatun ac sinus habet decem

et nouem. prouinciasque quam plures. nam ibi sunt

lilpirus Acarnania Aetolia Phocis Locris Achaia Messenia

Laconia Argolis Megaris Attice lioetia. item ab alio

latere alioque mari Phocis et Locris noris Phthiotis llllies

salia Magnesia Macedonia rllhracia craecia omnis. lilpiros

autem incipit Acrocerauniis montibus in qua primi chao

nes. fa quibus dicta chaonia deinde mons Pindus. bryo

pesque Molossique llodonaei louis fano inclyto celebrati.

a tergo inter ceteros populos Ponto iunguntur Maesia ac

Maedia. rllhraces usque ad Pontum. llliodopae mox et

l

lo

s fibl ex Plinio llll l-S

1 oppida li e primum b foruntum lf fodruntum lt r

a decennouem b decem et nonem b decen et nouem lt l

1 ylliriei li yllyrici lt farsia r ll S nxxx M Plinius l

drino an promuntorium S promonturinm li 1o hora

bili inlyriei bili ll acroceraunisli li elespontog

ellesponto liil n lS et om.glli n M epyrus acarnia Pft n

etholia b aetholia it n focis an n locis bill ll agaia b

achaia b acaia li ll lh laconiaca post laconia add. Slib flaco

niana by beotia lii sed frflpdzlllb et zza 11 etSalm. ad script

iziaL Aug. 11p. zzz ed. liacltn ll le alio quoque b u focis fli jl

lucris li il dori thiotis aa n tessalia magnaesia ne ll 11 tra

cia aa ll epirus b ll lS acroceraunis lt acerauniis li ll cao

nes flii m caonia Pb l triopesque b eo mollossique b

molosique b inolosique p l ydodonei lib dodoneique b l in

clito 11 u Sl ponteP sponte b u iugiturb li moesia b ll

se media ab u traces ao ll rodopae a rodope bb Ll

/

o

o

ripis-ii

Lmnn vt egi

liaemi uidetur excelsitas. tunc colonia Suthrotum Am

bracius sinus faucibus angustis aequor accipiens. in quod

defertur amnis Acheron infernae fabulae errore famosus.

post aliquot gentes etiam Actium colonia cum Apollinis

stemplo. ex quo ipsi quoque deo additum cognomentum

ciuitasque biicopolitana egressos sinu Ambracio in lo- eioa

nium excipitgdiuersitas populorum Aetolique. apud quos

inter ceteras urbes oppidum in confinio maris nomine ca

lydon lliomedis rPydeique progeneratione notissimum

lo dehincb influens sinus Aetoliam ac Peloponnensum diuidit.

mox in Acarnania Aracynthus. in Aetolia ozolei. apud

quos oppidum oeanthe. in quo portus Apollinis. tunc

deinde in Phocidis campis oppidum cirrha. portus caleom

a quo in septem milibus passuum introrsus oppidum bel

ls phos sub monte Parnasso. clarum oraculis Apollinis fons

ibi castalius deinde in intimo sinu angulus lioetiae

montem lleliconem iuxta Peloponnensus paene insula sse

inter duo maria Aegaeum et lonium angulosos recessus

obducens. in circuitu habens quingenta sexaginta tria

eo milia passuum et per sinus paene tantundem angustiae

unde procedit. lsthmos appellatur. in quinque milibus

passuum diuersa maria utrimque conlidunt ac latera mea

tus arradunt. in medio hoc interuallo. quod lsthmon ap

pellauL colonia est corinthus. sexagenis ab utroque litore

s esse ex Plinio nu e-1e. ea

1 emi b hemi bb ll coloniam b butrotum sb ll ambrachius

b ambrocius b ll e sirus il quo p li a aceron bill ll zt aliquod

bib ll accium lj ll fi egressus b egressis S egresso b ll am

hrachio b ambrocio lj il 1 Aetolique lfoppius et oblique bill i

S calidon eo notissimus b lo aetholiam li etoliam 11 i

peloponnessum bli ll acarnia y carnia li ll araquin

tus P arachintus b aracintus li eotalia g etolia b aetho

lia li azolei S azoeli li 1-z teante Sli la focidis liii l

cirra lilt ll celeona liii ohalaeon Plinius ll del hus lt l

lii de boetiae cf. ad p. ita is ll 11 eliconem llli pelopon

nessum bll ll e eum llli ll lg quinquaginta lil n tria om.

li ll ao pene Slt il hismos liii u ea bismon Sli histmon

b n M chorinthus lt littore bf ll

zzz MAMlAM cAPnLLAn

stadiis a summa arce. quae dicitur Acrocorinthos utrum

que mare prospectans. ab lsthmo autem Achaiae pro

uinciae nomen incipit quae ante Aegialos uocabatun pro

pter urbes in litore per ordinem constitutas ibi quam

plures sinus portus montes urbes et populi ab ipsius s

lsthmou angustiis llellas incipit. a nostris Sraecia dicta. .

ess in ea prima Attice antiquitus Acte uocitata contingit lsth

mum sui parte Megaris dictaj in ora autem portus. cui

nomen Scironia saxail fuigintij sex longitudiney latitudine

quinque milibus passuum Myrtoo recedentibus Athenae

atque Attica. fontes ibi multL inter quos callirhoe prae

dicatur. nec Athenis cedunt lioetiae. in quis lipicrene.

Arethusa liippocrene Aganippe Sargaphie post oppida

montes populique quam plures

tibi sequitur Aemonia. cuius a tergo mons oetay eaque ls

tum etiam rllhessalia nuncupatur. ibi natus rex nomine arae

cus. a quo graecia dicta. ibi l-lellen. a quo llellenes ap

pellati. in rllhessalia montes notissimi olympus Pelius

ossa. cuius ex aduerso Pindus et othrys Lapitharum sedes

occasum uerticibus intuentes nam ortum Pelius uidet. eo

hi omnes montes theatrali more curuantur. ante quos se

ptuaginta quinque urbes sunt memorandae lhessaliae

pu o

s eas ex Plinio llll ze-zs u s tibi ex Plinio llll es.

ad se et Solino p. iitiy 11 fsed cf. Mommsenusj

1 estadis fili estadiss b u agrocorinthos li agrocorintos

b acrocorintos b a hismo liii histmo b n acaiae an il

egialos a eialos li s popli liili e isthmou Srotius his

mos ii mosS ismos b elias aut graeciae liili 1 atice

li atte me hismum me S sui partem megatitana in om

li megatitana sui parte tpartem iiij g e xx eat anlecedenti

saxa ortumdeleui s vl Pliniuslll Plinii sententiam male contractum

pessum dedit Martianus latitudine om. g add.1im u 1o myr

to li myro lt myrote mare r l athaenae a ll 11 atticae b i

n quibus b la aretusali l ippocrene liii gargani liii l

li populusque elli ll la emonia Pli le tessalia llli i

11 elles liii n ellenes liil 1S tbesalia Pli ll pierius lt et

comu in pelius S al pierius add. b ll le otris b otrys lt u

lapidarum a lapitarum b laphitarum li m hii b

Lmnn vl ess

uicina Magnesia. cuius fons est Libethris ipoetici haustus

nomine celebratus longitudo lilhessaliae habet milia qua

dringenta nonaginta latitudo ducenta nonaginta septem

Macedonia postea centum quinquaginta populorum ess

a maximis regibus inclita praesertimque Alexandro. qui

Philippo cum natus crederetun eius mater olympias dra

cone eum conceptum esse memorabat. uictor orbisz nam

easdem peragrationis et uictoriae metas habuit quas Liber

et Piercules haec tamen Macedonia populos. qui Pldonii

lo dicebantur totamque Mygdoniam Pieriam lilmathiamque

recepit in nomen haec in flihracium limitem termiuum

duciL a meridie iipirotis habitatun a uespera a nardanis

et lllyriis. a septentrione Paphlagonia ac Paeonia. inter

ipsam et fllhraciam amnis Strymon pro limite est ab liaemi

is montis uertice defluens. in ea iihodopa quemj Mycdo

nium asserunt montem. et Athos abscissus a continenti

xerxe uiribus utente Persarumg et orestidem terramy ab

orestis et iiermionis filio quam uocitari non dubium est.

ibi Phlegra nunc ciuitas. tunc Sigantum proeliorumque

eo immanium temeritate famosa. quae sola etiam diluuio

s ess ex Plinio liil se et Solino p. vsy So-p. ut a

p. ea lg- p. 11. 1S

1 magnaesia b jl libetris bill poeteci bill u austus

b z thesaliae b quadraginta si S latitudo ccLxxxvn

milium Plinius b inclyta b n e a philippo b olimpias

lib draconeum ep lo micdoniam S et carra eæ macedo

niam b ematiamque li ematbiamque b emiatiamque b ll

11 recepit Pb recipit b tractum P tracium bk lz me

ridiana epirotis corr. in meridiae ab epirotis ac deinde ante

meridiae add. et et supra scripsit al meridiana pirotis b mes

ridie epirotis b lS inliriis S illiriis bb septemtrione b prl

paplagonia S paiiagonia bb Pelagonia solinus cf. yalesius

ad Amm. Marc. xxi/il 1z. g poenia eo peonia b 111 tra

tiam 11 traciam li n strimon b n aemi 11 emi S n ls ro

dope S mycdonium li micdonium le atos al ll abscisus liil 11 serxlei lMiiyigxdeornxeumb seorlsienu1s

orestidam bu faccusatiuus apud Solinum p. m 11 esu her

mioni Sl inductum quam in P u lg fiegra lili non de

P/llegra haec apud SoL dicuntur fp. 11a 11j .

m m www-vfm

. . . l. l

1

est l MAmuAm cAPnLLAu

mundi asseritur non operta. quod utique praestitit mon

tium celsitudo.

cas r sequitur rfhraciau cuius incolae barbari habent appc

titum maximum mortis. et qui a dextera parte Strymonis

degunt Sessi et lienseletae. Mestusque amnis. qui Pan- s

zzzagaeum ambit. nam liebrum odrysiae niues complent.

qui inter diuersos barbaros fluens etiam ciconas perluit.

quorum confinio ilaemus sex milibus passuum cacumen

extollens uicinia perflalur astrorum. cuius item terga

diuersae gentes tenent. inter quas Setae Sarmatae Scy- lo

thae. dehinc Pontum Sithonia gens habet. quae gloriam

orphei progeniti natis perfectione sortita est. nam in

Sperchio promunturio ille uitam aut sacris inpendit aut

ser fidibus mox regio Maronea ac illyrida oppidum. in quo

equi lliomediaci stabulati. circa eum locum Abdera. cui is

constructae liiomedis soror suum nomen asscripsit. quod

oppidum llemocriti physici ortu potius decoratum. ean

dem llihraciam Polydori sepulchro signatum nec poetae

praetereunt. illic promunturium ceras chryseon lSyzan

tio oppido celebratum. quod a byrrhachio septingentis eo

undecim milibus distat. eo enim interstitio a se utraque

maria recesseruhL id est Adria et Propontis illic l-lel

S ess ex Solino p. 1a1. se et p. 1b. eo-zr et p. 1S. z-i u

s tibi ex Solino p. ita S-lzt et eo et p. i1S. S-ll

s trachia p tracia b ll barbari lfoppius bardi me ll

s benseletae solinus denseleusque bili u mesiusque lt me

sius li messiusque b Mestus solinus ll pangium li et for

tasse Pi tpangeum by a ebrum fili odrysarum solum

solinus ll s contini si ll emus ea ll g austrorum Sili ll

1o gente Sarmatae gk gentes Sarmatae b corr. Mommsenus

eas Salina scytae li n ll dein li sitonia bl habetSll

habitat br u la sperthio S at spartio b spartio li Sperchiuo

solinus promuntorio lf promuncturio li ll li maronea liili ma

ronia b muuronia r tyrda sit lb circa eum b circeum lt

locum addidi ll stabulata lii abdira b il cui Sli cuius b

11 fisici a fysici li ll lS traciam liii polidori e ll le pro

munturium S romuntorium b promunctorium li ll cryseon

fli cryson b ff bizantio li ll eo dyrmtio ea ll m distant

si ll se adriasb ll ellespoutus me il

i - Lmua vl gea

lespontus angustior per stadia septem ah liuropa Asiam

diuidit hic quoque duae ciuitates. quarum una id est ess

Sestos. liuropae est. Abydos Asiae. deinde promunturia

contrariaz tjherronesL in quo terminatur liuropae sinus

s tertius et Asiae Sigeum. in quo cynossema dicitur locus

llecubae sepulchro tumulatus in continio insula rllenedos.

a qua usque in chium diifusior sinus interiaceL cuius

dexterior Antandrns exiguitas insularnm denique naui

gantibus caprae similitudine diuulgatum ab eaque Ae

io gaeum pelagus appellatur. sed in corcyrae Phalario pro

munturia feffigiem nauis scopulus imitatun in quemvlixis

nauem uersam fabulosa conlinxit antiquitas iam creta ess

centum urbibus opulenta in ortum occasumque porrigitun

cui nomen suum ilesperidis filia Mympharum pulchra con

xs cessit. aut curetum rex cretes. a quo creta primo. mox

curetis nuncupata deinde propter caeli temperiem Ma

caronesos est appellata. haec in longitudinem tenditur

milibus ducentis septuaginta. latitudo quinquaginta milia

non excediL circuitus omnis quingentis octoginta octo uaa

eo milibus patet. montibus ldaeo et llictynnaeo sublimibus

Suboea uero a Soetiae continenti modico atque ita exi

guo mari interfluente discernitum ut plerumque pontc

iungatur. duobus promunturiis. ad Atticam uersum

s ess ex Solino p.1g. quia et p. m 11-so. e n esse et

Plinio im es et se et si in.

te sextus fli sextos b n d linea sub contraria in f l

a promuntoria b promunturia f i cerronessi ff s Si

geum lfoppius eae Solino aegeu fi haeeubae f haecurbe lt hafecfube crimaseamda fcofnficnoiror. apdd.

aegei b n temedus f tenedos b temedos lt n 1 cium fl ll

Martiani ipsius errorem frustra correxit Salmasius g eaquae

flf aegeum lt egeumf 1o falario ff promonturio lt

plriomauenstpeorriidoisb fli lui nciomnfhiaxirtumf p lliamulsccrraipfsi nllamlsfpfrae

tmearceaarofniscorsetlalb bmapcraareotneersesaorcsrefta blg cimrcuintounmcuupaLtxaxfxlx

Plinius l eo ideo ff dietynneo f dietim nec f m eu

boia f l boeciae f cf. ad p. zzol is se mari om. f se in

gaturf promuntoriis bf n

MAnPlAblvS cAPSLLA

seo

tibi

- w liili-imm

gas MArrrlAm cAPnLLAn

flerasto. et ad l-lellespontum caphareoy decoratur. huius

latitudo ultra secundum miliarium intra quadragesimum

contrahitur. longitudo uero totius lioetiae ab Attica ns

que rllhessaliam centum quinquaginta milibus numeratur.

circumferentia ueroitrecentis sexaginta quinque milibus

explicata huius oppidum flhalcida ex aduerso Aulis. et

carystos marmore fluctibus concolore. in Myrtoo autem

mari cycladesj quarum notiores llelos et Antandrosz quae

nomina a circulata ordinatione sortitae. item Sporades

quarum blaxos iiomeri sepulchro memoranda. aliaeqae

quam plures per septuaginta longitudinem et per ducenta

latitudinem ducunt. inter cherronesum et Samothracen

quaedam loca uasta nuncque Sarbarica

quartus uero magnus liuropae sinus ab llellesponto

incipiens Maeotis ostio terminatur. nam artum mare

inter lluropam et Asiam in angustias septem stadiorum

interfluens coartatur. quas angustias l-lellespontum dicuntz

xerxes Persidis rex adgregatis nauibus ponteque constru

eto exercitum duxiL uerum haec angustiora quadam in

terriuatione per octoginta sex milia distendunturs ac rur- eo

sum diffunditur mare latissimum. iterumque contrahi

turz sed maris illa diffusio Propontis dicitur secundaeque

angustiae liosporos appellanturp quae quingentis passibus

patet. item hac bat-ius xerxis pater copias ponte trans

...o

s seo ex Pliniovllll es et es et es et u s del ex Solino

p. sn s-a et Plinio llli va

1 Seraesto Plinius ellespontum lib caphario b

caphereo Plinius S boeotiae lii fi calcida me 1 ca

ristos S marmore ductibus concolore Salmzzsius ad Sol. p.

111 marmore fmarmoreis b marmore et ltj ductibus concolore.

P myrtoo g myrteo bli g post sortitae add. s.s b

strofades li strophades b 1o naxo buit omeri me

ll septingenta em Plinio Liideckius li eronessum me

samotracem an samotrachiam b 111 post uero add. e lt

ellesponto fili 1s meotis alt meotidis 1 hostio liii

lS serxes Slt xerxes b xerses r ei contraitur Pl se se

cundae n secundae quo r SS bosphoros id patent b serxis me xerxis b xersis rlilt bosphorus b

Lnssn vl aai

misit. cuius ab liellesponto longitndo ducentis triginta

nonem milibus inuenitur. deinde Scythicus diffusi maris

sinus in quo medio Maeotis ostio iungitur lacus flimme

rius. liosporus uocatus

s passibus inter quos Sosporos id est cimmerium et yllhra

cium latus interpatent milia quingenta. circuitus uero

totius Ponti uicies semel quinquaginta milibus. ut varro

quoque non reticet. qui dicit liuropae totius longitudinem

habere sexagies ter triginta septem milia passusque quin

1o gentos. liister fluuius ortus in cermania de cacumine

montis ad nonem sexaginta amnes absumens etiam litanu

uius uocitatur. dehinc litus Scythicum confertum multi

plici fdiuersitate barbarica. nam illic Setae baci Sarma

tae Amaxobii fllrogodytae Alani Sermauiae omnis tractus.

is ab liistro ad oceanum bis decies centum milium passuum

est. in latitudinem milibus quadringentis usque ad Arme

niae solitudines nec procul fluuius lacus oppidunn sub

uno cuncta nomine liorysthenesy propter Achillis insulam

eius sepulchro celebratam. introrsus degunt Auchetae.

eo apud quos llypanis nascitur. et MeurL apud quos Pory

sthenes. Seloni Agathyrsi Anthropophagi et a tergo eo

rum Arimaspi tunc fiipaei montes et regio caligantibus

So-SsSeeots SeSx Plinio llli vis-ve in. s eos ex Plinio llll

e ad nonem add. vlll b ll scyticus g scityeus li n

S meotis bli ll cimmerius lt ll ti bosphoros idpiir bili bospho

rus b u uocatur bili il his bili ll s bosphoros llli bosphoa

r rosque b cimerium bili tracium lili ll fi quinquaginta

lii ll 1 uiciens semel centena L M Plinius 1111 11 u S quia

liili n post dicit add. terb u e tredeciens centena xxxvii

M. b Plinius llll vs lo ister lib hisisterlf 1 11 sub ad

linea in p asumens b li scyticum Plif l confestum

at l la dai b lll amacsobii ap l trogodyte if tragodite

11 l termania gi ll la istro lib l lS borystenes li bori

stenesb u insula est b ll lg celebrata est b ll aucete g

ancete b aut cetae 11 ll eo spanis lib spais b al Meuri tiro

tius ncutri lib borystenes b boristenes 11 l il agatyr

si Pb ll antropophagi li ferat antropophagiaj antropofagi

li se kipaei Plinius riphei lib me

tibi

is duobus milibus et quingentis zua

ces

sse tenebris inumbrata post eosdem montes trans Aquilo

nem i-iyperboreL apud quos mundi axis continua motione

torquetur. gens moribus prolixitate uitae. deorum cultu.

aeris clementia semenstri die. fine etiam habitationis hu

manaeb praedicanda. uerum Sarmatiae scythiae rilauri- s

cae tractus in longitudine habet milia nongenta octoginta.

latitudine septingenta decem. iam nihil in liuropa aestimo

memorandum lquoniam et iiyperboreos sibi Asia uin

dicauiLj

ces v Si autem laeuorsum post lliphaeos montes redeas per io

oceani septentrionalis tractus. te denuo per Sermaniae

Salliarumque et iliberos populos in Saditanum ostium

reuocabis. Arimphaei quippe iam in Asia constituti pari

lem ilyperboreis uitam degunt cunctis gentibus uenerandL

ut ad eos uelut ad quoddam asylum confugiant metuentes. is

esse ultra hos cimmerii et Amazones ad caspium mare. quod

in confinio ortus aestiui Scythicum perrumpit oceanum

sse post prolixa terrarum et iiyrcania repperitur. ceterum

in Atlanticum litus oceani remeantes per Aquitaniam ex

tremam extremaque liuropae in iirittanniam reuertuntur. eo

quae insula iacet inter septentrionem et occasum longa

milibus octingentis. lata trecentis. circuitus tricies octies

ess MAnrmm cAPsLLAn

s tibi ex Plinio llli se et si s eos ex Plinio liii se

et Solino p.1o1. zt-ib n s ces ex Plinio illi 1oa-1oi et

Solino p. lzly S-li

e yperborei S iperborei a semestri Slb ll die b de b11dei 1m1 otlliofnienebmbbralltiobnesabrma

ciae li scytiae Sl taurice li fi longitudinem bu post

octo inta add. viii b 1 latitudo bccxvn Plinius 1111

gi S yperboreus b yperboreos liili asiam b glossam

deleui ab interpolalore male docto additam lo ripheos bli tri

pheos b fontes Sl li hostium liii 1a arinfei ea arim

fei b arnifei r lit yperboreis fili l lb quon-dam liii quod

dam b quodam r n confugiunt Sl l lfi cimmeri lib cime

rii r n quia ea quod br 11 aestiui Salmasius est ibi ne

scyticum Pli 1S yrcania ea lS athlanticum ea il sub

extremum linetz ducta in e eo britaniam li brittaniam b

bryttaniam li ea circuitu patere xxxxvin . Lxxv M Py

theas et isidorus tradunt Plinius ll trecies li n

l

mana vi ego

et uiginti quinque milia tenet. in uicino eius silua calido

nia insulaeque quam plures. inter quas orcades quadræ

ginta paene iunctae. item mlectridesy in quibus electrum

gignitur. sed ultima omnium rllyle. in qua solstitiali tem

s pore continuus dies. brumalique nox perennis exigitur.

ultra quam nauigatione unius diei mare concretum est.

sed infra continis est Salliae liispaniaeque. quibus nisi

oceani Atlantici prohiberet inruptio Africa misceretur.

nam velonensis Saeticae ciuitas triginta tribus milibus a

1or11ingi oppido disparaturt quae colonia est Mauretaniae

caesariensis huius auctor oppidi Antaeus dicitur.

Africa uero ac Libya dicta ab Afro Libey llerculis cer

tilio. in confinio est lilissos colonia . in qua regia Antaei

luctamenque cum hercule celebratun et llesperidum horti.

is illic aestuarium flexuosum. quem bdraconem uigilem rumor

uetustatis allusit. nec longe mons Atlas de gremio cacu

men proferens arenarum. hunc incolae Adirfm uocant.

is usque in confinia lunaris circuli euectus ultra nubium

potestatem qui ab occasus parte flitora prospectat

eo oceanL nemorosus. fontibus scatens sed rupibus infecun

dus. qua uero Africam spectat opimus omnis. arbores

praeterea gignit cupressi similes. odore tamen graues.

quae lanam obducunt instar serici pretiosam per diem

sileL nocte et ignibus micat et tibiis fistula cymbalis tym

es panisque percrepat Satyris Aegipanisque bachantibus

s SS1 ex Solino p. 1g11 lS- lac. ti et p. lac. so-lzsr

ie et p. mii 11

1 syluas calydonia 1 ispaniaeque b spaniaequelilt biasppaoneinaeelqlue r tin uSnuastshlian

tici liii africae llli cum p n s beticae rm ciuitatis

Sl u 1o mauritaniae li ll 1l anteus liii u m lybia liii u

libe fib liber aut libet li fab Afro Libyis llerculis filio So

linusj ll la lisosP lissos b n antei Sli ll id esperidum bllill

orti Sl-l ortus bu lii atblans liii athlas b 11 addirim b

adiri Pll fc/l Mommseni prole . Solini p. lxj lS his bill

continio r lii littora b eo scantens 11 m ofna

omaes b n ea cupresse bl l m solet lii il ea satirisb llz

j r- nim

eao MAnnAM cAPnLLAn

zæg ultra ipsum ad occasum litus per quadringenta nonaginta

sex milia saltus feris Lybicis ocoupati nec plurimum di

stant septem montesl qui parilitate cacuminis fratres sunt

appellati. sed elefantorum pleni. ac sunt ultra prouinciam

rllingitanamy cuius longitudo centum septuaginta milium s

est. item Siga oppidum e regione Malacam urbem iiispa

niae contemplatur. in litore quoque cartenna maiusque

oppidumj ca esarea. item lcosium aeque coloniam item

ilusgoniae etliusucurus Saldae etiam ceteraeque ciuitates

atque igilgili rilubusubtus flumen uero Ampsaga abest lo

aes a caesarea trecentis uiginti duobus milibus utriusque

Mauritaniae longitudo decies triginta octo milia. latitudo

quadringenta sexaginta septem. ab Ampsaga Mumidia

est nomine Masinissae celebrata. Mumidae Momades dicti

cuius in mediterraneis colonia flirtay interius Sicca atque li

bulla regia in ora uero litoris liippo regius ac lilabraca.

interius zeugitana regioy quae proprie uocatur Africa.

habet haec tria promunturiaz Apollinis aduersum Sardi

niam. Mercurii respectans Siciliam. quae in altum pro

currentia duos efficiunt sinus llipponensem proximum ab eo

s SSS ex Solino p. lilia 1-S et eowei et Plinio v li et

lii-il s fifig ex Plinio v il extr. -zzi

1 nonaginta fnonoginta ante e libicis ea a a parilitate lc/ourlcn.j psaerxililtiatLexxbviparbibtate

lib ll s tingitaniam b n c malacam b alacam S malacram

p u ispaniae Pl 1 cartenna Plinius tum in. et titulus lien

zeni sese carmennalf carnenna b earnennia b ut a rusogo

niae blt n rusuccurus llli rusucurrus b n Salde Plinius aldae

ea ll etiae li ety ut uidetur corr. in etiam. bt lo igilgili

Plinius igibgi b igilgi li fllubusuptus Plinius et 1tin. Antom

p. se et se PPS tubusubtu ea ll et liusarus add. p ante flumen

om. Plib n ambaga Plt n m mauretaneae lii ll ad octo

alxdidM.asviunisbsae adldS. gqruaatdirusan elnstacilrica bli isaglae rgegisoagba bliippos

buit ippus b n tabracca b ll lS promuntoria b promontu

tria li pro Appollinis coni. oandidum arctius sed Martia

num ipsum errasse agnouit lfoppius eo liipponensem proxi

mum ex Plinio addidit lfoppius

fzirlli k

nm

LllSl-lft vi gal

ilippone lliarrytd deinde promunturium Apollinis et in

alio sinu vtica catonis morte memoranda. flumen liagrada

ac propinqua carthago inclita pridem armis. nunc felici

tate reuerenda. demum Maxula carpi Messua clypeaque

s in promunturio Mercurii item curubis Meapolis

Mox alia distinctioz Libyphoenices uocantur qui Sy- evo

zacium incolunt quae regio ducentis quinquaginta mili

bus passuum circuitur. cuius satio centesimo messis in-t

cremento feneratur. hic oppida Pupput Adrumetus Leptis

io liuspae lfapsus rllenae Aues Macomades rPacape Sabrata

contingens Syrtim minorem. ad quam Mumidiae et Afri- zna

cae ab Ampsaga longitudo sunt milia quingenta octoginta.

latitudo ducenta.

iliertius sinus diuiditur in geminos duarum Syrtium eu

is recessus uadoso ac reciproco mari. sed minor Syrtis a

cartbagine abest trecentis milibus ad maiorem uero per

deserta pergitun quae serpentibus diuersis ac feris habi

tantur. post haec caramantes super hos fuere Psylli.

in deflexu ciuitas oeensis et Leptis magna inde Syrtis

eo maior circuitu sexcentorum uiginti quinque milium tunc ere

cyrenaica regio. eadem est Pentapolitana Ammonis ora

culo memorata. quod a cyrenis abest quadringenta milia

passuum urbes maximae ibi quinquez lierenice Arsinoe

Ptolemaida Apollonia ipsaque cyrene kerenice autem

s ero ex Plinio v et et ea ll s en ex Plinio v es et er u

s ove ex Plinio v Sl-SS et SS-Ao -

1 ippone diarryto liili ll promuntorium b promuntu

rium r e bagrada e barcada b ba adra li a inclyta

li s promuntorio b promonturio li fl li Misua Plinius l

e curubis ea curiu b ll ti lybiphoenices li lybiephoenices bli l

byzacium li bizatium b byzancium r S ratio bill mes

ses Pifl g puput g deest hodie apud Plinium adrometns

liil 1o ne g tene b tenae li abes bli abies li ma

cosmades b ll m ansaga Pli il ad octoginta add. al xo b n

lii ad milibus add. passuum b ll 1S Psylli Plinius spylli tm

sphylli b iS oeensis lib fin quo rursum in oceusis correctumj

ocensis li li sertis b syrtis b sirtis li n eo circuitu ita p

circuit ea circuitus p li sescentorum bti ll m cirenaica liil

ei ptolomaida b ll uerenice lii ll

eae MAufrmm cAPnLLAn

in extremo Syrtis cornu. ubi liesperidum horti. fluuius

Lethon. lucus sacer. abest a Lepti trecentis fseptuaginta

quinque milibus. ab ea Arsinoe quadraginta tribus mili

bus et deinceps Ptolemais uiginti duobusl proculque ca

tabathmon et Marmarides et in ora Syrtis Plasamones s

deinde Mareotis Paraetonium inde Apis Aegypti locus.

a quo Paraetonium in sexaginta duobus milibus. iude

Alexandrea ducentis milibus. totius autem Africae a mari

Atlantico cum inferiore Aegypto tricies quadraginta milia.

ab oceano ad carthaginem magnam undecies milies ab io

ea ad canopum Mli proximum ostium sedecies milies

octoginta octo milia.

em lnterior autem Africa ad meridiem uersus inter

uenientibus desertis habet Leucaethiopes Mgritas et cete

ros monstruosae nouitatis. post quos solitudines fugiendae is

ad orientem uersus fluuius Miger eius cuius Milus est

prorsus naturae inter solitudines deguntp Atlantes. qui

zmgneque ulla inter se nomina habent et Soli inprecantun

quod eos cum messibus semper amburat. hi numquam

sn somniare uidentur. rllrogodytae in specubns manent ue- eo

scunturque serpentibus striduntque potius quam locuntur.

caramantes uulgo feminis sine matrimonio sociantur.

Augilae inferos colunt. campasantes nudi et inbelles

s era ex Plinio v ia-is s eu ex Plinio v eis et de

1 esperidum fli s leton milibus om. f ti ptolomais ffllii leeoncabtabaStmaornasfinoceatbha

bahtmon f ti mareotis f maraeotis b maroetis f pa

retonium li maretonium f lin f S ducente milia totius

b g athlantico lib athlantoco f deinde circuitus llongitudo

add. b tricies in f legi falso negat lfoppius lo carta

ginem f ad om. fl 11 hostium ff xvi .xxvn1 M p.

Plinius illa eætr. id leucoetiopes f leucoethiopes b leu

cathiopes f nigratis fl le locum recte distinæit Lit

deckius 11 aclantes li aclactes fl is hi b eo tro

goditae b trogloditae f troglodytae li il stridunt neque

fl n loquuntur b u ea Augylae Plinius autgilae ff autgu

lae r Samphasantes Plinius

Lmnn vl zgg

externis numquam miscentur. Plemmyae sine capite sunt

atque os et oculos in pectore gerunt Satyri hominum

nihil habent nisi faciem. Aegipanes quales pinguntur

existunt. liimantopodes debilitate pedum serpunt potius

aquam incedunt. Pharusi comites ilerculis fuere. post

hos finis est Africae

Aegyptus dehinc. hoc est Asiae caput. quae una ab

ostio canopi ad ostium Ponti habet uicies sexies centena

triginta octo milia passuum. ab ore autem Ponti ad os

io Maeotis sedecies centena septuaginta quinque milia pas

suum. uerum Aegyptus introrsum ad meridiem tendits

donec a tergo Aethiopes obuersenturi cuius inferiorem

situm Mlus dextra laeuaque diuisus amplectitur. ut Aegyptum

Mli possis insulam uocitare.

is cumlluentis amnis etiam lielta litterae figuram creditur

detinere sed a principio fissurae ipsius fluuialis ad ea.

nopicum ostium milia centum quadraginta sex. summa

autem eius pars contermina Aethiopiae multas oppidorum

praefecturas habeL quas nomos uocanty inter quas Mene

eo laitem Alexandriae regionem. item Libyae Mareotim

lleracleopolis autem insula Plili est. in qua oppida l-ler

culis. Arsinoita et Memphitay quae ad summum llelta per

ueniunt. Mlus autem ipse incertis ortus fontibus credi

tum cum luba rex eum a monte inferioris Mauritaniae de

is lacu Milide oriri significety quod animalibus isdem et argu

mentis feturae parilis approbatur. in omni autem helta

s Mb ex Plinio v 111 et AS s ere ex Plinio v ais extr.

- et et se et e-z-ee

S egi1paensteesrnfiisifliitti exbsilsetmumntylef bli bnliemmanmtyospSodes sPilnineiaussiia

mhearnctuolepsodbeusitg ill ma1netgipyopdteussbb imaSntboopsetdioesliliii n shofsatriuusmi fbllif

xxlSvx.vetrxhixLoxvpixaMelfxpl.iMPlipn.iluPeslinniousmlesietghihoopmreesenafllliaiite1mlobbmdeeloltteiaose laPylnbiiae

Plt l mareotis b ez arsenoita b qui bnlt l ea mente

lii l mauretaniaeg1 des

nam ab ambitu cir-r

em

m ei

vi

eam-1- . ..

. l l

em MAkfPiAMl SAPSLLAS

liili oppida ducenta quinquaginta fuisse Artemidorus ad

testatur. in litore tamen Aegyptii maris praestantior ur

mga biumjAlexandrea constituta. ab Alexandro Magno condita.

a canopico ostio in duodecim milibus passuum iuxta lacum

Mareoticum. qui complures insulas habet tra-fiectusque

quadringentos. cuius tam longitudo quam etiam latitudo

centena quinquagena milia passuum tenent unde ultra

Pelusiacum ostium Arabia est ad iiubrum pertinens mare.

quod Plrythraeum ab iirythra rege Persei et Andromedae

filio uocitatum. a colore etiam dictum ilubrum. nam fons

est in litore. quem cum greges biberint in rubrum colo

rem incipiunt mutare lanas huius maris oppidum Ar

sinoe.

verum Arabia tenditur usque ddoriferam ac diuitem

terram sed iuxta est Syria multis distincta nominibus m

nam et Palaestina est quae contingit Arabiamt et iudaea

et Phoenicia et quantum interior habetur llamascene. in

meridiem uergens babylonia et eadem Mesopotamia inter

ituphraten et iiiigrim. qua transit iiiaurum montem So

phene. citra uero eam commagenej et ultra Armenia et

Assyria ante dicta. et ubi cilicia et Arabia quadringenta

crr

SilS

s est ex Solino p. labi 1o-1s s S1S ex Solino p. leby

lS-lS et Plinio v se et fili t i

e egyptii s a alexandria n i cenobico an cano

bico b lj iusta s ll s traiectusque quadringentosl insulas

quoque pluris amplexus xxx M p. traiectu cL ambitu Pli

nius ll s ababia p et com in arabia tsed r rursus deletaj s i

arabia add. b g erytreum ab erytra n erytro n per

seg si andromaede s andromede li inquipiunt si n iii ad add. b ante od11oriufer1a1mlitljtor1es nsiria

p u destincta si ll le palestina ab li qua Plinius li con

git s cingit b iudea ss iudeam b 11 phoeniciam b feni

cia p n 1S babyloniam b babiionia o et ex Plinio Lii

deckius ex ss mesophotamia b lii eufraten p tygrin

p sophone ab eo eam ss etiam p magene si u

et ultra armenia et asyria fasiria nm ante tantea alani

dieta et ubi cilicia et Arabia ann et ultra Armaeniam Adia

bene Assyria an dei et ubi ciliciam attingit Antiochia. Lds

gitudo eii inter cilicia dc Arabii p u m cicilia si ll

wlS-jgq-rl-c-vvlr - l v vuv

Lllslm vl

milia passuum. latitudo autem a Seleucia ad oppidum liu

phratis zeugma centum septuaginta quinque milia. ostra- em

cine Arabia finiturz a Pelusio sexaginta sex milibus pas

suum. Apollonia Palaestinae per centum octoginta octo

s milia passuum procedens. supra ldumaeam et Samariam

ludaea longe lateque funditur. pars eius Syriae iniuncta

Salilaea uocaturu a ceteris eius partibus lordane amne

discreta. qui fluuius oritur de fonte Paniade. secunda

elatio ludaeae ab l-lierosolymis. in quo latere est fons

1o callirrhoe ab occidente lSssenL qui sine concubitu et

cunctis cupiditatibus uiuunt. hinc aliquanto interius Ma

sada castellum. in quo ludaeae finis est. iungitur neca

polis dicta a numero ciuitatum. redeuntibus ad eram ego

Phoeniciae colonia Ptolemais. a tergo Libanus et Anti- zzoa

lslibanus montesi interiacentibus campis Sargilus item

mons sedet. item Syria desinente inter oppida Phoeni

ciae Antiochia. quae oronte amne diuiditurg super eam

mons nomine casius. cuius altitndo quarta uigilia solem

per tenebras uidet. in Syria fluuius liuphrates nascitur es1

eo a monte qui uocatur capotes. ibi quoque Marsyas alius

amnis. inter Syriam et Parthiam oppidum Pa-lmyra mox

que liuphrates liuuius. cuius decem dierum nauigatione

in ipsam Seleuciam Parthorum urbem maximam perueni

tur. sed scissus liuphrates laeuorsum in Mesopotamiam

s ere ex Plinio v SS-M in. s eso ex Plinio v 111

-so in. lj s SSl ex Plinio v es et SS et SS- eo

1 eufratis sn n z zeuma fli ll ostraciae b n s cLxxxvlm

miL p. Plinius yliy ll b ibymeam li ydime li ydimem b ll

samariam b samarin me samaria in r fet ante com bj S in

cuncta lii 1 galilea se S paneade bli secunda latio

li secundum latus b ll e iudeae Pli u hierosolimis li

1o callirroe fli n occidente b oceidenti a occidentis li

essenii bu n sene P u li iudeae sn u deeaprailis ut uide

tur Sl li foeniciae llli 1s et bargylus lfli le sedit bu siriapogst mopnoteensiadeelbeuta in 1m1ean

tiocia bu u lS casius Plinius rgo cassius me ll lg eufra

tes li eo marsias a m partium bll partium g pal

mira me ll ez eufrates li ll ea seleutiam li lj m eufrates li u

csz niam petit. quae chaldaeae caput est.

ess decim.

est Lycia alius mons chimaera fnoctibus flagrans

ess latitudo trecenta.

SSS MAPfPlAMl cAPlSLLAlS

uadit et rlligridi infunditun dextro autem meatu babylo

sed redeundum

ad oram Syriae. cui confinis est flilicia. in qua oppidum

.veneris et cypros insula et fluuius Paradisus. fliliciae

Pamphylia sociatum cuius ultima Phaselis. dehincque

Lycaonia in Asiaticam iuris dictionem uersay quae ab illa

parte qua Salatiae contermina est habet ciuitates quattuor

uerum Pamphyliae iuncta Lycia. a qua incipit

mons lllaurus paene mediatenus orbis conscius. quem pe

ragraret. nisi maria restitissent. quae aliquando flexuo

sus euadit et in liipaeorum montium iuga sub nominum

diuersitate protenditur. nam inter cetera nomina idem

Mpliates est caucasus et Sarpedon. Portarum etiam no

mine censetur et alibi Armeniae. alibi caspiae et idem

liyrcanius coraxicus Scythicus lleraunius appellatur. in

haec ha

buit oppida septuaginta nunc triginta sex sunt rPelmesus

oppidum dicitur. quo finitur. hinc Asiaticum siue carpa

tbium marey et quae proprie uocatur Asia. cui ab oriente

Pbrygia et Lycaonia. a septemtrione Paphlagonia est.

- huius longitudo quadringenta septuaginta milia passuum.

Armenia altera ab oriente. a septen

s ess ex Plinio v sl-SS ll s ess ex Plinio v in et es

et me in. il s est ex Plinio v 1oo-1o-z n s ess ex Plinio

vice-los in. et Solino p. lSbv S-M

l babiloniamb a caldeae ea s horam fli cilia

Sl n post qua add. fa b u xt cipros P cipi-us b ll et fluuius b

iiuuius aa paradysus bll b pampilia ti licaonia me ditionem b dictione li br p1amqpuhaieligaalaacaiae

lt n s pamphiliae bli ll liciae li licia li cilicia r 11 a qua

bit qua e s conscius gk constitutus r 1o quae illi

qui p 11 ltipaeorum Plinius ri beorum ea la nifates

estli nifatest li nimfates est b syrpedon b ll lb myrea

nus gk coranxicus b coraxicus b coraxinus li scyticus

li syticus li ceraunius Plinius ceraunias sit u 1e cimera

ac cbimera b ll lS carpatium bo lo cui ab b quae ab

ga-z alabtbitudineeomfrcicgicaxlxibM Plliineiauosnila/ 1loizb aplatderaigocnoimauainbal

tera a ul alterior add. b ulterior b

lb

ao

rctlrre-rf- 11- f i i

i . . .-- v l

manu vi . zgq

trione Pontica in proximo caria est. mox lonia et ultra zzze

Aeolis sequitur.

in Phrygia celaene anlea. lin Apamiam commutata.

illic Marsyas et natus et occidit et fluuio nomen dedit et

scum Apolline decertauit. denique/pars eius Aulocrene

uocitatur. unde Maeander amnis exoritur. Phrygia iroadi sse

imminet. ab aquilone calatia est. a meridie Lycaoniae et

Pisidiae Mygdoniae confinis esty ab oriente Lyciae. a

septemtrione Moesiae. cariae debinc fPmolus croco flo

m rens amnisque Pactoblus hinc ioniae Miletos caput.

ibi etiam colophon oraculo clarii Apollinis celebrata.

Maconiae principium Sipylus Smyrna etiam l-lomero no

tissima. quam circumfluit Meles fluuius nam Smyrnaeos

campos iiermus intersecat. qui ortus norylao Phrygiam

lS cariamque dispescit iuxta llium sepulchrum Memnonis

iacet supra fllroadem in mediterraneo Pllentrania est.

quae regio Moesorum fuit. ciuitas uero rlleutrana cayco

flumine alluitur. ibi inter omnes Asiae ciuitates Perga

mum clarius nam Sithynia initium Ponti est et ab ortu cs1

eorlbbraciae aduersa a Sagari flumine primus fines habet.

s SSS ex Solino p. 1SS1 11-1SS. S et p. 1Sfi. lS et lo et lS

et ao- 1S11 i et p. 1S1. lS et p. 1SS. S- o et Plinio v lis u

s SS1 ex Solino p. 1ao. S-b thabeti et Plinio vl d et Solino

p. lStL b cautes -1a

1 proxima bu n iania com in ionia S al alania add. b

alania 11 ll e eoiis eo eoles b sequitun in Phrygia

scripsi redit fredi llli in frigiam lib media boride in

Phrygia p celene S caelene 11 apaniam b tt mar

sias ea a meander eo ll frigia troadi S frigia autem

troiadi b frigia a troia lj n 1 Lycaoniae arctius eae Solino ly

caonia g licaonia 11 S pisidie b migdonia 11 micdo

niae b et micdoniae b liciae o g vn trione P Moe

siae solinus p. iM. 1 mysiae vr- molus d molus liil 1o heinac ioniacearibe hbionciaareyabe bhinc

meonie r hionie lt 11 clari bill lz meoniae llli omero

fli lS melis b smyrneos Pli lxi ermus Sll fri

giam ea lb dispicit li dispexit b lii uero teutrana lt u

11 caito b cato llli le bitinia e bithinia b britinia li

brithinia r n eo traciae ea il habitatores post primos add. p

fines ego eæ Solino p. 1go. s addidi ll

SSS

SSS

ægz o ducentis niginti. quantum a cimmerio.

seo

gas MAurlAm cAPnLLAn

qui fluuius alii fluuio Sallo misceturt a quo calli dicuntur

ministri matris deum. haec et Sebrycia et Mycdonia dicta

est. a Sithyno rege Sithyniau in ea ciuitas Prusias. quam

liylas inundat lacus. quo puer eiusdem nominis dicitur

interceptus. ibi Libyssa locus blicomediae proximus. in

eo sepulchrum iiannibalis memoratur. dehinc Ponti ora

post fauces fiosphori et amnem flhesum Sagarimque sinus

Mariandyni. in quo lleraclea ciuitasy portus Acone. ubi

herba ueneni aconitum procreaturl specus Acberusius.

qui mergitur in profunda telluris

a tergo tialatia est. sed hic lSnetosa etiam ciuitas a cuius

ciuibus in italia ortos venetos asserunt. ibi promuntu

rium carambis. quod a Ponti ostio abest milibus passuum

ibi etiam mons

s

inde Paphlagonia. ubi io

cytorus et ciuitas liupatorim quam Mitbridates fecerat. rs

sed eo uic-to Pompeiopolis appellata

cappadocia autem introuersus recedit. quae laeuor

sum ambas Armenias commagenemque transcurrit. dex.

trorsum plurimus Asiae populos ambiens ad iuga lliauri

succrescit in ortu. praeterit Lycaoniam Pisidiam ciliciam eo

super tractum Syriae means. Antiochiae partem in Scy

thiam pertendens ab Armenia maiore diuiditur liuphrate

fluuio. quae Armenia inchoata montibus Panedriis in cap

S ces ex Solino p. Mil. 1-g li s SSS ex Solino p. 1g1.

1o-1s et Plinio vl fi-it fuel s seo ex Solino p. Mil. lo - lgz SSoleitnolgzp.1l1i-il1i1l1Se-tlSPilinio

vl et extr.

1 fluuios lii ali li et corr. in alii g alio b e bebrieia

sbyetiniaealgbinbiyttiioniuat luiidebtyutrhilniiabitrino bprbuyttiiunso blt bytbhinloybirssa

se fi annibalis liil hannibalis r ll ii amnum lt res

sumlf ressemli u sinus Mariandyni ex Solino p sinusque

ady bill S eraclea li g erba Pli acerusius llli l

1o paphlagonia li et deleta l li m ubi b promuntorio g

promunturium b promunturium lt lii ccoxxv M p. uel ut

aliis placet eccL M Plinius ll uantum scripsi tautum ea u

chimeris liili lb cythorus li ii mitridates ea 11 liuorv

sum lt u 1S commagiuemque buit f m scythiam solinus p.

1gzj s sistiam liii ll ea eufratae li l SS cappadociae b u

eoeircuitus habet stadia septuaginta quinque.

LlSl-Sft vl

padocia multae urbes eximiae. inter quas Melita. quam

Semiramis condidit. et Mazaca. quam dicunt urbium ma

trem. cui Argaeus mons imminef. qui niues uerticis al

bicantis ne aestiuis quidem solibus superfundit. in hac

s cappadocia longitudo Asiae undecies centena quadraginta.

Assyrii fAdiabene incipiunt. quos excipit Media in

prospectu flaspii maris. quae caucaseis montibus cingitur.

sed caucasus portas habet. quas caspias dicunt. cautium

praecisiones etiam ferreis trabibus obseratas ad externo

lo rum transitum cohibendum. quamuis uerno etiam serpen

tibus obcludantur. a quibus ad Poutum ducenta milia

passuum esse non dubium est. in Ponto autem sunt

insulae Symplegades mox regio Margiane sola in eo tractu

uitifera. inclusa montibus stadiorum mille quingentorum

ls difficilis aditu propter solitudines arenosast quae sunt per

centum uiginti milia passuum regionis praedictae amoe

nitatem Alexander Magnus delegerat et ibi primo nominis

sui condiderat ciuitatem. quae excisa est. et ab Antiocho

SSgr

SSf

Seleuci filio reparata cum nomine patris eiusdem. cuius ega

amnis. qui circa Sactram cum eius nominis oppido flu

uioque. ultra Paranda oppidum Sogdianorum. ubi Ale

xander tertiam Alexandream condidit ad contestandam

itineris prolixitatem quippe ibi a Libero dehinc ab iier

S tifll ex Solino p. lgdt 1 et 11 et Plinio vl es et se et

Solino iasi 1 et Plinio vl Sl-Sz et iiti-lii s eez ex So

lino p. isat 1 - eoo1 i

fl sameramis f saemiramis b mazasa ff n a argeus fli lj sseeampeardoacmiiaslfif seumidruaomdiecsirens

centena L M p. Plinius fi assirii f adgabene b in

quipiunt fl S caueasis f 1o coibendum f ia Mar

giane Plinius martianae f martiana ll lb ac ante propter

add. fl solitudinis fl iS antioco f ig cum nomine

ff cognomine b eo stadiis Lxx Plinius lll df oxus b

oxis fli el Piactrum Solinus p. igrij l bractani fli bactri

eba aleeaxapnadrrainadmaltflni ePstanpodsat sqouliipnupse andd.seemseoncsdiinpnollrupm. effm 1

ibi lt et fortasse fl quod deleuir mensi in rasura b immen

sip ll

inde oxus ne a

sea

SM

. v t - uin-fPf-Pm

A i

zqo MAltrlllAbil SAPSLLAS

cule arae sunt constitutae in testimonium laboris fibil

illam terrarum partem Laxates fluuius secat. qui rlianais

putabatur. quem llemodamas dux transcendit aliumque

esse perdocuit et ultra llidymaeo Apollini aras extruxit.

liic Persicus limes Scythis iungitur. sed Scythico

oceano et caspio mari. qua in oceanum lioum cursus est.

profundae in exordio niues. dehincque longa desertio.

post quam Anthropophagi excursus inuios reddidere. post

quos Seres. qui undis aspergunt arbores suas. ut lanugo.

quae sericum creat. possit admitti. aliarum gentium ho

mines aspernantur et appositione mercium sine colloquio

gaudent implere contractum hinc Attagenus sinus fiy

perboreis beatitate consimilis. quo incolae gratulantur qui

circumactu uallium auras nesciunt pestilenles

liehinc lndia. nam fliconas in medio error astruxit

sed a Mediis montibus inchoat lndia. nam in lioum mare

a meridiano porrecta. salubris Pauonii uegetabilibus fla

bris. secundo aestate annis singulis uegetatur bisque fru

gem metit. pro hieme litesias perferL quinque milia

habuit oppidorum et mundi pars tertia credebatur. Liber

primus ingressus lndiam triumphauit. in ea maximi flu

uiorum indus et Sanges sed ab Scytliicis montibus fianges

uenit. et llypanis ibi amnis inmodicus. qui Alexandri

Magni iter inclusit. sic ut in eius ripa locatae testantur

s eos ex Solino p. sooy b-fi et p. aou 11-z1 et p. sos

s-s et p. sos 11 et lll-le et 11 - eos a s tibi ex Solino

p. sea S-1 et 11-p. zfMrp li et p. sua te et m-M et p.

eos e-ie

1 uid. p. zay extra ll s demodas lii ai didimeo Pli apol

loni lt s scytis fli ll scitico an scithico r l S antropo

phagi b andropophagi b reddire lt s suos Sl l 1o ammitti

fili 11 a positione lfoppius fortasse nulla necessitate apposi

tionembft l le contractu li attacenus Solinusp.zozv11 adta

genuslilt adtagenius r ll yperboreislf ib Lmodispro Mediis ex

Plinio 1/1 se restituere aolebat gratius sed cf. Solinus 11 uia

getauilibus lll lS secunda p bis solinus p. easy b uegi

tatur li lg mittit b eo scyticis S ll gangens bu ll eamyupnadnoisbilliili ypaemaisgarndles bl

ol

ts

mera-un www -.- v www x

l . v

s Lnsuu vl gal

arae. latitudo Sangis ubi diifusior uiginti milia passuum.

ubi angustus octo milia. profundus pedibus centum fmi- pue

lial ibi reges gentiumque diuersitas tam exercitibus

quam elephantis copiosa ultra Palibotram urbem mons

s Maleus. in quo hieme in septentriones umbrae. in austros

aestate cadunt senis alternatae mensibus. in eo loco per

annum quindecim diebus tantum septentriones apparent.

homines fusciores. iam Pygmaei montibus habitant et qui ess

confines oceano sine regibus degunt. Pandeam gentem

io feminae tenent. cui prior regina fllerculis filia. in eo

tractu etiam Mysam urbem esse Libero patri sacram mon

temque Merum loui.. unde fabula est eum louis femine

procreatum. ibi etiam insulas duas auri argentique me

tallis ac fetura praedicandas. etiam uocabulis approbatur.

is nam una chrysea. Argyrea altera nuncupatur. omnes ege

lndi comarum fuco decorantur alii caeruleis alii crocinis

fulgoribus tincti. gemmis comuntur. fenerationes negle

gunt elephantisque uebi eximium putanL sed in rllapro

k bane insula maiores elephanti quam lndici. ampliores

so etiam margaritae sunt. quae patet in longitudine stadio

rum septem milia. in latitudine quinque milia. scinditur

fluuio interfluente atque lndiae praetenta est. in quam

septem dierum iter. ut llomanis nauibus approbatum.

illic et illud mare absque canalibus profundis senum pas

zs suum altitudinej deprimitur. ibi septentriones non ap

parent. uergiliae numquam. lunam ab octaua in sextam

decimam tantum supra terras uident. ibi sidus clarissi- SS1

mum canopos sol ortiuus in laeua conspicitur. in naui

S SSS ex Solino p. aoey S-ll ll is SSS ex Solino p.zoo.

1A-1e et p. am s-m et m - p.z1S. 1 u s em et s eas ex

Solino p. S1S. a et m et p. mel 1-S et p. illa lS-lS fMomm

senus confert s easy et p. mei e - sed ao

e milia. deL gratius in marg. li urbeli S fusciores b fu

stiores fli foi-tiores r iam scripsi nam fli il picmei Sli li 11

nisam b m semine b la crysea lib argirea lib m

cerulesb 11 fanerationes b faenerationes b necleguut

lll n lS elefantisque b ll is elephantis li elephentes b ele

fanti 11 ea indiab ea uirgiliae b as gando fimlll

lum-unus cAPxLLA

v 1- - causa-rn

. . u . - i n .

l . . ulul

l ..

ete MAnrrAm cAPnLLAs

gando nullum sidus obseruanty auium quas uident uolatns

secuntur. quater-nis per annos mensibus nauigant. homi

nes ibi corpore grandiores ultra omnium mensuram. ru

tulis comis. caeruleis oculis. trucioris soni. nullo linguae

commercio genti alteri sociantur. cum negotiatoribus s

aliis in ripa fluminis merces apponunt ac uix complacitas

mutanL aetas illis ultra humanam fragilitatem prolixa.

ut mature pereat qui centenarius moritur. nulli per diem

nia somnus. annona eodem semper tenore aediiicia humilia

wg paruaque uitem nesciunt. redundant pomis. llerculem no

colunt. regem eum. qui mitior annisque grauior ac sine

prole fuerit eligunt et si in regno prolem susceperit. re

mouent hereditarium formidantes imperium cum quo

tamen alii triginta cognoscunt. et si fuerit prouocatum

septuaginta iudices fiunt. rex Liberi patris cultu compo- m

nitur et si peccauerit interdicto omni usu et conloquio

iugulatur. culturas et uenatus amant uerum tigridum aut

elephanlorunL piscationibus delectantur praesertimque

testudinum. quarum superficie domos familiarum capaces

wg operiunt. dehinc habitant lchthyophagL quos Alexander-ro

uesci piscibus uetuit. nec longe insula Solis quae dicitur.

et Mympharum culiile rubens. in qua omne animal ui fer

uoris absumitur. mox ypanis carmaniae fluuius. a quo

primum aspici septentriones incipiunL deinde tres insu

lae. in quibus bydri marini uicenum sunt cubitorum. in is

his liubrum mare litoribus sinu gemino disparatur. uerum

ortiuus Persicus dicitur propter liabitationem Persarum.

qui sinus uicies et sexaginta milia circuitu patet. ex ad

h

s eae ex Solino p. MS. hlc-lii et lS - aidi S et p. iiz-iy

1z-11

1 auium quas uident scr-ipsi uuium quasueut Sli auium

quas uehunt b auiumquase ut r e sequuntur b e ruti

lis b b commertio Sli alteri bll literi g 11 colant lin

annisque em Solino p. zzm zs add. Liideckius 11 iungulatur

fili eo ietyofagi fli se ferboris lii ea Plyani So

linus p. sex. s germaniae lin carra p eæ Sotino ea idri

sit ll ev artibus elli n es uicies et sexagies centena milia

solinus p. zzz lii

Lllslrllt vl gas

uerso alter Arabicus uocatur. carmaniae quoque Persis ioo

adiungitun quae ab insula Aphrodisia inchoaL quae trans

lata est in Parthicum nomen littore quo occasui obiacet

milium est quingentorum quinquaginta oppidum ibi no

s bile Susa. in quo templum llianae Susiae. iuxta carbyle

siue liarbyta in centum triginta milibus. fin qua sunt ho

mines. qui aurum in profunda defodiunt. necui sit in usu.

Parthici uero regni nongenta quadraginta quattuor milia

passuum uerum omnis Media Parthia et Persida ab

lo oriente flumine lndo. ab occidente rlligrh a septentrione

rllauro caucasio. a meridie ltubro mari terminantur. quae

omnes per longitudinem patent tredecies uiginti milia pas

suum. per latitudinem octingenta triginta

Sed chaldaeae gentis babylonia caput est. denique iol

ia Assyria et Mesopotamia propter illius claritatem babylonia noa

uocatur. urbs ipsa sexaginta milia passuum muris am

plectitur. qui ducentis pedibus alti. quinquagenis lati sunt.

nisiquid amplius. nam terni digiti singulis mensurae

nostrae pedibus applicantur. haec interluitur liuphrate

eo ibi louis llelip templum qui inuentor fuit disciplinae side

ralis. haec nunc ad solitudinem rediit exhausta a Seleu

cia. item in hunc usum etiam ctesiphontem tertio ab ea

lapide condidere Parthi. ac nunc caput regnorum est.

habitantur etiam abdita Aetbiopiae et adusta rfrogodyta- me

s voo ex Solino p. asa lii-s voi ex Solino p. mt 1-1S et Pelgiinio1 velt mPleinio vls r1oS-1z ex

Solino p. seoi 1 - sed 1 et p. sed g -- esu g

litore1 lgiermabniaSugsikae ial rcitifursonedxisSioalihnioip. zzcay paarstuiscauemgmhe ll

ti liabitae solinus p. zzi il centum triginta quinque milibus

solinus lldiflodiuntb Sparticilf Spartiag lo vn trione

b le latitudinem b m tredecies b diciesb ter decies

11 lS ncccxL Plinius lxi caldeae Pb babilonin

liil deinde b lb et siriab lii uocantur b lS nisi

quod eo la eufrate ab li m exhausta gratius exaustate

b exaustae b exuuste lt a Seleucia gratius Seleuciae bt

esaelecuotnicaiedeftre sSelttecsiopmoutpem ltpcartteisiaptonftielmi li cetaesdiephaobndtietma bcfl

Mommsenus ad Sat. p. 11111 1 trogoditarumli

liiak

y si ..--.

galli MAlztllblAlil cAPliLLAli

rum et ichtbyophagorum gentibus sed primi feras cursu

praetereunt alteri nando marinas beluas uincunt. sunt

et Sorgades insulae obuersae promunturio quod uocatur

liesperu ceras has incoluisse fiorgonas ferunt. in quas

a continenti biduo nauigatur. ultra has iiesperidum in- s

sulae. quae in intimo admodum mari sunt. Portuuatas

autem insulas in laeua Mauritaniae constitutas inter me

ridiem occasumque non dubium est. quarum prima

Membriona dicitur. secunda lunonia. tertia rPheode. quar

ta capraria. alia Muaria. quae aere nebuloso et con- lo

creto est. mox canaria. canibus iumensae magnitudinis

plena omnes auibus pleuae. nemorosae palmiferaa nuce

pinea. mellis copia. amnibus ac siluris piscibus abun

dantes

vos Percursus breuiter terrarum situs. licet ignobilia is

quaeque praeteruolans immor-ari non potuiy tamen ut orbem

terrae mariaque ammensa cognoscan mensuram omnem

breuiter intimabo. a Saditano freto per longitudinem di

recto cursu ad os Maeotis xxxlnL xxxvii milia pas

suum. uniuersus autem circuitus ab eodem exordio per eo

sinus dictos intra Maeotium lacum cLvlL cum ipsa uero

Maeotide cLxxxiL xa iiuropae mensura solius

Lxxxu xclllL Africae longitudo xxxvii xculL la

zzm titudo in cyrenaicam eius partem nccccx Asiae uero

longitudo LxliL bflcL latitudo ab Aethiopico mari ad ea

s roa ex Plinio vl eos-slo

1 hictiophagorum e yctyophagornm promuntorio b promuucturioli i espeltruceSragsolrfdaedsepserbeu

cheras b esperuteras li 1 mauretaneae Pl S Moriou

Solinus pidoddjoudrion Plinii libri ii de Pheode cf.Salmasius

ad Solinum se id u lg milia add. p m sinos lt u c . Lvilll

M p. Plinius m zor n ea cLxxuLxc M p. Plinius z. l. n

id cuirenaicam lt quirenaicam li sirenaicam b ea m

ncccL et tLxuLLxxv M p. Plinius m zogy u ad om. n u

Lllilik vl fatis

Alexandream iuxta Plilum sitam per Meroen et Syenen

xvnL xxv.

s lixposita est terrae. quam ipsa peragraui aequorum

que mensurag nunc ad artis praecepta. ut iussum est.

a ueniemusf

llixerat at Paphie paulum contractior ore voi

mora intricante laeditur.

nixaque mox famulis marcentia terga reclinat

magisque lassa pulchrior.

io hic dudum roseas inter resoluta puellas

voluptas finquit anxia

eunde haec tarn duris immitis rustica membris

peregit orbis circulum.

et tantos montes fluuius freta compita currens

is delere uenit taediai

hanc ego crediderim sentis spinescere membris.

neque birta crura uellere.

namque ita puluerea est agresti et robore fortis.

iure ut credatur masculai

eo quo dicto locus ministris veneris suscitatur ipsique cythe- vos

reaea cui de proximo. susurratim decenter adrisit quam

Arcas nutu hilaro et quo eamb solitus intueri propter di

uum reprebensiones circumspectus inbibuit. uerum Pro

nuba propter assidens enihil miruma inquit isi propere

ea venus cum deliciis famulitioque tam comi appulsa est

lasciuire. nam et nuptialiter laeta est et blanda semper

arridente cyllenioi et cum dicto geometria praecipitur

ad promissa properare sed ita. ut summa quaeque per

stringens fastidium non suscitet tarditate tum illa ros

1 alexandriam lt i xv1u.Lxxv M p. Plinius l. l.

es ter

ad xvm add. al xv. lll b fi adit papbie b paple b

paphile lt ora r ll e magisque Lucianus Miillerus magis

quod liii laxa fii l m montis P 11 neque irrita li nec

irta b neque irta b 1S et m arrisit bb ll ea inibuit liagresetii bdictueoliiclyitereaSeS Spbrae

stringens lib praestinges S corr. p n fig ante tum add. k g ll

i

gas murum cAPnLLAn

tomnis mea quae in infinitum propagatur assertio.

numeris lineisque discernitur. quae nunc corporea tum

incorporea comprobantur. nam unum est quod animi

sola contemplatione conspicimus aliud quod etiam oculis

intuemur. uerum prior pars. quae numerorum regulis

rationibusque concipitur. germanae meae Arithmeticae

deputatur. alia est liuearis atque apodictica huius pul

zzsaueris erudita cognitio. quae quidem ab incorporeis pro

rov

ros

creata ac sensim in multiplices formas effigiata tenui ac

uix intellectuali principio in caelum quoque subuehitur.

quod quidem incorporeum inuisibileque primordium com

mune mihi cum Arithmetica repperitur. nam monas

eiusdem insecabilis procreatio numerorum est. mihique

signum uocatur. quod utpote inconprehensibile parte nulla

discernitur. apud illam dyas lineam facit. mihi linea in

longitudinem ducta latitudinis nihil prorsus adquirit.

superficies item mihi tam longe lateque difiusa sine pro

fnnditate censetun illi numerus qui cunctis accedere spe

ciebus gregatim singulatimque potest. nisi rebus inci

dat incorporeus inuenitun ergo incorporea utriusque

principia i

verum primae apud me formandorum schematum

partes duaez una quae dicitur planaris. quam enirrebov

tlraece soleo memorare. alia solidaj quam crepeov dici

mus et prioris principium est cnueioiu quod punctum

uel signum Latiariter appellaturg consequentis superficies.

quae emtpaveia dicitur. punctum uero est. cuius pars

nihil est. quae si duo fuerint. linea interiacente iunguntur.

linea uero est. quam rpoipunv nocamus. sine latitudine

lo

li

eo

1 finitum fl u e conspicitur b l aritmeticae fl ll 1 apo

dictica b optiea fli 11 e sensib- r l in add. p u 1o subuei-.

tur f 11 incorpoream fl iz aritmetica f 1S pro

gregatio fl l 11 itim fili lS accedere flf lg singil

latimque r l se scematum fli ea epipedon fli graecos

terminos in p deinceps emendatos esse singillatim non notabo ll

id stereon ff stirion b es simion fli n id latialiterf

ad consequentis fcorrn ex consequentesj add. b al quens

er epiphania ff fig grammen li gramen f

me in

Lmnn vi aug

longitudo. flinearum aliae directae sunt quas edeeiotc vog

dicoy aliae in gyrum reflexae quas xuxltncdc. non nullos

etiam ebucoeibeicy alias xapmiltoic pro obliquitate discri

mino. quae tamen lineae punctis utrimquesecus inclu

s duntur. sic uti ipsae quoque superficiem circumcingunt.

superficies est. quae longitudinem el latitudinem tantum

habet. profunditate deseritur. ut est color in corpore

hanc emcpaveiav craeci dixere. et ut dixi eius termini

lineae sunt. siue plana sit siue sinuosa

m Planus autem fit angulus in planitie duabus lineis se æ

in uicem tangentibus et non unam facientibus ad alteru

trum inclinationem quando autem aeque intra se tenent

angulum lineae et directae fuerint. directilineus dicitur

angulus et craece euedrpauuoe quando autem directa

xs super directam iacentemy stans dextra laeuaque angulos

aequales fecerit. directus uterque est angulus. et illa su

perstans perpendicularis dicitur. sed Sraece xdeeroc

angulos maior directo obtusus dicitury minor directo acu

tuss definitio est res. quae alicuius est terminus forma est

so rest quae ex aliquo uel aliquibusterminis continetur. circu

lus est figura planarisy quae una linea continetur. haeclinea 111

neptcpepeia appellatur. ad quamhex una nota intra circulum

posita omnes directae ductae lineae aequales sunt. punctum

autem est circuli media nota. diametros est directa linea

ss quaedam per punctum supra dictum ducta. quae orbem

aequalibus partibus diuidit. hemicyclium est figura. quae

diametro et peripheria medial quam eadem diametros di

/ stinguit. continetur. lineae tres directae diuersa positione

faciunt trigonum. quattuor tetragonum. multae polygonum.

1 ef-rias li ortias 11 ll s girum 11 ll cyclicas li cididas

b S elicoides Pb campelas Sb cambelas b discri

minis Pl s sicut bb S epiphaniam lib e figuras mar

gini cod. b deinceps appictas omisi errr in pl l-PAMMoc

bib 11 catetos ea lS directa lilli lg ex aliquoxbli

alico b sol alico corr. in aliquibus li ex add. b aliquibus li l

el ex ante una add. r s per-epiphania liii perypiphania b

id emicyclium li emiciclium li m perepiphania an k

mediaj cf. ad p. big g n se poligonum ea

zzie MAurlAm cAPuLLAu

et hae planae figurae dicuntur. quarum sunt genera tria.

quorum unum directis lineis clauditury quod graeci coea

rpaupov uocant. aliud quod inf1exis. quod naui-milo

tfpauuov dicunt. tertium quod directis simul curuisque

ne lineis aptatur. quod uin-rov dicunt. ededrpauuoc igitur a

et rpiniteupoc et rerpdnheupoc et nokfmheupoc dicitur.

rpi-rrheupoc tres habet formas nam trigonus est aut

icdnheupog quod Latine aequilaterum dicitur. quod tri

bus paribus lineis lateribusque concurritg aut icocxekhc

ggoaquod ex tribus lineis duas aequales habet. quibus quasi lo

cruribus insistitg denique aequicrurium uocitaturg aut

cxuhnvog quod omnes tres lineas inter se inaequales

habet. edeurpauuoc item rerpdnkeupoc quinque species

habetz primam quae quattuor aequalibus lineis et directis

angulis sustentatun quod schema tetragonon dicitur. se- la

cunda speciesy quae directiangula est. non aequilateran etdi

citur erepoufixnc tertia aequilatera est non tamen directi

augula et dicitur pousoc item quae ex aduerso sibi latera

aequalia et contrarios angulos inuicem sibi aequales habeat

et neque omnia latera in uicem sibi aequalia neque angu- eo

los directos et dicitur pousoeibnc litem quae nec latera

sibi in uicem aequalia nec angulos directos sed acutos et

obtusos et dicitur pousoeibncl extra has formas quic

quid quadrilaterum est rpomelliov uocatur. parallelae

sunt directae lineael quae in eadem planitie fconstitutae ea

1 hae m eaelbr n e evrvrPAMMoM me n s kAMm

fylijl-PAMMoM me i curuis eutygrammus li eutygramnus liliili e striMpllecuryoms ket1-toeMtralipilieu

ros et polypleuros lin 1 tripleuros llli est add. p

S isopleuros llli Sz isoaequus ide e add. b g partibus li

ncockeAec g icockeAec blt 11 uocitatur li m ckA

A fA lll eMoM liii lS habeant atlt eutygrammos liil eu

tygramnos b tetrapleuros me g la scema ali lii post

species addrtvb 11 erepomuk c Sll lS PoMeoc li

latere si le qualia bu eo quae ante neque add. b

m PoMSolAMc li PoMeocrAMc b PoMSolAMe ii item

quae - et dicitur PoMSoMcl-AMS lduqnirrkeupoc m om. Slib

add. b in marg. nihili sunt neque leguntur-lucum 1 as ea plan

tia li planitia b planitie b ll

Lnaim vl zqg

l

atque productae in infinitum nulla parte in se incidunt.

dictum de tetrapleuris. quorum similitudo polypleura

schemata potest docere. in his autem pentagona hexagona

et cetera euthygrammi generis continentun

Sequitur secundum schematum genus. quod curuis rus

lineis informatun quod xaunukdvpauuov appellatum cuius

species duae sunt. una quae integri circuli rationes tenet.

nam integer est cum ad eius circumferentiam ab uno

centrali lineae protentae undique aequales sibi sunt. alia

io quae obducti circuli diuersitates ostendit. tertium genus 111

est planorum schematum. quod pix-rov uocanL quod

partim curuis lineis. partim directis includitun ut est semi

circulusa cuius ut supra dixi gyrum curua linea facit et

alia directa. quae linea sic ut dixi biduerpoc dicitur. La- .

is tine disterminag quae si in circulo pleno sit. per centrum

eius ad utramque circumferentiam peruenit. zaza

in his generibus planorum alia schemata dicuntur vis

ergastica. alia apodictica. ergastica sunt. quae faciendae

cuiuslibet formae praecepta continent. apodictica quae

eo probandi quod asseuerant adferunt documenta. uerum

craecis nominibus sic appellantur. primus cucrarlxog

secundus mnuorrmoc1 tertius dvdrpmpog quartus inpu

tpoc. quintus nepierpaqaog sextus napeufiohmog septimus

npoceupermdc runuomxoc est qui docet quibus argu

zs mentis lineas praecidamus ad imperatum modum. cu

c-runxoc dicitur quo docetur. quibus argumentis propo

qu

e poli leura li e scemata ff pente ona f exa

gona ff ll ti eutygrammi f eutigrammi f l s scematum

ff e kAMnvAol-PAMMoM f kAMnyAol-PAMMoMS

1 post integer add. est ff 1o post ostendit add. k f

11 scematum ff m partem bis flf includit bf

lS girum il 111 diametros ff la disterminato f dime

tiens coni. fziilgerus l. l. ll m systatieus ff n se rpnpan

koc et lzic et postea arctius itmematicus fli anagraphos b

anagraphas fli ll engraphos b engraphas fli l se perigra

phos b perigraphas ff parembolicus fit l proseureti

cus fli fproseuretibeus flj li rpnpta-nxoc gratius systaticus li

systatias f ll ea mcta-nx c gratius itmematieus fcorrx em

anagraphosl f itmematieos ii se anagraphos fila etiam lib

dicitur quo docetur om. fl dicitur om. li

ille

eso MAnrrAnr oAPnLLAn

sitae lineae adiungi et adscribi possint dvdrpaqpoc di

citur quo docetur reliquum schema quod imperatum est.

iwpaqioc est qui monstrat quibus argumentis dato cir

culo uerbi gratia imperatum trigonum uel quid aliud in

medio possimus conuenienter ascribere. nepirpacpoc

tropus est qui docet quem ad modum datum circulum

uerbi gratia quadrato coucludamus schemate. napeuso

Mxoc est qui docet quem ad modum uerbi gratia dato

tetragono immittamus datum trigonumx ut trigoni spatia

crescanL non scliema mutetur. npoceupenxoc tropus est

qui docet quem ad modum uerbi gratia inter datas impa

res lineas inueniamus mediam. quae tantum cedat maiori

lineae quantum praecedit minorem hi sunt tropi gene

rales ergasticorum schematum. apodictici autem tropi

ideo transeuntun cum mihi cum llialectica. quam audistisy

communes sint. sed omnia schemata quinque partibus

communibus intexuntun quae a craecis sic appellanturz

prima irpoeecngo secunda btopicuog tertia xotmcxeufu

quarta durior-ilfig quinta cutmeipacpot Latine autem sic

possumus interpretariz prima schematis propositum. se

zgzo cunda determinatio quaestionis tertia dispositio argumen

111

l dixis li apoxidis li apodoxis b

torum. quarta demonstratio comprobatioque sententiaex

postrema confinis conclusio. hoc de generibus plano

rum dictum sitz ad theorematum membra redeamus nam

utique membra sunt linea et angulus

Angulorum natura triplex est. nam aut iustus est

a ascribi lt ll e puo modo concludendum est ante reli

quum trelicum g reliqum a engraphos llli s k bposatdda.sbcriobme.reblaidd. bscemapeariagra

phos b perigraphus li ll ti sub tropus linea ducta in S il

ti et S que-admodum S 1 scematae li parembolicus aa ll

g immitamus Sli trigoni lioultgerus tetragoni ea 1o scema

ea proseureticus ea 11 queammodum b li lineas

bis scriptum abl maiorae bll la generalis Pllt 111 sce

matum liil le scemata lfli 11 communes lt et corr. in

commune b l nibus add. b sintextuntur Plg lS protasis

ea diorismos fli diarismos b ll catasceue li i lg apo

l symperasma Slt i eo sce

matis fli as confinia add. bd om. li ss utrique b

me

ea

srn vq-r-r--1-v-.--g.. .. .

ut uu L- fl

Liuuu vi l asl

aut an-fgustus aut latus. iustus est qui directus et sem

per idem. augustus autem acutus est et semper mobilis.

latus nero obtusus mobilisque similiter. nam cum latior

fuerit directo siue multum siue exiguum. obtusus tamen

s erit et cum moueris in forma eadem permanebit. quae

mobilitas in lineis constat. cum maiores minoresque for

mantur. huius autem collationis quattuor sunt speciesz

prima dicitur icomg secunda ouoltoefog tertia dvdhorog

quarta dhoifoc ito-mc est cum duae lineae pares uni

1o mediae duplo pariliue conferuntun ouoboyoc cum collata

consentiunt. dvdaoroc cum linea ab alia duplo uicta

aliam tantundem superat dloroc uero est quae neque

aequalitate uel media tertiaue parte neque duplo triploue

alteri ullaue parte consentit. omnis autem linea aut tim-ri vis

is dicitur aut dloyocb fmrh autem illa est quae prior pro

ponitur aut quae propositae lineae communi mensura

confertur. fam-ov autem dicitur quicquid conuenit. pro

posita autem linea. quamuis collata non sit. tamen quia

adhuc non est dlovoc alii collata. et habet quiddam quod

eo e se sola perficiat rationabiliten appellatur pnrq dxoiroc

autem iam collata linea efficituri si dissonare per omnia

repperitur. lineas autem quae sibi consentiunt cuuuel- na

rpouc dicimus. quae non consentiunt dcuuuel-rpouc et

non mensura sola sed et potentia cuuuerpouc facit et di

eis cuntur buvduet cultus-mon in mensura autem pares cup

uerpol appellantur. ergo cum tam mensura quam po

tentia conferantuu omnes quae uel potentia uel mensura

a et om. b fl s et a isotes eo isotetes b n g ico-rnc est

cum collata consentiunt budhoyoc fomologos km cum duae

lineac pares uni mediae duplo pariliue confernntur Sbz

uerba duce luclide transposuit Pdttgerus S et 11 analogos

bv n e et li alogos Sb 1o collatag cola p deplo pa

rili bjl lat ante omnis ddd. k b autem om. p rete

bib lb alogos lib lit eiio lS collocata g u lg et eo alogos lriebte liillS ali1a1e bretoenolgeltse r

esse liii se et id ctMMe-l-PA fA lii c ea SS ametras

llli ll as diuami ctMMe-l-Pol ea itrae add. b ll cuuue-rpot

bdttgerus mete ctMMei-Pol me by fili ll id quam poten

tia - uel mensura om. si u

eae amarum cAPnLLAu

vno discrepant dcduuerpot sunt. ex his alogae tredecim fiunt

quarum prima dicitur uecn dboroc secunda ex otio

ovoudrwv dxorocz huius species sunt sex. quarum prima

zaaadicitur npdrm diitoifocr secunda similiter bem-eod. item

rpi-m et ceterae deinceps item tertium genus dicitur ex

otio uecwv npufnn ditoroc et similiter ut supra. quartum

ex auo uecwv beurepa dltoifoc quintum genus dicitur

ueizwv dlsovoc sextum pnrov xai necov buvuuevn

dhoyoc septimum edo nica ouvauevn dhoroc octa

uum diro-rom dboroc

secunda tertia et deinceps dicuntur ut supra. nona uecnc

dno-rom rrpufnn dloroc decima dno-rom bem-appa

dboroc undecima uanum ditoiroc duodecima ple-rd

pnrofi uecov ro fiiov rrotoficu dhoifoc tertia decima

ite-rd ut-fcou uecov ro ditov notoficu ditoiroc hae omnes xs

mixtae ceteris lineis dum aut trahunt suas aut alienas

1 a fom. lll ctMMe-l-PM llli sequentia ex Suclide xliii

tuoL ll p. 1S1Aug.j. eæ quo desumpta sunty emendauit Sdttge

rus e MecetAol-roc falogos bj P mesolotos li decim

tsciL tredecimj - secunda om. lii n ek liil bito bvoud

twv Sdttgerus AyoMoM to edit. kj MAloM li et punctis sup

positis e Mecu PyMAMlM add. b S AAoroc llli d prote

alogos llli deutera me alogos add. ec fet Sij dio fdyo lib meson prote albogos smetritae 1lietcrifteetlibiil

dSymfiozaodndilPmjicmteonsobnj daeluotg-otse asdedlij raseaxlotgaums lfhalodgeoisndbej arletton

kAlMcol AtMAMeM-l AAoroc cA/toroc lii liii teo dimese

dinamin alogos adit bj corr. Pdttgerus g A tAltj roMecA

AiMAMeMl-l Pli tmese dinamin alogos al omesa diuamene

alogos add. by corr. lfoppius ll AAoroc li Moroc li ll octa

ua ea corr. p ll io duo-touit p attoto li Arroro b li MMA

Aoroce a otome alogos add. b Ml-lAAoloc li l 11 uecnc

Sdttgerus-M cn fli n m Arr/ucomro Ml-l l-lP il-l AAo

rocen ll AnoloMl-t m Al-fAll-oMl-i b ll elePA b Aet

lePA bll m id et lit AAoroc llli lS adit-twv bidttgerus

eMccoM tsupra AA add. me by AccoM li MeiAPl-l

ror MecoM ioAoM tM om. liil nolorcA f orolcA li

norlc m AAoroc en ll lb Mel-A Mecor cMecoM bl

Mecou rco del. bj oAoM norolcA moroc b nolorcA

lllili cMeortrusobcillmonroc lii ea fitb add. Souttgerus haec lii

huius species sunt sexz prima lo

k

....-...-..r-.......

i - .

Linan vr ess

uires accipiunt. diuersis rationibus certos spatiorum mo

dos quos tiraeci xwpia appellanL demonstrant.

flaec de planis dixisse sufficiat. nunc de solidis quae rm

creped dicimus uideamus crepeov schema. quod longi

s tudine latitudine altitudine constat. cuius extremum su

perficies est. ut in planis linea. subsistit autem solidum

schema planorum schematum superficie. nam subiacenti

trigono pyramis imponituri circulo conus aut cylindros

quadro cubus et cetera similiter. sphaera sane intrinse- me

to cus capax omnium circulis subsistit. in quos resoluitur.

soliditas uero efficit schemata generalia. fquae dicuntur

a graecis pyrames item prisma. id est sectioi quae in

star schematis est. item cubus item conus item cylin

drus item sphaera. his adduntur npbilia schemata ex

ts his composita dicrdebpoc item bwbexdebpoc item eixo

cdebpoc quae cuncta ut ordine suo monstremus in pul

uere. haec primitus concedenda fas sit. ab omni signo ad

omne signum directam lineam ducere et terminatam dire- est ti

etam per continuum in directam emittere. et omni centro

eo et interstitio circulum scribere. et omnes directos angulos

in uicem aequales sibi esse. et omnem directam lineam

terminatam quantum uidetur producerey et si in duas di

rectas lineas directa linea incidet intus et eadem parte

duos angulos duobus rectis minores faciatl ex illa parte

es qua sunt minores duobus rectis directas lineas conuenireb

communes animi conceptiones sunt tresz quae eidem ae- rss

qualia sunt. et in uicem sibi aequalia suntg et si aequalibus

aequalia addas tota aequalia esses et si aequalibus aequa

lia adimas. aequalia sunt reliquaf haec cum permissa vel

a xwpia fzittgerus coras fli n li sterea f steria li sti

ria b stereon fli stirion b i et 1 scema fli s solum

li 1 scematum fli S cilindros fli cilindrus b S cibos

f cubos b cybos li n similia b 11 et lit scemata fli n

11 quodf m pyramis f li scematis ff nibus ff

cubus b cilindrusf 1s octaedros ff duodece- fae fj

dros fb ieosaedros ff ll 11 primitusf ll concidenda

fl SS incidens f fcd fuerit add. s. fuerit by ll ad eadem

add. s. in b u ad parte add. s. sua b ll se ad conuenire

add. s. fas sit b ll eo communis filil ll

zM MAlifPlAM cAPPLLAli

conspicereL lineam in abaco rectam ducens sic ait equem

ad modum potest super datam directam terminatam line

am trigonum aequilaterum constituiti quo dicto cum plu

res philosophL qui undiquesecus constipato agmine con

sistebant. primum liuclidis theorema formare eam uelle s

cognoscerent. confestim adclamare liuclidi plaudereque

coeperunt. cuius laudibus etiam ipsa geometria pluri

mum gratulata. se per sectantis gloriam sublimari prone

hique cognoscens ab eodem. libros eius. quos casu appor

tari conspexerat. festina corripuiL atque in ceterae astru- m

ctionis doctrinaeque documentum loui ac senatui caelitum

offerens intimauit. quo facto et doctissima cunctarum et

benignissima comprohatur.

i Lllslilt vn

me AftlrllflMllrflcA li

Postquam conticuit prudens permensio terrae

lnnuba sollertes curam quae instigat in artes

sic abacum perstare iubet. sic tegmine glauco

pandere puluereum formarum ductibus aequor.

altera tunc etiam gerularum accire iubetur so

germanam doctae mundum quae admensa sororis

e supra b s eoclidis fili fi oclidi fli eoclidi b

l S gloria b proneique f g apportare fli cam p

1o inter br asstructionis f 11 ioui b obi f iobi li

subscriptum MAPfPl/lbll MlMMfil fMllflMlSl fj PlSLlclS cA

PSLLAS APklcAul cAnrn/xomlnssis me SlioMSlPlu/t

csnoMnrmo/t fl Lislift vl lixPLlolf in fli li inscri

ptum mcrplr ms AftlfflMlSPlS/t MitPPMPfPlS/l flj Ll

lillfglvlll fSldPrlllMvSfj in ff PliLlclrllSk adlL f lS clau

co .

A

p

lo

ib

as

rvwrw

Llgflli vn l - abb

nec mora digreditur. tunc rursus dia voluptas

ipsius aetheria cylleni immurmurat aure

ecum doctas superisj admirandasque puellas

adprobat Armipotens. tu optati lentus amoris

gaudia longa trahis captumque eludis honoremi

seria marcentem stupidant commenta maritum.

talia conplacita spectat fastidia uirgoz

nec te cura tori nec te puer ambit herilis

nec mea mella rapisi quaenam baecbymeneia lex esti

in veneris agro Pallas sibi uindicat usumz

quam melius thalamo dulcis petulautia feruet.

casta maritalem reprimit rfritonia mentemi

et nuptae non aequa uenitz poscenda llione est

conueniensque tibi potius celebrare Priapumf

bis Atlantiades auditis licet risum inhibere uix posseL ne me

iufacetus tamen et impar lepidulis baberetun hilaro su

surramine sic respondit

ilicet urgeas voluptas

tbalamos inire suadens.

tamen exeret perilas

breuis ambitus puellasz

demumque nec iugalis

cessator intricatus

tardabo fulcra lecti

et siquid illa nostrae

veneris feret voluptas

nec uobis abnegaboz

furtis modo adlubescaL

et clam roseta paruae

a eludis b laudis gk 1 fastidio nescio quis post pulcri

nium sed ante Sroiium fastigia fli S herilis b g haec om.

si mae li hymeneia lex in rasura li lt ii ime

nela lim ll 1o uendicat b li ll feruit Plr la dionae

filii lxi piapum lii lb atlantiades fl athlantiades b

alantiades lt adlantiades r le infracetus r lepedulis

gi lj habetur li u lS urges sit urgueas b n le talamos

illa ea demum b id fulchra b as si om. bu SS fer

uet lii ll es furiis b li

11-11

me

ne

eae MAurlAm cAPnLLAa

liliaque det papillae.

ne nunc sensu iugalis

ferat pudore morsum

et uulsa fellis atro

laceros trahat capillosa

quo dicto frenidens et plus solito laetior voluptas ad ve

nerem regressa cuncta eius auribus intimauit. quae deli

ciosa mollitie et interrumpente genas rubore paene pro

didit susurrata tuncque marcidulis decenter pacta lumini

bus Maiugenam conspicata quodam aspectu promittentis

inlexiL quam Saturnia de propinquo uelut deprehendentis

castigabat obtutibus. quae dum geruntur Paedia. quae

egressa dudum. cum alia femina miri decoris ingreditum

cui quaedam maiestas nobilissimae uetustatis et ipsius

fPonantis natalibus ortuque praecelsior uultus ipsius lu

miue renidebat. quae etiam miraculis quibusdam capitis

reuerenda uidebatun nam primo a fronte uno sed uix in

tellegibili radio candicabaL ex quo item alter erumpens

quadamb ex primo linea def1uebat. dehinc tertius et quar

tus tumque etiam nonus decuriatusque primus honorumk

reuerendumque uerticem duplis triplisque uarietatibus

circulabanL - sed innumerabili radios multitudine pro

rumpentes in unum denuo tenuatos miris quibusdam de

fectibus contrahebat. huius autem multiplicem plurifor

memque uestem quoddam uelameiL quo totius naturae

opera tegebantun abdiderat. digiti uero uirginis recur

santes et quadam incomprehensae mobilitatis scaturrigine

uermiculati. quae mox ingressa septingentos decem et

eam septem numeros conplicatis in eos digitis louem saluta

bunda subrexit. tum Philosophia ut rfritonidem propter

l

a ferat pudore morsum scripsi fex-alis cura morsum fli lj

1 delitiosa ff ll S pete ff poeta b u 1o conspicatur

fili 11 ide rehendentis f de prudentis f al dephen

dentis add. b lll pedia f poedia f ll lii ei iam b n eo de

coriatusque b m duplicis fl ea contraebat fl plu

rimiformemque f ill nouilitatis fl SS septingentis b l

ea numeris b ll eius r n ao surrexit fl u tritonidam cornp l

e illio fne f nunc add. br ll sensu scripsi sensus fli

lo

x

SS

ao

mtusi mii-w

Lllmlt vn est

astabat. quid numero tali Aritbmetica intulisset exquirit.

cui Pallas lproprioi inquit tlouem nomine salutauiti ac

tunc illi radius. qui primus emerserat. conliniatae lucis

nitore porrecto ipsius louis uerticem luminauit. quibus

s miraculis radiorum innnmera repente multitudine pro

rumpente non nulli tellustres siluicolaeque diui herculem

conspicati opinantes eam hydreo germine pullulare. ac

tunc oborto terrigenis mussantibus murmure puer ille pi

ceus iussus admonere silentium uerum feminam Pytha

io goras ut inter sapientes stabat usque abacum consecutus

idemque iam artem promere cupienti quandam lactei lu

minis facem officioso consistens munere praeferebat.

tum illa antequam iuberetur quid adportet expromere. sic

exorsa

is eixion ignota caelo nec rebus mundanis ignorata quas reo

genui adueni. superi. uestrum quidem nil dedignata con

cilium. quamuis singulos uos uniuersosque recenseam ex

meis ramalibus germinare. tuque potissimum quem prin

cipalis ante cunctos procreauit emissio. tuae singularis

eo primigeniaeque naturae fontem luppiter recognosce. nec

despicabilem uetrum omnium matrem Mercuriale quod

habeo me faxit officium. cum prosapiam arcanae sortis

originisque primordialem uobis studeam comprobare. t

quae cum in terris exerceon astrorum populus recogno

es scat bonorandam suae multitudinis genetricem

iPrae cunctis igitur adfata sacra MonAs esto. quam vel

ante cuncta uibrantem sociati postmodum numeri prin

cipia docuerunt. quae si species est accidens cuilibet ex

tantium primo. priusque est quod numerat quam illud nu

l aritmetica ea inquirit lii s inquid Pl a ille b ll

qui anguli ll b tellustres yulc telluristres S tellurestres

blt 1 ydreo bli ll pollulare bill S murmorent at ll

g pytagoras fli lo stabat b estabat b exstabat r con

secutus llli n consecutus b ll m lpacem bill ll ad munere

add. al lumine b li est post exorsa add. b ll 1c su

peri scripsi super me ll eo primi ensque b m descapi

cabilcm lt q mercoriale filii ng se prosapientiam lt ll

ea primordia im filii lj ab genitricem br u

autumnus cAPlLLA

un- i p .. .

gas ruiturum cAPnLLAn i i

merandum. rite eam ante ipsum. quem principem dixere.

ueneramur. nec dissimulabo ex eo quod monas retractan

tibus unum. solum ipsam esse ab eaque cetera procreari

esse omniumque numerorum solam seminarium esse solamque

mensuram et incrementorum causam statumque detrimen- s

torum. quae tamen ubique pars est ubique totum. dum

per cuncta perpetuaz neque enim quae est ante extantia

et quae post absumpta non absconditun potest non esse

perpetua hanc igitur patrem omnium louem rite esse

nominatum. quod quidem idealis illius intellectualisque

speciei uis causatiua testatur. ad cuius exemplum unum

deum unum mundumj unumque solem singularemque

lunam. elemenla etiam. llll quae extant singula memorari.

licet Aristotelesj unus e sectatoribus meis. ex eo quod

unum solum ipsa sit et se quaeri semper uelit. cupidinem m

adserat nominatam quod se cupiat. si quidem ultra nihil

habeat et expers totius elationis aut copulae in se proprios

detorquet ardores. hanc quoque alii concordiam hanc

pietatem amicitiamque dixere. quod ita nectatur ut non

secetur in partesz tamen rectius iuppiter nuncupatur eo

quod sit idem caput ac pater deorum

rss lleuique cum unum facta in quodcumque defluxerit.

licet eius linea insecabilis ac sine latitudinis significatione

fundatur. dyadem tamen facit quae mrAs quod sit prima

procreatio a non nullis genesis dicta. quod autem inter ea

eam ac monadem prima coniunctio est consortiumquei

consimile. iuno perhibetur uel coniunx uel germana prac- .

cedentis. est autem medietatis capax. nam bona malaque

participat. eadem discordia ex qua aduersa oriantur.

utpote quae prima poterit ab adhacrente separari in bonis soc

po

a ab eaque b ab ea adque febr-rn in atquel g if S abs

conditur 11 abscenditur li scinditur b ll 1o supra illius add.

omnibus b n la llli quae extant scripsi in quo extant ea

memoraui b 11 aristotiles elli l lS ad ultra add. se b

11 proprium Slli eo iupiterlt l m fit bill ll si diadem

an ll dyadas Pl ll as a om. li l -1- post dicta add. b

ea ex qua lfula et quae Sli oriuntur b riantur e

eo utpute li ll aderente lll lj

Lllilik vn gas

uero eadem iustitia. quod duobus aequis gaudeat pariter

ponderatis eademque societas quod uinculum quo media

conectantur habeatur utrimque commune ab hac nume

rus auspicatur et est opinabilis corporatio motusque

s primi probamentum elementorum etiam materz nam de

dyade quartus elementorum fletiam materj numerus pro

creatun primaque forma paritatis est.

rmAs uero princeps inparium numerus perfectusque

censendus nam prior initium medium finemque sortitur

lo et centrum medietatis ad initium finemque interstitiorum

aequalitate conponit. denique Pata Sratiarumque ger

manitas et quaedam uirgo. quam dicunt ecaeloque erebo

que potentemi huic numero colligatur. ex eo etiam per

feclus quod perfectos gignit senarium nouenariumqne.

ls cuius auspicio preces tertio ac libamina repetuntur. tres

sympbonias continet harmonia id est diapason bemiolion

diatessarom in tria se spatia temporis cursus alternat

ideoque tribus diuinatio memoratur. idem mundana per

fectio est. nam monadem fabricatori deo. dyadem mate

So riae procreantL triadem idealibus formis consequenter apta

mus. animam nero rationis et iracundiae cupiditatis-fque

distribuere trigario.

quid rmrnAnrjM dicami in qua soliditatis certa per

fectio. nam ex longitudine ac profunditate conponitur

ei decasque plena bis quattuor numeris gradatim plicatis in

ltegratun id est uno duobus tribus quattuor. item becar

tontas a decade quaternario cumulatur id est decem ui

ginti triginta quadraginta. qui sunt centum et item a

centum quattuor numeri reddunt mille id est centum du

so centi trecenti quadringenti. sic decem milia ceteraque ex

1 ante quod add. ea b e medio blilt s elimentorum

lii aliorum supra add. b ti nam ante numerus add. Pi dmiadel/ekrg. Aeent.ia1m/1m1a1t1er omli.i psin

fonias P sympbonias b sinphonias li armonia Pli emio

lliSonmabtleireiemiolbionbeo pro1c1retarinadiseb b tsreiastrlitgario aglrtaetrinuasetlriicu

rio se ea plicatis Monac. 1 plicitis lib n id unum b li

tres Sb corr. p n aecatontas b ekatontas v i

lllt

esse

iras

vsi

1Sb

geo MA quem cAPxLLAn

crementa complentun quid quod quattuor anni tempora

frontesque caeli elementorumque principia esse non du

bium esti hominum etiam quattuor aetates quattuor uitia

quattuorque uirtutes. bic numerus quadratus ipsi cyl

lenio deputatum quod quadratus deus solus habeaturo

Sequitur PmrrAs qui numerus mundo est adtribu

nam si ex quattuor clementis ipse sub alia forma

ut

tllS.

zdoa quintus pentade est rationabiliter insignitus. qui quidem

vae

permixtione naturali copulatur. nam constat ex utrius

que sexus numero. trias quippe uirilis est. dyas femineus

aestimatur. apocatastaticus etiam dicitur et sine cum aliis

inparibus siue cum suo genere sociatus se semper osten

dit. nam quinque per quinque habes uiginti quinque. et

quinquies terni quindecim. et quinquies septeni tricies

quinquies. et qninquies noueni quadragies quinqnies. item

zonae terrae quinque. in homine sensus quinque. toti

demque habitatores mundi generibus ut homines quadru

pedesque reptantes natantes uolantes. hunc numerum

quis neget esse diametrumi nam decadis perfectio circu

lusque huius hemisphaerio dissecatun

snnAmvM uero perfectum analogicumque esse quis

dubitet cum suis partibus impleaturi nam et sextam sui

intra se continet quod est unus. et tertiam quod duo. et

medietatem quod tres. item naturalia officia sine quibus

esse nihil potest sunt sext magnitudo color figura inter- es

uallum status motus. item motus totidem dilferentiae

sunt. nam mouemur prorsum retrorsumue. dextra laeua

que. sursum deorsumque. nam ille aeternus quidam mo

tus est circuli hic autem numerus veneri est adtribu

tus. quod ex utriusque sexus commixtione conficitur id ao

p-n

o

li

eo

S aetas Pl s depntatur om. li e modo bill 1 eli

mentis b ll g utroque liili n 11 apocatasticus supra addita

singl b ll m suo p sio lib fin quo tamen o in rasj n M tri

cies scripsi ltrigies pj tries se ll la qninques P quin

quis b ll quin ue noueni ali ll quadrages quinques Sli qua

dragis quinqms br li 11 habitores k li eo eius b n amis

sferio lt emistriao b phe add. b ll dissecatur b edissica

tur b dissicaturll u ea sextum glli ea tertia li u

Lmsn vn - asl

est ex triade qui mas quod inpar est numerus habetun et

dyade quae femina paritatez nam bis terni sex facit. so

lida etiam figura quadrati sex superficies habet. totius

harmoniae toni sunt sex id est quinque toni et duo hemi

s tonia. idem per primum motum hoc est dyadem collatus

duodecim facit. inter quos duos numeros duo medii inue

niuntur id est octo et nouem. quorum unus ex meo no

mine regulaque censeturz nam arithmeticus memoratur

id est nouenariusz eodem enim numero superatur a duo

io decim quot numeris superat senarium id est tribus. alius

autem numerus. id est octo. musica ratione confertur-illo

ea enim parte superatur a duodecim qua ipse superat

sextum. id esttertiaz nam sexti tertia duo sunt. duodecimi

ftertia quattuor. quod geometrica ratione conponitur.

la ea enim possunt per collationem media. id est octo per

nouemy quae extrema. id est sex per duodecima nam utra

que faciunt septuaginta duo. item et in maioribus nume

ris media extremorum rationibus conponuntur sub prae

dicta senaria ratione. nam sexies Lxxn fdipondiusj

eo facit quadringentos xxxn tdipondiusjz similiter octies

Lxxn fdipondiusj quingentos septuaginta sex. item no

uies Lxxu faciunt sescentos quadraginta octo. similiter

duodecies faciunt octingentos LxlllL quae media inter

.se multiplicata reddunt numeros extremorum inter se

ss conuenientium hic primus numerus fid est senariusj

e diade fli femina f femine lt feminina b ternis

flr sex facit scripsi sex his a quadratis fili ll ex ff sex br nfactfitarltmonseixaies fflaicitll femi

tonia ff ti numernsli medi fl 1 eo fili S arit

meticus fili l 1o quod fli uo b numeris fli numero b n

1s id om. fi l 11 facitlf i et om. f lg Lxxil scripsi

et hic et postea lfoppio obsecutus septuagies b septuages f se

ptuagesies f lg et se et si dipondius deleuit lfopptus ll

eo quadringenta ita in rasd f n xxxn scripsi tres f tries

df u octogies flf n m Lxxn scripsi seqtuagies fseptua

gesies fj dipondius fo u quingentos p quingenti f quin

genta b ea duo f n sexcentos b n xLvms ll ea post

duodecies add. septages dipondiil f sed Lxxn in f amissum

facile auditur ss id est senarius del. gratius

rar

i i i g ifpiwfm

zez MAnrLmi cAPuLLAn - .

harmonias ostenditur genuisse. quippe sex ad duodecim

estbsymphonia diapasoiu sex ad nouem hemiolios. sex ad

octo epitritos id est symphonia diatessarom unde venus

llarmoniae mater perhibetur. item bic senarius quadrato

et solido quaternario sociatus horas diei noctisque dime- s

titurz nam quater seni uiginti quattuor facit.

qag quid autem te. mirus uenerandam commemoremi

quae quod naturae opera sine feturarum contagione con

fnrmas. inter deos lllritoniae uirginis uocabulum posse

disti. namque omnes numeri intra decadem positi aut lo

gignunt alios aliisque gignuntur aut procreanturz hexas

octas generantur tantum modo. tetras autem et creat et

creatum at heptas fautemj quod nihil gignit eo par uir

gini perhibeturt sed quod nullo nascitur. hinc Minerua

est. et quod ex numeris tam masculinis quam femiuinis ls

constet. Pallas uirago est appellata. nam ex tribus et

quattuor septem fiunt. qui numerus formam lunae com

plectiturz nam primo est corniculata quam unvoeibfi

sua tiraeci uocant. deinde medilunia quam bldrouow dehinc

dimidiato maior quae dicitur duqnixuprog mox plena quae i

dicitur nhnpocehnvoc item tres formas praedictas defi

ciens repetit. hic numerus lunae cursum significatz nam

unum duo tria quattuor quinque sex septem uiginti octo

faciunt. item septem sunt circuli et tot planetae tot dies

me

n et s syufonia lP symfonia b z emiolios li ll s sin

phonia lt li armoniae glt mater-p maior me ti uigiuti

quattuor lfoppius uies quartus li uiges quartis b uies quat

tusli uies quartis r u 1 qui elli S natura bili opera

li opere Slt ll conformans b ll 1o nam quod bili ll in

terb l 11 aut ante gignuntur add. si exas Pli ll la ad

bili i eptas an n autem om.p ll nilli u eo per in ras.

li uirgo b lxi a ante nullo add. p nullo om. ltl il

hinc lfoppius hic bili ll 11 forma lt 1S menoidem me mo

noidem b ll le diatomon b dicotomon fli diatomenoiden

r n eo maior in ras. in g ll amficirtos m pleroselinos g plerosolenos li plerosilgenoasmfbycirteozs lluimi

nae corr. in lumen an lunae add. b cursus ante significat

om. ali add. b lj id tiunt lll ll planae lt planate rt deinde

et add. li u

Llflhllt vn gea

totque transfusiones elementorumz nam ex informi ma

terie primus ignis. ex igne aer. ex aere aqua. ex aqua

terras item tit adscensio et ex terra aqua est. ex aqua

aer. ex aere ignis.- ex igne in materiem inconprehensam

siam non poterit peruenire. quid quod omnium natura

nonne buic probatur numero deseruirel in principio se

ptimani partus hominem absolutum perfectumque dimit

tunt. dehinc ideo homo septem meatus habet in capite

sensibus praeparatos. duos oculos auresque et nares toti

1o dem et os unum. dehinc paruulis mense septimo dentes

emergunt ac septimo anno mutantur. item secunda

hebdomas pubertatem monet gignendique possibilitatemy

tertia florem genarum. quarta incrementa staturae finiun

tur. quinta iuuenalis aetatis plena perfectio est. septem

is etiam natura abstrusit membra uitaliaz linguam cor pul

monem lienem iecur et duo renes. item septem corporis

partes fhominem perficiuntz caput tenus imum collum.

pectus. uenter. duas manus pedesque. totidem stellae in

uertice axis caelestis.

ao At oerouamvs numerus primus cubus est et per

fectus. vulcano dicatus. nam ex primo motu id est

dyade. quae luno est. constat. nam dyas per dyadem

facit tetradem. at bis facit octadem perfectus item quod

a senario tegiturz omnis enim cubus sex superficies habet.

ss item ex inparibus consecutis impletur. nam primus in

parium triasv secundus pentasz ambo octadem faciunt

1 transfusionis fili n e igni filil n ei igni filil ll

b quid uod b quid f quod f e comu p th 1o paruolis lii 11 secundaienxcfilpiloi flimpreibndcoipmiao fb

ebdomadas lit ebdomadis r com puta ll ubertatem fili ll 1S

incrementae li la naturam f abstrusit b abstrusa f ab

strusi li le splenem in ras. f lienem li bel b in mg. iecor

fili ll 11 tenuis f inum fl lS ter in uenter in ras. in

f n totidemque pedes totidemque tellae p lg post caele

mstispraidmdo.tusefplteallmsestedlilaadee spunnt dbias feo daidadfelm ffeybuuseafaut

fi ad bis add. ducta p s tetras d ea cibus fl

vae

no

sci MAMlAM cAibnLLAn

idem cubum. qui ab triade uenit id est ui-ginti septem se

quentes inpares reddunt id est heptas enneas et undeci

zaza mus. qui omnes faciunt xxvii item tertius cnbus. qui

a tetrade uenit id est Lxllllz nam quater quaterniz sede- s

fiti

iuli

cim. hoc quater Lxllll fit. et hic ex inparibus quattuor.

qui superiores secuntur. id est xm xv xvll xvnuz

fiunt simul Lxllll et sic omnes cubi per inparium increp

menta inueniuntur sui dumtaxat numeri sane hic octo

narius cubus ita omnium cuborum primus est ut menas

omnium numerorum cubus autem omnis etiam matri

deum tribuiturz nam ideo cybebe nominatur.t

enneas quoque perfecta est et perfectior dicitur.

quoniam ex triade perfecta forma eius multiplicata per

ficituu deinde quod primi uersus finem tenety et ideo

Mars appellata. a quo finis omnium rerum quadratus

quoque finis est eorum. quae per collationem augentur.

nam et harmoniae ultima pars est. ad enneadem enim ab

octade collatio percussionis sonus efficitur. non minus

noucm Musas dixere. in mundo etiam noucm sunt zonae

id est sphaerae et deorum septem et terrae duae.

nsoAS uero ultra omnes habenda. quae omnes nu

meros diuersae uirtutis ac perfectionis intra se habet.

quae licet primi uersus finis sit. isecundae monadis implet

auxilium haec primi uersus numerorum regulas analo

gias genera species differentias perfectiones et inperfecta

concludit daturque lano. quamuis eam plurimi apocata

stasin memorarint.

. 1 cybum 11 cibum bu n id estt lt item 1- ll a .eptas

ea undecim b a xxvi li cybus ea qui et ab qua

b u i faciunt post quaterni adzL b tquaternis decies lt qua

terni sedecies b s quatuor lili fi tredecim quindecim

lt li 1 cybi li cibi a ll e c bus Pli il cyborum liii il lo cu

bus b cybus li quibus P l 11 tribuetur fili li cybele r

nenominatur gi lS ter forma-b performa S forma li

lxi primus lt primis r li ls Mors gratius n 11 ennadem

111111 u lg addixere gi u in mundo ea immo b n eo spe

rae Slt n duae addidi il m finis sit-primi-uersns om. liil n

secundi lii ea diferentias a ac ad apocatastasin add.

adstantes b li ar memorarit bu memorarent lii

fv

eo

w

on

rar-fun -uv----- m-r-r-l-.-- - l 1-- 1

x i i - Lnsnu vn gas

i victum breuiter quis numerus primum uersum facit us

quos deorum contineat quasque uirtutcs iam nunc quid

ipse numerus sit quasue inter se analogias seruet et for

mas breuiter intimabo. numerus est congregatio mona- eum

s dum uel a monade ueniens multitudo atque in monadem

desinens. sunt autem numeri simplicis regulae quattuorz

prima est quae appellatur a paribus par. secunda a pari

bus inpar. tertia ab inparibus par. quarta ab inparibus

inparp quas inferius memorabo. sunt etiam qui primi nu- ut

m meri appellantun qui a nullo numero diuidi possun-t. nisi

a monade tantum non diuidi sed componi uidentur ut puta

v vn xl xili xvn et cetera similiaz nullus enim eos

numerus diuidere uno ordine potest. qua propter primi

appellantnn quoniam a nullo numero exoriuntur nec ae

is quis portionibus discernuntur. a semet igitur nati alios

ex se creant numeros. quoniam ab inparibus paria fiunt.

a paribus inpar fieri nullo modo potest. ergo et primi

numeri necessario habendi pulchrique sed omnes fnu- ua

i meros primi uersus sub his regulis retractemus. monas

l eo quidem numerus non est. dyas par est. trias et ordine

et uirtutc primus. tetras a paribus par pentas primus.

hexas a paribus inpar et ab inparibus par unde et per

fectus nominatur. heptas primus. octas a paribus par.

enneas ab inparibus inpar. decas ab inparibus par.

b es sic uti in primo uersu ita et sequentibus hae regulae col

liguntur. primus igitur uersus est a monade usque ad

l enneadem. secundus a decade usque ad nonaginta tertius

uero ab hecatontade usque ab nongentos. quartus qui et

ultimus a mille usque ad nouem miliay licet non nulli

ao Sraeci etiam nupta adiecisse uideantur. mihi uero solus uaa

numerus adprobatury qui digitis coerceturz alias quaedam

1 quis add. r et deleta s b e contineant b ll a serbet

Sl e simplices bli u 1 secunda a paribus om. gllil g in

. terius lilli 11 putas liili m v om. bill lii numerus

lt l lS necessario p necessari fli necessarii br ll omnis

lii l se exas lib u ea eptas eo ll ocdas p ll ea haecli ll

ea est b et ait n ea ecatontadc liii n ao myria br myrea

b minea lt n

gas MAnmAM cAPnLLAn

Abraohiorum conlorta saltatio sil. qua fit ut numeros ger

manae praccedentis formis ac lineis.concinnemus. nam

mihi in primo uersu monas. illi in signo principium quod

non ghabet partes in secundo nersu a decem numeri

.ueluL linca distenduntun in tertio uersu quadrali ex cen- s

lum-reliquisque fiunt. quae uelut latitudo primae longitu

idini sociatum in quarto uersu iam cubi suntz ideo ex

gaya millelreliquisque soliditas fines ergo uel limites mihi sunt

monas ldecas hecatontas et mille. geomelriae uero nota

linea figura soliditas nam monas ita indiuidua est ut nota. lo

decas in numeris ut linea longitudinis soliusy hecatonlas

quadratus. qui est superficies et in longitudinem latitudi

nemue diuiditulx item decas per decem fit centum qua

in dratus. hoc per decem fit cubus mille. omnis inpar pro

gressus a monade per singulas positiones necessario qua- la

dratos efficiL primum ipsam monadem. adde triademz

facit quattuor. primum quadralum. adsocias quinquez fe

cisli secundum quadraium vlllL iunge vllz implesti qua

dratum xvL adicis itcm noucm et perficis quadratum j

xxv. eodem modo progreditur ratio usque in infinitum eo

sed ad superius diuisa regrediar. omnem numerum aul

parem aut inparem esse aut utroque finiri. quicquid nu

mero adicialur finito. finitum adicL neque ex infinitis fini

tum fieri posse

. 1 braciorum bjl ad saltatio addi exal b qua r que

li quae S quo b numeris blli ll id procidentis lii con

cinamus g concinnem b concinnamus li quod correxi l S mo

nades Plf corr. p ea quae uelut - cubi sunt om. li l 1 cybi

g ll S soliditas b partim in ras. deinde delelum sotas in s ak

sociaetas add. b sociatas li solidiatas r finis p g el 11 eca

tantas lili ll fl geumetria lfl 11 in ante linea add. li n le latitudiinnemllladsdi.lib funeumuteruuidsetluitr S

que by la item l/ulc. id est Sli decas per decem gratius

decus per decus Pli ll M cybus fli n ls necessarios me

corr. p quadrat Sl quadratus il m primam b al um

add. b prima li adde fad te lib triadem add. br 11 fecit

. a lS vlll iunge-quadratum xvi om. bllil lg nouem

gratius nonas gk ad sedecim post nonas add. li per

ficit b eo in om. alii l se esse et Pllil utreque li certum

est post finiri add. r ea infinitum ueri bllil ll

Linnn vn zcr

omnis uero numerus aut par aut inpar est. par est ne

qui in duas aequas partes diuiditur ut ll llll vL inpar qui

in duas aequas partes diuidi non potest ut lll v vn.

deinde fex inparibusj quidam ex inpari tantum inpares

s sunt ut lll v vn. quidam etiam multitudine constant ut

nonem quindecim uiginti unum. quos nepiccdmc neptc

couc graeci appellant at in his qui pares sunt plura

discrimina sunt. an pares sint et diuidi possint. ceteri uel x

ex paribus pares uel ex inparibus pares uel ex paribus

io impares. et illos graeci cipi-niinc dpriouc uel neplccdxic

dpriouc uel dpnduuc neplccouc nominant. pares ex pa- me

ribus sunt quattuor quia ex his binis. octo quia ex his

quaternis constant pares ex imparibus sunt. qui pares .

impari multiplicatione fiunty ut bis terni sex. aut quin

is quies quaterna uiginti. quod genus Sraeci neptccdxtc

dp-riovc uocanty et hi qui inparem numerorum multitu

dinem pari multiplicatione consummanL ut cum bis terni

sex. et quater quina uiginti iiunt. quod genus dpnduac uaa

neplccdv graeci uocant. qui numeri quamuis idem sunty

go rationes tamen in crescendo diuersas recipiunt. atque ex

his ipsis fquidam in duas partes diuisi protinus in pares

numeros reccidunt. quidam semel saepiusue per pares re

plicati citra singularitatem in imperes resoluunturz nam

duodecim et uiginli semel per pares diuidi possunt. at

a sposi in ar add. b a ut om. Plli u i ex inparibus

rieL Sdttgerus ex inparibus si nePlccAklc in ras. b

neolccAklc li S sunt bill diuidi p dici gk pos

sunt flii uel ex paribus imperes om. Pilil u 1o APllA

kelc lib. cuius manus secunda quo modo graeca huius loci ua

cabula amplius corruperit non potabo nePlccAkelc a ne

PlccAxec li 11 APllAkelc P AP-l-lAlielM il ePlc

covc li li m llli li ll lS post constant add. qd genus greci

APrlAkelc AP-rlotc b in marg. sunt b et me ll lai ternis

exsis gll terni sexis b corr. l/ulc. quiques gl lb qua

terna r quater Sli u uies blli uiges b ll nmmePlccAxelc

AP-rloM Pll l le hii lt u 11 ternis ex his na temi sexis bl

lS AP-l-lAkSl sit u eo crescendi liili n aut quae li l

m is b his b om. li ll in inpares n in imperes b ll ea recci

dunt bu recidunt bb ll

eum

SSS MAltriliAMi cAPidLLAid

quadraginta octo nimirum bis uicenos quaternos. inde bis

duodenos. deinde bis senos omnes adhuc pares efficiunt.

nouissime in ternos impares decidunt. itaque nemo lon

gius procedere simili multiplicatione potest. quin ut dupli

catione reuoluta scanderit sic per replicationes item in s

plures partes digeritur. nam uigintib et bis dena sunt et

quinquies quaterna et decies bina et quater quina.

nor guattuor deinde species omnes numeros excipiunL

quidam enim sunt per se incompositL quidam per se

compositL quidam inter se incompositL quidam inter se lo

compositiz ex quibus duo priores primi numeri. duo se

quentes secundi nominantur. sed ea res quo facilius ad

disci possit. planius indicanda est. prima et minima omnis

numeri mensura singularitas est. quia nullus numerus

non in singula diuidi potest. deinde eum etiam aliae is

mensurae excipiunt ut duplicationes quae duplo. triplica

tiones quae triplo increscunt. cum hoc ita sit. quibusdam

numeris in singularitate sola mensura est. qui nisi in sin

gula digeri non possunt quales sunt tres. quidam tantum

in pares. quidam in inpares ut sunt illi et vlillz nam bis eo

bina llll. ter terna nouem suntz ita illa duplicatione haec

triplicatione metimur. ac saepe non una quidem talis

mensura numero est sed plures. si quidem octo metiri et

quadruplicatione et duplicatione facile est cum et quater

bina et bis quaterna octo sint. itemque euidens est quic- ss

um quid aliqua multiplicatione metimur metiri nos etiam sin

gularitate posse sed non ubicunque singularitatis mensura

1 xLvm f ni miro uis i bis in ras. f om. f n a impfalres dteeirnndoes ff ilnl deti isncraansdaebrit

scripsi fadseenditur pl scapet f mscabext f i uSz add. b ll

fi digeritur b dirigitur f degeritur f xx f 1 quinquies

p quinque fli ll bina bli una fc deinde et om. filit n quat

tuor fli corr. vale ll quina om. fili ll S quattuor add.

p omnes om. flfl ll excipiuntur fili al excipiunt

add. r ll 1o quidam inter tintra rj se compositi add. rb sed b

tertio loco ll m edisci b adici r n 1e quidam om. filil

eo quidam in lom. rj impares om. filil ea est fom. fli

ea igetmlilue li iter tinter by quae tque lll fli ll ev sed

om.

Lluun vn zee

est. esse alicuius etiam multiplicationis ita singularitas

omnibus communis mensura quibusdam unica est. cum 1s1

hoc ita sit. per se incompositi numeri dicuntur qui nul

lam mensuram habent nisi singularitatis. per se uero

s compositi quos metiri non tantum singularitate sed alia

quoque multiplicatione licet. et haec quidem singulorum

numerorum aestimatio est. bini uero pluresue iuncti

inter se incompositi esse dicuntur. qui nullam communems

mensuram nisi singularitatis habent ut tres et quattuor.

io neque enim interest an quattuor dupli mensuram habeanL

cum eadem illa in tribus non sit. at inter se compositi

sunt quibus alia quoque quam singularitatis mensura com

munis est ut nouem et duodecim quorum utrumque licet

triplicatione metiri. cum ter terna nouem. ter quaterna

is duodecim fiant. cum uero alii numeri in singula tantum. ibi

alii etiam in aliquos solidos numeros diuidantun ut re

ipsa discreti sunt. sic etiam uocabulis discernam nequa

indiligentibus confusio oriatun et cuiusque numeri mem-v

bra nominabo solidos numeros in quos is deduci poterit

eo ut in duodecim sunt. at singula et siqui etiam solidi nu

meri inmixti singulis inserentur. partes appellabo. ut in

septem. uel totidem singula uel etiam bis terna singulo

adiecto. . 1

lix numeris quidam perfecti sunt. quidam amplii rss

as fores perfectis. quidam inperfectiz rebeiouc et iii-repre

heiouc et fmo-relleiovc Sraeci appellant. perfecti sunt

qui a partibus suis pares sunt. ampliores perfectis qui plus

in partibus suis quam in se ipsis habent. inperfecti in quorum

partibus minus quam in ipsis est et exempli causa

so sumamus sex. hi et in singula diuidi possunt et in bina

et in terna. cum et sexies singula et ter bina et bis terna

1 etiam om. si ti habet lt s meriri b.- quid primitiis

scriptum fuerit non dispicio l 1o habeant lb fiunt b singulari r l 11 discreta oPml.lilii ha1bSenitndliele

gentibus gr lg didici si eo ad alit ll aa sin ula natg

as adicto b l ea reAevc p et cetera similiter l mePr -

Aeolc a id graece b apellantb sunt post perfectis

add. b eo hii S li si ad sexies add. l sex b n

ne

- l

aro MAuriAm cAPuLLAs

usa fiant sex. ergob partes eius sunt l ll llL nunc in unum

eae conferantun fiunt vL hoc est esse parem partibus

suis et hoc numeri genus in aliqua uirtute esty cetera in

uitio. uel ex superante uel ex deficiente ut puta suma

mus duodecim et duodecies singula et sexiens bina et s

quater terna et ter quaterna et bis sena duodecim fiunt.

itaque eius partes sunt unum duo tria quattuor sexx quae

iunctae in unum sedecim efficiuutur. hic amplior per

fecto numerus est. . at sedecim fiunt iunctis sedecies sin

gulis. ocliens biuis. quaternis quater. octonis bis. neque

praeter has ljsi faciasj ulla eius numeri mensura est. col

lati autem in unum unus. duo. quatuon octo non ultra

faciunt quam quindecim minus eo ex quo orti sunt. hic

inperfectus numerus est.

po

qm Alii etiam plani numeri sunt. alii crassitndinem quo- lys

que in se habeut. planum numerum esse craeci dicuntv

qui duobus numeris continetun id eius modi estz in ra

tione mensurarum tantum de norma continerL quantum

a toto quadriangulm cuius pars in ea norma sit. existi

mant. item ad numeros planos referuntur qui in duo eo

latera ordiuautun sic ut rectum angulum faciant et nor

mae similitudinem repraesentent. igitur si in alterum

latus quattuor. in alterum tres porriguntun hi duo numeri

lege eorum duodecim capiunt planumque eum numerum

nominant. at crassitudiuem aiunt a tribus numeris sint es

in alterum puta latus quattuor. in alterum tres. supra

deinde quattuor adiciuutuu his numeris altitudinem quo

g vu li b sexies br S ad efliciuutur add. l fiunt b

g sexdecies li sedecies singulis om. fl 1o octies b

beuis fl n quater lpriore locoj om. fl u octonis bis om. fl

11 praeter lfoppius pariter fli ll si facias deleui post

mensura add. non r 1S quindecim add. p eo p quo

fli ll 11 interfectus f ll 11 a ante duobus add. fili

lS nornaf ll eo idem fili ll plani fl ll feruntur liili

el et om. fili u faciunt et repraesentant fli cor-ra f

ea hii fli ea aiunt efli iunctam br u tres b ll suntb l

ea laterum tres fli comu p n SS uornam f u

wmw-f --r-r

l musen vu fii

que super inferiorem normam impleridicunt includique ui

gintiquattuor. in quibus obscuritate ex superuacuo quaesita

euidentissimnm est planum esse numerum sic singulis iun

ctis. nequid super alterum sit. crassitudinem fieri numeris

s super numerum inpositis. ipsa autem planities uarias m

formas habet numeris ad similitudinem aliquarum figura

rum ordinatis. quae incipiunt a linea. tum uel triangulae

fiunty atque eae quae quattuor angulos habent uel quadra

tae sunt uel altera parte longiores. quas erepourixeic uae

lo graeci appellant. praeterea plures quoque anguli possunt

interdum etiam inaequalia numeri latera esse. ut cum

deinde in crassitudinem insurgat figurasqne plures effi

ciat. tessera perfectissima esse inter eas uidetur. est au

tem triangulum in paucissimis tribus. quadratum in paus

la cissimis quattuor. id autem quod imparia latera habet

in paucissimis v. altera parte longius quadrangulum in

paucissimis sex. crassitudo item. quae tessera. in paucis

simis octo. nam duo simplicem ordinem faciunty tres sic

componi possunt ut totidem angulos habeanL quattuor in

eo quadram positi in omnem partem binos habent. quinque

sic colligantur ut in altero latere duo. in altero tres sintz

sex futj quadrangulum faciunt quod in duobus lateribus

fhinos. in duobus ternos habet. at si quattuor ponuntur

et crassitudo oritur et paria omnia latera in planitiem at

is que altitudinem sunt. binis in omnem partem ordinatis

similes autem plani numeri sunty quorum latera eandem vae

rationem habent ut sex et sexcenta. cum illis in altero la

tere duo et in altero tria. his in altero ducenta. in altero

latere trecenta sint. eodemque modo similes etiam in

ao crassitudine numeri sunty quorum latera sub eadem

ratione sunt ut uiginti quattuor et nonaginta sex. nam ut

in illis alterum latus quattuor. alterum tres habett quo fit

b numeris b numero liili 1 ad triangulae add. l qua

dranglae b S uel quae r li in add. arctius lii trian

glum om. liili u le quinque p vl ea u eo onnem li ll ea ut

del. p u quadriangulum bu ll ea habent ac o n m omia bu

id fiunt ante similes add. b il similes b similis b simile 11

vbi

rifxS

im Mmrmm cAPeLLAn

ut planities duodecim. crassitudo uiginti quattuor capiaL

sic in his alterum latus octo. alterum sex recipiat. quo tit

ut planities quadraginta octo. crassitudo nonaginta sex

comprehendat. quod est autem inter duos et tres. est

inter cc et cccg ratio quae est inter lll et llll. sex et s

octo. manifestum erit simul atque rationes. quae inter

numeros sunt. subiecero.

omnis enim numerus pars est alicui numero maiori.

qui aut multiplicatione procedity aut ratione membrorum

aut partium. aut simul et multiplicatione et ratione mem- io

brorum uel partium. ratio membrorum in uno membro

zsoapluribusum ratio partium in una parte pluribusue est.

minor uero numerus aut replicatione minuitur aut ratione

membrorem uel partium. interdum etiam simul replica

tione et ratione aut membrorum aut partium neque ulla ns

ratio numeri ad numerum quae non intra haec est. Sraeci

multiplicatos numeros nonanxucioug replicatos imo

ironankacioug membro membrisue antecedentibus em

uopiouc membro membrisue inferiores fmenmepeic ap

pellanL binis deinde nominibus utuntur in eis in quibus

hinae rationes sunt. cum hoc ita sit. numerus comparem

rationem habet aequalitatis. quam icom-ra graeci uocant

ut duo ad duos. tres ad tres. quae ratio etiam perfecto

numero ad suas partes est ideoque is numerus potior ce

teris habetur. quid enim aequo esse melius potestP at ea

ubi alter numerus maior. alter minor est. protinus inter

eos distantia est. quod in omnibus iit qui ratione membro

rum uel partium aut antecedunt aut anteceduntun ideoque

hi numeri peiores sunt. inter quos partesque eorum ali

quod discrimen est. sed ut distantia inter duos numeros so

eo

11 est inter om. blli ll s haec est inter ante sex add. p ll

S maior lilltl ll e qui om. blli la rationem li 11 ad

ratio add. minuitur b ll quae om. elli 11 noAA AAcloy

li ll vnoAAArrAAclow lg vnoMePelc liii com liolpipiuus lllSeoebmisMlotPiiisobvcll mPlicum

parem S ll se eisoteta li eicoteta a ll es aut antecedunt

om. nili ll . es liii b u eo discriminent sed li l discrimen

non est add. r u

mfigwg .-- il

Lnslm vn

maiorem minoremque eadem est. sic ratio inter eosdem

contraria estz tantundem enim distat inter tres et quat

tuor quantum inter quattuor et tres. at ratio inter hos

ipsos diuersa est eaque quae sit infra patebit

s cum proposuerim uero primas in multiplicatione rss

rationes esse. multiplicationis ratio est senioni ad ternio

nem. octonario numero ad quaternariumg contra replica

tionis ternioni ad senionem. quaternario numero ad octo

narium. membrorum uero ratione uincit is numerus qui

ro solido membro membrisue antecedit. qualis est nouena

rius ad senariumz ternione enim uincit. quae eadem bis

in senario numero inuenitur. contraque membrorum ra

tione uincitur senarius a nouenario. at partium ratione

uincit qui in se et ipsum minorem inumerum habet et

rs aliquam partem eius partesue. ut si septem cum quattuor nil-ile

conferanturz si quidem in septenario numero et quattuor

sunt et horum tres partesz contra uero partium ratione

uincuntur quattuor. at idem numerus et multiplicatione

et membrorum ratione antecediL si puta vlll et lll iun

eo gunturz nam octo et bis terna habent et praeterea mcm

brum in duobus et multiplicationej uero et partium ra

tione uincunt quinque si conferantur cum duobusz nam

in quinque bis bina sunt et praeterea duorum pars una.

contra in his ipsis numeris minores a maioribus simul et

ea replicatione uincuntur et aut membrorum ratione aut par

tium. sed ut genera rationum inter numeros haec sunt. reo

sic species in singulis plures. nam ut ad multiplicatio

nem primum replicationemque ueniamus. inter hos aut

dupli ratio est aut tripli aut quadrupli ac procedere quo

so que ultra multiplicatio potest per eosdemque rursus gra

dus idem numerus replicatur. ergo rationem habent

a acb s posuerim lt ll e his li ll 11 uis b ll ls no

uenarius a senarjo lii ll lzi et lit n te et om. lj u 11 partes

om. bu uero b er o Pb ll lS uincuntur a septem. at b ujn

cuntur 1111 at b i ea post uineunt add. ut b n conferatur

me ea propterea li ac hae bv PS ad hos add. l

quos b ea acP ali ll

uanrunus cAPSLLA

liil

zsza que in ulterioribus ratio est.

ne

zfæ MAlirPlAlql oAPnLLAlS

duplo maiorem duo ad unum. quattuor ad duos. octo ad

quattuorg duplo minorem unus ad duos. duo ad quattuom

quattuor ad octo. item triplo maiorem tres ad L nonem

ad tres. triplo minorem l ad tresy tres ad nouemt qua

druplo maiorem quattuor ad l. sedecim ad quattuor. qua

druplo minorem l ad quattuor. quattuor ad sedecimy

eademque in ulterioribus multiplicationibus et incrementi

et diminutionis ratio est.

At ubi inter maiores minoresque numeros ratio

membrorum est. maior aut superdimidio uincit. quem

iwiolttovj aut supertertio. quem enirptrom aut super

quarto. quem emrelmprov craeci uocant et sic ad super

quintum supersextum ulterioresque ratio procedit. super

dimidius est qui ipsum aliquem numerum et dimidium

eius habet. supertertius qui ipsum aliquem et tertiam eius.

superquartus qui ipsum aliquem et quartam eius. eadem

contra ex isdem numeris

minor maiori aut subdimidius est quem uqpnulohtow aut

subtertius quem utto-miram aut snbquartus quem uno

remprov Sraeci appellant. superdimidii rationem habent

tres ad duos. nec ad cc. quorum supra facta mentio est.

contra subdimidii duo ad tres. cc ad ccc t at supertertii

quattuor ad lll. octo ad sex. Aqui ipsi quoque supra positi

sunt. sublertii tresad quattuor. sex ad octo. superquarti

quinque ad quattuom decem ad octo.i subquarti quattuor

ad quinque. octo ad decem. i

Partium uero ratio proxima in quibusdam numero

supertertio est. in quibusdam superquartol idque proce

dere ultra potest. supertertio similis est ubi maior nu-.

merus minorem ipsum et aliquaseius tertias partes com

1 ante duplo add. in post duplo add. l pli b a in qnte

triplo add. g i nollem b vm li ii maiorem- quattuor

om. bill a deminutionibus 11 MMloAeoM fi m emrrePc-ormAurionMdelimilnl ut1iaonaids susper

sextum b ll ultioresque liili n lxi ipsum li n le ipsam llli ll

11 hisdem sn lS eml-lMlAloM li ynoMloAloM b emn

MtelpotAatloonMli lilj ueamadnbPiol-lrPul-l-oM fli ynol-ll-ll-l-Pllow b

eo

sb

ao

rum. -n. m v

. Lmse vn i ma

prehendiL superquarto ubi et illum ipsum et quartas eius.

sumamus quinque ad fli et decem ad sex. antecedit qui

narius ternionem. quod et illam ipsam et eius duas tertias

habet. item in decade sunt et sex et de sex duae tertiae

s at proxima superquarto ratio est inter septem et quattuor.

inter quattuordecim et octo. in septem et ipsa quattuor

sunt et eius tres quartae atque ut ea ratione. quae su

pertertiae et superquartae proxima est. maiores in his

numeris uincunt. sic ratione proxima subtertiae et sub- i

io quartae minores cum maioribus habent. illo neminem

decipi conuenit. ut aliquam fpartium rationem superdimi

diae similem putet. nam si numerus aliquis numerum

aliquem et dimidium eius habet superdimidius est. si nu

merum aliquem et eius duo dimidia habet pars est. nam

is ut duae quidem tertiae rationem supertertio proximam

habent. sic duae quartae rationem superquarto proximam

recipiunt. nam siquis ipsum et eius duas quartas habetb

superdimidius est. ut si sunt sex et quattuorz .in sex enim

et quattuor sunt et eius duae quartae contra uero ut

so ea ratione. quae supertertiae et superquartae proxima est. zssga

.maioresrinhis numeris uincunt. sic rationem proximam

subtertiae et subquartae minores cum maioribus habent

eademque ratio proceditysic ut superquintae ulterioribusue

similis est. hinc rursus plura discrimina oriuntur. si qui- res

ss dem unus numerus potest duplo generari aut superdimi

dio autwsupertertio aut superquarto ulterioribusue et mul

tiplicationum et membrorum rationibus ponamus quat

tuor et decem. ex his decem duplo et superdimidio ancti

sunt. nam bis quaterna octo sunt. deinde dimidium quat

so tuor in duobus apponamus quattuor et quattuordecimg

ex his quattuordecim triplo et superdimidio ancti sunt.

nam ter quaterna duodecim sunt. deinde dimidium quat

tuor est in duobus progrediamur ultra usque ad illi et

a adj et f ll adj et f n xi decus fli corr. yula n sunt vi b n

s ad fili 11 aliquis b lai pars est f par est b pars

eius est f le duae ff iii b ab gener-ari l/ula lgeri

flia ll es ex b et fli ll eo est b sunt fli ll ita sunt ante

in duobus add. fili u post ultra add. sex li sextum f1 ll ad

lSali

ille MAllfrlAM cAPllLLAli

xvlu. ex his xvlll quadruplo et superdimidio increue

runt nam quater quaterni xvi sunt. deinde dimidium

quattuor est in duobus at si sint lll et septem. ex his

septem duplo aucti sunt et supertertio. nam bis terna

sex sunt. deinde pars tertia trium est in uno. sint lll et s

decem. ex his decem triplo increuerunt et supertertio.

nam ter terna nouem sunt. et deinde pars tertia trium

est in uno. ponantur lll et tredecim ex his tredecim

quadruplo aucti sunt et supertertio. nam ter quaterna

duodecim sunt. deinde pars tertia trium est in uno. acci- m

piamus nunc quattuor et nouemz ex his nouem et duplo

plus habent et superquarto. nam bis quaterna octo sunt.

deinde fquatluorj quarta pars est in uno. quattuor uero

et quattuordecim tripli et superquarti. inter quattuor

uero et xvlll quadrupli et superquarti ratio est. idemque li

in ulterioribus numeris iit perindeque numeri minores ex

his et replicationes alicuius et subdimidii uel subtertii uel

vel subquarti uel alicuius ulterioris rationis cum maioribus

gus babent. ut apparere autem ex his potuit. multiplicatio a

minima ratione incipit et subinde ad maiores maioresque m

transit ratio. membrorum uel partium replicatio a maxima

ratione incipit et subinde ad minores minoresque transit.

maior ratio dicitur quae plus. minor quae minus adicitz

ergo maior ratio tripli quam dupli. maior quadrupli quam

tripli estz contra minor dupli quam tripli. minor tripli ab

rcs quam quadrupli est. incipit igitur multiplicatio a duplo.

inde ad triplum ad quadruplum semperque ad maiores ra

tiones transiL at ratio membrorum incipit a superdimi

om. sis n a xvi om. s add. post sunt b u s est b sunt ea

i aut r s trium sunt sl o et ex b 1 ter om. sis

ex ss et de b u S unum aut u la deinde quattuor quarta

pars est in uno quattuor uero et xliii b deinde quattuor

uero et xllll s deinde 1111-1111 a a quarta pars est in uno et

lqtuordeeim li ls uero om. sis ll xvll p xvm n x et

vm s ll le per quem n per quae s al pindeq. add. b u

11 iis si li replicationes p replicationis sit u ea minores

om. sui n as contra minor - quam fquamquam ln quadrupli

est om. sl

Lmnn vn g-zq

dio. deinde supertertium superquartum semperque ad

minus et minus peruenit. quae omnes rationes inter duos

fines sunt ita fnumeri suntj ut puta dupli ratio est inter

ll et L tripli inter lll etl fquadrupli inter quattuor et

s unum. et sub eisdem rationibus nominum fines minimi

suaque comparatione multo minorest uel sub duplo quam

duo et unum. uel sub triplo quam tres et unum. uel sub

quadruplo quam quattuor et unum possunt. super hos

deinde quantumlibet eisdem rationibus solius fines his

1o numeris augenturb ideoque eos fines. qui minimi sunt.

iweuelvotc flllhermacidesj nomiuant quod ut uas super

suum fundum sic numeri rationis eiusdem super istos ad

iunguntur. idemque etiam ratione membrorum minimi reo

enim fines sunt superdimidii inter ll et lll. supertertii

us inter lll et quattuor. superquarti inter quattuor et quinque

tum deinde sub isdem rationibus numeri conplentur. ne

que alia condicio est. quae ipsa incipit a tertia parte. sic

ut membrorum ratio dimidia. deinde primum minimos

fines conpreheudit. tum ad maiores transit. ex his autem ver

eo ueri simile est primam multiplicationem esse inuentam.

deinde rationem membrorum tum partium. neque enim

difficultas ad duplum deinde triplum et quadruplum ap

paruit tum ex duplo superdimidiilfacta condicio. ex

triplo supertertiL ex quadruplo superquarti est. idemque

leain ulterioribus incidit. nam qui duplum uidebat. hoc esse

ipso coepit intellegere dimidium quia ut duplum quattuor

duorum sunt. sic dimidium quartae rationis duoz ut igitur

duobus adiciendo quattuor fecit. sic rursus quaternioni

s numeri sunt deleui s hisdem bf S ad possunt add.

al sunt b ll g solis b finis fl ll 1o hii ante eas add. flfill

eas fli corr. koppius qui fli qua b li minimi sunt lfop

pius minime eunt fli 11 uueuevac lfoppius pytagoricus f

phythagoricus li fhermacides deleuil lfoppius nominant

scripsi nomina dant f nominabat b nominat li ll nos li et

com in uas f et os add. b n m sic p sit fli ita add. b ll

istos b istis f histis li ll la rationem fli n minime fli

corr. p u 1c hisdem li u 11 ad quae add. l quia b ll lS dimi

dia r ai adimidia b demilia li et comu in ab emioliaf m ante

ex add. at li aut fi ll

eis MAnriAM cAPnLLAa

vduos adiciendo fecit superdimidium. utque ex duobus

triplo sex impleuiL sic senario numero duos adiciendo

supertertium inuenit. idemque in ulterioribus incidit. de

yinde cum incurrerent numeri sine iudicii quidem rationi

bus positi. quaesitum est quot quotaeue partes alterius s .

numeri in altero essenty et his eo uentum est. necuius

numeri non aliqua ratio ad alium numerum exploratissima

sit. post haec non difficillime animaduersio gemina ratione

in numeris fluxit.

ves ouoniam genera numerorum rationumque inter eos io

orientium exposui. rursus ad ea singula reuertar et quae

in quoque animaduersiones sint indicabo. incipiam de

. paribus atque inparibus par omni multiplicatione sic

procedit ut par maneatz duplo augentur duo et quattuor.

octo et xvi triplo ll sex xvu-L quadruplo l et quattuor ls

sedecim. sexaginta quattuor. cflLvl idemque in ulteriori-v

bus fiat inpar pari multiplicatione protinus interit et in

numerum parem recidit. inpar inpari multiplicatione in

crescere potest ut inpar maneat. nam bis terna sex. item

bis quaterna octo fiunt. eodemque modo quater terna duo- eo

decim. quater quina uiginti at ter terna nouem. et ter

nonem uiginti septem item quinquies terna quindecinn

quinquies quina uiginti quinque. idemque in omnibus

multiplicationibus euenit. quo fit ut siue par sine inpar

parium numerorum multitudo est. id quod consummatum ea

est par sit. ut duo quattuor sexvocto. quae par numero

rum multitudo est. fiunt uiginti duo quattuor sex. quae

inpar numerorum multitudo est. fiunt duodecima ambo

- ies numeri pares item par inparium numerorum multitudo

pares facit ergo tres et quinque fiunt octot qui pares ao

i sex scripsi sexis li sex his li ll adiciendn rlPi li i sine

om. at ll iudicis ea iudicii br ll s quod lt ll e nec li li 1 explo

ratissima lfoppius ex loratis ultima lili ll S gemina liii germa

na b e inj si li il numeros b l fs xvip xv ea ante

triplo add. v post triplo add. est b l li corr. in et in li le et

ante xvi add. b et post Lxllll add. b n lS impar om. bill ll

eo quater terna li quaterna lt ll m ter om. li ea terna

vlll li ll se est fiunt - numerorum multitudo om. li u

wfrvtrx nl-r- .

Lmmz vn . me

fsunL inpar tantum modo inparium multitudo inparmeaog

seruat. nam lll et quinque et septem fiunt quindecims

illi quoque inpares. eadem de causa quotiens par nume

rus uel parem uel inparemmultiplicah qui efficitur par

s est. nam duplicatio siue duo multiplicauit. fecit quattuorz

siue llL fecit sex. ambos pares. at inpar numerus si

parem multiplicat facitvparem. si inparem tumj demum

inparem reddit. nam triplicatio si duos multiplicat. efli

p cit sex ipsos quoque pares. si lll eflicit nouem. qui inpa

m res sunt. tum si pari par adicituiy par manet ut si duo- no

bus quattuor adiciantun sunt sex. si inpari inpar adicitur.

par fit. ut si tribus quinque adiciantun sunt octo. uno t

autem modo inpar numerus procediL si numero numerus

non adicitur eiusdem generis sed par inpari. et inpar pari.

is nam siue quattuor quis adiectis tribus auxerit. siue tria

adiectis quattuon- lient septem. qui inpares sunt. deinde

numero pari quale demitur tale superest. numero in

pari contrarium est. ne quod-demitur supersit. ergo si

pari par demitur. id quod superest par est. ut si ex octo

go duo vauferantun supersunt sex. si numero pari inpar de

mitur. id quod superest inpar est. ut si ex vl tria aufe

rantur. supersunt llL si numero inpari par demituri id

quod superest inparests ut si ex septem duo auferantun

supersunt quinque. si numero inpari inpar demitur id

as quod superest par est ut si ex vu lll auferantur super

sunt lllL par deinde ex paribus est numerus quisquis 111

e et om. Slll ll 11 post efficitur add. numerus b ll b post

duplicatio deleta siue duo multiplicatio in li e aut Sl at

que b 1 multiplicat p multiplicationem bill 1o si om.

llli add. p m adiciatur buit lal pari me comu p et

impar om. fli add. p n pari deletum in s ll lS nec b lg pars

elli vlll corr. in vl in g eo supersint elli vl sit

llll br si numero pari fimpari m inpar demitur- lll au

ferantur supersint fcurra in supersuut impar li par ea m inpar est b inpianreSsjbllllll dseelestuapienrsPint

Sl lll b llll llli ei si numero inpari inpar demitur -

supersunt cita gratius sup ln llll om. gh add. b quem codicem

lfoppius ante oculos habuit cum grotio eadem eæ suo cod. tnseri

iubenli non obsequebalur ll

zSo MAltlPlAbu SAPSLLAS

dimidium par habet ut est in duodecim. quorum dimidium

in senario numero est ipse quoque pari. item par ex

paribus est quisquis a duobus duplo increuit ut quattuor

octo sedecim. aut quisquis ab aliis sic increuit ut recidere

in parem possit. quod euenit etiam quadruplo uel octuplo s

similibusque auctis. at quisquis numerus dimidium inpar

habet par ex inparibus est. ut senio cuius dimidium in

tribus est. siquis uero neque duobus per duplicationem

increuit nec dimidium inpar habet. par quidem ex pari

bus est. oritur tamen ab eo qui par ex inparibus est ut lo

duodecim hic enim numerus neque per duplicationem

zsm a duobus ortus est.neque dimidium inpar habet sed a se

nario numero per duplicationem increuit. ille autem par

ex inparibus id est ternis est.

ne rllranseamus nunc ad numeros incompositos. quos is

etiam primos secuudosque nominare proposui. incom

positi per se numeri nulli pares sunt exceptis. ut supra

posui duobus ceteri quicunque per se incompositi sunt.

omnes inpares sunt ut lll quinque septem xl tredecim

xvll xvnu similesque. per se uero compositi numeri eo

sunt omnes pares. qui uel ex paribus uel ex inparibus

sunt. nam et quattuor atque octo duplicatione metimun

quorum alter numerus in binos. alter in quaternos repli

catur et idem facere in sex aut decem facile est. cum ille

in ternos. hic in quinos resoluatur. praeter hos multi in- es

pares per se compositi sunt. id est qui cum inpari nu

mero multiplicantur. nam siue ternio siue quinarius nu

merus siue quis alius inpar inpares numeros multiplicauiL

qui sic effectus inpar est et per se compositus. multiplicet

i ipso fli ipse br pari item p parietem li pari

ter r pariter corr. ut uidetur in par item S par ex par

inparibus llli par ex paribus b ex inparibus r ll at alis liili

reccidere bu s ad parem add. al imparem b posset b

euenit yula uenit llli e inpar lt impar b pars g inpa

ribus li n 1o inpar bu iz a duobus om. lii ll a duobus -

per duplicationem om. lii ll id est deL b ll ls ante quos ad .

Sz cdpositos b 11 ut supra. posui deL b lg lll b llll liii

xl b vnn fli lll ei aut in x b id ad cum add. que r

ilS siquis Slli ll ea sit bill ll

wr - - enlm-sri . q

Lmmt vn v

ternio se ipsum. fiunt ter terna nouem. multiplicet qui

narius numerus se ipsum. tiunt quinquies quina uiginti

quinque. at multiplicet uel ternio quinarium numerum

fuet quinarius numerus ternionem. fiunt quindecim

s omnesque hi numeri nonem quindecim uiginti quinque

per se compositi sunt et quicunque inpares partis eius

dem sunt. inter se uero incompositi nulli duo pares sunt vra

sine ex paribus siue ex inparibus sunt. quia nulli non

aliquam communem mensuramb habent. nam ut suma

io mus duos pares numeros alterum ex paribus. alterum ex

inparibusi id est quattuor et sext tamen inter se compositi

sunt. quia communis eis duplicatio estj qua bis bina quat

tuor. bis terna sex sunt. at inpares primum omnes. qui

per se incompositi sunt. neque enim possunt aliquam

is communem mensuram praeter singularitatem habere qui

ne propriam quidem ullam habent. ergo tres quinque

septem similesque omnes ut per se sic etiam inter se in

compositi sunt et in eadem sorte is quoque numerus est. ne a

qui par sub eodem iure estz duo. nam ne hic quidem

eo cum tribus aut quinque aut cum similibus componitur.

tum quisquis ex his numerisi qui per se incompositi sunt. vu

iungitur cum altero numero quamuis per se composito

efficit ut hi duo numeri inter se incompositi sint ut si tres

et quattuor iungantur. quid enim interest si in alterius

ea mensura aliqua pars et eadem singularitate sit. si alteri

non esti ac licet etiam duo pluresue numeri non per se

tantum sed etiam sint inter se compositL incompositus

efficit ut omnes inter se incompositi sint. quia quamuis

aliqua mensura pluribus communis sity nulla tamen om

sonibus praeter singularitatem quod euenit si quattuor

sex octo et quotlibet similes ponantur. adiciantur deinde

s xxv xv bib u S ad sunt add. al fiunt b n non nullib il

g aliquam b alia quam b aliam quam b n rz iis b his lt

hiis b ll id nec b ll eo simili si ll ea hii an u ei ad in

terest add. ai inter se b si om. liili 1 alteri si ea ad et

add. al ex b u post eadem add. in b l si lt ll altera b

er sint om. alii lj com ositi om. bill l incompositos li

efficiet r u es sunt bu l ea sit om. liili lal quodlibet elli li

.-.-. msmw.

ess MAuriAur cAPnLLAs

his tresz nam quamuis tres priores numeri inter se com

v poni possinL tamen quattuor hi inter se non componun

tris tur. non tantum uero adiectio eius numeri. qui per se

incompositus est. efficit ut plures numeri inter se non

componantur sed potest etiam euenirey ut qui per se com- s

positi sunt. in unum dati inter se incompositi sint. ubi

quamuis aliquas mensuras. diuersas tamen recipiuntg id

que euenit et interimpares duos numerosi et parem atque

inparem. sumamus nouem et uiginti quinque horum

uterque per se compositus est. habet enim mensuram io

nouenarius numerus in ternione. habet uiginti quinque in

quinario -numero. inter se tamen hi non componun

tur. quia neque nouem quinarii numeri mensuram ne

que uiginti quinque ternionis admittunt. idem fit inter

octo et nouem. parem atque inparem numerum nam lS

neque duplicatione aut quadruplicatione nouem neque ters

nione octo metiri possumus itaque per se etiam inter se

incompositi sunt. qui per se componuntur non protinus

etiam inter se componi possunt.

rns compositi uero inter se sunt omnes paresy ut appa- eo

gsga rere supra quoque potuit. quicunque uel ex paribus uel

ex inparibus- sunt. deinde quidam inpares ut nouem et

quindecim cum uterque numerus in ternos recidunt. tum

- quidam pares et quidam inpares ut nouem et duodecim.

si quidem his quoque triplicalio communis estz ter terna ea

nouem. ter quaterna duodecim sunt. at illud animaduer

sione dignum est quod cum inpari numero numquam is

par componi potest. qui ex paribus sed qui ex imparibus

ortus esta adeo mutata quoque sorte iuris tamen aliqua

societas superest ergo nouem neque cum quattuor ne- ao

que cum octo neque cum sedecim fneque cum ullo simili

1 his iii b ut coni. ftittgerus duo tres lt iii s. lii f u

i possunt fili u b uenire fili ll S et del. b 1o compo

siti fi corr. in ul sunt est lt ll ls hii fli li la mensuram nu

merili n lS post etiam add. compositi b n eo sunt om. li n

il quicum f u se xvi fili as recedunt fili n id quater

fli corr. lfukz ll ad del. in li at om. fl ll

pr-ium-i w- n-v. -u-r i

Lmnn vu zgg

vnumero componi possunt. conponuntur uero cum duo

decim et uiginti quattuory quae a tribus initium sumpse

runt. ac ne cum omnibus quidem qui pares ex inparibus 111

sunt. componi potest omnis inpar numerus qui per se

rs compositus est. quia potest non in eandem mensuram rec

cidere. ergo nouem et quinquaginta componi nim pos

sunt. quia quinquaginta nullam triplicationem recipiunt.

quaelb nouenario numero sola praeter singularitatem men

sura est. leuenit autem hoc. quia ne uiginti quinque quis

io dem. quae duplicata quinquaginta fecerunL terniouem

recipiebant. ergo siquando inpar numerus. ex quo par

factus est. eandem mensuram. quam alter inpar tenet.

habuerit. tum demum cum illo inpari par. qui ex hoc

factus est. componi potest. ubi illud non antecessit. ne

ss hoc quidem sequitur. ideo nouem et quinquaginta inter

se non componuntur at nouem et triginta inter se compo

-nuntur. orta sunt enim triginta duplicatis quindecim.

iam autem nouem et quindecim inter se componi poterantg

cum communis his mensura in ternione esset. et ex his t

eo cetera oriuntur quae ad hoc genus numerorum pertinent.

lix duobus numeris inter se incompositis siue uter- ns

que siue alter per se compositus est. mensura alterius cum

altero non componitur. sint quattuor et nouem hi per

se compositi sunty inter se incompositi sunt. mensura zooa

zs autem quattuor in duobus. nouem in tribus est neque duo

uero cum nouem neque tres cum quattuor componuntur.

ut sint quinque et quattuor. alter per se incompositus

mensuram quaternio habet in duobus duo autem et

quinque non componuntura si.duo numeri inter se in

eo compositi sunt et alter ex his se ipse multiplicauerit. is

qui sic effectus est cum priore illo non componitur. sint

1 conputuntur s conpununtur b conputantur p .jl a qui

b u sumserunts ll a nec b l s eadem si ll residere b ll

o nec b lii non om. sisi l lg is sint as post hi add.

eqtui ubt sinitll uitntueirdesteurinscomapdossiitnit obm.atsisint alst naotnsuis siinntsirs

se ipsum b ll multiplicabit silt ll

SSA MAlifPlAMl SAPSLLAS

tres et quattuor. hi inter se iucompositi suutz siue ternio

se multiplicarit. nonem et quattuor. siue quaternio idem

feceritt sedecim et tres inter se iucompositi eruut. si duo

numeri inter se iucompositi se ipsos multiplicarint. qui

ex eis fient inter se iucompositi erunt. ut si eosdem tres s

uel quattuor sumpserimus et uterque se multiplicarit.

ne nouem quoque et sedecim inter se iucompositi erunt. si

duo numeri inter se iucompositi sunt. et alter ex his se mul

tiplicabit effectusque sic numerus rursus ipse se multipli

cabit. qui sic effectus est numerus cum altero ille non lo

componitur. sint duo et tres. uterlibet numerus se mul

tipliceL fiunt bis bina quattuor. ter terna nouem. rursus

hos numeros eidem multiplicent. fient bis quaterna octo.

ter nouem uiginti septem sumantur nunc duo et uiginti

septem uel duo et nouemz aeque inter se iucompositi is

sunt. si duo numeri inter se iucompositi sunt et uterque

se multiplicauit. deinde effectum ex se rursus multiplica

uerit. hi quoque qui sic effecti sunt. ut in eis ipsis qui supra

positi sunt inter se incompositi sunt. nam ex duobus

octo. ex tribus uiginti septem sic facti inter se non com- eo

ponuntur. si duo numeri inter se iucompositi sunt et in

unum iungunturr hic numerus qui sic effectus est conponi

cum alterutro ex prioribus non potest. si tres et quinque

in unum iunguntum fiunt octo. hi neque cum quinque

reo neque cum tribus componi possunt. si numerus in duos ss

inter se incompositos diuisus est. componi cum alterutro

zsze eorum non potest. diuidantur vnouem in quattuor et

quinque neque cum quattuor neque cum quinque com

iponi nouem possunt. si duo numeri cum itertio iuncti

sic fuerint ut omnes inter se iucompositi sint. deinde ex so

i multiplicaret li multiplicauerit r ei multiplicarent

fl b eis om. fl his li ti ruultiplicauerit b S multipli

cauit fli ll fl rursus - est numerus om. lii u ipse se fli

ille b la idem fli lb inter positi lil lS iisf hiis b

his li 1g inter se iucompositi sunt add. lfoppius ll ea hie

flhif deL b n numerilt ll m iunguntur b ll cum v ne

que b communeque fli commune neque r ll id incomposi

. .. tus li ll post componi add. olim b ll

www-nm v

i

Lmnn vu ess

duobus alter alterum multiplicet qui sic effectus erit cum

eodem illo tertio componi non poterit sint duo numeri

quattuor et octo. adiciantur his tres. inter se incompo

sitip sunt. multiplicent duo priores alter alterum quater

s octo aut octiens quaterna fiunt triginta duo. hi et tres

inter se incompositi erunt.

omnis numerus qui per se incompositus est. com- vsi

poni cum altero non potest. nisi cuius ipse mensura est.

ergo componuntur tres ad nonem quinque ad quindecim

lo quia ter terna nonem quinquies terna quindecim sunt. in

quo numero. qui dimensionem eius non habebunt. cum

eo componi non poterunt si duobus numeris positis

minor maiori detrahitur et is qui superest non est men

sura eiusy qui proximus ante eum demptus estf hi numeri

la inter se incompositi sunt. sint tres et octo. tollantur ex

maiore numero terni quotiens possunt supersunt duo.

in his trium mensura non est. ergo tres quoque et octo

inter se incompositi sunt. si tres iuncti sunt ex omnibus

qui sub eadem ratione sunt. ex his duo quilibet in unum

eo dati cum tertio non componuntur. sint tres numeri no

nem duodecim sedecim horum insequens semper priori

supertertius est nec ulli tres minores duo iuncti reperien

tur. confundantur in unum noucm et duodecim fiunt

xxi hi cum sedecim non componuntur. si inpar nume- m

ea rus cum aliquo componi non potest. nec cum duplicato

quidem eo componitur. sint quinque et octo. hi inter se

incompositi sunt. duplicentur octo. fiunt sedecim nec

cum his quidem quinque componi possunt si duo et alteri

1 multiplicet 11 multiplicat b multiplicant li li post

erit add. atque corr. in atqui li a poterint et s aut liii

uel b ll octies b hii ea 1 quippe a se li et corr. in

quippe si a se g al qui per se add. b et ante componi

add. liili e ad li et lt ll 1o sunt om. al 11 quid eius

lt et comu in qui id eius P al qui dimensionem add. b

m cumponi P potuerunt buit n 1S e maiore bill is b

hiis S hisli u lai hii ea 11 et li lj ea duo deL b ll repe

riuntur b repperientur lt repperiuntur r et componen

tur liili ea alico li alicuo b ll id componuntur b l hii

ea ll ar compositi liili ll se quinque lfoppius quoque li li l

t -f

sse MAnnAM oAPsLLAn

zszaduo numeri ponuntur sic ut neuter-ex prioribus cum

1SS

1SL

1

alterutro ex insequentibus componi possitg ne is quidem.

qui de duobus prioribus factus est. componi cum alterutro

insequentium potest. sint duo numeri quattuor et octo.

itemqlie alii duo fetj quinque et septem. neuter ex prioiri- s

bus componi cum altero insequentium potest. confundan

tur in unum quattuor et octo. fiunt duodecim ne hi qui

dem cum quinque aut septem conponuntur. minimi nu

meri ex eis qui sub eadem ratione sunt inter se incom

positi sunt. ut in dupli ratione minimi sunt duo et quat- lo

tuor. in tripli duo et sex. bique inter se non componuu

tur. at quamuis magni numeri sumautun qui inter se

incompositi sunt. minimi sunt ex omnibus qui sub eadem

ratione sunt. sint cc et e hi inter se non componuntun

est autem inter eos partium ratio. quod cc et centum et ib

l dimidio et nonaginta nonem partibus antecedunL neque

id esse inter ullos minores numeros potest. cum uero

mensurae ratio efficiat ut quidam per se inconpositi com

positiue. quidam inter se inconpositi conpositiue sint. non

alienum uidetur documenta his protinus subicere. omnis

numerus aut per se inconpositus est aut si per se conpoy

situs est in aliquo per se inconposito mensuram habet ut

lll quique ab eo per triplicationem increscunt nonem in

tribus. item quindecim in quinque. sed eorum qui pares

ex paribus sunt. minima mensura in duobus est. eorum

autem qui pares ex inparibus aut etiam inpares sunt. po

test minima mensura fetiam in maioribus numeris esse.

omnibus tamen imparibus unius autem compositi men

sura uel minima uel maxima facile repperitur. replicato

1 cum alterutro-duobus prioribus om. bu ll s qui de om.

lt s et om. p 1 hii liii g is lt his a lo dupli

ratione li et cor-rn in duplici ratione b al duplieatioue add. b n

11 triplici bll ll hii ue li inique li hi qui r ll la sunt liii

sint r ll sint om. li l lxi ut in duo ad unum post sint add. p ll

la et ao- li al l add. bll 11 numerus li n le inconpositiue b ll

eo post alienum add. tamen b documenta his lfoppius tii

mentis me his b tamen bis vnn om. Plli ll SS tamen anr el tieaam lblllll beou repeqruiitnurqupe rbeps

perietur b ll replicatio si ll

lt i - Lnsnu vn zg1

i

enim numero proxima mensura maxima. ultima minima

est. ut puta sint quinquaginta hi.replicentur. dimidia

pars eorum uiginti quinque. in his maxima mensura est.

rursus animaduer-jtamus quas interiores mensuras ha

s beant. sunt autem decies quina quinquaginta item quiu

quies dena. item bis quina uicena nec ulla ex his minor

est ea quae ex duobus estz haec igitur minima mensura

quinquagenarii est. at si duo numeri inter se compositi ves

sunt. maior et minor. quo modo repperiatur communis gggg

lo his maxima minimaque mensura quaeri potest. oportet

autem minorem numerum maiori detrahere quotiens po

test. deinde quantum ex priore superest. tantundem de

mere ex minore quotiens potest. qui sic intererit nume

rus. is erit eorum numerorum mensura maxima sint

1s duo numeri cccL et fl demantur ex cccL quotiens

possunt centeni. id est terr reliqui sunt quinquaginta.

ex altero centenario numero detrahantur quinquaginta.

supererunt ex eo quinquaginta hic numerus cum et

e communis mensura maxima est. nam quinquagiens

eo bina centum. quinquagiens septena cccL sunt. ex hoc

etiam illud apparet quod quisquis numerus minor maxi

mum in supra dictos numeros metituri is quoque eorum

minimum mensuram metietur. minima autem mensura

eorundem numerorum sic inuenitur. ubi maxima reperta

ea est. illius ipsius minima quaeritun eadem etiam prioribus

numeris communis minima est. ut hic quoque minima

quinquagenarii mensura in duobus esta igitur eadem etiam

priorum numerorum minima mensura est. at trium nu- rss

merorum. qui inter se compositi sunt. maxima minima

so que mensura sic inuenitur. duorum mensura maxima

i hii a S quinquagenari b corr. to is lilli 11 minorem b maiorem Plpi quinmqauiaogreinabrimainbloiri

bmlibis mquitnaqnutaguimedsemb gll ao111exmehniscurcoarmr.ailnnex hmianxcibmaael bhoc

adit b ex hic li ex hinc r m maximam llli corr. p se duos

a me dictos b ll is om. bill ea minimam add. rula ll

mensuram metietur fmitietur eo minima in ras. in b ea ad

hic add. al huic b ll av quinquagenium liili ll v

SSS MAlirlllAlxvl SAPPSLLAM

quaeritur. si ea tertio quoque eorum minimo communis

repertum id quod desideratum esta si non est. medii mi

nimique maxima mensura eodem modo requiritur eaque

tribus omnibus communis est. sint tres numeri trecenti

quinquaginta centum.septuaginta quinque. quae sit men- s

sura maxima communis his qui trecenti quinquaginta et

his qui centum sunti repertaque sit in quinquagenario

numero. consideremus an hic tertium illum. qui septua

ginta quinque habet. metiatur. si metiretur. omnibus

tribus communis esset. non metitur autem ergo iungi- lo

mus centum et septuaginta quinque et horum maximam

mensuram requiramus demo ex centum septuaginta

quinque. supersunt uiginti quinque. hos quotiens possum

demo ex eo numero. qui septuaginta quinque liabet. id

est bis. supersunt uiginli quinque. hic numerus maxima ts

mensura est communis his qui centum et his qui septua

nam ginta quinque sunt. in his etiam omnium trium numero

rum maxima mensura communis est. nam uiciens quin

quiens terna septuaginta quinque sunt. uiciens quinquies

quaterna centnm. uicies quinquies quaterna dena trecenti ao

quinquaginta consideremus nunc horum uiginti quinque

quae minima mensura sit. ea peruenire neque ad duos

neque ad tres neque ad quattuor potest. sed est in qui

nario numero et haec eadem mensura minima communis

omnibus tribus superioribus numeris repperietur. nam ss

duo qui et trecentos quinquaginta et centum metiuntur.

septuaginta quinque non metiuntur. tres. qui septuaginta

quinque metiuntur. quum et e non metiuntur. quattuor

qui centum metiuntur. rursus cum et septuaginta quin

1 ea lfoppius ex ea al in b n quoque eorum p eo quo

que b quoque eo Pll ll e Sr c dr inter cccL et Lxxv add. b i

in ante his add. b il et his qui li et is qui g et in his qui b l

1 ad sit add. et fit b g si metiretur om. lii lo iungu

mus p ll la supersunt xxv om. lii n lS uicies br ll quin

quies br ll lg uicies bli c-quaterna om. li n eo ccccL

bill u m orum li es reperietur lt ea post duo add. et

lit et post qui om. li n et ante c om. lii SS o metiuntur

om. S add. post rursus b ll ea post et add. c metiuntur gi

mirari- s -

Lmuu vu gsg

que non metiuntur. quinque primum omnes illos metiri

possunt. quia quinquies quina dena septuaginta quinque.

quinquies uicena centum. quinquies septuagena cccL

sunt. duobus uero numeris datis quem minimum illi ver

s metianturb sic inuenitur. sint dati numeri duo et tres.

hi inter se incompositi sunt. ex his alter alterum multi

plicet. bis terna uel ter bina fiunt sex. liic minimus nu

merus est quem illi duo metiuntur. maximum quem me

tiri possint nemo dixerit. sed omnem idem numeri me

in tientur quicumque senario numero multiplicato fiet. ad

dantur duo numeri inter se compositi nouem et duodecim

simplici multiplicatione eodem non peruenitun quia potest

etiam minor numerus quam qui sic efficitur in his men

suram habere alia igitur uia reperiendum est. uidea

Ls mus qui minimi numeri sub eadem ratione qua hi ms

sint. est autem in nouenario numero minimus rationis

eiusdem in ill. in duodenario in duobus nunc multiplicet

ex minoribus numeris uterlibet non suum numerum sed

alienum id est uel lll duodecimi uel duo nouem. ter duo

so dena triginta sex. bis nouena xvuL mensuram habeat et

in nouem et in duodecim habet autem in nouem et in

duodecim non habet. dimittatur igitur et maior adpre- -

hendatur qui est triginta sex. hic minimus est quem me

tiri et nouem et duodecim possint. nam et nouiens qua

ea terna et duodecies terna xxxvi sunt. eadem ratione

omnem numerum quicumque triginta sex multiplicatis rasa

fiet idem illi duo numeri metiuntur. tribus autem nume- rss

ris datis numerus quem minimum illi metiantun sic inue

S septagena fl fi compositi fl alter bis positum in

f S metiuntur f metiuntur ff ll mitiri f etiri lt lo qui

cum b addentur f li simplici scripsi similifli la quam

del. b lxi habere alia scripsi aliam habere ff aliam ha

bere alia yula la quam b u le sunt b 11 in iii ftribus

lib in duodenario om.fllt1 lii de in vliii iteratum a fl m etlianutle vilniixiufom. elot is fsielisic

ante maior add. b u as hic minimus- ib quicumque xxxvi

om. lii ll m nam et nouiens fnouies lib nobiens fj quaterna

et duodecies terna xxxvi sunt om. lioppius l ei metietur

fl es quem learn ex qui ml tum illi f

MAnflAllilS cAPliLLA

--...adl.ieit

reo

igl

.omissa minores sisi l

ggo MAnriAui cAPnLLAn

nitur. sint dati tres numeri duo tres quattuor. summus

is numerus qui minimus et in duplicatioue et in triplica

tione mensuram habet. is est senarius. cousidereinus an

hic etiam tertium ex tribus id est quaternionem metiatur.

si metiretun repertum id esset quod requisilum est.- nunc

non metitur. aspiciamus ergo quem minimum quattuor

et tres metiantur. is est duodecim ergo is est minimus

quem omnes illi tres metiri possunt. nam et bis sena et

ter quaterna et quater terna duodecim fiunt. et hic quo

que omnem numerum. qui duodecim multiplicatis fieL

idem illi numeri tres metiuntur. ubi duo numeri nume

rum aliquem metiuntur. qui minimus in illis duobus men

suram habet. eiusdem illius numeri mensura est. sint

dati duodecim. hos et duo et tres metiuntur. minimus

autem inumerus. quem illi duo metiuntur. senarius. atquin

idem etiam duodecim metitur. nam sexiens bina duode

cim sunt. idem fit in eo numero. quem tres aliqui me

tiuntur. nam hunc quoque metitur qui minimus in illis

tribus mensuram habet. ponantur uiginti qnattuon hos

et duo et tres et quattuor metiuntur. minimus autem ao

numerus. qui est duodecinn in isdem illis tribus men

suram habet. atquin hic quoque eos qui uiginti quattuor

sunt metitur. nam duodeciens bina uiginti quattuor sunt.

si bini numeri maiores minoresque ponuntur sic ut eadem

ratio inter maiores minoresque sit. quotiens maior maio- es

renL totiens minor minorem metitur. sint numeri duo et

tres. deinde octo et duodecim eadem inter maiores min

noresque numeros ratio est. nam et tres duobus et duo

a his si ll ei ad is est add. al id est b h b esset b est

et s est a 1 metiatur n in ante xli add. b ll- id est

corr. in is est s al idem add. s possint sis e hic ss is bb m1oinqiumiusa sxilti nbumlerfuiesntbsit

al et add. b lii dt llli ante metiuntur add. b l lb atqui

b le idem scripsi isdem ss sexies br lS hinc sisi il

post metitur add. atquin quinarius quoque numerus sexiens

emaetiattuqruisbi ll eais qbuiinisselt idll bm nnuummeerirsislipsoist nillimsaiaoddr.esbque

l ac ad minorem add. i maiorem b ll

et iii fconz eæ liili s ui add. b u

mur-f- - r. i

Lmun vn est

decim eis qui octo sunt superdimidii sunt. metiuntur au

tem tres eos qui duodecim sunt quater. nam ter quaterna

duodecim sunt. fatqui duo quoque eos qui octo sunt

quater metiuntur. nam quattuor bina octo sunt. liquo- ggga

s tiens singularitas aliquem numerum metitur. totiens alius

numerus metietunj eueniet ut. quotiens singularitas ex

secundis priorem numerum metietur. totiens is qui ante

in singularitatis mensuram ue-jneriLulteriorem numerum

metiatur. sint unum et quinque et sex et triginta. singu

lolaritas quiuarium numerum quinquiens metitur. idem

facit senio iu triginta. rursus ipsos sex singularitas sexiens

metitur. atqui quinarius quoque numerus sexiens metitur

eos qui triginta sunt. si duo numeri alter alterum multi- illa

plicaut. eum uero numerum qui sic effectus est aliquis

ls qui per se incompositus est metitur. idem necesse est

etiam utrumque ex prioribus metiatur. multiplicet decas

octonarium numerum. fiunt octoginta hos duo metiun

tur. nam bis quadragena octoginta sunt. atquin idem

octo quoque et decem metiuntur. cum bis quaterna octo.

eo bis quina decem fiant. quotienscumque numeri propor- qua

tionis eiusdem. quam dvotltoriav Sraeci uocant. in ordi

nem ponuutur. primus si ultimum metitur. secundum

quoque et deinceps omnes metieturg si secundum metitur.

ultimum quoque et medios metieturg si quemlibet deni

es que uuum metietur. omnes metietur. contra si ultimum

non metitur. ne secundum quidem neque quemquam

aliumg si secundum non metitur. ne ultimum quidem

taliumueg siquem medium nou metitur. ne alium quidem

tsint tres et nonem et uiginti septem. Lxxxt ccxLuL

1 is fli his br e ter quaterna fli quater terna 1- ll S eos

-om.f n li glossam deleui fi post numerus add. alium b 1 prio

rem scripsi ulteriorem ff ll his fdeletum inj f ll o et ante xxx

om. li ll lo quinquies b ll ll sexies b ll m atquin li atqui

sexies metiatur fsicjlomfl lii decusfli carra lium 11 octo

narius fili numerf numerus li ll lS ost idem add. si fili n

lS metiturbr eo fiuntb Sl anal-fol-fA/fltl flogianbjf ammo

llAAMli ll es omnes metieturom.li ll zenonmetieturfl u neb nec

uf necli neque quem f neque quam si metieturliu nec b ll se et amexxvbnnoemq.ufefm1q11uacmcLlilclolrrf.lp ll

lgf

i ram-nr

eae MAnnAM cAPnLLAn

inter hos omnes tripli ratio est. ternio autem metitur eos.

qui ducenti quadraginta tres sunt. ter octogena singula

ducenti quadraginta tres sunt. idem ergo metitur noue

narium numerum cum ter terna nouem sint. et quia hunc

metitur. etiam ultimum et quia utrumlibets etiam ceteros. s

et quia medium quemuis ex illis. et priores quoque et ul

teriores. at duo quia non metiuntur ducentos quadra

ginta tres ne nouem quidem aut mediosg quia nouem non

metiuntur. ne ducentos quadraginta tres quidem aut me

diosg quia nullum ex mediis metiuntury ne ulteriores qui- m

m dem si quotlibet ab uno numeri conueniunt proportionis

eiusdem quot per se incompositi numeri ultimum nume

eam rum totidem etiam eum qui ab uno proximus est metien

tur. sint numeri qui duplo increscuntz l duo quattuor octo

sedecim ex his eos qui sedecim sunt duo. et idem se

ipsos metiuntur. at sint L xit cxxxxnit Mnccxxvuiz

sunt per se incompositi numeri ll et lll. quia bisllccflLxllll

in Moccxxvnlz itemque ter oLxxvL atquin eidem duo

et tres et duodecim quoque qui ab uno proximi sunt. me

vae tiuntur. cum bis sena et ter quaterna duodecim sint. si eo

quotlibet ab uno numeri proportionis eiusdem sunt. minor

numerus maiorem semper per aliquem aliorum. qui sub

eadem ratione sunt. metitur. sint l duo quattuor octo se

in s

1 omnis triplicatio li li metietur li u s et s metietur lii ll

S ne om. filii ll post vllll add. quidem r n 11 quodlibet

bilt p-ortionis alit ll-li quod li id at sint -l - xll -

cxln . l - vocc - 1111 st p se incbpositi nime-ri - ll - et lll

qni ab-his octingenta quinquagena bina l meo . llll - stg

ite quet quingentena sexagena octogena - atquinide - li S fin

his qui bis leguntur numeri l at in rasa suntjz atlsint l - xli -

cxLu a eoim sunt per se incompositi numeri duo Sz tres

qui ab his octingenta quinquagena bina li bccllll sunt

ip se incbpositi numeri duo et tres q ab is octingenta quinage

na bina m septingenti quatuor sunt add. in marg. inferior-ej

itemque ter quingentena sexagena octogena atquin idem

lis totum latum restituit lfoppius ao suntb m quodlibetlt portilognipsosbtlltsunllt eaadd.eoirurm b

aliorum me n ea ratione marg. Pulc. portione liii u

decim. triginta duo. sexaginta quattuor. ex his duo eos

qui quattuor sunt. quattuor eos qui octo sunt. octo eos

qui sedecim sunty sedecim eos qui triginta duo sunt. tri

ginta duo eos qui Lxllll sunty duplicatione metiuntur. at

in duo eos qui octo sunt quadruplicatione metiuntur. eadem

eos qui sedecim sunt fquij metiuntur quattuor. fsuntj

vlll eos qui xxxu sunt. xvi ieos qui Lxllll sunt. item

que octuplicatione metiuntur duo eos qui sedecim sunt.

quattuor eos qui triginta duo sunty octo eos qui sexaginta

io quattuor sunty neque inuenitur numerus qui non et maio

rem metiatur et nulla alia mensura id faeity quam quae

in isdem numeris est. si quotlibet ab uno numeri pro- ret

portionis eiusdem sunty et is qui ab uno proximus est

per se inconpositus est. maximus ex his in mensuram non

is ueniet nisi qui eiusdem proportionis erit. sint i tres no

uem. uiginti septem. inter hos tripla proportio est. et uni

proximus numerus per se inconpositus est. igitur eos.

qui uiginti septem sunt. nullus numerus metiri potest nisi

aut tres aut nouem. quia sub eadem proportione sunt.

eo quod non ita euenit. siquando ab uho proximus numerus

conpositus est. sint l quattuor sedecim. sexaginta quat

tuor. proximus ab uno numerus per se conpositus est.

ergo ultimus qui est sexaginta quattuor. alias quoque

mensuras quam quae in hac serie sunt admittiL et duo et

ab octo et triginta duo. cum bis xxxu octiens octona bis

Lmnn vn aes

e qui 1111 sunt 1111 eos om. elli s xxxii S xxll

n n ui ante xxxii add. aln n i Lxnu a ut a xL r lii ttt-metiuntur om. lii b ad eadem audiendum est

quadruplicatione u ei qui om. p llli g quater li sunt -

vni eos qui xxxii sunt xvi eos qui Lxlln sunt om. p et

deinde omnes edd. etiam lfappius quamquam in mm plene per

scripta u S quadruplicatione b lo ante neque add. xvi b

11 faciat Sb m hisdem bh quodlibet Slb lS por

tionis liu porcionis il ll his li lat ad maximus add. 1 o b ll

1s uenient b ll portionis bill erunt me ll le triplo portio

filii lii qui b portionelP1 m ost est add. numerus

b ll ea ante proximus add. faciunt r if M quae b quam an

quem r ea vlll li vllll iir ll xxxv bu fl octies b u

octone b u sa bis b

SSM Maurmur cAPnLLAn

et triciens bina. sexaginta quattuor faciant quem mini

mum numerum duo per se incompositi metiuntur. eum

nullus alius per se inconpositus metietur. sumantur quin

que et septem nullum minorem numerum triginta quin

me que metiuntur. nam quinquies vn et vn quina triginta s

quinque sunt. atque nullus alius numerus per se incon

positus hunc metiri potest. non duo non tres non unde

ves cim non tredecim non xvn. multo uero minus ulteriores

numeri. si quadratus numerus quadratum metitur. in la

tere quoque eius alterius mensura est. sint duo quadrati xo

numeri quattuor et sedecim metitur eos qui sedecim sunt

v quaternio. quater enim quattuor sedecim atquin in latere

quattuor duo sunt. in latere eorum qui sedecim sunt

quattuor sunt. duo metiuntur quaternionem. bis enim

bina quattuor sunt. ex hoc etiam illud apparet ex duobus

quadratis numeris. si in alterius latere mensura est. in

wg ipse quoque quadrato numero alterius quadrati mensuram

esse. si quadratus numerus quadratum non metitur. ne

in latere quidem alterius mensura alterius est. sint qua

drati numeri quattuor et nouem. quaternio nouenarium eo

numerum non metitur. ergo ne duo quidem. qui in la

tere quaternarii sunt. tres. qui in latere nouenarii numeri

sunt. metiuntur. ex hoc etiam illud apparet ex duobus

quadratis numeris. si in alterius latere alterius lateris

mensura non est. ne in altero quidem quadrato numeri as

Soo alterius quadrati mensuram esse. si tessera tesseram me

titur. in latere quoque alterius lateris mensura est. sint

duae tesserae octo et sexaginta quattuor. eos qui sexaginta

..s

1 et triciens liii tricies b ll faciant p faciunt-ali fiunt

b u i ante xxxv add. quam b u r xl b xn an u s xvll

gh xvl r ulterioris li g post quadratus metitur fli 1o alteriusnupmelratieraidsd.simtetiunmturatbqui

r u la quattuor a eorum qui quattuor sunt b ll duo sint at ll

illi sint ante duo li ll le post latere add. eius b ll lS me

tietur si nec b ll eo nouemp vlll sit ll qua n S ternarii

add. b quaterna li ea noueuari bill ll ab alio li ll se tes

vserap eam ea etiam b ll metiatur lii ll sv alterius alterius

Llateris P alterius tesserae lateris b l

f

Lmun vn aes

quattuor sunt octo metiuntur. si quidem octies octo sexa

ginta quattuor sunt. atquin si in latere eius tesserael quae

octo habet. duo sint. in latere eius. quae sexaginta quat

tuor habet. quattuor sunt. duo quaternarii mensura sunt.

a ex hoc etiam illud apparet si ex duabus tesseris dno alte

rius latusy alterius lateris mensura est. eius quoque tesse

rae alia tessera mensura estg atquin si tesseram tessera

non metietury ne in latere quidem apparens lateris alte

rius mensura est. fsint duae tesserae octo et niginti se

io ptem. eos qui uiginti septem sunt octo non metiuntur.

ergo cum in latere eius tesseraey quae octo habet. duo

-sinty in eius. quae uiginti septem habet. tres sintg duo

ternionem non metiuntur. ex hoc etiam illud apparet

quod si in latere tesserae non est mensnra. ne ea quidem zsgg

ts tessera eam tesseram metitur. in omni uero numero. sol

qui mensuram in aliquo numero habet. ex eodem et menj

snrae nomen adquirit. qui mensuram facit. sint nouem.

hos ternio metitnr. et est nouenarii numeri tertia pars in

tribus sint sedecim. hos quaternio metitur. et est quarta

eo eorum qui sedecim sunt llll. idemque in ceteris omnibus

numeris reperietur. sequitur autem ut si numero mem

brum sity in eo numero mensuram is babeat. cui cum eo

membro commune nomen sitg ut nouenarii numeri mem

jbrum in ternione este eumque tres metiuntur.

as llos sat erit cnrsim numeros memorasse modosque. gog

cetera cecropias aequum perhibere cathedras.

si tamen ullus inest nostris super halitus aris

aut rite in ueterem cultum replicantur abollae.

me spatium admonuit iam claudere fatibus orsa.

1 octies b a in latere b altereb in altere li n a ba

bent b in om. li lt sint bill quaternariip quat

tuor sit s hac liili dno alterius latus tlatius m alte

rius Plt in alterius latere alterius b duo alterius 1 S ap

parens ea alterius b n lii alico si ll lS numeri inductum

in b il reperitur il ea se cecropeas r ll aecum alithisll Pl ll es hos li nos bli -

.rtg-i.-z-r. ww

zeo v MAerlAm cAPeLLAn .

ne superum nostri capiant fastidia coetus

et uetus astrigero pellar Mumeraria caelof

sic ait ac reticens propiori adiuncta sorori est.

LllSlili vm

llli ASrPkoMoMlA i . . s

zggz quae dum geruntur et deorum sacer senatus illos

numerorum concinentium repugnantiumque admiratur

anfractus ipsamque feminam quadam uenerabilis excellen

tiae celsitudine reuerendam non cassum parentem supe

rum creditam recognosciL multitudo etizfm quae iuxta io

constiterat sapientium praesertimque Pythagoras cum se- .

ctatoribus cunctis Platoque rfimaei sui caligosa discrimi

lnans arcanis eam laudibus uenerantun nupturamque uir

ginem saepius conspicabunda Pallas quid super dotalis

eruditione feminae comprobaret exquirit et ipsa nutum m

admirantis adsocians. cyllenius autem nullius magis valu

mnae splendore ac luculentia gloriatus huius se feminae

euehit granditatez sic Phoebo diutule aliam dotalium in- .

tromittere remorante. ne prioris propere admiratio labe

S riticens li propriori lfllil est om. lll subscri

ptum MAkPlAM MlMMml PSLlclS oAPSLL/xm me Aklrlll-l

MmllllcA cAklrPMmrPlo/t lib Lllgllk -v11- lilxPLlorP in

me u inscriptum moiplr me AsrnoLoolA Lni quam m

. vm immensa add. Pj in yn 1o creditum hii iuxta

arctius iussu me 11 sapientium b sapientem b sa ientum

li ll pytagoras liili ll m timei gh ll discrimansb lr la ue

neratur r ll nuptiaramque li nupturamque r lb exquiret

liilll le nullus lii lS foebo se i le propere r et ip in

rasj S al proferae add. b profere li l laueretur fili n

Lmnn vni . aer

retur. sacrum paululum fuit reuerendumque silentium

Silenus interea ut liuan consecutus pone uietus atque ad- eos

clinis adstabat seu marcore confectus aetatis siue anxia

inter doctae uocis miracula intentione conpressus an alias

s poculis turgens tunc etiam nuptialis gratiae nomine pro- -

lectatus inundantis se temeti infusione proluerat. iam du

dum laxatus in somnos. forte repente blandum stertens

franae sonitum desorbentis increpuit. quo terrore et

rapiduli sonitus raucitate concussi eodem se quam plures

lo conuertere diui senisque proflantis somnum atque umentis z11 a

crapulae exudatione conspecta risus circumstantium eo

maxime quod claudebatur excussus. tunc quoniam cre

dita iocos nuptialis licentiab non uetare. famulitium vene

ris uernaculaeque Sromiales tantos cacbinnos concussis .

la admodum tulere singultibus ut quam plures alios conisos

cobibere risum hoc maxime in petulantis proruptionis

sonitum elfusique cachinni libentiam prouocarint. deui

que. ut semper inpatiens atque inuerecundis procax ac

proteruus adsultibus ad eum alacer cupido atque hilarus

ao adcucurrit atque ut depile rubellumque caluitium senex

lbaculum adclinatus adlixeraL palmae uerbere percrepan

tis adploso eoque sonitu reclamanti risum uelut etiam per

missum paene omnibus suscitauit.

tunc uix senex reclusis sos

ab crepernm uidens ocellis

circumspicit ridentes

ictuque suscitante

stupidum dolens tuetur.

i adque si a ancxia lt n li com-sus ss conpressus b

i uietus add. b b proiectatus si l e inundatis si l

1 glandum ss clandum b sterteny bs sternen s corr.p l

S raniae bs n terrore n sterope s al terrore b llo concussi

ai confusi b eonfusi s lo somnum ss somno b hu

mentis bs ll li quod scripsi quo ss ll excusus p deinde

e add. bv ll la nuptiales o et ut uidetur si ll lzi ad uerna

eulaeque add. i bemulae b cacinnos ut in ratus ad s li quemplures lt lseiscoibelriie tsnilerili s11isca

ciuni silt lg ilarus sis ll ao adque si ll m baculo b u

addixerat is ueruere si as tueretur s

ses amarum cAPnLLAn

frictuque palmulari

madida detergit ora.

tunc motus increpante

baculum rapit Lyaeo.

ac dum monere gressum s

cupit auocante Lyde.

tandem recepta luce

superum uidet senatumz

percellitur repente

silicerniumque nutans lo

temptat celerare cursumg

tunc motibus uegatis

magis inuolutus astat.

cessimque formidantes

abeunt pedes tremore lS

titubansque moliensque

haeret redit recurrit.

tunc uicta palpitansque

turgens cadit senectus

fit maior inde risus eo

en a nec scit modum uoluptas

donec iubente liaccho

Satyrus rapitliacentem

fscapulisque dat supinum

uuidumqueb quadrimembrem xs

colloque complicatum

utribus parem reportat.

soc hac iocularis laetitiae alacritate feruente Satura illa. quae

meos semper curae habuit informare sensus ene tui ait

ePelix uel capella uel quisquis es non minus sensus quam so

at lyeo fli h c an cupit ac uoeat LyaeumP n ad lyde

add. dea b ll ll olere fli eelere b celerare r ll lS uita palmi

tansque lil et nec scitr nesit f nescit bli ea satnrus

fi ef scalpulisque fl scapilisque f h sopinum f es et

iatimembrem fli n ev parem li darent f daren b se iacu

laris li ll ferbente fl ll satyra fli ll eo quisquis quies li

quisquis quis es f eraso postremo quis u

www

Lmmn vm Sgg

nominis pecudalis. huius incongrui risus adiectione desi

pere uel dcmentire coepistit aiu tandem non dispensas

in louiali cachinnos te mouisse concilio uerendumque esse

v sub diuum Palladiaque censura adsimulare quemquam

s uelut cerritulum garrientemi at quo etiam tempore cu- so1

pido uel Satyrus petulantis ausus procacitate dissiliunti

nempe cum uirgo siderea pulchriorque dotalium in istam

uenerabilem curiam ac deorum uentura conspectusl apage

sis nec post hos nugales ausus lege hymeneia et culpae

ao uelamine licenlis obnuberisl saltim Prieniae ausculta ni

hilum grauate sententiae et ni fivoc luipotca xalpbv arviiieli

tam tristibus asperisque Saturae alioquin lepidulae uer-r

beribus demulcatus. cum excusamentis admissi uelut pro

cacis inuolutus. tandem quae puellarum intromittenda pa

is ratur inquiro. ac sic illa nondum stomaclio senescentei

quo in me inuehebatun exorsa

eastrigerae iam sedis iter cursumque polorum sos

et sacra multiuagos qua tollunt sidera flexus

dicere tempus adestz uideo spleudescere pulsu

eo icta corusciferi subito laquearia caelis

illinc bis septem solitus seruare rfriones

pastor llyperborea resplendet luce liootesi

hinc qua deuexo tellus subducitur axe.

ignoto canopos sese infert fulgidus astroz

ea Phoebeos pariter currus rapidosque meatus

1 inconcruiri li adlectione li ll e an tandem blif n

S cacinnos alii s uelut Susius in Surlitti animaduertis ll/

p. 1o uel fli cerritulum S cerriculum bli ad liili

s post hos scripsi post id haec g post id b post haec li

leges menega a leges himenegia fsed hi rursum deletj b le

ges menegia li com p n 1o obnuueris si in saltem Sr ll ri

aeneiae ciae in fine una. deletaj P n 11 loMoc AtPA in

ras. S ni onos ayPAc li kAlPoM liii rMoro s rMory b

l-Moti li locum restituit gratius m satyrae liili lepudulae

bill u lS demulcatus gratius demulgtatus li pararetur Sl eo iacta b n subi ubgiktudnecmuSlgutbaititsubnrc b

subitunc li carra l/ula ll ez yperborea lib iperborea b ll

ei icnoto Plli rzs foebeos zm u cursus br ll

aoz MAnnAM cAPnLLAn

tegendam potius quam diuulgandam cognouissentl num

quam profecto itineris rationes reditusque uestri in noti

tiam hominum ac mortalium curarum inluuiem perueni

eia rent. sed quoniam utcumque in firaiam notitiam erra

bunda peruenL sufficere oportuit quicquid ab liratosthenc s

Ptolemaeo flipparcho ceterisque uulgatum. ne me ultra

loquendi necessitas ingrauaret. tamen quia me alumnantis

erudientisque cyllenii reticere non permittit officium.

nostrique studii secreta discludere sollertia quoque nuben

tis inuitat. apud nos superi caelestesque qui uestra recen- lo

sebitis meacula non tacebo.

su Mundus igitur ex quattuor elementis isdemque totis

in sphaerae modum globatist terram in medio imoqueb

qdefixam aelernis caeli raptibus circumcurrens circulari

quadam ratione discriminat. quamquam auscultare pliy- is

sicis in ipso astruendi limine non dedigner. qui subtilium

corporum teneritudinem suis coactibus circumductam in

arse quasdam sectas uias et circulorum intercapedines non

aestimantp disparariy sed suis fluctibus adhaerentes natu

ras undiquesecus globoso ambitu orbibusque dilfundL eo

quarum circa medium. quod dixere centron. aquae pri

mumy aerisque sequensp tertium ignis xona commemo

rantg et tunc quinto quodam corporeae substantiae tem

peramento aetherios circumuolare fulgores. quo loco solis

lunae ac siderum signiferique orbis se obliquitas circum- es

ducit. quod xuxitocpopnrmov nfi-ua gymnasia rettulerunt.

lis arctius contegendam lfoppius palliolos fnec add. rj non

tegendam tm l quam diuulgaudam om. lt post diuulgan

dam adtL potius bf coguouissent b coguossem g cogno

scendam li e iteras llli iteris b initeris r com p s quid

quid si eratostene li heratostene li ll c ptolomeo ipparco

sit 1 et ante tamen add. lii S cylleni bill g studi

Sl 1 1o aput lijl u lz hisdem ue gk la sperelt sperae

S l globatis lir globatus llli l la fysicis lib ea comme

morat br u ea post quodam add. loco br ll temperamento b

temperatio r temperata ea id iii ciclo foreticum cima a cido foreateitceursioest acimaaetbhecryedoos fbore

ticum cyma li in quo a manu saec. xm add. locus corruptus

gforte xuxkotpopnnxov xona il retulerunt b retullerunt li ll

miranti- . . .

Lrenn vni . gog

cuius naturae tranquillitas etiam illum extimum tenet

ambitioremque cursum. qui ex eo. quod nullis sideribus

occultatum dvacrpoc perhibetur. si igitur sui similis slb

romnis circumagentium naturarum ambitus repperitun

s nulli possunt aetherium tractum circuli uariare. nos igitur

circulos non ita dicemus ut linquentis naturae discrimina

corpulenta fingamusy sed ut ascensus descensusque ad nos

errantium demonstremus neque enim uel axem prolos

que. quos in sphaera aenea. quae xpmwrfl dicitum ad in

1o tellegentiae conpendia adfixere mortales ego robori mun

danae rationis apponam. cum nihil solidius terra sit quod

eam ualeat sustinereg deinde cum poli uelut perforatae

exterioris sphaerae cauernis emineant. et hiatus quidam

cardinesque fingantun quod utique subtilibus aetheriisque

xs accidere non potuisse conpertum. sicubi igitur intelle- sic

gentiae edissertandique proposito uel axem uel polos uel

circulos perhibebo. ideali quadam prudentiay non diuer

sitate caeli discreta sed spatiorum rationibus dispensetur.

sicque habeatur cum euexum deuexumque mundum di

ao xero. cum similis cunctis suis partibus sit sublimeturque

uel lateat pro condicione horizontis positioneque ter

rarum. .

lioc igitur praemonito illud insinuo. quod quidam S11

iiomanorum non per omnia ignarus mei stellas a stando.

ea sidera a considendm astra ab Astraeo dicta fuisse comme- me

morat. fabulosisque commentis firai conpleuere caelum

ego praecepta potius edisseram disciplinae ac decem dici

mundi circulos adseuero. quorum alii parallelL quos ae

quidistantes Latine possumus memorare. eosdem polos

so habent quos ipse mundus poli enim sunt qui a centro

circuli linea usque in circumferentias ducta medietatis

- a syderibus bill n s occulatur buit ll anastros b auios

li e liquentis me ll S enim inductum in li e feraeuea li

sferaenea r sferaenea g spherecia b cricote Slf circote

br la faere lt cabernis lS depensetur P lj il orizontis gSlk idlimeciasrdbiunimsiqhuie lbiiil-mldle

lius de Parrn discipL libris p. m ea astreo fli es aequi

stantes li equistantes lii corr. p l ae eosdemque b

priii- w mur-raraos Mlv

SSlS

Slg

seo

nam venc-wann av

Sozt MAltilllAMl SAPSLLAS

sectae mensuram aequa ratione discriminant. uerum ex

parallelis primus est is. qui et semper apparens et con

tingens confinia finitoris numquam mersus adsurgiti qui

septentrionalis circulus perhibetur ex eo quod cum cete

ris. quae promentun etiam gemina sidera Septentrionis s

includit. secundus autem ex parallelis maximus solstitialis

est. ad quem sol aestiuus accedens solstitii fine repulsus

abscedit. tertius aequinoctialis medius maximusque cnn

ctornm. per quem sol secundo. uel cum in aestiuam fla

grantiam surgit uel cum in lii-fberna descendiL quadam lo

mundi mcdietate peruectus mensuram noctis lucis aequa

litate conpensaL huic propinquus brnmalis. in quem bie

mali fine perueniens in aquilonem denuo repulsus assur

giL quintus autem idemque ultimus australis quique an

tarcticus perhibetur. hic mersus ac uix altiore circuli ts

extremitatej horizontis defixa contingens tanti tamen

zrm spatii quanti septentrionalis circulus ratione monstratum

SPS

SM

ei etiam inuenitur obpositus.

consequens reor coluros demonstrare. quorum pars

desuper. quaedam alia in imo uersatur occulta. de qui- eo

bus non nescio scriptorum uariare definita nam alii a

septentrionali cardine meridianum duci circulum perhi

beut exindeque sub terras meantem denuo in arcticum

apicem sublimari. alii uero contra a cardine meridiano

inchoamenta circuli perhibentes. eundem per arcticumzs

uerticem unde ortus denuo retuleruntg qui quidem alium

ab ortu circulum decussantes in quattuor quadras mundi

ambitum discreuerunt uerum egoy quod llipparchus

meus scriptorum ueritatem complexus. hos dico a signis

1 aeque bill u i his et s assurgit b ri circulos lt li

a etiam in ras. in b ll 1 fini Sl 11 post anturtieus ab lS orizontis Pli 11 poasutstsrpaaltiiis add. est b

ao obculta lii l il ali Slli ea articum an si aom.

btlli ll ea ad eundem add. at eodem b ll articum bll ll et de

cusentes b decursantes bli SS ipparcus meus Sli yppar

cus meus b alumnus meus a recentiore manu add. in li

ea uerintatem scripsi ueritete sit uarietate r ante bos add.

est r

x

i

twv-flii rtr -

memi vm sos

zodiaci cycli uenientes et tam inter se secundo coniunctos.

quam omnes parallelos angulis aequalibus persecantes in

cardines peruenire. nam unus ab Arietis octaua parte

natus ambito mundo per polorum uertices ad eandem re

s currit. alius simili conplexu mundum a cancro exortus

includit. quod planius postmodum faciemus

verum nunc obliqui sunt edicendi. quorum signifer gas

duodecim discriminibus interstinctus ex parallelis duos

solstitialem brumalemque contingens. aequinoctialem me

1o dium secat secundo nec ad pares angulos aut findit aut

finditur. qui soli lunaeque iter praebet cum-quinque side- sac

ribus. Salaxeas uero laoteus obliquorum multo maiore

ambitu porrectus etiam uisibus adprobatur. nam continio

septentrionalis circuli natus in finitorem antarcticae re

is gionis adclinans paene totum uidetur permeare caelum

quem quidem mihi desipere uidentur qui circulum nega

uerunL superest iam unus e circulisy quem quidem quod nec

locis momentisque omnibus uariatury dubito quid appel

lem. hic tamen nouissima supernaque discriminans atque

eo undique in superficiem telluris lineae ilexu ambientis rin

i cumbens horizon uel finitor fuel oriensl perhibetur.

Sed quoniam expositi circuli breuiter claruerunL szv

nunc eorum spatiai unde primo coeperam. perbibebo. ac

prius ad septeutrionalis circuli redeam granditatem in

ea quo more geometrico duo primo signa conposui ad circu

lum perducendum id est unum quod centron. aliud quod

peripberian demonstraret. itaque in ipso mundi cardine

posui clarius sidus atque ab eo ad nraconis caput. quod

iam notaueram usque ad finitoris circulum peruenire.

aolineam duxi. quam postea manente centro mente ciro

cumagens circulum designaui atque ab omni parte spa

1 zoziaci liili cicli b cili fli ll uenientis liili u e aequa

libus scripsi aequales all l S arietesll i solorumllllt u s can

cro b leonegli S duoPl 1 lo necgli nam b n m post uero add.

id b lll antarticae zm lii ante qui add. illi b 11 quodll quo

P quia b m orizon sit glossam del.arotius SS primo conci

pere P primo conciperem li primo coneeperem r ceneram fin

ducto primoj b ll ea ad om. li ei perferian Pll eo doxi

corr. in duxi li l di add. b u manente b manante rm del. r ll

lunrruuus cAPlLLA

sos . MAltiiiiAltll oAPiSLLAlS

tium aequale conplexa per haec sidera peripberia circum

ducta peruenitz a capitebraconis et dextro pede eius qui

appellatur lingonasis ad medium cephei pectusy ftunc

ad pedes priores maioris vrsae. inde rursus ad llraco

nis caput s

ses liuic circulo confinis solstitialis. quem itidem lineari

dimensione a cardine mundi in octauam cancri partem

ducta. quo Sol accesserat solstitio. repperimusj eundem

circulum ambitu potiorem per baec tamen signa curuariz

incipit ab octaua parte cancrL cuius omne corpus in lon- lo

gitudinem secaty ad Leonis pectus ac uentremg inde ad

opbiucbi umeros. deinde ad caput cygnL deinde ad un

gulas ijqui ac protinus ad dextram Andromedae manum.

deinde ad sinistrum Persei crus eiusdemque sinistrum

umerum. inde ad utraque iieniocbi genua et proxime ad la

Seminorum capitai a quibus rursus ad octauam cancri

ipsius partem.

zggz Aequinoctialis demum circulus bis admensus a poli

termino circumactus tam in Arietem quam in Libram

linea permeante per haec signa circulum cluditz ab octaua so

parte Arietis per totum corpus eiusdem ad reductum

lauri pedem. inde ad mediam orionis aluum. deinde per

edictas curuationes llydri crateraque et coruum ad octa

uam Librae partem inter duas lucidas signi illius stellasg

inde ad utraque ophiuchi genua ac tunc per Aquilam ad ea

Pegasi caput. a quo rursus ad octauam Arietis partem.

seo iirumalem uero circulum similiter signo in octaua

capricorni parte defixo per haec meare conperimusz ab

octaua parte capricorni per totum corpus eius ad pedes

Aquariig inde ad ceti ultimam caudam. ac dehinc ad Le- ao

1 erferia ss ll s aengonasis s engonasis li engono

sis r ir cefei ss ll c quem p quae s qua lj ubi add. b

e ambitum si potiora sit corr. p ll eurbare sili l 1

m ofiuci n usoffiuci s li humeros b cygni b cynni s

cycni a ls numerum s humerum 11 l enioci ss eniochi

b n ea album sis crateramque s u ea oiiSuSci esdistasu saeliquamydsriilimn aycdicsapud

sis ll parte s fl so aquari sis u ac dehinc b ad hebinc

Lmnu vm am

porem prioresque caniculae pedesg inde per Argo tergus

que centauri ad Scorpionis aculeum. deinde per Sagittae

ultimam partem ad octauam capricorni partem circulus

reuocatur. l

s vltimus ex parallelis. qui uocatur autarcticus. tan- sat

tundem spatii quantum septentrionalis iucludit. quem

quidem meantem. quibus sideribus circuletur. ego potero

memorare. neque enim mihi ulla caelestis globi portio

habetur incognita sed quoniam per ignota superioris

1o partis nisibus hominum disteuditurt dicere praetermitto.

ne inconperta falsitatem admiscere uideatur adsertio.

Melius coluros demonstremus. licet ipsi quoque ali- SSz

quid curuationis abdentes non se totos nisibus repraesen- zsoæ A

teut. tamen quia coniectura non errat. poterunt demon

ls strari. atque ita eorum primusy qui ab aequinoctiali parte

sumit auspicium. ab octaua Arietis parte contingens ulti

mum lleltotou angulum. ac mox summum contibgens

Persei caput dextrumque eius brachium proxime manum

secaus per septentrioualem circulum ad cardinem perue

ao nit mundig a quo per caudam llraconis ad sinistrum Ar

ctophylacos proximeque ad liootis stellam ductus dextruiu

virginis pedem sinistrumque contingit. in quo octaua pars

Librae estg unde ad dextram manum centaurL qua pau

theram tenet. diuisus haud procul ab eo loco. quo sini

zs stram centauri ungulam tetigit. in regionem inconspicuae

nobis partis obruiturg unde emersus infra fletus per

corpus eius auersique ceruicem ad caput atque inde ad

octauam partem Arietis redit alter autem colurus. qui SSS

etiam tropicus dicitur. ab octaua parte cancri fconsurgit

ao ad sinistrum ex prioribus vrsae pedem per ipsum pectus

eius ceruicemqueg inde ad cardinem peruenit mundi. at

que iude per clunes minoris vrsae et inde per braconeni

f ad dehincli l 1 argonem b b antarticus fli m de

monstramus bli l lxi oterat fili u 11 beltotu arctius del

totos fli ll lS ei f li eo artofylacos fli arctofylacos b ll

m aut fili ll ea regionem li regione b e ioni f n ea coe

tum fli iii tropicos fili Sl at f m se inde b bis ut

et a manu recentiore in ras. in f .

eos

SSA

sos MAmlAm cAPnLLAe

ad sinistram alam cygni cernicemque perductus ultimum

Sagittae spiculum et proxime rostrum Aquilae contingit.

a qua ad octauam partem capricornip descendit. inde

haud procul mersus in regionem inconspicuam infra Argo

resurgitl cuius et gubernaculum et rectam puppim secans

ad octauam cancri partem redit.

linos iam superesse circulos dubium non habetun

qnos quidem obliquos dici superius memoraui. quorum

unus signifer non ut ceterL qnos linealiter feciy sed latissi

mus omnium conprobatur. quem cum in duodecim spatia

discernerem. singulis triginta partes non nescia rationis

zsloascripsir uerum eius latitudinem circuli tetendi in duo

SSS

SSS

decim portiones. ut tantum spatii habeat latitudoy quantum

longitudini duodecim partes adtribuunt. quod cur factum sit

facile est loco eoy quo de sole loqui coepero. demonstrare. qui

per mediam circuli eiusdem lineam solus fertur. cuius cir

culi ambitum per duodecim signa admodum clara circumagi

dubium non habetur. nam galaxias non magis ratione

quam oculis adprobatur. cuius ultra regulam et plerum

que deficiens latitudo a cassiepeae astro in Scorpionis eo

aculeum longitudine conpensatur. superest circulus solus

finitor. qui ex eo. quod semper surgentis demeantisque

mundi diuersitatibus uariatun certum astrorum ordinem

non poterit retinere.

lam nunc inter circulos uniuersos quid interstitii uel si

id

bspatiiintercapedo naturalis inmiserit aequum explicare.

nam inter smtentrionalem circulum. quem in spatia octo

resccauL ei inter solstitialem interpatet tantundem quan

tum interest inter octo et sex. nam idem interiectus spa

tiis similibus continetur. in quo fit. ut circulus maior sit so

l ad p ac lib cycni bill et aut elli argo resur

git li argonem surgit b argon consurgit la tantum b tandem liii ao casiphaealte fsead piupphpaien ignllriasj

lf casiepiae b casiepie li casiapia r Sl longitudine inter

polatus Stlenlzeimuensterensis latitudine k latitudinem li

circuli b ll ea finiturli orizon add. b ea uarietur bill

id poterat lii retineri li id aecum b aequm b

m septemtrionalem li

mene vni sos

ab eodem interiectu pari spatio et eiusdem tertia portione.

alia intercapedo inter solstitialem aequinoctialemque cir

culos minor est a superiore interiectu. quantum quattuor

numeri ad sex. ab aequinoctiali ad brumalem similis

s a brumali autem ad austrinum talis qualis illa. quae inter

septentrionalem solstitialemque circulos interiecta. circu

lusque ipse austrinus tantum habet ad cardinem suum

quantum septentrionalis ostendit. -

Peracta iam spatiorum circulorumque breuiter ras sse

1otione. sidera quae appellantur inci-rantia percurramus.

dubium enim non est triginta quinque signis omne splen

descere caelum. nisi forte uelit quis eorum gestamina so- zsza

ciare. licet animalium uocabulis censeantur. ut capra.

quae l-leniocho superposita. aut liaedos qui eius humeris

is sustinentun uel Serpentem quem ophiucbus tenet. aut

Pantheram quam centaurus gestat. quae sidera uelut par

tes habendae sunt potiorum. haec igitur quinque et tri

ginta signa circuli iuteriacentis ambitu discernuntur. nam

alia sunt aquilonia. alia austrina. a regione quippe zodiaci

eo quae Septentriones uersus defixa sunt aquilonia perhibenn

tur. interius autem numerantur austrina. Aquilonis igitur

habent cpartem utraque Septentrio. hraco qui inter

utramque flexuosus inlabitur. Arcturus quem alii Sooteu

appellant. corona Ariadnes. Plixusque quem alii lingonasin

es dicunt. Lyra cygnus cepheus cassiepia Perseus neltoton

lleniochus Andromeda Pegasus ophiuchus llelphinusy

Aquila Sagitta. austrina autem haec suntz llydrus crater

coruus Procyon orion canicula Lepus liridanus qui ab

orionis pede defluit. fletus centaurus. nauis Argo. Piscis

ti brumalen fili lo sidera scripsi cetera sit 11 du

bio bill ad quinque add. l lll b li quisque fli 11-1 post

capi-a add. est b ll m enioco me edos li n la ofiucus

Plf ll lS panteram g n le a om. Pllil deleuit rursus b l

zoziaci liili eo defixa scripsi icf. p. emm depicta ea l

aquilonalia b ll ea arturus bll m m nixusque b nixosque

eo engonesin b ea cycnus bib casiephia tiephia

in ras. add. bj S casiepia b n ea eniocus en ll ofiucus ep ll

delfinus eo u ev ydrus Pli ll SS proqon b procion b

proon lt es defluxit li defluit r difiiuit g caetus li

alo MAli/PlAMl cAPliLLAli

austrinus. caelulum Ara. nam et aquam. quae ex cratere

Aquarii fluit. melius partem signi credimus. et stellamg

quam quidam canopom quidam Ptolemaeum appellanL

quae superioribus inconspicua in confinio Alexandriae

incipit apparere. ut partem lzridani iluminis aestimabo. s

aas haec discernit zodiacus. qui quidem aequales duodecim

signorum integrat portiones sed undecim habet signa.

Scorpius enim tam suum spatium corpore quam chelis

occupat Librae. cuius superiorem partem pedes virginis

occupant. maiorem uero Scorpiusg denique chelas-quam lo

Libram dicimus - quidam dixere graii horum ergo si

gnorum duodecim nomina. quod uulgo nota sunt. praeter

mitto.

ato lntellego ordinis hoc.fuisse. ut quo circulo spatioue

quae signa siut demonstrarem sed et magnam partem xs

rasa astructionis cxquirit contra propositum breuitatisy et quod

mediatenus tertiaue parte quaedam signa detixa diuersis

circulis sua membra discerpanL hanc obscuram caliginem

derelinquo. quippey ut cetera transeamus. manus interior

xArcturi intra septentrionalem circulum ponitur relicumque eo

corpus parti alteri deputatum tlephei corpus mediatenus

lfseptentrionalij thorace partito diuersis circulis adtribui

tur. Mxus uero sinistro pede septentrionalis Praconis

uerticem calcans. capite solstitialem circulum ascendity

unum brachium Lyrae. alterum dans coronaeg et alia ab

huius modi non minus insuauia quam morosa.

sal illud potius adtendendum quibus surgentibus signis

coetus lt 1 ad caelulum add. turibulum b sed cfl Scaliger

ad Manilium pA11 edjboo a ptolomeon bibl b eridariaaquuta g c zgozaiqaucaursifPilliaquaaeqliua

lis li i haubet li S scorpimus fu scripsit bl P caelis

lii il g occuparunt ea ai occupant add. b ll 1o scurpius

li ll heleas bu ll 11 s. dicimus post libram add. b om. li

grauiorum ergo lillil illi intelligo blt la sunt b

le exquirit ea acquirit b 11 defixa liondami eodem fSomL

uam lectL p. aaj detixis Pli lS discrepant b le artu

rus ea m cefei Pli ea septentrionali deL gratius to

race li toraca a toracae b ll post partito add. cetero toto b ll

id capitem alii ll ascendit ea ostendit b ll

u

rum-r irv-rm- nul f i i

quae ortum faciant occidantue. nam oriente cancro occi

dit coronae Ariadnes et austrini Piscis pars dimidia.

ophiuchus a pedibus usque umeros. Serpensque quem de

tinet praeter fauces caputque totum. liootis etiam medie

s tasz oriuntur uero orion totus liridanique principium et

in lingua caniculae lucida stella. cum autem Leo oritur.

coronae reliqua conteguntun austrinusque Piscis et

ophiuchi Serpentis Sootisque partes. itemque Aquila. Mi

xique pars dextrag oriuntur uero liydri caput. Lepus et

lo Procyon. caniculaeque pars prima oriente autem virgine

occidunt Lyra llelphinus et Sagitta. cycnique pars prior

liridanique pars ultima et caput ceruixqne Pegasic oriun

tur autem ilydri pars prior usque ad craterenL flanicula

qne tota et nauis Argonis puppis Libra surgente occi- Siz

ls dunt Pegasi et cycni reliquae portiones Andromedaeque

caput cepheique umeri. fletus et flexus fluminis liridanig

oriuntur coronae medietas. Mxi dexter pes. et Sootes et

flydri reliquum praeter ultimam caudam centaurique

parst quae in equi speciem figuratur. Scorpione autem lua

eo nascente occidunt Andromedae pars reliqua. item cephei

pars. quae extra septentrionalem circulum positat et cas

siepeae et orionis pars. eodem tempore oriuntur Ariadnes

corona tota fet caput ophiuchi. Mixique corpus omne

praeter sinistram manum. l-lydri cauda ultima. et centau

es rus totus praeter priores pedes Sagittario nascente mer

gitur orion et canicula et fleniochi pedes. oriuntur nero

totus ophiuchus et Mixi sinistra manus et Lyra et cephei

Lmun vni su

1 occidantque liili li occidit coronae Sondami teæcerptal

occidunt corona me u s et a cetlt u s ofiucus ea ll hume

ros i m e principio li principia r 1 reliquiae g S offiuci

bli n g ydri liii 1o procion li proquion b prochion carra

ex prochiron b n ad autem add. i uero b ll 11 delfinus lill ll

cy nique b prior b potior fli la ydri llli crateram

li l 1s cygni b lii cefeique llli humerib coetusli l

11 autem post oriuntur add. b l lS ydri se relicum P

eo cefei llli ill pars om. lii l cassepia li cassiapia r casi

ephia a fsie hia in rasa add. by SS enioci eo ophiuei b

Sdz ydri lib 1 ac enioci b eniochi bb ar ofiucus Sb

nisibl ll lirap u cefeilf li

l

miw

slz MAsriAm oAPsLLAu

sda caput umerique et centauri priores pedes capricorno

oriente occidunt llenioclius totus et eius capra llaediquey

Persei pars sinistra. et Argonisy puppis et Procyong in

uicem oriuntur cycnus et Aquila et Sagitta. et Altarium.

Aquario oriente occidunt centauri pars equina. llydri ca- s

putg oritur et equus Pegasus Piscibus ortis occidunt lly

drus totus et centauri pars reliqua et craterg praeterea

oriuntur Andromedae pars dextra et Piscis austrinus.

Arietis signo surgente occidunt pedes centauri etAltarium.

oriuntur uero Andromedae sinistra pars et Persei caput lo

usque ad aluum et lleltotom signo rllauri oriente ocoi

dunt liootis podes. ophiuchus a pedibus ad genua usquez

oriuntur autem ceti pars reliqua et sinister orionis pes.

Seminis orientibus occidit Serpentarius usque ad geni

culag oriuntur uero Pluuius cetus orion. xs

sit rllemporum quoque ipsorum. quibus oriuntur aut

occidunt habenda distantia est. nam quae transuersa

oriuntur et recta oocidunt. celeriores ortus habent quam

occasusg contra autem quae recta oriuntur et transuersa

zsso conduntun tardius oriuntur quam occidunt. nam cancri eo

signum recte oritur inclinatumque mersaturv licet hoc in

capricorno parua inilexione curueturz oritur duabus horis

et duodecima parte horae. et hora occidit ac.deunceg mi

nima in isto distantia est. Leo autem oritur duabus horis

et tertia parte horae. occidit uero hora semis et sexta es

parte horae. virgo oritur horis duabus et dimidia et sexta

1 humerique b ll e eniocus lib enioebus b ll aedique p

dit P edique b ll s argus bti prochyon b ll xl cyguus b n s ydreit maentell psupapdisoratdids. abdrd. li

orientibus b ydrus llli n 1 cratera b 11 album at ll

m oiiucus bib ll la caeti g ooetilt ll lxi geminis orientibus

-fzluuius theridanus supra add.j coetus fsicj orion om.Silib ll

11 abenda bill ll distentia bill quae om. il n lS reoto

elli u ea capricornu li oritur decime li oritur duodecima

li oritur et duobus horis duodecima r oritur duabus horis

et duodecima b u ea orae Sill ora bu deeunee li l

id est om. bill u oris Sli l ea orae li accipit lt ll ora li l

id horae om. b u oris S

Lmnu vni glg

parte horae. similiterque Libra. occiduntque hora et tertia

parte. at Scorpius diminuit ortum et auget occasum ori

tur enim horis duabus et tertia parte. occidit hora semis

et sexta parte horae. at Sagittarius oritur horis duabus

s et duodecima parte horae. occidit hora et deunce horae.

at in uicem quae transuersa oriuntur et recta occidunt. sita

breuiores ortus occupant quam occasus denique ex his

est signum capricornL quod oritur hora et deunce. occidit

duabus horis et duodecima parte horae. Aquarii uero

m proximum signum oritur hora et dimidia et sexta parte

horae. occidit horis duabus et tertia parte horae. sequens

Piscium signum oritur hora et tertia parte horae. occidit

duabus horis et dimidia et sexta horae parte. eandem

mensuram Aries utriusque temporis seruat. lllaurus oritur

is hora et dimidia et sexta parte horae. occidit duabus horis

et tertia parte horae. at gemini oriuntur hora et deuncei

accidunt duabus horis et duodecima parte horae.

llaec est inaequalitas. quae dierum spatia noclium- sic

que discriminat. nam cum Solis lumen eorum signorum

eo principium. quae tardius oriunturt ingreditum dum se

quentia signa nascuntun diei prolixitas procreaturg ubi

uero haec intrariti quae cito orta tardius demersanturi esse

diebus exiguis noctes efficit grandiores denique haec

ratio et illis respondet. qui uelut miram efficiunt quaestio

zs nem talia proponentesz si spatiis aequalibus signa omnia

percensentur ac necesse est diebus noctibusque cunctis

sena signa supra terras esse. omnes dies noctesque pares

esse debuerunt. sena autem signa superstare non dubium

est totidemque delitescere. dies quoque noctesque uariari

ao diuersitatibus spatiorum. quam solstitialis dies habet ae

1 orae me l ora an quod notare desinam u g angit liili

i ex sexta li l s occidet bili dehunce S 1 is at

S xu li aquari Plli 11 sequens o P sequens b sed

quaeso lt sequens r ll et om. all-l u li taurus oritur- le et

tertia parte horae om. filii le dehunce horae om. Slli ll lS ad haec est inaequalliitllas11adddu.obquusa ilra

tione dies accrescunt noctesque breuiantur Pm ll il procu

ratur bini ll ae intx-an b intrarit b intraret li n

i . r....-nr......cvw

Slzf ManrrAm cAPnLLAn

quinoctialis mensurae horas xuu et sextantem. brnmalis

uero horas nouem et dimidiam ac tertiam portiouem. ui

cissim brumales noctes solstitialis diei temporibus porri

guntun cuius lucis tempora suscipit nox aestiua. in tantab

uarietate diuersitateque temporum illud profecto colligi- s

su tur signa aequalia non habenda cui conclusioni et rerum

ueritas et nostra regula refragatur. multiplici enim cle

psydrarum adposilione monstratum omnia signa paria spa

tia continere. cum enim diuersa tempora in ortu habeant

atque oecasu. tamen si omnium ortus occasusque conpen- io

ses. uidebis ad plenum conlata mensuris aequalibus re

ess spondere uerum hac quaestione consummata alia subti

lior de spatiis inparibus obiectatur. dicunt enimz si spatia

signorum aequalia sint aut Sol tardiore cursu quaedam

signa transcurriL aut finj dierum ratio diuersitate men- ls

titur. sed constat Solem fieminorum signum triginta et

duobus diebus excurrere. Sagittarii autem xxvuL cete

risque signis aut adici aut detrahit aliquas portionesz quod

profecto non fieret. si aut Sol aequali cursu ferretur aut .

signa spatiis paribus tenderenturg Sol autem eadem aoro

perpetua celeritate festinatg relinquitur ut signis spatio

stet rum aequalitas denegetur. sed hunc quoque errorem

opinio inueterata conposuit. quam omnes hactenus credi

dere. quem ad modum ipsi mundo sphaeraeque postremae

centron est terra. ita et solaris circuli eandem ceutron as

zsm esse. quod omnino falsum esse non dubium est. nam ut

diuersa spatia sunt caelestis ambitus circulique medialisy

ita et diuersis centrorum signis punctisque torquentun

quo du ut terra solaris circuli ceutron non sit sed eccen

g tempora om. fili li summata corr. ut uidetur in sum

motaf consuinmata br summota lfy in om. fttenlzeimzinsterensis inltierpollaatusante si11adds.ageittrtari

fili lg perfecto li ll et post relinquitur add. ei del. ergo b

ac hunc quoque errorem add. r eLin MS. b banc nem li

SS actenus fili n ea mundus li sphereque li sp tcorrx ex fje

raeque f si in ras. aequistantibus b caelestis ambitus li

et supra add. a b SS eccentron f ecentros b haeccentrosli

terra add. br u -

magn-www me rx- v

Lnsnn vni sua

tros habeatur. per uices enim propinquitates descensus

que ad terras solaris orbita cursusque submittit itemque

pro signorum condicionibus sublimaturi et cum medieta

tem linearem in latitudinem zodiaci Sol libratus excurrah

s orbem tamen Solis obliquitas meatus aut inprimit aut ex

tolliL quis enim dubitet canorum Seminosque uerbi gra

tia in mundi ardua sublimari rursumque Sagittarium ca

pricornum pererratis detlexibus iniimarii quod cum ipse

zodiacus signaque caelo cohaerentia tantundem a terris

io undiquesecus interstitii detineant. solaris tamen circulus

qui subtermeaL aut euehitur aut descendit. hinc uenit

ut a Sole signa cum uariis transcurri diuersitatibus ui

deantur.

rPranscursa ratio est signorum caelestium atque etiam sao

is circulorumg nunc planetarum orbes edisseramy quos qui

dem non ab erroribus suis - nam iisdem Solis rationibus

commeantes nihil licere patiuntur erroris - sed quia di

uersa uarietas mortalibus caligines intentionis offundit.

non planetas sed planontas. sic ut ratio asserit. memorabm

eo licet eos propriis nominibus insignitos etiam aliis nomini

bus appellarint. nam Saturnum Phaenona dicunt louem- sal

que Phaethontay Pyroenta Martem. venerem Phosphoroni

Mercurium Stilbonta nominaruntg Soli uero Lunaeque di

nersitas gentium innnmera uocabula sociauiL horum igi

as tur septem illa eo maxime cum fixis sideribus habenda

distantia. quod illa caeli tantum modo cursibus commo

uentur propria statione seruata. fhi uero tam mundanis

1 discensosque filii a er filii A linearum br zoziaci fili l e uerbi et cionndmiatniognriabtuisablaidd.

1b caavpvricfolLrne.umueeltutir cl . Snotp.erlraaLtiMsolmimpse.razrrSaLtias ert SpeLrLerlrjatliis in

rasa b supra add. transcuris b infirmari Sl 1o interun

g ransitii add. b ersticii supra add. b 11 eueitur a uehitur

lt euenit b li diero P uariis bii lii disseram bll l

quas li et ut uid. si lii idem in raax li hisdem b 11 errori

bus Sli corr. p lS sicut ratio scripsi strator li sic orator r

sicut S in rasa oratus add. b l et phenonam lib plenonam ut

uid. a ll ea phaetontam ea l pyroin Pll ll ea confixis a

eo distantia est b n m seruata scripsi ornata ap u hii b

sse

sua MAnnAM cAPnLLAn

raptibus auferuntur quam propriis cursibus commouentur.

nam quantum eos retulit diei noctisque rotatiol tantum

nituntur diuersis conpensare temporibus id est aut mense

esse ut Luna. aut anno ut Sol. aut triginta annis ut Saturnus

sse

eis

et ceteris temporibus adtributis pro spatiorum quae cir- a t

cumeunt latitudineb aut breuitate. quae cuncta sidera

licet in ortum pergere uideantur. non tamen aduersum

mundum rigido motu sed obliquo per zodiaci defixa moli

untur. alioquin ex contrario partium suarum motu mun

dus stare non posset.

dogma contendit non aduersum mundum haec sidera pro

moueri sed celeritate mundi. quam sequi non potuerunt

praeteriri. lquod quidem etiam ut uerum sit. meis non

poterit rationibus obuiare. siue enim Saturnus nimia cum

mundo celeritate concertans uix exiguis cursibus supera- is

tur. ac Luna. quod tardius incedaL intra tricesimum diem

a mundi parte eadem praeteriturz siue contra mundum

nitentibus ideo celerior quia breuiore ambitu orbem cir

cuit Luna. tardiusqne Saturnus propter latitudinem orbis

effusig utrum uelis. meis regulis non obsistit. si quidem eo

suis motus istorum rationibus dispensatur. quibus tamen

septem sideribus unus est communis motus. quod omnes

ortum petunt alius quod temporum omnes diuersitatibus

atque accidentibus uariantur. nam ex his quinque sidera

sta-tiones recursusque patiuntun Sol uero Lunaque cursu es

continuo rapiuntur. item haec lumina nicibus obscuran

tium occultantur. quinque uero sidera nesciunt obum

brari. tria item ex his cum Sole Lunaque orbem terrae

circumeunL venus uero ac Mercurius non ambiunt

terram. eo

Licet generaliter sciendum cunctis orbibus planeta

e ratatio d et aut luna lii ll s circumagvunt b n 1o pe

riphatheticornm liii 11 docma li lz potuerunt lt pote

runt g poterant b m dispensatur. b depensatur Sli dis

pensantur r u ea statioues b stationibus b stationis li ll

SS obscurantium com in obscurantur li -i- occultantur add.

b ll ev sydera P ll SS item liii igitur r ll

denique etiam Peripateticorum to

Lleun vni Sli

rum eccentron esse tellurem. hoc est non tenere medium

c

1 o

l

vl

eo

ea

circulorumj quoniam mundi centron esse non dubium. et

illud generale septem omnibus aduertendum. quod cum

mundus eiusdem ductus rotatione unimoda torqueatun

planetae cotidie tam loca quam diuersitates arripiant cir

culorum. nam ex his nullum sidus ex eo loco unde pridie me

ortum est eleuatur. quod si est. dubium non est centum

octoginta tres circulos habere Solem. per quos aut ab sol

stitio in brumam redit. aut ab eadem in solstitialem lineam

suhleuatur. per easdem quippe mutationes commeat cir

culorum sed cum Sol praedictum numerum habeat Mars

duplos circulos facit. louis stella duodecies exercet octies

uicies cumulatur Saturnus eos circulos qui paralleli etiam

dicti sunt circumcurrensg qui motus omnium cum mundo

proueniunL et terras ortibus occasibusque circumeuut.

nam venus Mercuriusque licet ortus occasusque cotidia

nos ostendanL tamen eorum circuli terras omnino non

ambiunty sed circa Solem laxiore ambitu circulantuu de

nique circulorum suorum centron in Sole constituunL ita

Sbfi

Sb1

ut supra ipsum aliquando. infra plerumque propinquiores v

terris ferantur. a quo quidem uno signo et parte dimidia

venus disparatur. sed cum supra Solem sunt. propinquior

est terris Mercuriusi cum infra Solem. venus utpote quae

orbe uastiore diffusioreque curuetur. nam Luna quae

propinquior terris est. per quos feratur amfractus inte

rius memorabo. post cuius orbem alii Mercurium vene

remque. alii ipsius circulum Solis esse concertantg fdeinde

. -.--od .

1 eccetronli e que li qua b que li ll cetron li ll

post dubium add. est b l i ratione lit n s post loca add.

alia b arripiunt b S et tres li si in liii ad b li ex

ercetSttenlzeimuensterensis excrescere me lS uices li cu

mulatus lt ll ad eos add. al hos b ll lii in ante ortibus add. b li

ilg de caper-nica cll llelambre hist de lyAstronomie l p. srz et

lfoppius eo intra b ea uenus bli mercuriuslf ll dispe

ratur li propinquior est terris e propinquior ei est b proe

pinquiores terris li SS intra me utpute li que li

quia r ad uastiore lfoppius tcastiore liii ll ea inferius scripsi

interius liii u -

SSS

sls MAnrrAm cAPnLLAn

Martis lonis ac saturni quos omnes ut suis amplitudinibus

metiamun quod non facile astrologi uoluere. ab uno geo

metriae concesso assertio est inchoanda. quod et ipsa t

suggerit in praesenti et ab Sratosthene Archimedeque per

suasum. in circuitu terrae esse ccccvl milia stadiorum s

et decem stadiag ita ut ab hoc ergo indubitatis rationibusp

adprobetun Lunae circulum centies esse maiorem. qui

quidem circulus ipsa Luna sexcenties potior inuenitur.

sse quae duo ex defectibus Solis assiduis. quantum umbrae

Luna subiecta reddiderit et ipsius umbrae conlatione cum

zaoa ipso Lunae corpore uera dimeusione monstrantur. quae

nisi morosa sint. quem ad modum dimensa sim demon

strabo. crebro in climate biameroes proueniens Solis de

fectus eiusdem ex omni parte totum obumbrauit orbem.

sed propinquo climati. id est lliarrhodu. portio obscnra- is

tionis apparuit in climate uero niaborysthenis nulla obsi

stente parte Sol totus eluxit. unde quoniam clima lliar- i

rhodu quot stadia contineat manifestum est. repperi duo

deuicesimam partem terrae umbram quam Luna fecerat i

continere sed quoniam maius corpus est. quo umbra me- eo i

taliter iacitur. quam ipsa umbra. ex climatibus. quibus

pro parte Sol obscurabatur dextra laeuaque. conpertnm

triplo maiorem esse ipsam Lunam umbra sua. ergo col

lectum est Lunam sexies minorem orbe terrae praedictis

sco rationibus inueniri. Luna autem minor est orbe suo sexs ss

centies. quod clepsydris intellegi potest. duobus enim

r o

i eratostene fli fi ergo om. lt n S post maiorem add.

et deL tellure b quiq.idem li S sescenties fi a ex b

et fli 11 demensione fili m sunt fili is climmate

fili lb climate b climmati li diarodu fli climmate

fr le diaborystenis li diaboristenus f diaboristenes b

11 climma fli dyarodu f diai-adu li lS quod li l

repperiri fili repperitur r m climmatibus f climmantibus i

b ea sescenties fl ac post quod add. si b ll post clepsy- w

dris add. intelligi potest- p. ita 11 corporis lunae in marg.

eiusdem quo f saec. manus ita ut ego textum reliquis ceterum mar

ginis particula resecla aliquot uocabulis paucae litt desunt sed

fli post clepsydris ita pergunt fusile inponas tponas fl ata

que feu in ras. add. fj emersa tprior e in ras. in f. in eodem

Lllildft vlll s1g

uasis aeneis fusilibus positis unum inferius uaouum. aliud

superius aqua plenum pone. obserua autem Luuae ortum.

et stellam fixam simul cum ea orientem et cum coeperit

corpus Lunae ex superiore parte supra terras appareret

cito superioris uasis aquae uidelicet pleni centron aperi.

ut simul cum incipiente Luna oriri aqua fluere in uas in

ferius incipiat et donec totum corpus appareat fluat. cum

autem tota supra terras apparuerit Luna. statim primum

uas in quod aqua iluxit subtrahe. et aliud apponas in quod

lo aqua fluat. donec nocte alia renascatur illa stella. quae in

priore nocte cum Luna oriebaturx et cum illa orta fueriL

superius uas unde aqua lluxerat tollas. deinde metire

totam aquam. quae in spatio xxnu horarum f1uxerat. ad

mensuram illam primam. quae cum corpore Luuae prius

is in primum uas fluxit et inuenies sexcenties aquam excre

soere. quod in Lunae circulo fieri noni dubium est. id est

sexcenties superare spatium corporis Lunaez uides luna

rem circulum centies maiorem esse tellure.

quo monslrato alios circulos uideamus. sed quis du

ao bitet solarem circulum duodecies quam .Lunae esse maio

rem. cum quod illa mensej ille duodecim curratl Martis

uero oirculus uicies quater potior inuenitur. iouis centies

et quadragies qualem Saturni treceuties tricies et sexies

unde si numerus interiectionibus supputetun et quot sta

zs dia Saturni oirculus habeat. et quota eius portio omnis

.uocabulo s co1-r. in n by omni subtrahas primum et aliud

uas apponas fcarn em opponas m donec nocte alia renasca

tur adiecto ad circulivspatia ita quod excurrit partibus et

cet in ras. in ab ipso item lunae corpore qirn de circulo hoc

quoque se non dubium est inuenies sexcenties lsescenties liil

aquam excreseere uude colligas faquam - oolligas om. lll

circulum ccirculus m eius tmaior luna supra add. bl uides

lunarem circulum centies maiorem esse tellure itellurem liii

quo monstrato ali ti g subtrahe scripsi subtraibniteiriimPnm 1-z u1ascoirn rPemaecta tfooltioi tpiamrte

legebatur ll ts to m ll xxll talia resectal lim ll et illam esse

lsiextieasc uptotiusefiiliinterieeaetqiuoandirbausgeSstSlelinhteillmucencsctexrxenxairet imneten

tiouibusbll ll quod Plll ll

zyr a

Ssl

e... . gramm

ago MAlirlAMl cAPlSLLAll

terra sit. inuenitur stadiat 1-11Lvl et passus xlllL nam si

centies Lunae circulus maior est terra. Lunae autem cir

culo trecenties tricies sexies maior SaturnL maior est

igitur Saturni circulus omni terra tricesies ter milies et

. sexcenties . s

sse Munc iam Lunae meatum. quae terrae propinquior

est. uideamus. quam quidem menstruum habere lumen

physicorum assertione persuasum et lzcum quod silj sem

per pleni orbis esse non dubium est. nam si ab illa sola

parte qua se subicitSoli. omni hemisphaerio conlustratuiz lo

etiam cum nobis tricesima nullum lumen ostendit superne.

qua Solem spectat pleno lumine relucescitg denique cum

discedens a Sole a latere eum coeperit iutueri. pro parte

etiam inferius lumen adquirit. donec e regione posita ab

sea hac parte qua nobis est uisibilis conlustretur. circuit enim is

eius globum undiquesecus Solis nitors et ei parti. quam

totam tunc aspiciL lumen indulget. cuius luminis radii in

terras quoque luculentiores perueniuntl ut siquis ex spe

culo lumine repercusso efiigiem lucis fexcipiat quae qui

dem Luna cum eum in orientis partibus conprehenderih

gggg obscuratun et cum in occasu deserueriL lucescit. cuius

primi luminis eftigies quibusdam uelut cornibus circulata

unvoeibhc dicitur. cum uero xc partibus a sole discedens

orbem eius mediatenus idem radius iuminarit. bldrouoc

perhibeturg sed praedictisb partibus cum alias quadra- zs

ginta quinque adieceriL duqaixuproc perhibetur id est

maior dimidia. minor plenag cum uero centum octoginta

partibus a sole discesserit contrario posita totam partem

mo

1 stadia ioLvl Sz passus xnn om. ea add. b evielleiclzt

war aozisoooooo gesclzriebens vLllL . milia. stadiorum f

Plin. 1/1 ea eo et pars fsmtt des uorhergelzenden portioj

xxxmmcr Sdttgerus p. me S circulos li S cocxxx

sexies gli 1 xxxm milies et sexeenties liii S et scripsi

est me n cum quod sit deleui 1o hemisplerio tm hemispherio bll ng libllaqusoollaiib llillloSPllulcu

brandiore g lucubrantiores b lucubrandiores li lugubrandio

eeas m1enoideexs gbribomm.onlioiaders bdfl eiudm ialnltuemilnuacreistcipt add.diabto

mos b diatomus li u PS amphicyrtos en amphicyrctos b

Lreua vni ggl

ac dehinc deficiens seruat cum praedictis partibus nomina

memorata quae quidem tredecim orbis sui partes die

nocteque transcurritg cum pro latitudine circulorum.

s quos obeunty eodem iuterstitio Mars dimidiamy iuppiter

duodecimam unius partis. Saturnus uicesimam octauam

unius portionis excurrat. uerum Luna circuit totum signi- sos

ferum diebus uiginti septem et besse. sed Solem xxvuu

diebus et media diei noctisque parte consequitun quod

io ideo tardius prouenit. quia cum suum peregerit circulum.

ex quo ipse Sol ab eodem loco. qui ei lumen dederaty ex

currit et in signo proximo aut etiam altero repperitur.

nam si in Librae aut Scorpii- aut Sagittarii ultima parte

lumen acceperiL non eum in sequenti signo. sed in altero

m consequetur. haec enim tria signa aliquando trauscurrit.

quem ad modum his contraria plerumque bis inueniL nam

quoniam ibi Sol triginta diebus et in Seminis triginta duobus

moratun Lunaa quae xxvuu diebus et dimidia parte eum

consequitun ibi utique poterit inuenire. uerum eadem sse

ao Luna aliquando quattuordecim diebus. aliquando quin

decim. plerumque sedecim plenum perficit lumeny ita

tameui ut in eodem deponendo conpeuset. nam si decimo

quarto die lumen inpleuerit. quindecim diebus amittiti ut

dierum ratio integra concludatur. uerum eadem implet

es annum suum cccLuu diebus nam duodecim eius coitus

hoc numero peraguntur. sicque fit ut annus solaris die

bus undecim maior habeatun quod intercalationum diuer

sitatibus conpensatur.

. . . . . Sfil

ne latitudinis partibus per quas Luna commeat. edt- mm

ao eamus nam in zodiaco duodecim esse latitudinis partes

1 l-lAMceASMoc f nAMceAeMoc li ll e cum LwenlL tum

fli 1 excurrit b u S etz f i- bisse add. et et z li Szss in

ras. b ii de media cf. ad m proxumo fl lii sequentep.fielzi g lne 1i1s fexicnuchuirsrbit nflcon

traria fli contrariis his b uenit b 11 xxxus lS ob

meaordateucrimro quaxrtxo nlioonpapiluis xxxuunonfolifll xsxevcuoumeadtiefbluis bll

rum-unus cAPlSLLA

quam terris opponit inluminat. uuvcelnvoc perhibeturg .

SSz MAkPlAxl cAPeLLAn

superius intimaui. per quas diuersis modis sidera spatian

tur. nam alia per tres partes. alia per quattuor. alia per

quinque. alia per octo. quaedam per omnes duodecim de

feruntur. Sol enim in nullam excedens partem in medio

libramento fertur absque ipso Librae confinia nam ibi a

se in austrum aquilonemue detlectit ad dimidium fere mo

mentum. Luna autem per omnes duodecim currens nunc

in aquilonem prouehitur. nunc in austrum deueniens in

timatun utrimque momentis excurrens. sic ut liipparchns

ses quoque consentit. denique obliquitati eius uocabulum lo

constitutum . ut fere iltlxoetoflc dicatum ita tamen ut de

scendens ascendensque ipsam solarem lineam. quam me

diam inter senas utriusque lateris partes esse monstraui.

aut acutis aut spatiosis angulis secet. nec possit tamen ad

idem. hoc est ita ut est posita. eodem mense eadem parte m

sic ad Solem reuerti eadem latitudinis portione. nisi mense

ducentesimo tricesimo quinto hoc est anno undeuicesimo.

nam ut sub eadem die isdemque propinquitatibus siderum

inerrantium ad idem redeat. faciunt anni quinquaginta

quinqueg ut uerum etiam planetarum isdem rationibus eo

sub eadem specie fcontingaL anni magni prolixitas spe

ses ctanda. uerum eadem Luna cum secans solarem lineam

in aquilonem scandit. uocatur iiqioc fiqiounelvm cum ab

aquilone ad solarem lineam redit dicitur iiipoc mnewou

pevm cum a solari in austrumy descendit roureivwua ra- ei

netvoupevm cum deinde rediens ad Solem resurgit ra

1 sydera liii e alia per quinque om. a a diife

runtur ata n e aut ante in add. b li e ipparcus lilt li 11 be

liqnoides b helicoides bli discendens liili lS litteris lt

11 ccx-xxv fli xvllll liii lS dieque hisdem filii

proprietatibus b lg redeant alit ad Lv add. xxxii r

eo radiationibus lii ll m contingant gi l vncoc deleta

prior/r c ii om. o moMeMPl P yvmM Ml-l b et red

dit b ll ik cec li moce lAl-ilMoMeM-l Pb ll es post

descendit adcL dicitur r ll ra-rretvwua Salmasius eæerc. Plim p.

asa gd. mss lAl-llMoMA li lAl-llMoc b lAPlMomA lt ro- .

newoc uel ranewdic omnes u lAnMoyMl-mii li lAl-ll

bltoMl-lbhl-l b txyoymeMl-l li ll iii post resurgit add. di

ci ur 1

r-lu-irurrar-r-r iv

Liann vni gzg

neivwna btpouuelvq sed idem ascensus descensusque

faciunt utriusque luminis obscurationem. nam cum Luna

scandens descendensue in solarem lineam inciderit si tri- i

cesima est. hoc est omni corpore subiecta Soli. obscura

s tionem Solis terris facitz suo enim corpore subter se po

sitis obscurat. aliis partibus terrae Sole qua non tegitur

relucente. quam obscurationem eadem non cunctis men- zgm

sibus facit quia non semper lricesima in eadem solari linea

repperitur. sed aut sursum aut deorsum posita obstare ne

io possit transmittit. item Lunae defectus fit. r cum in con- evo

trario Luna positay hoc est decima quinta. in eadem linea

Solis umbra terrae metaliter infuscatur. nam Sol umbram

terrae in suam lineam mittiL quam si Lunae corpus intra

rit. quoniam uidere lumen Solis terra obstante non-poterit

is luminis soliti ademptione furuesciL alias cum in supe

riore aut inferiore latitudinis loco fuerity pleni luminis

effigie relucescit. denique ideo intra sextum mensem de- S11

fectus non potuerunt iterari. quia aut decima quinta aut

prima in eadem Solis linea per duodecim partium latitu

zo dinem spatiatun deinde non poterit inueniri. unde si ab

aquilone rediens ad Solem in latere proximo posita non

obsistity napdMaiw sv cuvobtpifacere perhibeturg quae

si a latere septentrionis transcurrens coit nec obsistit. trot

pdMaiiv ev Sopeitp cuvobtp facere memoraturg si ab au

zs stroueniens nec obsistens lumen acceperit napdMazw ev

1 fAPlMoMA llli fAPlMoc b ll rorMeM-l li moMe

M-l b rvorcoewu li discensusque li S descendens me

ne descendens b descendensue r ll 1 eadem p idem liii ll

e obstare posse b ut obstare ne possit b ut fom. lil obstare

non possit li 11 xv an ll m nam Plf item r fl 1s ad

emtione Sl feruescit iuli 11 vl g lS potueruntll

poterunt b potuerint li u xv b ma add. b n cuperP cum

per b el proxumo a se n-APAAAAzlMeM fcorrn in

nAPAMl-lkl-lMeMi cvMoAmc S fl-APAwAzlMeMcyMoAm

li cor-rn Sa1m. PS nec li et bll gi nAPAAAAzlMeM

. . c

learn in kArAeleAzmnp eoplocruoaoo e ffAPAAAA

zmeueommcwoam e n facere add. sunt. n ea rra

Pa/fimzlneu cmoAoisto-rlw a nAPAAAASiMeM cv

me

are .

sed Manrmur cAPnLLAn

cuvobtp voi-itp fecisse diciturg si autem ad solarem cir

culum ueniens ab austro obstiterit Soli. dvaStSdlov-ra

cuvbecuov fecisse dicitur. hae species diuersitatesque

Lunae superae mutabilitatis uarietate confundunt

nam Solem gemino diximus meare motu. quippe ab

ortu aut cum- mundo corripitun aut ipse suum circulum

contra mundum per obliqua distendit. uerum ex ea parte

qua cum mundo uoluitur. cottidie ortus sui lineam mutat.

et quoniam omnes ductus per quos uoluitur circulos api

pellamus. centum octoginta tres eosdem esse dubium non

11abetur. v nam siue a cancro descendat. per eosdem

usque ad brumalem circulum currity siue a bruma in sol

esse stitium ueniat. per ipsos denuo reuoluitur. qui quidem

ara

secantes secundo zodiacum contrariis signis perpetuo line

antur. nam primus Arietis circulus primus est Librae.

item secundus secundus Arietis tricesimus tricesimus est

Librae. item rllauri prior Scorpionis est primus. sic igitur

trecentis sexaginta sex partibus fiunt centum octoginta

tres circulL quos omnes parallelos appellamus. et ex con

trario. ut dixi. signa isdem partibus secant. ergo hos

circulos annuos trecentis sexaginta quinque diebus et

quadrante diei peragit siue ad solstitialem circulum tendat

siue exinde reuertatur. illud etiam non tacendum quod

cum duo sint hemisphaeria. unum ab aequinoctiali circulo

in septentrionem aliud in austrum ab eodem aequinoctialt

tamen Sol diuersa utrumque fratione transcurrat. cum ut

dixi paria sint signa partis utriusque uerum id quod ad

solstitialem consurgit centum octoginta quinque diebus et

uoaouorlm li l e anabiba zoucvuAecMoM S anabiba

zon cruAecmo li corr. Sa1m. ll i superae mutabilitatis p

sui martalitas llli sui mortatis b sui martalis r s solem

br sol quem Pli 11 descenderit brumma ut ii solstitialem b ll lb librbae itelmi ardiiestciusrrliltzocbnam

in rasj tricesimus item tauri prior P librae item secundus

secundus item arietis tricesimus tricesimus est librae item

tauri prior b librae item secundus ac tricesimus item tauri

priorll eo hisdem Pli post ergo add. bis br ea triente

diei b corr.p quarta dieitparte b xxx diei lt n et ab om.

bill ll circuli liili u ea octoaginta o n

1o

eo

SS

t Lllilllt vlll aga

quadrante diei noctisque. id autem quod ad brumalem

deprimitur centum octoginta diebus peragitur. quod uti

que illa res facit. quod eccentron solis circulo dixi esse

tellurem et in superiore hemisphaeriop altius tolli. in in

s feriore ad terrae confinia appropinquare dubium autem

non est citius transcurrere breuiorem sinum tardiusque

ditfusum uerum SoL cum ad canorum ab aequinoctiali

parte conscenditl aestatem praestat hominibusy quos inter

solstitialem septentrionalemqne uiuere dubium non habe

1o turg cum ab eodem cancro in aequinoctialem Libram de

scenderitl auctnmnum facitg cum uero ad brumalem lineam

receditp hiems habetur propterea quod calore dimoto

torpor inuadit. rursum cum a capricorno hiemali in

aequinoctialem Arietem surgit. uernum tempus adridet.

la exhinc denuo in cancro aestas torrida renouatur. sed e

contrario perferre omnia non dubitatur antipodasg quo

rum aestatem capricornus facit. hiemem cancery Sol te

nens aequinoctia utrique parti temperiem.

lam illud superfluum puto noctium accessus defectus

eo que memorare. cum pares pro rata sint aestiuis diebus

hiemis noctes et hiemalibus diebus noctes aestiuae. una

que aequinoctialis nox. quae bis anno contingit. par sit

diei suo. nam cum ab aequinoctio uerno in cancrum Sol

meatp omnes dies maiores sunt noctibus suis. item ab au

ea tumnali aequinoctio usque ad brumam minores dies nocti

bus dilatatis

Minimus autem anni dies brumalis estl qui habet

horas nouemg maximus solstitialis habet horas xnn licet

hoc pro climatum rationibus uarietur. nam climata octo

so sunt. sed proximum solstitiali niameroes. deinde alterum

hiasyenes tertium nialexandrias. quod ducitur per cyre

i quadrante bf triente f n die f a ecentron b

i hemisperio f post tolli uoc. Solem aegre caremus b apro

pinquare li n 11 autumnum f ll m hiemps r 11 hyemem

li eo pro f per li rata gratius rota fli latae b ac di

latatis rb lateritis li latemtis f l ea oras f xllll fli

SlM

ara

esca

sic

xli b xvi r 1 se climmata fli l ao proxumum fi dia-- .

metoes fili1 l at diualexandrias f dioialexandrias li ll

S11

age MArrrmur cAPeLLAe

uas in Africam cartbagini ab austro adiacentemy quartum

et medium ex omnibus biarrhodm quod per mediam Pelo

ponnensum Siciliamque ductum ad ostium Saetis perueniL

quintum est lliarrhomes per Macedoniam et alteram par

tem per Sallias et Lusitaniam ad rfagum descendens

deinde sextum per llellespdntum rllhraciamque et confinem

llermaniae calliam. septimum biaborysthenis per Ponti-.

cum mare et ab altera parte Sermaniam lirittanniamque

praecidens ultimum est ultra Maeotis paludes et infra lii

phaeos montes

lirgo secundum climata dies dicantur. lliameroes

maximus dies habet aequinoctiales horas tredecim. mini

mus dies undecimg lliasyenes maximus dies lioras habet

quattuordecim. minimus decem. llialexaudrias maximus

horarum xlllL minimus decem. iliarrhodu maximus horas

quattuordecim. minimus nouem. lliarrhomes maximus

quindecim. minimus nouemg lliahellespontu maximus

horas quindecim minimus octo. lliaborysthenis maximus

e diarodu liii peloponnesum lt peleponnesem r S ho

stium li beutis me beotis ti diaromes ea b ad tagundbenks mleioctairsraapdd.adb tabogaotnigsenrs r

adtiuuguens g ptingens b ti vl se tum add. b n elles

pontum traciamque an 1 diaboristhen li diaboristhenes

per b diaborystenes per lt ll s brittaniamque sn ll e meo

tidbs lt maetis S meeotides b ripheos tm 11-s-z1. il

ex Strabone nus-meas Meim non eæcerpta esse docenl ter

mini maiorem partem a Strabane non abhibili et minimorum die

rmum ameeqnusiurntozcetiaableeso odmeilseusiate Sllbtltlgerculsimpm.atbaisPlsied Sdtircaubnotu1r11b l

Mein. ausa casj habet icnuepwdiv lj lS dies del. b ante xr ll

diassienes li diassenis li diasienes b biasyenes maximus

dies horas habet tredecim et bessemy minimus decem et bes

sem coml Pbttgerusg tbpdiv icnuepwmv em rplcxaibexa xal

npiwpiou strabo ll lxi diaalexandrias rm ll la decem bbttg

vllll lt et in ras. b diarhodu b diarodu ea le et bisse post

quattuordecim add. p cet bessem kappiusl tbptiw lcnpepivdiv

biare-rrdzpwv xai nuicouc Strabo lal casu 1so. z1 Meim

et bessem post nouem add. Sbttgerus diaromae Plt l

11 diaelepontu S diaellespontu b diaelespontu li ll lS dia

borusten S diaboristenes b diaboristhenes lt

1o

lS

Lmea vm . am

horasxvL minimus octo. lliarrhiphaeon maximus sedecim.

minimus octo. deinde cum prope cardinem accesseris. zom

longior dies sempen breuiorque nox fiet. denique colli

gitur sub ipso uero cardine semper diem esse. interea hic ere

s climatibus quibusque crescunt decrescuntque luces. scien

dumque a bruma ita dies adcrescere. ut primo mense duo

decima eiusdem temporis quod additur aestate adcrescat.

secundo fmense sexta. tertio quarta. et quarto mense alia

quarta. quinto sexta. sexto duodecima. illud quoque ma

m nifestum quod zodiacus circa canorum capricornumque

flexior aequinoctialem paene directum secat.

liactenus de Sole. nunc planetarum cursusb conuenit ero

intueri eorumque praecipue qui circa Solem peragratione

mundana uoluuntur. nam Stilbon paene anni circulum

is ducens per octo latitudinis partes alterna incitus diuersi

tate discurrit. huius venerisqne circulos epicyclos esse

superius memorauL id est non intra ambitum proprium

rotunditatem telluris includere sed de latere quodam modo

circumducig qui ut oriri subinde occidereque uideantur.

eo mundani motus raplibus inuoluuntur. sed idem Stilhom sse

licet Solem ex diuersis circulis comitetur. ab eo tamen

numquam ultra xxn partes poterit aberrare nec duobus

signis absistere. nunc praeteriens nunc consistens aut

certe regrediens. qui quidem diuersis schematibuslua

es riatur. nam licet exignos paruique temporis faciaty tamen

1 post octo add. et bisse p xvi ali xvi et bisse p ll

et trieutem ante niarrhiphaeon add. p diaripheou liii ll

sedeciml ev bt roic Sopelorspoic auci mc Mouwriboc rj

ae uericrn huepa tcriv Lbpiiw icnuepwdyv carmen-rd Stmbn

ms casu zsz 11 iMeirL ll S breuior i uere bili hic SroL his glf s cnloixmqmuaetilbius Sficaltybmimlaiti

bus li quibus aut post crescunt add. ita b c quia

bruma r que bruma li post duodecima. add. s pars r

m actenus S ll is eorumque b earum quae P eaque lt l

11 poene li anno alii 1s ad incitus add. incitatus b l

le uiderentur b ll m comiteturp contineat bli continet g l

se xxn li xxxii S xxn Plinius lll Sgj est quo tamen haec

non ezcerpta uidentur es exiguos fs in rasj g exiguus li ll

spatia post temporis add. ei deL b facit b ll

niti .

aes MAnrlAul cAPnLLAn

et ortus facit et occasus quippe ubi radiis solaribus con

dicione partium liberatus ante emergentis splendorem

v iubaris uibrabundus apparet. ultra terrarum horizontem

subleuatus. nam dkpovux-ritp ortu hic numquam poterit

eleuariz quippe in diametro-Solis positis potest euenire s

sideribusg diametrum in signo septimo perhibeturg ita fit

ut iste. qui ultra signum et alteram exiguam portionem

sequentis abesse non poterit. non illi contingat ortu dxpo

vox-tim subleuari. denique nec contrarium eidem nouit

occasum sed ortum itidem uesperlinum facit. cum post lo

occasum Solis luminis sui libertate clarescit item occa

sus duos habet. unum cum ante Solem parere solitus cla

ritate radii superuenientis occulitur. alium cum idem re

trogradatione sua uiciniae Solis admotus idem patitur in

occasu. ab eo quippe Solis lumine intra uiginti momenta is

abesse non poteritl licet maioribus partibus aberrarit. qui

ultra secundum signum non poterit inueniri. et has tamen

obscurationes artusque perspicuos quarto quoque mense

nec id tamen semper offendit

ses At venus. quae ab aliis Phosphoros nominatum a eo

Pythagora Samio cum suis ostensast terris rationibus per

uestigata et ipsa circa anni confinia ambire circulum pro

prium perdocetur. nam diebus trecentis et aliquot. lati

tudinis uero partibus duodecim Lunae similis peruagatun

quinquaginta momentis a Solis orbe discedens. licet plus

quadraginta sex partibus aberrare non ualeaL et in suo

posita circulo eum naria diuersitate circumdat. quia ali

quando eum transcurrit. aliquando subsequitur nec con

eas a

se

vl

1 ortum fili occasum fili il libratus br emer

gentes fili n S orizontem fli lj f dxpovuxrim fdug. acro

nico fli ll nisi in cod. fuit. l b posse f potest li et lsed rurs.

deLj b non potest cod. erat l fi post perhibetur in mg. f add.

aut in quadrata partibus xo aut in tricdzro partibus cxx

aut in aduersopartibus cLxxx ll S illi bli illic f u acro

nico fli ll lo orsum fl ortum sumit li ll item lil jl facit deL

in li u ltf suis f ll lb integra b intra fli ll m pytagora f ll

ostensa est p ostensas fli ostensa b id plus a xLvl pnr

tibus f ei quia xLl quando faliquando rj li quia ali

quando ta ali in ras. add. bl f i

Prn- wf- v

Lllilllt vlll sggs

prehendiL aliquando superfertun non numquam subiacet..

quippe quae non annis omnibus reuocet cursum. tunc sea

etiam cum retrograditun ultra anni circulum tardior con

lustrat orbem. cum autem directoxcursu meat. etiam un

s dec-imo mense circulum lcompleL nunc faciens ortum

matutinum Lucifer. nunc post occasum Solis etfuligens

vesper uel vesperugo nominatur. sola de quinque side

ribus umbram reddit ut Lunay solaque fulgori Solis emer

gentis diu conspecta non cedit. quae quidem in ortu ma

lo tutino plerumque quattuor mensibus inmoratun in uesper

tino uero numquam plus uiginti diebus uerum tam nisus

eius quam occultationes fderem et nonem mensibus re

staurantur. .

. . . . . sed

lam Pyrois siue Martlum SltlllS ultra Solem means zggg

is proprium etiam ipse circulum telluris eccentron meat

annis prope duobus. in latitudinem quinque partes ex

curriL cui licet cum duobus superpositis ortus occasus

stationesque ac reditus uideantur esse communes. tamen

et altitudinem propriamp et stationem primam et absidem

eo suam exceptam ceteris nouit. nam eius altitudo. id est

ubi se eius circulus altius a terra tollit. sub signi Leonis

regione consurgitg statio uero specialis eius prima. nam

utpote Soli coniunctus de proximo etiam in quadratura

eius positus radios sentitt quippe in nonagesima parte ex

ts utroque eius latere remoratur. absidem etiam habet re

cessumque sublimem in capricorni confinio hoc est sub

eius uicesima noua parte.

stella uero lonis salutaris ad omnia utpote superior sea

s cursu li b ortum matutinum scripsi ortum at ut in. te

ortum ut in b ortum in li ti Lucifer scripsi luciferum

gh n S fulgoris fdeL sj liiomisso solis n 11 diebus fli

duobus b li xvnn il lxi iam scripsi nam fli mar

tis bill la ad circulum add. circa b etcentron il excen

tron li lii quinque lib secundum lS cummunes o lii stationem pprlimllalml bnimb st1a1thioornteums poro

priam b u ei tollitur b ei ante eius add. est b super

prima add. et de1. lsecunda b u ea utpute li et nongesima

et u ea reeensumque blli m xvim ea ll SS utpote b

aut tua fl ut tua li u superuacuo b superior b supero re

sese

ago MAnriAut oAPnLLAn

duodecim annis longitudinem propriae circumactionis ex

currit. per latitudinem uero quinque partium spatiatur.

altiludo eius circuli in virgine repperitur. absis uero in

cancri quinta decima portione. . qui ascensus descensus

que eccentron esse terrae ipsum quoque circulum con- s

.testantur.

Phaenonis autem hoc est Saturni praelatius omnibus

sidus modico minus annis triginta circulum suum per lon

gitudinem circumcurrity in latitudine uero tribus tantum

aut etiam duabus partibus peruagatur. altitudo quidem

cuius circuli in Scorpionis signo grandesciL uerum absis

ipsius in Librae uicesima portione. ortus tam ei quam

sooe duabus inferioribus sunt similes. cum ultra partes duo

SS1

decim eos matutini radius non praecesserit Solis. tunc

quippe matutinum ortum facere perhibentury occasum is

autem cum Sole dimerso remotae tot partibus poterunt

apparere est et alius ortus. qui dxpovuxnoc perhibe

tury cum Sole intra horizoutem demergente de orientis

facie clarum planetse nascentis sidus emergit occulta

tiones uero eorum fiunL cum radio Solis consequente pro

prii luminis uibratum amittunL denique a partibus cenv

tum uiginti stationes matutinas efficiunt moxque in con

trario in centum octoginta partibus exortus faciunt uesper

tinos. itemque in alio latere in centum uiginti partibus

uicinantes stationes faciunt uespertinas. quas etiam secun- es

das dicunL qui superiores primas esse dixerunt consecu

tus autem radius intra duodecim partes eas opprimit et

occultat. sed cursus diuersitatem altitudinisque causas

consistendi retrogradiendique atque incedendii omnibus

ctor li supera rector r u tt discensusque lt n s ecentron rb

centron li centro S terram buit 1 faenonis liii prae

latis r l S modicbmunus it 11 huius th in rasj s quis lt

cuius r i signum b m xx sit lS xli partes li lxi non

om. libi praesserit Sli corr. p ll le demerso b ll

11 AxPoMrkorc liil-l uid. p. azsy ei cum sole li ari.

zontem li orizontem S ante de add. cum r ao solis add.

lfoppius u consequentes at ll es diuersitates lii ll

ro

mens vmr sed

supra dictis inportat radius Solissadfulgens. qui eas per

cutiens aut in sublime tollit aut in profundum deprimit

aut in latitudinem declinare aut retrogradari facitf

Llliltllt vllll

llli MvSlcA

lam facibus lassos spectans marcentibus ignes

instaurare iubet tunc hymeneia venus

equis modusl inquit eeriti quonam sollertia fine

inpedient tbalamos luderegymnasiai

deriguit comis blandisque adsueta voluptasi

et noster pallens contrahit ora puer.

ipsa etiam fulcris redimicula nectere sueta

Plora decens trina anxia cum charite est. .

nec melicum recinens modulatur tibia carment

inec dulcis temptat psallere Melpomene

omnia quae tenero moris feruescere ludo

in cumulum doctae uocis honore tacent

nec Suada inlecebris sponsalia pectora mulcet ab

nec Stimula intenso allicit aculeoz

quin etiam interulos gaudens dissoluere nexus

1 radiis r i tollit om. gi tollit aut iri-facit om. btl

aut in - facit om. li -MAltllllAlvl MlMMlSl fMlMlSl bj

P. c. llli ASyllSoMoMloA Lllsldk vlll Plbllrll in gr nihil

submipzum in n n a more ne AnMoMA in ea nihil inscrx

in lt ll 1 hymeneia deleta i in ras. S hymenaea li te liy

meuaee lieinsiusi in Surmanni ora-dio 1 1Sb S uis g quo

niam ft 11 contrait bill m fulchris li et sic legebat scbo

liasta luuenalis 1/1 zz ll lS trina carite li caritate lii 111 reticensPlrobra ll detcgensintyeonnscokigursotii

margo incensa b incenso li eo renexus lii

SSS MAnrxAm cAPnLLAn vmr -

blandilicaque libens stringere corda face

nictantes oculos reprimit stupefacta pauore

. nec perferre ualet Sorgonos ora trucis.

si erudita placent certe sponsalia diui.

saltem docta ferat carmina calliopez s

. nam simul oblectans uocis modulamine mentes

taedia dulcisonis auferet illa tonis.

quippe scrupposis. fateory lassata puellis

insuetis laedor maestificata moris.

Pronuba si uolupe est haec seria carpere luno. lo

nec cura astriferi te stimnlat thalamL

est ego subcubuL lepidisque adsueta choreis

non ualeo tristes cernere cecropidasf

agii et cum dicto resupina paululum reclinisque pone consi

stentis sese permisit amplexibus voluptatis cuius uerbis ls

assertionique ruricolae omnes cunctique iluctigenae quam

plures etiam astriluci adsensere diui praesertimque

Lemnius Mulciber fabrilium tantum operum sollers mari

tus promtiore adtestatione conlaudatz tunc denique quod

decenter innixa atque ipsa relabentem lassitudo decueraLeo

Mars eminus conspicatus tenerae cum admirationis obtutu

languidiore fractior uoce laudauit profundaque uisus est

traxisse suspiria. nec Sromius in fauoris gratiam dispar

fuitz quin etiam ipsum Atlantiadem tam flammatae cu

piditatis cura concussit ut omittere uellet quae circa spon- es

salem coetum ornatiora disposuiL tanti quippe uisum

seo numquam veneri displicere uerum superum pater licet

insinuatione germanae ut properaret admonitus tamen ne

quid nuptialibus derogaret ornatibus aut tantae eruditionis

examen deliciosa festinatione conuellereL qui probandarum so

Sgl numerus superesset nihil atferensfestinationis exquirit. cui

neliusMedicinam suggerit Architectonicamque in praepara

1 blandifiaque li ll e pauore b uapore me sopore br lj

taedia li S scruposis li puellis liil salebris b duellis

oudendorpius ApuL 1 p. asa n e modis b n lo si lfoppius

sic bli la caecropidas bli caetropidas P lii ruriculae

Plli n lS mulcifer b id fiammnte li id centum sit

comu p ll post uisum add. est b

mene vnu gas

tis adsistere tsed quoniam his mortalium rerum cura terre

norumque sollertia est nec cum aethere quicquam habent

superisque confine. non-incongrue. si fastidio respuuntun

in senatu caelico reticebunt ab ipsa deinceps uirgine ex

s plorandae discussius una uero quae potissima caeli

siderumque dilectio est. examinis huius tam fauore quam

uoluptate disquiritur tuisque conspectibus non poterit

sine scelere uiduari. sed illud prae cunctis intimatum sea

uelim. quod dotis olferendae cumulandaeque reciproco

1o alias faduexit uirginis mater puellas. quas opulentis co

ornatura muneribus examine isto explorare constituit.

hae igitur nec dispares numero nec disgregae uenustatel

eruditionis etiam dignitate paucis adstantium conferendae

in penetralibus quoque uirginis secretisque sanctioribus

is alumnatae quo odio quibusquej deliciis ac prorsus enerui aoaa

mollitudine sideralis curiae transeuntuix louialis uigoris

maiestate percensaeii hic rllritonida eatquini ait euirgines sea

quas Phronesis educauit superum incessabiliter pectorum

arcana tenuerunt nec fuit uestrum quisquam qui non illis

eo uoluntatis abditae interpretamenta commiserit. denique

ex his quam plures antistitium professae diuumy ac ni per

illas nefas in terris sanctis libare numinibusy certe litare

penitus abnegatum. uerum transactae uirgines eruditio

nis castae praestitere miracula. hae familiaritatis uestrae

- praeferunt documenta nam inter diuina humanaque disci

dia solae semper interiunxere conloquia. has igituringres- sat

sas agnoscetis probabitisque diuii quae dum llelius Pallas

que dissererent. earum disquisita uocabula. tunc Phoebus

etienethliace priora inquit iastabiL quae rationis aetheriae

m o

e quidquam bill ti senatuque 1o uirgines b cooruatura scripsi conlartura fruettuircaebiannrtasro g

l tas add. b collocatura b m non dispares bill ll li se

cretisque sanctioribus p secretis sanctioribus il secretio

ribus 11 lb quo scripsi quamue ni fallor P quoue bll n

le curia atlt n franseantur b ll lS fronesis Slt n lii ar

chaua lt ao commisserit liili el antistitium liil antesti

tiam lt ll ea librare liu liberare lt ll ea eroditionis elli n

id cascae corr. in caustae s i a add. b haec Sl av pro

batisque bill ll quaedam S quae cum b n se generiace li ll

ses

SSS

SSzt MAMlAM cAPnLLAs

conscia pensa Lachesis adoperta atque instantium saecu

lorum generanda denuntiat deinde Symbolice. quae ua

rietatibus ominatis uentura conponens auspiciorumypro

uentus pensat nicibus futurorum oeonistice tertia est.

per quam tripus illa uentura denuntiat atque omnis emi

nuit nostra cortina. denique in argumentum praescien

tiae mihi coruus adludit. cycnus etiam sociatury ut diei

noctisque prouentus nos auibus praesentire concolor tem

porum pluma testeturx ipsaque tripus trini cursus prae

sagia pollicetur hoc est exstantis instantis et rapti. demum

trigarium supplicantis semper germanitatis adueniat quod

nostra uulgo sutfragia pollicendo incertos mortalium sen

sus primum in spem opis superae proritauit praesidiique

indigam in cultum fecit procedere nationem. lianc igitur

siue trigeminam feminam siue tres in unius nominis uoca

bulum conspirantes quis in caelum uenientes inexamina

tas adtemptet explodere. cum per eas in terras nos cer

tum sit demearet post has uero adstabit deccns illa side

reis fulguransque luminibus. quae epistularis lua et dicta

est et probata. huic semper pater tuas adsereris credi

disse manubias ac trisulcae lucis commisisse fulgorem

sodaquae uias uestigia aduentum exitusque igniuagae denun

Sg1

tiationis agnoscit huic igitur feminae conloquium dene

gamus. per quam edictorum tuorum admonitus mortalibus

innotescunti cur igitur pater optime remoraris et intro

mittere eas alacer- et probareta postquam haec Latoius

dixit luppiter llarmonien uenire. quam suggestum est

Mercurialium solam superesse. praecepit. tuncque alias

in ordinem continuari. hic Luna iam gemina emensi diei

1 lacessis lt adoperta lfoppius adopertae liil e ge

renda b symbolicae blf l e nicibus scri si uiribus en

cf. Amm. Marc. x1111 11. id l oenestice li 1 s tripos b

uenturi lt ll denunciatb u emicuit o ll e argumenta 11

cicnus li eciam li netiam b g ipsa quoque tripos b

11 aduenietli m uestra buit lS pruritauitr 1e fulgo

ransque li n e istolaris b ll eo sdseris lt n m commusisse li

fsed si in rasj ea ad inuentum r n ea adnoscit li ll ea qnur

li ll m armonien bill u eo ordine lt ll emense liilil

s

manu vnn SSS

portione commonita eingressuram moxi inquit tfeminam

possum explorare nobiscum ceterum propiuquante con

finio noctis consequentibus tempora inpertire non possum

quippe Plaustrum mihi rfaurusque ac mundanae decursios

s nis iter subeundum nec ceterarum me auscultare coma

mentis stelligeri raptus meta permittit et fateor uellem

siqua examinationem uirginum fprorogaret auctoritasg

ipsa quoque tam praecluis eruditionis adserta cognosceret

praesertimque cum perendinatio rationabiliter expetaturg

lo ne lassata cognoscentis curae fatigatione fastidia omnem

doctae intimationis excursum grauatae laboris intentionis

excludant. et illa expetendae cognitionis adprobandaeque

subtilitas iuy odium noscendorum obtusa multiplici pro

lixitate uertatur. aequius igitur duco ampliandam discus

rs sionem tantam in ardentem sitim aurium uiuidarumf

quae cum Luna disserereL omnes certatim adsensere diui.

dehincque utrum repensatrix data diesque conferendae

dotis prorogari iure publico posset inquiritur. quo dicto

arcanus ille prisci iuris adsertor magna nepotum obsecra

zo tione consulitur responditque regulariter etiam matrimo

nio copulato dotem dicere feminam uiro nullis legibus

prohiberi. ac tunc luppiter periti patris eruditione com

monitus thabeos inquit tmea pignera gratulandum quod

fas adseritur quicquid nos uelle cognoui neque enim

es fastuosa rigidus elatione defugiam aut uestrum crcbrius

adcelerare consilium. aut doctarum uirginum examinare

sollertiam desidis ignauiae dissimulatione piguerit. prac

P propinquante confinio noctis b propinquante confinio

que nocte liil fsed noctis lii s consequentis r inpertinere

SSS

sos f

v b impertiri b li mundana li discursio li b sit inter li .

inter li iner r itiner b c stelligeni liili 1 siquam P n uir

igiipnreemherndinaStiporebcluisexbipleltaturersucdriicpisoiniesxpliectatuasrse1r1taexbspe

ictnautiutrarluim lfolpbpituasntam11scdraitpsoi butlaintumlSbldiucto alirli1ium lilieli ar

vchanus lib adsertur lt m ducere b uiro liil iure b l

ea ante quod add. ob b ei assertur liili quidquid li

flii accelerare margo lirotii celebrare li adcelebrare 11 1

11 pigebit e n

SSS

aoo

Sol

eos

SSS MAMMM cAPnLLAn

sertim cum terris indecenter expulsas solis oporteat ad

haerere sideribus nunc igitur praecellentissimam femig

narum liarmoniam quae Mercurialium sola superest au

diamus. haec quippe est quae superum curas prae cunctis

poterit permulcere aethera cantibus numerisque laetificans

et nostra tantum modo cupit-celebrare palatia exosa terrige

nae stoliditatas ignauiam. quam melicorum indocilis auget

sine fine mortalitas. denique iam pridem homines diruta

que gymnasia abscedens orbe terrisque damnauit ac uix

cyllenidae indagantis excursibus nunc conprensa post

longae occultationis oblinia de fugae reuocatur reducitur

que latibulis. hanc igitur repertam post saecula nume

rosa et tandem in usum melicum carmenque reuocatam

tam uolupe est quam conducit audire ceterae uero eru

ditionis doctissimae sacraeque germanae cum renouata

lux fuerit intromissae intentioris curae examine probabunturi

his orsis louialibus Phoebus admonitus uirgi

nem sibi prorsus adcommodam admissurus egreditur.

uerum Paphia remeantis filiae gratulatione concussa ad

nuit puero praecineret nuptiale carmen. itaque ilyme

naeus alacri tandem uigore luminatus nec ipsa iam re

nuente rfritonide sic coepit

eaurea flammigerum cum Luna snbegerit orbem.

rosis iugabo lilia.

uirgo deusque sacro sociabunt foedera lector

fulcris parate cinnamag

liesperus intactam seruet licet usque puellam

nuptam uidebis Phosphorez

nec iam artos lacrimae pressi nec crinibus ungues

nexus lualebunt rumpere.

s armoniam fli ll xi est quae S derutaque fili n to conprehensaobm. fi1li1l fiul gae lcioepiltzifelru

ditiones li lb sacraque li germinae li lj le intentioris fr

intentiones li intentionis b lS admisurus f lii paphiae

li phaphiae f eo puero ut br praeciperet 1- praecinere

efa piraecminaerrteots ffai-illihuysmeandeculsaufdliianum p.illarlennmuaetnrties ffllii ll

prensi fur-manlius AnthoL 1 lll crinibus fleinsiux in fur

manni ouidio 11 aao uirginis lioeuerius uiribus fli

is

eo

Lmea vnn agr

ne tbalamos metuasz eris hoc quod luno illonanti est.

quae nunc sorore dulciorz

/ dsi placuit docti sollertia sacra maritL

magis placebunt oscula.

s Aurorab exoriens roseis spectabit ocellis

tloris resecti praemia z

ipse ego pallentem speculabor luce puellam

sese occulentem uisibus.

conscia iam veneris noua serta parate Plapeae

lo crocumque lecto spargite i

inque torum uiolas certatim fundite conchisz -

puluinar almum comite.

crinalem spicum pharetris deprome cupido.

libens capillum soluere.

is ilammea uirgineum quae obnubere sueta pudorem

regina demet Pronnba.

te blandum teneri quae conscia sola doloris

venus decens solabitnr.

quae nunc dura nouo nescis committere amori

eo parabit illa pectora.

tu modo quae mando oculos deiecta decoros

reconde mentis intimoz

doctilocum chelis iuuenem complexa lacerti

facunda redde pigneraf

eos

aaaoi

es his liymenaeo diutius uelut fescennina quadam licentia Sozt

personante geminanteque crebrins placuisse ratus maxima

circumstantium multitudo vPritoniden llionenque comitata

a spectanit atlt ll e flores liili ll proemia li n S ocu

lentem Pr a in napeae peae te cometis ea corr. p u is criinnarlaesm. iSncaPliger11crtinhaolriulmiiilibcri

nale b tcrinale spielum arotiusl li 1s que li ll 1e re ni de

bet lii regni demet Sl m nescis p noscens liil l eum

mittere libi ll amore liili ll eo parauit bill m deleeta

bill n decoruslt ll ea doctiloquum b ll chris liili1 lacerti

bironauius obss. . sos Protsclc lacertis Plt n ei feconda b

pignere libi gr ea hymaeneo li ll se crebriusque liil

m tritonidae lli ll dionaeqne libi u

nam-unus cursus ea e

sos

sov a

soc

a

SSS MAk/PlAMl cAPliLLAli

digreditur et ad os reductae tandem uirginis studio pro

perante concurritur. uerum tam puellarum quae deas

dominas consecutae pone forte constiteranL quam heroum

populus qui iussus aduenerat properabatz illae ut psal

lendi materiem discerent. hi ut sacri uultus memoriam

recenserent. nec mora et ecce quaedam suauitas intem

ptata aulicaeque dulcedinis cantus insonuit. ac melodiae

ultra cuncta rerum oblectamina recinentes auditum mi

rantium conpleuere diuum. non enim simplex quidam et

unius materiae tinnitibus modulatus sed omnium organi

carum uocum consociata permixtio quandam plenitudi

nem cuncticinae uoluptatis admisit. quo tcanore diutius

circumstantium pectora deorumque mulcente illae egres

sorum paulo ante turbae aduentum uirginis praeeuntes

ac. tanti comitatus. praeambulare uisuntur. sed non

cassae dulcedinis nec sine aliquo sonori modulaminis ar

gumento aut opere reuerterunt. nam lSratine cypridis

filia et liimeros cupidinis adsecutor itemque rllerpsis e

famulitio llionae concinentes gratissime intrauere primum

sed puer monauliter sonabat. post hos psallentes Pitho

voluptas fet firatiae admixtis lyrae uocibus atque ipsae

harmonicis dissultantes motibus aduenere. dextra laeua

que interea praecedebat numerus heroum crinitorumque

sapientum. qui omnes modulatione quidem leni paruaque

lo

eo

uoce qualibetb dulcedine murmurantes sed alii laudes ea

deorum hymnosque quam plurimi alii musicus tonos quos

modo conpererant retexebant. uerum per medium qui

dam agrestes canorique semideL quorum hircipedcm pan

dura. Siluanum harundinis enodis fistula sibilatrix. rure

stris Paunum tibia decuerunt. uerum sequens heroum

1 degreditur liili n os scripsi nos ea u roperauter p ll

si dominus l/ulcanius domine lt dominae b l e interiectata

r ll 1 aulidaeque fli S obiectamina Sllt il 11 eratime

1-11 n 1S iimeros Pli u terpsiss bli ll lii dione ea ll so mo

niliter r monauliter b monauloter me pito liii zl graiae

b lirae 11 se armonicis sp et in sapientum in bu in

rasa se ymnosque me SS se sibilatris nifallor lii sbilatrhiysrlciipnedemli pandora b

ao

vl-n z-r var-www

Llesn vim ggg

praecluis enituit admiratione conuentus. nam orpheus

Amphion Arionque doctissimi aurata omnes testudine con

sonantes flexanimum pariter edidere concentum.

m

is

ao

nam fllhrax quo duri rumpere regna lirebi sov

quoque suam meruit inmemor liurydicem

quo cantu stupidae tigridis ira ruit.

quo fertur rabidas perdomuisse feras

quo uidit rigidas glandibus ire comas

lsmaros et siluas currere monte suas.

carmine quo Strymon continuit latices

et rPanais uersis saepe refiatus aquis

quo inpune accubuit rictibus agna lupi.

et lepus inmiti contulit ora cani -

hoc nunc permulsit insonuitque melo

adcumulansque magis carmina sacra loui.

Amphion rigido in corpore mentis iterv sos

quoque dedit montes sumere posse animas.

quo sensus duris cantibus inseruit

et docuit rupes carmina uelle scquiz

nam muros rPhebis dulcisonis fidibus

praesidiumque dedit carminis arbitrio

sed nec Arioniam marmora surda chelyn

tempsere extremam cum fiagitaret opemy

et licet indomiti dira procella noti

spumea Scyllaei uerreret ima marisy

delphinas totis sollicitauit aquis

et melicos cantus belua grata tulit.

o uere antistans numina magna deum.

quae istorum laudes protulit liarmonia.

quae domitare erebum marmora saxa feras

et potuit rupes sensiticare tonis.

1 preclui flii

li herebi b b euridicen clandibus buit g istmarosliilliilli 1 qmuoondtlets 1- S llquloodlsitri

mon li 11 tanaus r 111 promulsit r

le anphion se se chelen g chelin b l

ei nothi br ea spumea scynei en spuma cyanei b spu

mea cynei r uerteret b Sg armonia lflt ao domitar

litt domitat r domitare b

eos et

ll i amfion li s flexeanimum lii i trax

l ls sacro filii

SS temsere liili

ferebum Plltl

z t

sio MAftPlAlSl cAPliLLAm

post hos honoratior fontigenarum uirginum chorus Pega

seae uocis nectare diffluebatl qui Phrygii cuiusdam pube

dae cicutis geminatis finterstinctus omnes praecedentium

eos suauitatum dulcedines anteibat tandem inter Phoebum

Pallademque media harmonia sublimis ingreditur. cuius s

sonorum caput auri coruscantis bratteis comebatur

caeso etiam tenuatoque metallo rigens uestis et omnibus

ad motum gressumque rata congru-yentia temperatum

blandis leniter crepitaculis tinniebaL cuius incessum

mater Paphia ut eam contigue sequebatur licet pulchris lo

rosea numeris ac libratis passibus moueretur uix tamen

poterat imitari dextra autem quoddam gyris multiplici

bus circulatum et miris ductibus intertextum uelut cly

peum gestitabat. quod quidem suis in uicem conplexioni

bus modulatum ex illis fidibus circulatis omnium modo- is

rum concinentiam personabat. laeua autem uirginis

quam plures ex auro adsimilatae paruaeque effigies thea

eto tralinm uoluptatum religatae dependebant uerum ille

orbis non chelys nec barbiton nec tetrachordon apparebat

sed ignota rotunditas omnium melodias transcenderat eo

organorum. denique uix ingressa atque eiusdem orbis

sonuere concentusz cuncta illa quae dissona suauitas com

mendarat uelut mutescentia tacuerunt. ipseque tunc lup

piter caelestesque diui superioris melodiae agnita grandi

.tate quae in honorem cuiusdam ignis arcani ac flammae as

insopibilis fundebatun reueriti intimum patriumque car

men paululum in uenerationem extramundanae omnes in

1 uirginem lilil ll pegasaeae li i defiuebat li difiue

bat b phygii at phigit li frigii r pubedae b pubidae a

pudide li u at foebum b ll s armouia bib ti brateis in

ras. P blatteis v cfl Laclzmannus ad Lucreiii 1111 111

comeatur lii S motu li e necessum li tinces in rasnPj

lo paphiae Pli phaphiae b contigua b pulchi P pul

chis b ll lS clipeum li n 111 gestitebat li ll conplexibus br li

lb ilis li ll lfi concinencium li leua liili 11 adsimulatae

aut n paruaque filii ll lS religatae dependebant scripsi

rellgataeque pendebant ea lg chelis li n tetracordon

ea ll il uix scripsi mox Pli l ac patriamque scripsi patri

mumque liii u

ruv qirn-rr - -- - v æ-rrvm. l .

Lllililft vnn sil

i i - .

tellegentiae surrexerunt. tunc egersimon ineffabile uirgo eu

concludens ad louem reuersa aliis modulis numerisque

uoce etiam adsociata sic coepit

ete nunc astrisono carmine iuppiter

quo gemmata poli uoluere sidera

sueuit lege rata sacra recursio

praefandum ueneron quippe potissimns eaae

nectis sceptrifero sub diademate

omnigenum genitor regna mouens deum

io mundum perpetuo dum rotat ambitu

mens. quam sidereo sufficis inpete.

te nam flammigeri semina fomitis om

spargentem referunt astra micantiaz

te Phoebea sacro munere lumina

is terris purpureum dum renouant iubar

testata ambrosium splendificant diemz

cynthia noctis honos lampade menstrua

auratis rubuit praedita cornibusz

sub te plaustrilucis luminat ignibus

eo anguis Parrhasias disiciens feras

sic solidi tenerum corporis ambitum

tellus non prohibens axibus inditur

falternisque regit et regitur polisg

sic Merea freti noscere limitem

zs sicque ignem superum lambere pabula.

ut nullisy scateant dissona litibus

atque ita perpes ament dissita uinculum.

ut semper metuant foedifragum chaos.

1 infabile lifi ll at astrisono arotius astrisonum fli ll

S necdis f nectis bli u 1o rogat lifl 11 sydereof ll su

feicis lif snbiacis r suffieis b ll m te om. fili ll flammige

ris li ll ts fererunt filil n lai Phoebea fleinsius in furm.An

tlzoL l 1S1 foueaut fli potata b lj flumina fli ll 11 cynthia

acias-ius sic tua fli lS rubuit lleinsius creuit fli prae

dita lleinsius premia f praemia li praeuia arctius ll lg plau

strilucas flii ll ac parasias fli parnasias br ll dissiciens

fli ll a1 habitum lllil ll ae ac nulli f n lit ibus b libus fli nreosibcehnasusli lincaeuss lfabcehraeosbb

www-ave..

sis

SM

eioa

MS MAkPlASl SAPldLLAlS

tu rector superum tu pater optimus

conplexuque pio sidera colligans

natos perpetuo corpore uiuidansy

salney nostra cui perficitur chelysy

bis plenum omnisona cui recinunt mela. s

lam uos uerenda quaeso caeli germinm

quae multiforme scit ciere barbiton.

adilata nostris ferte corda cantibus

miscilla sacrae dum geruntur curiam

mulcere uestrum quae uelim consortium. lo

iam uos uicissim proque lege numinum

posthac sonabo disgregato plasmate

suisque cunctos adlubescentes tonis

deducit urget atque delenit iocis

stimulosque rursum lene permulcet melos. li

nunc igitur alma quae senatum lumina

deum uerendo culminatis uertice.

bis sena quamuis uos lijtrusci numina

ritus frequentent atque opiment uictimis.

tamen gemellis quae refulgent cursibus eo

natura honoro protulit fastigio -

Phoebeum utrumque praeferens uocabulumz

Phoebus coruscus ac decens Latoiaz

lunare quippe haec uenit consortiumy

Phaetbontos ardens scandet axem nelins es

nunc uos pudici nostra fratres cnlmina

precabor ipsay ne uerendos contrahant

uultus iugandis quae feram dis carmina

llymenque nostrum inuehat fastidiumz

a uiuidas S/i carr.1fopp. ll S atfata r jl e geruntur scripsi

feruntur liii ll lo ualent b uelent S uellent lt ll lxi dedueet

Pli corr. yula ll adque lt ll delenit iocis scripsi debebit fdebit

iiij locis ea ll eo refulgent scripsi refulgens fli refulget b ll

ea .Phoebeum scripsi foebea llli utrumque scripsi utero Pli

cithero b uero p

uocabulo li

praeferes ea Phoebus corusPcluls csocrrri.pspi pPraalelfaesrrceorubsca

ali ll latolae buit ll ad haec scripsi hac b ac lt hanc br ll

as fotontos li foetontos g PS quae del. in S feram dis

arctius ferendus me ferent diis r ferendo b

lo

eo

SS

Lnsnn vun gas

r psallente plectro concinentur nuptiae

fidibusque iuncta fescennina prodient.

i lam nunc blanda melos carpe llioney

durus quippe rigor cedit amori.

ltlouit nam tenerum probare carmen

fipsum spumigenae salum cytherea

Merinaquep chelys monet camenam.

dum conchis fialatea personantes

nantes fluctigenas chorumque Phorci

flagrans cura trahit niualibusque

inrestinctus aquis triumphat ardor.

lam nunc blanda melos carpe ilione.

durus quippe rigor cedit amori. i

carmen Maenaliae tulere pinus

percussaque modis sonat Lycaeis

sollers Arcadiae nemus cicutaz

pernix semiferi puella Panos

nam uersa in calamos sonat loquaces.

quam dum forte deus premit labellis.

suspirat uelut osculis canorem.

lam nunc blanda melos carpe llione.

durus quippe rigor cedit amori.

Puer ipse uersiformis

fidibus studet cupido.

arcusque dulcinerues

roseo ligans ramali

feriato liquit arcu

calamos parante Musa.

in carminis leporem

1 concaueutur li cumcanentur br conunenter f u e iun

cta scripsi luxa fli ti amore f 1 chelili chaeli f chae

lis b u S galathea fli ll personantes arctius personante fli ll

g forci fli lo niuabibusque-li 11 ad inrestinctus cf.

feinsius in furm. ouidio ll ars id menaliae fli lb lieeis

fli lS loquacis filil 1a quam dum fli quam cum b

quantum r ll ea uersiformis b uerniformis f uernisformis li

ueris formis r lj id fidibus scripsi facibus fli u av arcu p

actu fli arcu f

- mar-rep rumqu

a iwt-imm n

SAA MAMLAM cAPnLLAn i

curam negat sagittis 1

tenerumque arundinetum

nostrum in melos reliquit

nunc ergo corda mulcent 1

sua amor et canor iugatiz s

placet ac deceL uicissim

cantemus atque amemus.

me lam nunc blanda melos carpe monet

durus quippe rigor cedit amori

Prudens puella pulchrae lo

mater fuit Lacaenae.

inlecta sed canore

nescit dolum cauere.

nam candidus niuosis

olor inuolutus alis. li

argenteis minorem

fplumis uidens decorem

nec posse-purpuratis

nimiumb placerei ocellis.

teneros ciere cantus eo

Phaethontiasque Musas t

coepit repente ficta

fraudem parans senectaz

sic admouetur ori

roseumque circumactae ea

rapit osculum puellaey

gremioque conplicatus

pretium tulit pudoris.

sls lam nunc blanda melos carpe llione.

durus quippe rigor cedit amori. so

carmen Latmiadeum

lucis diua secundae

sacris praetulit astris.

antrum quippe secuta

linquens culmina caeli si

s amor scripsi uapor fli n e cecet r u 11 lacenae ne

ac faetontiasque b foetontiasque li al ladmiadeum Pli

Lmen vllll gas

pastoralibus ardens

palmam dedit cicutis

pulso et luminis auro

pandit saepta balantum

a sordentique adoperta

pratis gaudet amictuz

hoc tunc comite noctu .

pascit monte capellasz .

spectans sidera mundi . .

xo mage percrepat flagello

nec curare deorum

pensa aut ferre susurros sua

illex cai-minis ampli

aegram cura coegit

m temnit noctis honorem.

praefert antra suhulci

rupe et dura quiescit.

et post regna rfonantis

stramen dulcius herba estf

eo ftalibus liarmoniae carminibus oblectati omnes permulsi- ego

que diui nec minor quippe ex fidibus suauitas quam uocis

modulamine resultabat. denique qua industria conpara

tum quibnsue adsequendum ediscendumque opibus uigil

cura rei-ppromittaL ut in tam dulcem eblanditamque mol

ea litiem intima mentium liquescat affectio. loue admirante

disquiritur. ac tunc uirgo cum artis praecepta a se ex

peti examinandae eruditionis intentione conspiceret pau

lulum melicis temperans exhortante quoque belio Palla

deque sic coepit v

so . elam pridem quidem exosa terrigenas et fastidiosa em

mortalium caeli orbes stellantes inspicioi in quibus artis

i septa llli 1 hoc savipsi ac Plt comite scripsi

conscia lP constantia lt constia r n lo fagello li ll lai cu

ram bili ll ls tempnit b honorem b horem ne horrorem r

ao armoniae bib ll oblectatis Pl as assequendum b

ar paulum b ll as exortante li ll ao quippe b quidem llli

Sl inspicio scripsi incutio Pli u

- ....- tum l

Szte MAnmAM cAPnLLAn

praecepta edissertare prohibitum. cum melodiam omniso

nis conuenientem pulsibus modulorum machinae obeuntis

ipsa rapiditas et concinat et agnoscaL sed quoniam

emersa terris uirgo nuptura uanescentia intercapedinatae

prolixitatis obliuia iam supero debet uigore discutere. s

iussa percurramy si prius ingratae mortalitatis commoda

eae repudiata recenseam dum me quippe germanam ge

mellamque caelo illa incogitabilis effigientiae genuisset

inmensitas. sidereae reuolutionis excursus atque ipsa to

tius molis uolumina comitata superos incitosque fulgores

modis adsocians numeros non reliqui sed cum illa monas

intellectualisque lucis prima formatio animas fontibus

emanantes in terrarum habitacula rigaret. moderatrix

earum iussa sum demeare. denique numeros cogitabilium

motionum totiusque uoluntatis inpulsus ipsa rerum dispen- la

sea sans congruentiam temperabam quam rem dedere mor

talibus uniuersis yfheophrastus laborauit. Pythagorei etiam

sua docuerunt ferociam animi tibiis aut fidibus mollientes cum

corporibus adhaerere nexum foedus animarum membris

est quoque latentes interserere numeros non contempsi. lboc eo

etiam Aristoxenus Pythagorasquc testantur. denique be

nignitate largissima sensim ipsam notionem meae oblecta

tionis aperui nam fides apud nelphos per Peliacam

citharam demonstrauig tibiae per rllritonidam nostri comi

tem Marsyamque Lydium sonueruntg calamos Mariandyni es

et Aones in laudes inilauere caelestiumg panduram Aegy

ptios adtemptare permisi ipsisque me pastoralibus fistulis

uel cantus auium uel arborum crepitus uel susurros flu

minum imitantibus non negaui. psaltas cordacistas sam

p-n

o

1 edissertare deleta t li ll omnissonis r l 1 repedita S

repediata li l repudiata b S effitientiae r l ll moues liil

la kmanantes libi m numerus li 1s uolumtatis lt uolu

ptatis r lj ld dedere scripsi debere bli ll 11 tbeofrastus

llli ll pytagorei ne ll lS tybiis bli il eo interse lll inter

sere ki ll non deleta in li ll m pytagorasque bli li ea sensi

lt ll obiectationis elli n ea delfos b delfus lt m cytha

ram g ea marsiamque lidium SS pandurum an pandoram b n eollnliegabimlairiliiandipnailtbalsifili

peltas b ll cordacistas bli cortialistas b n

Lllglillt vllll Szfz

bucos hydraulas per totum orbem ad commodum huma

nae utilitatis inueni. per me quippe uestrum homines

inlexere succursum irasque inferas per naenias sedauere.

quid quod bella uictoriaeque undique meis cantibus con

s quisitaei nam cretes ad citharam dimicabanty Lacedae

monii ad tibiast nec ante adgrediebantur fata proeliorum

priusquam illis contigerat litare Musis. quid Amazones

nonne ad calamos arma tractabanti quarum una quae

concipiendi studio uenerat. cum Alexandrum salutaret

io donata tibicine ut magno munere gratulata discessit. La

cedaemonios in Sraeciat in ltalia Sybaritas tibicines ad

proelia praeire quis nesciat-i tubas non solum sonipedes

atque bella sed agonas acuere certamenque membrorum

nunc quoque conpertum. quid pacis munia fnonne

is nostris cantibus celebratai Sraecarum quippe urbium

multae ad lyram leges decretaque publica recitabant. per

turbationibus animorum corporeisque morbis medicabile

crebrius carmen insonui. nam phreneticos symphonia

resanaui. quod Ascle-bpiades quoque medicus imitatus

ap cum consulentibus urbium patribus plebis inconditae uul

gus infremeret seditiones accensas crebriore cantu inhi

buit. ebrios iuuenes perindeque inprobius petulantes lla

mon unus e sectatoribus meis modulorum grauitate per

domuiL quippe tibicini spondeum canere iubens temu

as lentae dementiam perturbationis infregiL quid adflicta

tionibus corporeis nonne adsidua medicatione succurrii

febrem curabant uulneraque ueteres cantione Asclepia

des item tuba surdissimis medebatur. ad affectiones animi

tibias theophrastus adhibebat. ischiadas quis nesciat ex

1 ydraulas li draulas li b demicabant li e preliorumg c1orittaubriucminlie cbytha1r1amsilbiari

tas bli subaritosb ll m raelia b li 1e uramp u lS inso

nuit p freneticos lib l symfonia b syfonia g eo con

soleutibus buit m sedicione il crebrior cantus lili corr.

Mon.S inbuit Plt inibuit b ea ebirios om. li ille temulen

tiae blllt as adflictationis fig addictionibus b l se me

ditatione r ei asclipiades Sili es turba liili medi

tabatur li eSectiones lib afflictiones b se theofrastus

illi adibebatb sciadas ea corr.p

aes

sac

sua

Szts MAnrrlAm cAPnLLAs

pelli aulica suauitatei xenocrates organicis modulis lym

phaticos liberabatr rfhaletem cretensem citharae suani

tate conpertum morbos ac pestilentiam fugauisse. iiero

philus aegrorum uenas rhythmorum conlatione pensabat.

ogy animalium nero sensus meis cantibus incunctanter adduci s

saltem rllhracius citharista perdocuit. in quo non fabula

sed ueritas gloriam procreauit. unde enim cerni fistulis

capiuntur. pisces in stagno Alexandriae crepitu detinentnn

cycnos liyperboreos citharae cantus adducitf elephantos

lndicos organica permulsos detineri uoce conpertuml lo

fistulis aues allicii conprobatum. infantibus crepitacula

uagitus abrupere. fides delphinis amicitiam hominum per

eas snaserunt. quid canticis adlici disrumpique serpentes

glandem ferunt messesque transiret manes cieri lunam

que laborare nonne ipsius uetustatis persuasione conper- la

tnmf in Lydia Plympharum insulas dici. quas etiam re

centior adserentium varro se uidisse testatur. quae in me

dium stagnum a continenti procedentes cantu tibiarum

primo in circulum motaey debinc ad littora reuertuntur.

eae in Actiaco litore mare citharam sonat Megaris saxum eo

ad ictum pulsus cuiuscumque fidicinat. possem innnmera

mortalibus a me conlata percurrere. ut non me terras fu

giendi studio reliquisse sed ingratae humanitatis ignaniam

uiderer iure damnasse sed iam ad artis praecepta desi

liam. ut nupturae uirgini promissum munus inpendam. es

seo et quoniam officium meum est bene modulandi sollertia

quae rhythmicis et melicis astructionibus continetur prius

sua de melicis dissertabo. dico quicquid- rite sonuerit aut

tonum esse aut hemitonium aut quartam toni quae diesis

1 senocrates fli n lynfaticos fli e taletem fli n chi

tarae f s erofilus fli u ti e tracius f tratius li ll chitarisrtiadfmorume lcticrnyotsmloiruum yfper

boreos f ll cythare fli ll elefantos ff ll lz abrupere scripsi

adrumpere f abrumpere bli delfinis fli ll 1S cantibus b ll

allici b lxi ferrnnt li ll lii lidia nimfarum ff 11 as

serentium b ll disse filil ante testatur add. eas r ll lg li

tora lt ll m fidicinnat lt n ei dampnasse b n ib uirgine

fili fl ritmicns li ritmimcis f rithmicis b ll ea temito

nium fli emitonium b ll

Lllilak vllll seg

uerum tonus est spatium appellatur. cum legitima quan

titatel qui ex duobus sonis diuersis inter se in uicem con

tinetur. liemitonium dicitur quod toni medium tenet.

diesis uero distantiae tres sunt. nam prima breuiori quae

tetartemoria nominatur ex eo quod quartam partem toni re

cipiat. enarmonios quoque dicitur propterea quod enarmo

nionmodulandigenusper hancmaxime demetimur. secunda

ab illa maior est nam tritemoria nominatur quoniam habet

partem tertiam toni itemque chromatice appellatum quod

1o chromaticum modulandi genus per ipsam funditur itertia

uero habet toni quartam partem ac dimidiam quartae et

uocatur hemiolia ex harmoniae diuisione quoniam hemio

lium modum conplet. tonus igitur idem plerumque ap

pellatur et sonus. uerum soni sunt per singulos quosque

ib ac per omnes tropos numero xvmp quorum primus

dicitur apud Sraecos rrpocltapsowdpevog apud liomanos

uero idem dicitur adquisitusg secundus ima-rn fmdrwv hoc

est principalis principaliurm qua eadem uoce nos uti sum

mus luppiter statuitg tertius napundm omit-twv id est sub

zo principalis principalium. quartus fmdruuv bui-rovoc id est

1 spartium liili S emitonium zm s tetrartemoria b

tetaremoria lt ll nominatus lit n e enarmonius li u armo

nior li inamonion rb u 1 post hanc add. quoque b l de

mitimurlf s cromaticae fli lo cromaticlim bli l fun

ditur scripsi finditur llli u tertiam et deinde tertiae me corr.

Meibomius n m emioliae enarmoniae diuisionis P hemio

lia etl harmoniae diuisio b ex harmoniae diuisione ioannes

gratius abrharmoniae diuisione Meibomius n hemiolium Mei

bomius emiolii b hemioliib ll li soni uero in ras. b uerum

a1d1d.ypbateuesrpoatsoonnilibyplal teleypnatPoonclAiAmaAlMS opcosotepMroinccilpiailiium

inserenda uacabula qua eadem uoce uti summus luppiter sta

tuit cquae itar quia eadem uoce nos uti summus luppiter sta

tuit eælzibent km post apud komanos uero in cadat posita intel

lleSæiptrairncctiiupsalimum-pSrbionyci1piadlieusmt-pSrbionlcispasluibsproimn.cilipialislgomn.AflP -

rrA-revnA-ron e n id est v -i- in ras. 11 u eo id media

rum extenta S l principalium add. b u eduabus primis blurbvolc

nox Mxdvou adiungenday duabus posterioribus rrapavh-rnci aro

tizls

est

Sbo MAlirflAbll SAPliLLAlS

principalium extenta. quintus fmcirn uecwv id est princi

palis mediarum. sextus autem napundrn uecwv quod est

subprincipalis mediarum. septimus uecwv btolrovoc id est

mediarum extenta. octauns pecn hoc est media. nonus

rpi-m cuvnuuevwv id est tertia coniunctarum. decimus

cuvnuuevwv bldrovoc hoc est coninnctarum extenta. un

decimus vfrrn cuvnuuevwv id est ultima coninnctarum

duodecimus irapetus/cn hoc est prope mediam. tertius de

cimus rpi-rn bleleurruevwv id est tertia dinisarumy quar

tus decimus btezeuruevwv btdrovoc quod est diuisarum

sme extenta. quintus decimus vii-rn bielewuevwv id est ultima

eae

SSS

diuisarum. sextus decimus rpi-rn fmepSoluiwv id est

tertia excellentium. septimus decimus unepsoltotiwv bid

rovoc hoc est excellentium extenta. octauns decimus vil-m

unepsoltctiwv id est ultima excellentium

l-li sunt igitur soni. qui modulationem apte et cum

ratione conponunt constat autem omnis modulatio ex

grauitate soni uel acumine grauitas dicitur quae modi

quadam remissione mollescit. acumen uero quod in aciem

tenuatam gracilis et erectae modulationis extenditun ex

supra dictis itaque sonis. qui et singulis et omnibus tropis

rite conueniunt sunt symphoniae tres. quarum prima est

buit reccdpwm quae Latine appellatur ex quattuon et reci

pit sonos quattuor spatia tria productiones duas et dimi

diam. nam prius tonum productionem uocaui. est autem es

1 Ml-lcoM f Mecon f ll g mncoM f a AlAll-oMoc

fli et sic deinceps ti Ml-lce f b LPll-e li tmn-e fl l cr

MeMMeMoM fli et sic deinceps S rtAPAcococ fli l me

dia li g flPl-rl-l li li Alezermeuow li aiezefSMl-lMoM

f l 1o Atezerooeuon li aiezeveoaenon f AlA-ro

Mo li A-rouoc f 11 MeiAtezevtoeMoM li nere/ue

zereMeMoM f m mePsoAen-imou lif 1S inep

eoAe fl-lfjmM lif et sic paullo post ll AlA-l-oMoc li AlA-l-o

Mocza le hiili lS pro modi mauult modulationis Mei

bomius lg remissione loamzes eo rectae li ea sunt om. lif1 arscytnipuhsonieemilsisisoynnefonfilaie f

symfoniae b ea qua li et tres r dimidia fili iii nam

prius tonum fambuiyg nam sonum fiat id est tonum li nam

sonum fiat ideo tonum f nam sonum id est tonum b

w-vt-.gg-g. 1.

t nam vim sal

hemitoniorum quinque fquae ad productiones plenas et

. integras mediatenus ualentj btecewv decem. diesis uero

lzinterpretatiol est sic ut supra dixi quarta pars toni. sed

haec symphonia est in epitriti ratione. epitritus autem

b dicitur qui et numerum ternarium habet et trium tertiam.

quod est unus. ut sunt quattuor ad tres. alia symphonia est

quinaria est et dicitur brd m-fvre atque constat sonis quin

que. qui inter se quattuor spatiis diuiduntur. productio

nes habet tres mediamque praecidiL hoc est tonos tres ac

io medium. hemitonia septem. diesisque quattuordecim atque

hemiolii possidet rationem. quae forma et eundem nume

rum circa conlata detinet et eius medium ut sunt tres ad

duo. tertia btd rracuivt quae ex omnibus dicitur. octo

sonos recipit. spatia septem. productiones sex. hemitonia

ls duodecim diesis uiginti quattuor. atque constat ex ratione

diplasia. hoc est dupli.

Propi uero sunt quindecim sed principales quinque ess

quibus bini cohaerent. id est Lydius cui adhaerent lin-rep

iuibtoc et fmohuotoc . secundus lastius cui sociatur fmo- ana

zo tdcnoc et fmeptdcnog item Aeolius cum fin-outoltiuli et

fmepouohiqb quartus Phrygius cum duobus unotppuriup

et fmeptppuritpt quintus llorius cum fmobwpiqi et fmep

bwpiqL uerum inter hos tropos est quaedam amica con

cordia. qua sibi in uicem germani sunt. ut inter fmobdi

1 emitonium ali quae ad productiones plenas et in

tegras mediatenus ualent delebat Meibomius ll e Aleceoom

llli ante decem add. uero b S intcrpretatio deleui lh

11 simfonia ea uo in uocabulo quae uarient g praecidet lt llf 1o emitonia fli n Alecicliqburienloitialrende1s1ineammi

olii Pli M emitonia gk lii duplici r n 11 quinque om.

li ll lS coerent fli hyperlidiusb yperlidius li n 1e ypo

eliodivusnelPilAycp-onloydvicuvsldlel. mc mllolli Acreloloivusoeradel.l bjcvnloilei o

AloM Ml in mani S moeomou li m v ePewAloM

cAloM in rasj P mePeoMm li frigius ea mo deinde

in ras. dlPll-lco g moAPico li ll ea vn deinde eæparte in rasa

ePibPll-lo secuntur inducta oPlm li vnePAoPlco li quin

tSuSs tAroopPulsolci ucumm rmnooAAooPPlloovSctymdle-l.lPlllAMoPlfloi onm. liili

Sbg vMAkilllASl cAPSLLAS

ptov et fnrocppfmow cet item inter unoldcnov et imo

mohow item conueniens aptaque responsio inter imo

qppfmov et fmokubiom qui tamquam duplices copulantun

mediae uero grauiorum troporum his qui acutiores sunt

npodaufiavouevao fiunt. uerum tropi singuli quoque s

tetrachorda faciunt quina. tetrachordum autem est affectio

quaedam sonorum quattuor per ordinem conpositorunL

quorum extremi sibi debeant conuenire. sed haec po

sterius nunc ac incoamentorum ratum ordinem redea

mus. praedicta enim ideo prima dicta sunt. ut altius lo

tenerentur.

eas Primp quippe cum Lasus ex urbe flermionea harmo

niae uim mortalibus diuulgareL tria tantum mei genera

putabantur eibmov dnepracrucov eiawekrlxow quod

etiam epunveurmov dicitur. et eibucov est. quod ex per- m

seuerantibus et similibus consonabatl id est sono numeris

atque nerbis sed quae ex his ad melos pertinenL har

monica dicunturg quae ad numerosi rhythmicag quae ad

uerba. metrica dnepiracrlxov est quidam materiae tra

ctus efficiens exercitium eius . cuius tres itidem partes id eo

est petron-otia tiunc montt eiaweknxov autem ad ex

1 ll-lePtbPll-lorM b ruepoplovæ li vno/tcrlovm

b vnolAcrloM b vnoiAcrwM 11 u l ePeoAlovM li

ll-lePoAlAloM b vnoAlAluM 11 g ipofrigium et i-poio

iion o vnooPlrlovM et lnSPAlAloyM li n a tamquam

ioannes arctius tantum liil ll e tetracorda Sll ll tetracor

dum llli g inchoamentorum b 1 11 tenerestur bili n

le cum uulgo quam om. Sll add. b l latus r iasius b n ex

urbe lirmionea Scaliger exorsus harmoniae uim arctius ex

urse fsurse m ermionaea fermioniaea lib uirlP/t ex snse ar

meniae uir b l lai yAlkoM Afv bj rlSPl-Ac-l-lkoM- ezAM

1-SA cc add. bj lkoM llli ll lo ePMeMewmoM fli u ilii

non llli 11 armonica Pli li lS rytmica ea ll quae ad

uerba metrica om. li n lg vrre l-AcllkoM ea corr. Meib. if

quidem br tractatus pro tractus coni. Meib. m elegennlzmz

censeo uekouolia pueuonoila noincte Melopoeiae autem partes

sunt tres mum fpro quo hic inepte Miicj niinc xcii xphclc gua

rum partium subdiuisiones rursus adferendo perueniremus tandem

ad rrkoxhvi Meibomius moelo eia P melo eia li Afpplc

Meibamius lexis aa nAoke lP if ezAM-l-SA llkoM b zAM

Lmen vim gas

positionem pertinere uidetur et habet partes tres opcra

vucov qeim fmoxpmkom quae inferius rerum ordo

disponet. nunc de prima uoce uelut de sonitus totius

parente dicemus

s omnis uox in duo genera diuiditurl continuum atque est

diuisum. continuum est uelut iuge conloquium. diuisum

quod in modulatione seruamus. est et medium. quod in area

utroque permixtum ac neque alterius continuum modum

seruat nec alterius frequenti diuisione praeciditur. quo

lo pronuntiandi modo carmina cuncta recitantur. horum

illa. quam in diuisas partes certasque deducimus. nia

stematica nominatur et ei parti quae blarmonica uocatur

aptanda est.

quae quidem l-larmonica habet partes disputationis eas

ls septem. primam de sonis. secundam de spatiis. tertiam de

systematis. quartam de genere. quintam de tonis. sextam

de commutationibus. septimam de modulatione. quam

melopoeiam uocamus. ac prius de sonis. ubi artis est

elementum sonus quippe tanti apud nos loci est. quanti eae

eo in geometricis signum in aritbmeticis singulum. phthon

gos sonos dicimus uerum phthongus dicitur uocis mo

dulatae particula una intentione producta est autem in

tentio. quam dicimus tasin. in qua uox consistit ac perse

uerat. sonus phthongus uel speciatim uel generaliter

ab appellaturg sed generale uocabulum et specialia habent

quae ibidmrec Sraia uoce perbibentur. ut si quem ad

modum nobis scribendum sit cogitemus. ita haec uirtus

phthongi docet quid uel acutius exeramus uel lenius re

ll-l-l-lkoM lt z oAlkoM lib fquid in a primitus scriptum

fuerit non dispicioj ll interius bill comu p a de om. it n

S utrumque Plli S quo Meibomius ut ait u m et lit armo

nica bli armonia b le diastematis quinto liili ll sexto bill 11 vn in MSb. b ll qulaSrtmoelloipileiiam

mli ptoensgtusarbtlisi llli id taesoinaLreiitdm.etitacsiiss bliliil ll nmppttoonnggouss Plilitli

ea uoeabulo buit speciale lt specialia aliquae g quae li

habent et specialia quae p liac lbtdrnrec erat ideotetra li

idioteta cum in idiothetalf a ideitszra add. b perhibetur

b ll m hae fl ll ea ptongi liii ll acutius aroL acuminis Sli ll

maluimus enum ga

est MAuriAul cAPaLLAu

eto mittamus uerum ex istis alia faciunt. alia patiuntun

faciunt intentio uel remissio. patiuntur acumen et grauitas

productio autem est- hoc est euiracic- uocis commotio

a loco grauiore in acutum iocum. dvecic uero contra. nam

ab acuminis culmine in graue quiddam seriumque descen

dit. fit autem soni grauitas cum ex intimo quidem spi

ritus trahitur. acumen uero ex superficie oris emittitur.

sunt igitur innumerabiles soni sed specialiter per singulos

tropos qduodeuiginti tantum poterunt conuenire. quorum

eil nomina superius memoraui. quorum prior est.adquisi- io

amatum qui ideo tali nomine nuncupatur. quoniam eorum

quae tetrachorda nominantur nulli omnino consentit sed

extrinsecus uelut adqui-bsitus accedit propter cousortium

mediae. cui concinere consueuit. qui adquisitus uno tono

a principali principalium separatun quae principalis prin- is

cipalium. quia prima in tetrachordo conlocatun quasi

cuiusdam rectoris nomen accepitg subprincipalis denique

me dicitur . quae principali subiecta coniungitur. principa

lium uero evapuovtoc et xpwuarmog quam nos uix for

san recte colorabilem mcmoramusy et ideo hoc nomen eo

accepit. quia inter principales colores album tetrumque

quicquid interiacens inuenitur colorabile Sraia significa

tione perhibetur. ergo enarmonius chromaticus itemque

diatonus. quam extentam dicimus. indicia sunt generum

modulandi multiplex quippe tetrachordorum ratio sic ea

firmatur. principalis autem mediarum. quia prima est

medii tetrachordi. ideo id nomen accepitz cui subnexa

subprincipalis mediarum esse dicitur. denique reliquae

tres sui similibus oboedient. dictum uero hoc tetrachor

dum mediarum. quia in medio locatum est inter principa- so

ot

S est del. in g ti quidam liili 1 traitur liii g xvnl

PamlL SgS uiginti octo an 1-1 tetracorda ab lS tetraæ

cordo ans omissam h in hoc uoc. notare desinant ll 11 rectores

bill lg SMAPMoMloyc liili xPoM/mxovc ea n

quam li quae S quem b ll se cromaticus Sli ll et diatonos

fit indicio b genera li l iii suis b ll similibus p simili usruulmi eatddf.orbtasseelii csuiimuislelsiisluib r

similes b ll ubedient Sl

Lllilili vllll Sbb

lium tetrachordum et tetrachordum coniunctarum post

supra dictas autem quae sequitur media nominaturz quae

ideo media dicitur. quia tam granis modi finis est. quam

in tropis omnibus futuri acnminis caput. atque ipsins quo

a dam modo uinculo tam granis modnlatio quam acuta co

nectitur. ut in Lydio modo. ubi rectum iota est. uerum

post mediam extendentem hemitonium coninnctarnm erit

tertia. quae in eodem modo. id est Lydio. L litteram pro

nota habebit post hanc illae quae a nobis superius ex

re pressae sunt tres seqnentur evapnovloc xpwporrmoc et

buitovog quae et paranete dicitur. quam Latine paene

nltimam perhibemusr post quam ultima sociatum quae

ideo dicta est coniunctarum ultima. quia in hoc tetra

chordo finem tenetg omne autem tetrachordum coniun

is ctarum ideo dictnm. quia mediae ipsi. quae perfectam

symphoniam prima conpleuit. adiungitnr ac producente

media sequcntem tonum ille qui sequitur sonus napdne

coc nominatur. quod hunc satis proximum sonus adinnctae

modulationis offendat debinc diuisarum tertia. quae ple

ao num systema diapason finit. unde diuisarum tertia perhi

betur. post hanc soni ceteri consecuntur. sonus uero

diuisarum ideo hoc nomen accepit. quia uno et dimidio

tono a mediae fine diuellitur. post hoc tetrachordum ex

cellentium conlocatun quod ideo excellens nomen accepiL

as quia in singulis tropis in omne acumen erigitnn in singu

lis modulationibus fastigiatur. horum igitur sonorum. id

est phthongom sunt alii quos consistere et perseuerare

necesse est. alii uero sunt nagi. denique alii Sotpfmuxyot

nominantum alii ueconuxvot perhibentur. spissum uero

1 emitonium fli S id est inducta in f

psi litteram fli labda supinum codex grotii 1o kPoMAi-t

kAM lijl fli kPoMA-rlkoc b 11 AlAfoMoc fli

poenaeultimam li poennltimam r penultimam f lz ulti

mam fili 1s mediali le synfoniam fli ll eo diuisarum

b coniunctarum li et ut uidetur f id fastigatur flli

ei ptongonlfli aliquis filil es SAPvl-wl-Mol fli l

SS Meconvr-M if Meconvrwov lis deinde alii biduu

twot add. codeæ grotii ll

sse

l litteram scri

SMS

ezoa

tibi

eis

- ffi-rm i

sse MAnnAM oAPnLLAn -

dicitur trium sonorum conpositiua quaedam qualitas

Sapdnuxvot autem sunt qui uelut regiones primas spissi

retentant. pecdnukvol fuero qui media possidenL diti

rcuxvoi qui ultima tenent. dmmvot qui in positionem so

norum trium. qui sunt spissi. nullo genere aut lege iun- s

eae guntur. stantes autem perseuerantesque dicuntur uel

din-uxvoi uel Sapdnuxvoo qui ueluti quandam speciem

et formam sibi principalium uindicabunt ideo autem a

quibusdam statarii nominantun quia diuersas extentiones

recipere non possunt. alii autem nagi et errantes haben- lo

tur. quia interdum largioral interdum minora spatia rece

peruntz sed hi alii napurraroelbeic alii Mxowoelbeic uo

cantur. uerum primi ideo sic dicuqtun quod statim prio

ribus subnectantar. Mxavoelbeic dicuntur a digito. qui

minister artis et cantus singulos mouet. est autem pri- is

eu mus a pollice. hi uero alii sibi in uicem congruunt. alii

discrepant et resultanL sed illi opocpwvol quia sibi in

. uicem coniunguntun bldcpwvol autem id est dissentientes

sunt qui cum percussi fuerint in uicem discrepant. opd

tpwvot qui uocis quidem aliam signifieationem gerunL eo

eundem tamen inpetum seruant. sunt autem et aliae so

norum diuersitates. et prima quidem per intentionem

ut aut acumine aut grauilate dissentiat. secunda per spa

szzatiorum perceptionemy cum uni aut plurimis coniungitur

spatiis tertia per coniunctionem systematis. quo aut ea

unum aut plura recipit. et quod secundum morem dicitur

g SAPynyl-Mol li SAPyl-lyl-Moclt auteP spis

sis li S retantant lt Mecol-lyl-Mol a MecoMyrMol

lt l ante media add. in Sl okvnvrwol P okvnv

rhl v b i et 1 Anyl-Mol li Al-lyl-Moy P 1 SAPy

nvrwol b SAPll-lyl-Moy b ll S a quibusdam b quidam

sep o extensiones b ll m his b ll nAPvnA-nomcg nA.

Pln lolAlc lt AlkAoMlAlcS AykAoMlAlc lt lii Al

kAoMlAlca AvkAoM/uc e n dicunt e n dicito aln n

quos b ll lo et fit adb l 1e his.b ut oMoooM gh pro eo

gratius coni. cfmqawvol j lg sunt li n oMocboMl liil lnS eMaAadutPpooMst luit oAml.Al-il-noMea lciom

munionem Meibomius coniunctionem bill if

vimm

Liklili vllll am

id est xoi-rj ieocz alium quippe morem acuta significanty

alium grauiora.

Munc iam de diastematis disserendunL diastema est

uocis spatium quo acuta et grauior includitur. sed in dia

s stematis alia breuiora illa. quae sunt in diesi enarmoniag

maiora uero sunt. quae per singulos tropos bis ex omni

bus faciunL quo nihil maius in tropis possumus inuenire.

atque in spatiis alia sunt conposita1 alia disiuncta atque

asyntheta. et conposita sunt quae per ordinem currunt.

1o inconposita autem quae ex diuersis sibi in uicem copulan

tur. item alia logica. alia aloga memorantur. ac rationa

bilia illa sunt quorum consensu possumus praestare ratio

nem. inrationabilia quibus non subest ratio. item alia

conuenientia. alia discrepantia. tuncque alia enarmonia.

is alia chromatica. alia diatonica. item alia artia. alia perissa.

sed prima aequalia. secunda excurrentia memorabo.

uerum aequalia sunt. quae in aequas partes poterunt se

parariy ut tonus in duo hemitoniag perissa autem quae in

tria hemitonia discernuntur. deinde alia diastemata spissa.

eo alia rariora. spissa sunt. quae per diesis colligunturg ra

riora. quae tonis. et in his alia sibi congruunti alia dis

crepant. sed discrepantium nimia multitudo conuenien

tia uero per singulos tropos sex sunty id est diatessaron

quod de quattuor dicimus. diapente quod de quinque.

as dehinc diapason quod ex omnibus concinetg illud etiam.

quod ex omnibus et ex quattuor constat uel ex omnibus

et ex quinque uel bis ex omnibus. quod bis diapason dici

tur. sed illud quod diatessarony hoc est ex quattuor dici

1 kA-l-Aeo-M ft ll S nunt li desserendum iir ll li post

acuta add. uox b s post S diiuncta li g post uariasalcioarraedcdt.urassunatsibntetac bqusoydntbetae

li assytetae r et om. lt 11 ita sili m consensu scri

psi consensui b consensus fili n rationem p per portio

nem li proportionem b partionem b n 111 conuenientia aro

tius conhibentia li conibentia blf la cromatica liil diato

tica li ll archia liii ll lS et le emitonia fili n ea singulos ali

omnes b ouateccapan lit ea AlAPAcoM li lAlAl-lAcoM

lAilAfceocnctiAnpeatnfilai n eo ex om. li ante quattuor PS illut li

MS

Szig

eso

esl

sse MAnrmm cAPnLLAn

azzotun recipit sonos quattuor. spatia tria. tonos duo semis.

tibi

ess

SM

hemitonia quinquey diesis uero decem. et est in epitriti

frationet ut sunt quattuor ad tres. diapente quod ex

quinque est. sonos recipit quinque. spatia quattuor. tonos

tres semis. hemitonia septem. diesis xllll et est in he- s

miolia ratione. quod sunt tres ad duo. diapason autem

sonos habet octo. spatia septem. tonos sexg hemitonia ge

minat. diesis quadruplicat atque in diplasia ratione uer

satur. quae est unum ad duo. quod uero ex omnibus et

ex quattuor dicitur.p sonorum est undecim. spatiorum io

decem. tonos habet octo. hemitonia duplicat. diesisque

praedictaratione multiplicat. et est in diplasi et diametri

regula ut sunt octo ad tres. quod uero ex omnibus et

quinque constat. recipit sonos duodecim. spatia undecim.

tonos nouem semis. hemitonia geminanturi diesis tetra

plantur. et est in triplasia ratione ut quattuor ad duo

decim. quod disdiapason dicitur. habet sonos quindecim.

spatia bis septenag tonos decem ac duo. hemitonia dupli

cata. diesis quadraginta octo atque est in tetraplasi ra

tione ut sunt duodecim ad tres. est autem tonus in epogdoi eo

ratione. ubique diesin in enarmonio debemus accipere

quae est in quarta particulatione.

Munc quid sit systema perhibendum systema est

magnitudo uocis ex multis modis constans. quae licet

multa diuisionum genera recipit. tamen quia eadem et in ea

diastematis memorauL praeteream sunt autem absoluta

et perfecta systemata numero octo. et primum est. quod

ab adquisito quem irpocitaupavopevov dicimus. ad me

ls

1 duos b ll e emitonia me quod amplius non notabo ll

e xnn lib septem b emiolia Pb s duplasia b 11 octo

et semis p emitonium liili duplicatib eadem fli n

m et est om. li ls aiesis li Aietic S Aiecic b tetrapli

cantur b ll 11 aicaia l-lAcoM li SlcAlAnAc M b Ac

AlAl-lAcoM li ll le est om. li ll eo autentonos li ll epocdoi

se il m in om.blli n e-z estli eelf u ea num buit ll sy

stima Plli ei ex multis modis add. in mar ine lit sed hodie

solum ex m comparent ll id praeterea liili l es nPocAAM

SAMoMeMoM e rrPAAmaAMomeMoM e n

Lienn vim ssg

diam. quam mesen diximusy omne conficitur. secundum

quod a principali principalium in parameson usque tenditur.

tertium quod a subsprincipali principalium in diuisarum

tertiam iungitur. quartum quod ab extenta principalium

s usque in diuisarum diatonum profertur. quintum quod a

principali mediarum in neten diuisarum usque progreditur. szs a

sextum quod a subprincipali mediarum in tertiam excel

lentium trahitur. septimum quod a mediarum extenta in

excellentium diatonon excurrit. octauum quod a media

xo excellentium in ultimam ducitur.

ouibus excursis genera tetrachordorum modulandi- gas

que discurram tetrachordos est llli chordarum cum

certa qualitate diuisio. genera modulandi sunt tria evap

novlov xptiiua bld-rovov. et enarmonion quidem dicitnry gse

m quod pluribus spatiis et angustioribus separatun diatonon

ueroy quod tonis copiosumg chromaa quod de hemitoniis

conponitur. sic ut enim quod inter album nigrumque

est. color dicitur. ita hoc chroma. quia inter utrumque

est. nominatur. et enarmonion quidem cum ab inmuta- gsv

ao bilibus sonis cingitun modulationi oboediet in acumen per

diesin et diesin et diatonon inconpositumg in grauem uero

sonum e contrario modulatio tota submittitur. chroma

autem hoc modo melos accipitz per hemitonium et hemi

tonium et tria hemitoniaa quae inconposita prouenientg

at in grauem uero ex diuerso recurret. at uero diatonum

ipsis contentum sonis in acumen quidem ita accipiet mo

dulationem. ut per hemitonium et tonum modum integrum

compleat. at uero grauiorem per contrarium fordinem

1 quam bili ll mecenb mexen liili ll a mu lijAPAMl-l

con ea xi tertiam ioannes arctius tertium ea diatonum

li ti netem li e diaton lt 1o ultimum m llli om. bili ll cordarum Pli fgenus est llqluiatcouro1-r. cl/huo1cr.dan

rum coni. Meibomiusj l lS enarmonia fai-mouia eum kPoMA

sn 111 AlA-roMo aiu lll et lg et armonia se et enar

monia b ls AlAloMo Sv lfi et lS croma llli lg ab

om. li m diesim sua et diesin add. Meibomius diato

non b diaton b ditoni li ditono 1- ll ea sonum a liili n toto

llli u croma llli ll es diuersum bili ll ac is ipsis coni.loan

nes gratius

SSS

SSS

--.----l- u agr-l-zg-wbnvzwssilva w ...

seo MAnrrAM cAPnLLAn

persequetur. sed nunc maxime diatono utimur. sed ho

rum alia modulamur per agogem alia per plocen. per

agogen est cum per ordinem sonus sequiturr ploce autem

dicitur cum diuersa sociamus. exhinc in modulando alia

euthia dicitur. quod est rectag alia anacamptos. quod est

reuertensgb alia peripheresy hoc est circumstans. euthia

est quae a graui in acumen erigitur. anacamptos quae e

contrario deficity peripheres quae ad utramque aut com

modatur aut seruit. sed cum tetrachordorum. quos qua

szladrifidos appellamus. diuisiones innumerabiles sint. sex

sco

sunt notaez enarmoniae unas chromatis tres. quarum

prima quae mollis ac soluta. secunda quae hemiolia esty

tertia quae est toniaeag diatonicae duae. mollis una. altera

robusta. et modos quidem accipit enarmonia a tetarte

moria diesi. id est toni parte quartag illud uero. quod

mollius diximus per tritemoriam diesin copulaturg ipsum

uero cbroma hemiolion fit ab hemiolia diesi eius quae sit

enarmoniae. s

Sed nunc de tonis. tonus est spatii magnitudm qui

ideo tonus dictus quia per hoc spatium ante omnes prima

uox quae fuerit extenditurl hoc est de nota qualibet in

notamg ut a media in paramesem ut est in Lydio. si a iota

directo in sigma iacens signa concurrant uerum quia

hemitonia diesisque quid uel quantae qualesue sint docuit

troporum etiam nomina numerumque monstrauL nunc

de tetrachordis eloquemur. nam singuli quique tropi

tetrachorda quina custodiunL sic ut superius quoque non

tacui. uerum horum extremos sibi aptandos esse non

1 persequitur fili - s eutia ab anacantos bill

d periferes Sll ll ev A lt 1 AMAkAM-l-oyc liii

S utramque liili 11 inarmoniae liili n cromatis bli

m emiolio bli emiolis li lS toniaea Meibomius tonis. bli j

AlAloMkec fl-lpro ecm bli una altera om.Sllt adque lll

lit ost robzta fila m add. at uero bis tria sunt b armonia

it l 1s in ante illud add. liili u lti per a peri li Aiesi b

A-lecl fl lS eMAPmoMe li m de nota qualibet deL Mei

bomius se paremesen Plfl lidio bli SS simma me com

gratius in zeta coni. Meibomius concurrent b l ev non ta

cui b notaui P nontacui lt n SS exccremos lt l

po

eo

ss

l

mene vnu sal

dubium est. tetrachordum quippe est quattuor sonorum

in ordinem positorum congruens fidaque concordia sunt est

autem tetrachorda principalium mediarum coniunctarum

separatarum excellentium et primum tetrachordum.

s quod est grauius. incipit a principalium principali et de

sinit in principalem mediarumu n a t uerum principa

lium et mediarum conexum. quod coniunctarum uocatur.

erit tetrachordum a media in nete coniunctarum usque

atque ab his diuisum longeque dis etum. quod-est quar

1o tum. diuisarum a submedia in neten separatarum usque

coniungitur. quod autem ex diuersis coniunctum est. in

acutiorem sonum et quintum excellentium profertun sed

de tetrachordis satis dictum.

nunc de pentachordis uideamus. ac similiter haec life

is quoque quinque esse non dubium est. primum igitur.

quod est grauius principalium esse dicemusi quod incipit

ab adquisito et in principalem mediarum terminatur. se

quens in acumen eius modi est et constat a principalium

extenta in mediarum illam. quae in Lydio iota rectum

eo habet. tertium autem coniunctarum esty quod a media

rum extenta in ultimam coniunctarum ducitur. quartum

uero. quod per diuisionem est. a media in tertiam diuisa

rum conecti solet. quintum in acumen erigitun atque in

nete excellentium terminatur. haec quae dixi artis nostrae ess

ea doctis-fsimis adprobantur. nam non sum nescia asserere

quosdam pentachorda ab hemitoniis initia posse sortirit

quod est in modulatione diatonica situm. de qua superius

multa dixi. sane notum atque intimatum uelim adquisi

tum in omnibus quidem aliis conlocari. in his autem quae

ti tetracordo fili ti eæcidisse secundum a mediarum

principali ad mediam extenditur uidentur Meibomio e atque

om. fl absque li ll 11 coniunctum et quintum est et a nete

separatarum in neten excellentium profertur lxi e ante nunc add. b il ac li hac f et b llco1n1i. sMeediboanmtieusse

quens add. b lii illa ffl n lydio iota b ludiota fli u recto

fili se tertiam f tertia lt ultimam coni.jlleibomius u ea so

lent fili ll m terminantur flii ll artes fili ll id quaedam

fAlAq-ul-aosMdlakmA ffl AlA-lp-eonMtlakcAhobrdau Mseeibionmtiruasbtetracorda ff

ses MAnnAm cAPnLLAn

non per sonos fiant. in tetrachordis fieri non posse. in

his enim semper ab hemitoniis princi-bpia ducuntur. in

aliis autem. quae pentachorda nominantun nec tamen mo

dulationi subiciuntnn ut per sonos constare uideatur. ap

ponitur. secundum enim in his hemitonium possumus s

ponere

est nunc de transitu modulantium transitus est aliena

tio uocis in figuram a ram soni. fit autem transitus modis

quattuorz per genus.. b enarmonio aut in chroma aut in

diatonong uel per systema. ut a principali principalium si te

forte in snbprincipalem aut in aliud forte systematnm.

aut cum de coniunctis ad diuisas transitum facimusg uel

per tonum. cum a Lydio uel in Phrygium uel in alium

tropum cantilena transduciturg uel per modulationemy

cum ex alia specie modulandi in aliam desilimus. uel cum

a nirili cantilena transitus in femineos modos fit.

ne genere modulandi consequenter edisseram. melo

poeia est habitus modulationis effectae. melos autem est

actus acuti aut grauioris soni. modulatio est soni multi

plicis expressio. melopoeiae species sunt tresz hypatoides eo

mesoides netoides. et hypatoides est quae appellatur tra

gica. quae per grauiores sonos constatg mesoides quae et

dithyrambica nominatur. quae tonos aequales mediosque

custodita netoides quae et vontxoc consueuit uocari. quae

plures sonos ex ultimis recipit sunt etiam aliae distan- ea

a tiae. quae et tropica mela dicuntur. aliae buotohoeftxi

sed haec aptius pro rebus subrogantun nec suas magis

poterunt dinisiones afferre hae autem species etiam tropi

p b

ess

aes e

g croma fli cremata b in om. fili lo AlA-l-oMoM

f AlAql-oMo li clc-l-SMA fli auta fili n a principali

principalium-ll systematum fsistematum bli sustematum fj

deL Meibomius m uel ante facimus add. fili ta lidio f ll

frygium b frygiam fli ll lll tropum f locum li l uel inductum

in f per melopoeiam legendum censet Meibomius eo wm

foides f mAfolAect li ll m MS-traica fli ea MecolAec qua li nl-eoaAeAcmlPi AMylpaStloikdAesfli al

lipraniambisa add. b Ayl-lPAMSlk/t li id MerolAec fli

id mele flli alia b ll comiologica fli tomeologica b

SS diuisionis f n efferre b haec fili

Lnsnn vim seg

dicuntur. dissentiunt autem melopoeiae ipsae modis plu- ses

ribus inter se et genere. ut alia sit enarmonios alia chro

matice. alia diatonosg specie quoque. quia alia est hypa

toidesy alia mesoides alia netoidesg tropis ut borio Lydio

s uel ceteris. omnis tamen. qui melos incohat. prae cun

ctis systema debet aduertere. dehinc sonos miscere atque

conponere haec de septem partibus artis nostrae dixisse

sufficiaL -

nunc rhythmos hoc est numeros perstringamus quo

1o niam ipsam quoque nostri portionem esse non dubium est.

rbythmos igitur est conpositio quaedam ex sensibilibus cer

conlata temporibus ad aliquem habitum ordinemque co

nexa. rursum sic definiturz numerus est diuersorum mo

dorum ordinata conexio. tempori pro ratione modulatio

is nis inseruiens. per id quod aut efferenda nox fuerit aut

premenda. et qui nos a licentia modulationis ad artem

disciplinamque constringat interest tamen inter rhyth

mum et rhythmizomenom quippe rhythmizomenon ma- SSS

teria est numerorum numerus autem uelut quidam artifex

eo aut species modulationis apponitur. omnis igitur nume- sv a

rus ftriplici ratione discernitun uisu audituque uel tactug

x uisu sic ut sunt ea quae motu corporis colligunturg auditu

cum ad iudicium modulationis intendimusg tactu ut ex

digitis uenarum exploramus indicia. uerum nobis adtri

zs buitur maxime in auditu uisuque. sed rbythmice est ars eae

omnis in numeris quaeb numeros quosdam propriae con

uersionis accipiat flexusque legitimos sortiatur. est quo

que distantia inter rhythmum metrumque non parua. sic ut

posterius memorabo. sed quia uisus auditusque numero

ao dicti sunt accedere. lii quoque in tria itidem genera diui

denturz in corporis motumy in sonorum modulandique

1 MSAol-ioMflbbl-l g meAoMoM-l li n e inarmonios

big n cromaticae liii S spatoides me sypatoides b u

s incoat b inchoat bli ante prae add. inoAcA li e ryt

mos an quod amplius non notabo h lc ipse r u portione li por

tionis r lS rityzomenonli ryttizomenon g ll ritizomenon

llli eo modulationi b il uelk et bb l ea ritizeteg

irstiorti zete b ao dicti sunt p dictus gk l in om. li

ovo

g11

azsa motu quod schema diximus. inuenitur.

ove

aat MAnnAM cAPnLLAn

rationenL atque in uerba. quae apta modis ratio conligarit.

quae cuncta socia perfectam faciunt cantilenam. diuiditur

sane numerus in oratione per syllabas. in modulatione

per arsin ac thesin. in gestu figuris determinatis schema

tisque conpletur.

verum numeri genera sunt septem. primum de

temporibus secundum de enumeratione uerborumg quae

in numerum cadere non possunt. quae rhythmoides id est

similia numeris iudicantur quaeque tribus nocabnlis

discernuntur hoc est enrhythmon arrhythmon rhythmoi

des. tertium de pedibus quartum de eorum genere.

quintum est quod agogen rhythmicam nominamns id est

quo genere numerus modique ducantur. sextum de con

uersionibus ultimum rhythmopoeia id est quem ad mo

dum procreatio numeri possit eftingL is

Primum igitur tempus est quod in morem atomi nec

partes nec momenta recisionis admittit ut est in geome

tricis punctum. in arithmeticis monas id est singularis

qnaedam ac se ipsa natura contenta. sed numerus in

uerbis per syllabamy in modulatione per sonum aut spa- eo

tium quod fuerit singulare. in gestu incipiente corporis

atque hoc erit

breuissimum tempusv quod insecabile memorant conpo

situm nero quod potest diuidi et quod a primo aut duplum

est aut triplum aut qnadruplum. eatenus enim tempus

omne numeri profertur atque ei finis est. qui plenae ra

tionis est terminus atque in hoc numerus toni similis in

ueniturg ut enim ille per quattuor species hoc est diesis

diuiditur. hic etiam quaternaria temporum modulatione

concluditur. .

Sed eorum temporum quae ad numeros copnlantun

g sociata p i tesin alii scematisque Pli u s con

plet liili 1 numeratione lt S rytmoide sili 11 tertio

liili m quod g de li lS aryt lg contempta 11111 ll m singularill llchgeasddt.umby bmeltl ipcoisstPglelstu

aSdld.eteptoasltiised iandcd.ipliientem Pll ea motum sili scema sit

Lmnn vnn asa

alia sunt quae enrhythma tempora nominantun alia quae

arrhythma. tertia quae rhythmoide perhibentur. et en

rhythma quidem sunt. quae ratione certa ordinem ser

uant. ut in duplici uel hemiolio. ut in aliisy quae alia ra

s tione iunguntur. arrhythma sunt. quae sibi nulla omnino

lege consentiunt ac sine certa ratione coniuncta sunt.

rhythmoides uero in aliis numerum seruant in aliisque

despiciunt. quorum temporum alia crpowuhu hoc est sua

rotunda perhibentun alia nepinhem et .rotunda sunt.

io quae procliuius et facilius quam gradus quidam atque ordo

legitimus expetit praecipitanturr nepinhew uero quae am

plius quam decet moras tconpositae modulationis innectunt

seque ipsa itardiore pronuntiatione suspendunt.

sed temporum alia simplicia sunt. quae podica etiam eu

ls perhibentur. pes uero est numeri prima progressio per

legitimos et necessarios sonos iunctat cuius partes duaev

sunt. arsis et thesis. arsis est eleuatiop thesis depositio

uocis ac remissio. sed pedum diiferentiae sunt septem. ova

per magnitudinem cum alios simplices alios multiplices

eo pedes ponimusz et simplices quidem ut est pyrrhichius.

conpositos uero ut sunt paeones uel eorum pares. et

simplices quidem dicuntur qui temporibus diuiduntur. sega

conpositi autem qui in pedes etiam resoluuutur. alios

uero alogos hoc est inrationabiles nominamus. quorumque

is ratio nulla praestatur sed incondita quaedam conpositio

profertun alia deinde differentia est. quae per diuisionem me

quaeritun qualis existiL hoc est noioc cum uarie et multi

pliciter ea quae conexa fuerint diuiduntur. atque illi. qui

1 et a enrythma b erytma bli l 1 temporum S tu in

rasj i et s aritma li et similiterb l e rytmoides b el et

ante ut add. b in ante alia add. S stryngyla ea tirigilla lim o etra1l1 lll-efliPlnnuAmeecrofsceb æo

cor-rj b g nePlMAeo li com Meibomius 11 expetitur ea

expetit b expeditur r ll nePmAeo li ll m modulationes

liili ll lii poes b ll 11 tesis b tesis liii 1 extensio add. bu

eo pyrrichius ea m poeones liii u post pares lacumze

saisgnaudmiplolisuaidtd.weasltlpihllaolsiubs ffirlalgamqmubyatllzitmaicuoulrguambgatruarejcodreluemrpe.uSildje

tur Pyeslp/L i

soc MAnnAni cAPnLLAn

simplices pedes esse multiplices nominamus. alia est

quae per diuisionem fieri consueuit. septima quae per

oppositionem fit id est cum duobus pedibus acceptis unus

habet prolixius tempus. quod praecedit ex ordine illud

autem tempus quod insequitur angustius. uel cum per s

contrarium ordinem tempora praedicta uertuntur.

gw fthythmica uero genera sunt tria. quae alias dactylica

iambica paeonica nominantun alias aequalia hemiolia du

plicia. denique etiam epitritus sociatur. etenim unus

sempen cum sibi fuerit aptatus. ut aequalis conuenit. tria io

uero ad duo numerus hemiolius est. duplex uero qui

fuerit ad singularem. geminam rationem tam syllabarum

quam temporum seruat. quattuor uero ad tres epitriti

modum facit. sed quae aequalia diximus eadem dactylica

esse dicemus denique in dactylico genere signa aequali

sibi iure nectunturz uerum ad alterum uel ad numerum

geminum duo uelut forte aequalitas numerosa decurret.

sequitur iambicum genus. quod diplasion superius ex

pressig in quo pedum signa duplicem rationem ad in uicem

seruant siue unus ad duo siue ad quattuor gemini uel eo

quicquid ad duplum currit hemiolium sane quod paeo

nicum memoratum tunc est cum pedum signa hemiolii

rationem iusque sectantur ut ad duo tria sunt. accidit

autem etiam in epitriti ratione saepe numerus cum pes in

eo accipitur. qui sit ad tres quattuor. sed iam ad ordi- is

nem recurramus. . -

sggga .Aequale. est igitur numeri genus. quod a disemo us

quem sedecim pedes procedit dlsemus autem appella

.s

1 ante pedes add. dt r esse del. r ante multiplices add.

Sz r nominamus om. fili ll i septimus fili 1 dactilica

ff S innbicali poeonicaf peonieali alias fli alia.

br alia emiolia alia duplicia b g unus b unis fli uni r ll

11 emiolius fli quod notare desinam quae bli qui f

lit esse post aequalia add. b dactilica fli quod notare desi

rnam n is dicimus liv1 ll genera fili ll lo uerum fli uel

unum b 11 decurrent r 1S ianbicum b eo unius fli

l ill poeonicum fli n ea sunt br erunt fli ll ac redeamus

b as procedunt fli corr. p

Llnldk vllll t SS1

tur pes. qui per arsin et thesin primus constare dicitur ut

est leo. duplum uero incipit a trisemo. decem et octo

autem syllabas in finem usque deducetz hemiolium sane

a pentasemo ducit exordium. impletur autem in quindecim

s numero. epitritus ab heptasemo principium facit. quat

tuordecim similibus idem ponens. cuius difficilis est usus

atque hos quidem omnes numerorum ordines ideo memo

rauimus. ut singulorum leges per uniuersa seruentur. .

Sed numerorum alii sunt conpositi alii inconpositi

1o alii permixti. fet conpositi e duobus generibus uel plu

ribus cohaeserunt. inconpositi qui uno pedum genere

consistunt ut sunt tetrasemi. mixti uero qui aliquandob

in pedes. aliquando in numeros resoluuntur ut in hexa

semo numero accipere debemus. at uero eorum. qui

1s conpositi esse dicuntun alii per copulas alii uero per pe

riodum colligantur. et enim cultrfiot id est copula

duorum pedum in unum est ascripta conexio. qui finj

dissimiles sibi positi esse uidentur. periodos sane est

pedum conpositio plurimorum. quique dissimiles sibi in

zo paresque sociantur. dissimilitudinum sane differentiae

tres eruntz per magnitudinem per genus per oppositio

nem. per magnitudinem cum ex disemo uel tetrasemo

conponitur numerus per genust cum diaplasium aut he

miolium simul iungimus uel quod ex pluribus aequaliter

ea copulatur. per oppositionem. id est per antithesin. cum

aut primos disemos ponimus insequentibus longe potiori

hus aut tetrasemos disemis insequentibus applicamus

uerum notum esse conueniet unum etiam pedem posse

sufficere ad conplendam periodon. si solus ceteris inae

ao qualis inseritur.

a tesin Alii ll s sillabas b i pensasemo filii s epta

semo bli ll e pones li u 1 hi et hiift ll 11 coeseruntb 1a pede

g ll exasemo bli le colliguntur b sizigia S sinzygia b ll

11 pedum inductum in g in del. westphalius l lS uideantur

bill n est post sane deL etpost positio add. b l eo pares b l

que add. weslphalius ll es per om. lt ll antitesin bli

Pfi dissemos S aut post ponimus add. Pllt longioribus pro

longe potioribus coni. westphalius ll ev dissemis me apli

camus liili ll se esse notumli n eo sic liili ll

evo

seo

- - lum-m

ses amarum oAPsLLAa e

esl Sed eorum. quae in pedem reccidunL dactylicum genus

aaiaprimum est. in quo genere pedes inconpositi uocabunturi

qui numero sunt quinque. id est proceleusmaticus dacty

lus anapaestus spondeus simplex et spondeus maior. ac

proceleusmaticus quidem est. qui et positionem breuem s

et elationem breuem retinet. utetur autem hic idem tetra

semo frequentius namque et disemusl id est qui duobus

temporibus inpletur. proceleusmaticus quidem sed breuior

nominatur. ille uero maior est. qui ex quattuor breuibus

efticitur. at uero breuior id est disemus syneches uoca- lo

tur. quia ipsa adsiduitas et frequentia conprehendentis se

in uicem syllabae nec magnitudinem aliquam nec modum

diuisae potestatis extendit ideoque eo raro uti decet. ne

adsiduitas brcuis syllabae carmen ipsum. quod cum digni

tate aliqua proferri oportet incidat. in permixtione uero is

aliorum pedum qui longiores ponunturl decenter aptaturi

ut illorum prolixam moram interueniente sua celeritate

conpenset. quare proceleusmaticusi qui ad numeros apta

SSP tura quadrisemo exordium debet accipere. anapaestus

qui uocatur accipiet elationem pedis unius temporis posi- eo

tionem uero duorum temporum faciet monochronon

quippe dicitur tempus etiam cum longa ponitury quae

longa duo tempora recipere consueuitg uel cum tria tem

pora simul breuia conlocantuiu uel cum-sunt quattuor

numero. quae omnia ad conparationem longae syllabae es

conputantur. igitur maior anapaestus elationem quidem

suscipiet. quae monochronos esse dicatum positionem di

chronon haberemonstratun quare utriusque temporis

quod in positione fuerit aequali sibi posito oportet elatio

1 im pedem lt s pro quinque ex Aristide scripsit sex

westphalius il s PokeAevM/mcovc auanecrovc

spondeus f nPoxeAevm/mcovc AMArlec-rovc spon

deus li daetylus add. eodem grotii ll b proceleumaticus fli et

sic semper ll o et elationem breuem om. li n utimur b hoci

b u idem fli id est br n 1o eftingitur filil ad filii dis

semus f n syneces fili ll qui ab ipsa fili le aptantur

fili ll m monocrononf mouocron lt ll aa cum om. fili n

ei monocronos fli ll dicronon fli n as-ae monstratur -

fuerit om. fl

Lnana vim seg

nis geminnm tempus accipere. ita tamen ut utroque inse

quenti tempore par priori esse uideatur. quare anapae

stus duo ueilovoc dactylicus a nobis esse dicitur. at uero

anapaestus. qui dm-a ehdccovoc nominatur. ex duabus

fbreuibusx quae in elatione sint. et ex una. quae in posi

tione sit. copnlatur. simplex uero spondeus eritl qui ex

producta tam arsi quam thesi iungitnr. maiorb uero di

citur. qui quaternariam non solum elationem sed positio

nem etiam uidetur admittere.

niam alter ex maiore erit ionicus alter ex minore atque

ille qui ex maiore procediL constabit ex spondeo simplici

et proceleusmaticm quem disemum esse non dubium est.

qui uero ex minore est contrarium facit atque hi qui

is dem in dactylico genere ponentur rhythmi inconpositi ac

conpositL qui septem numero omnes erunt dactylus

igitur est dictus quia ordinem syllabarum consimilem di

gito hominis informat. anapaestus uero quia per ordinem

redeat sursum. pyrrhichius uero id est proceleusmaticus

eo quia hic adsiduus uel in certamine uel in ludo quodam

puerili spondeus quia plerumque cnovbotic inseruiL ioni

cus sane propter numerorum inaeqnalem sonumz habet

enim duas longas duasque correptas. quo pedum carmine

multi saepe reprehensi sunt. ac de dactylicis satis

Munc iambica memoremus. in quo genere numeri

inconpositi erunt quattuon conpositi per copulam duo. at

uero per periodum sunt duodecim qui igitur inconpositi

erant isti sunt. iambus ex dimidia elatione et positione

quae gemina est. trochaens ex duplici positione et elatione

ea

1 uroque li fl a priori b priore fr prior li u a apo mi

zonos fli n d appellasonos fli n s elationem sunt f u 1 sub

iungitur b lal 1o post duplices add. uero li 11 erit-maiore

om. li ionico ff carra lfoppius 1a et lfoppius uel fli

disimum f lxi hii li 1s at positi li deinde sunt add. b

m cirovbotic om. fli add. gratius at ac f a li ll de om.

fili ac erant fili SS erent fl ianbus f ll praepositione

fili ll ao duplice fili ll positione et inducta in f 11 post

elatione add. . geminas dt positione b

illa

nam-unus SAPSLLA

SSS

Per copulam uero duplices accedunt numeri. quo-asza

SM

SSS

aro MAMlAM cAPnLLAn

quae breuis est. orthius uero qui ex tetrasemi elatione

id est arsi et octasemi positione constabit. ita ut duodecim

tempora hic pes recepisse uideatur atque habet propin

quitatem aliquam cum iambico pedes quattuor enim pri

mis temporibus ad iambum consonat. reliquis octo tempo- s

ribus adiunctis dehinc trocbaeus qui semantieus dicitur.

id est qui e contrario octo primis positionibus constetl

reliquis in elationem quattuor breuibus artetur.

sse conpositil sane sunt qui per copulas colliguntun

sunt autem hi. bacchius. qui ex trochaeo deducit auspi- 1o

cium. fine autem iambici terminatur. qui uero baccbius

est ab iambm a iambo principia sortitur atque a contrario

his quos diximus pedibus aptabitur. per periodum uero

aas a est quod uelut per se certam uiam prouenit. in hoc ge

nere cum sint duodecim numero. quattuor quidem per li

singulas periodos accipere docetun unum iambum ac tres

trochaeos ac de isdem quattuor. primum quidem quod

iambum habere monstratum trocbaeus a iambo nominatur.

qui uero rhythmus secundum iambum recipiet. a bacchio

trocbaeus uocabitur. qui uero iambum tertium recipit eo

bacchius a trochaeo poterit nominari. ille uero. qui

quartum admittit iambum. appellatur epitritus iambus.

eorum uero qui ex uno trochaeo fiunL iambus a trochaeo

appellatur a doctis secundus iambus a bacchio dicitur

1 orcius liii g ogtosemi 11 eptasemi li optasemi S

oddosemi b n constauit fili l e praecipisse fi n b consona

fili ll reliquis p reliqua fli i S elatione g elationibus b u

breuitus fi et corr. in breuibus li alrbreuius l breuitas

add. b ll 1o baccius liii antibacchius b ll auspitium li ll

11 antibacchius r n 1e ab iambo add. lfoppius sortire

tur liili e contrario b n 11 hisdem fli u 1S a om. Silin

dominatur bu lii bacchio b bocceo b baccio li eo tro

cheus b troceos li trocbeos li ll m baccius liili ll troceo

liili quod amplius non notabo se ante iambum add. etiam

li et bill ea fiunt westphalius iit b sit flii aliquid eæci

disse ratus sic locum restituit gratius eorum uero qui ex uno

trocbaeo fiunt et iambis tribusj ui primum trochaeum habetl

iambus a trochaeo appellatur ante iambus add. et aut ll

m a doctis b haec dotis fli n bachio b bactio me jl

. Llnnn vnn sn

aut certe bacchius medius poterit nominati qui uero ter

tium recipit. bacchius ab iambo nominatnr. qui uero

quartum recipit trochaenm. fepitritus trochaeus appella

tur. octo uero nu et quattuor de his. quos duodecim esv

s diximus per periodum. illi esse dicnnturi qui binos tro

chaeos atque iambosb per periodum seruant. atque ille

qui primus trochaeus recipit. duplex bacchius a trochaeo

esse dicitur. qui uero secundos iambos habebit. duplex

bacchius ab iambo nominatur. cum autem trochaei medii

lo conlocantun trochaeus medius iure dicetur. cum autem

in medio iambit medius iamhus uocatur. omnes uel qui

inconpositi per periodon uel qui per copulam colligantun

rhythmi decem et octo numerati sunt.

Sed iamhus dictus est ab eo. quod iausizew Sraeci ess

is detrahere dixerunt et hoc carmine quibusque uetcres de

trahebant. item hoc nomen est ab eo. quod nenenum

maledicti aut liuoris infundat. trochaeus uero ab eo di

ctus. quod celerem reuersionem faciat ueluti rota. orthins

propter honestatem positionis est nominatus semanticus

io sane quia cum sit tardior tempore. signiticationem ipsam

productae et remanentis cessationis eliingit bacchii uero

sunt dictiy quod liacchicis maxime sonis congruunt isque

bacchi ludus est. qui illis carminibus aptatur. gse

in eo uero genere. quod paeonicum nominatum in- sua

ea conpositi duo rhythmi esse dicuntur. quorum unus paeon

1 bachius li li ad vm add. s. hii sunt b his qui acce

dunt add. wesiphalius reliqui uero quattuor eæpectabat lfop

pius u et om. bill s eriodum wesiplzalius pyrrithium b py

ritium g pyrricium lt l 1 qui primos trocaeos recipit b pri

mus trocaicus recipit g qui primus trocaicus recipit lt bac

chius a trocheo esse dieitur fdicatur bj-habebit duplex om.

lt iterauit at cubi scriptum diceturj g 1o dicitur b lS ante decim fila lib adda.deitiasminbtosciolnii. grMatiiuasm

bizin me graece lt ll la detraereP lj dicunt b n lii ue

neno bill ll 11 infundant b u 1S ortius li orcius lt ll le se

manicus li 1 il bacchi b bacci li bachi lt l ez baccis ft

bacchis li l sonos liii sonis b u hisque llli ea liacchi p

bacchius westphalius bacchis me bacchius b l

add. r ipsis b M- poeonicum fli u v

aut

in ante illis

ego

Sgl

ege

ave MArtrrAnr cAPnLLAn

bldvutoc appellatur ex longa positione et breui et longa

elatione. ac paean emper-nic thesi duplici positione pro

ducta et arsi longiore iungitur. hi sunt paeonici generis

numeri quos inconpositos esse praediximus neque uero

per coniunctionem hoc est cuzwiuv neque per periodum a

in isto genere rhythmus accedet. inde btdrfutoc quidem

dictus est id est quasi duplicia membra discernat. emfiaroc

autem quia membris ueluti utens quattuor et duabus di

uersitatibus copulatur. i

verum haec genera cum permixta fuerint speciebus io

numerorum. primae species erunt-istae. quae dochmiacae

nominautur. ex quibus prius quod fueritq hac lege con

ponitur ut sit ex iambo et paeone . qui otdrutocb uocaturu

hunc btdrfuiov posteriores Sraeci creticum nominarunt.

secunda est species. quae ex iambo dactylico et paeone is

constare monstratur. qui autem deducti numeri nomi

nantur. propter adsiduum et conpositum sonum appellari

uideatur. . i .

Piunt autem numeril qui et prosodiaci uocantur.

quorum alii per ternos pedes fiunt. pyrrhichio iambo et zo

trochaeo. alii uero quattuor. ut his tribus pedibus iambus

primus aptetur. alii uero ex duabus syzygiis id est copu

lisLbacchio et ionico dno ueilovoc constare consuerunt. -

Sunt sane qui etiam irrationabiles esse dicuntuiy

1 bidymoc westphalius eæAristide AiAl-loc li AyAloc b

AvArvoc li ll breui et ex Aristide add. westplzalius u i ac

duplici lilia alter paeon epibatis id est in thesi ac p ll a hi S

om.li his add. r n poeonici liil s sinzygian b sinzigian liii u

per om. liili ll peridum fi periodon b n d diagios cod.Samb. aga

claeckd interpolatus saec. x AvArvoc s AyAloc b AyA

rroc li .1 membra S eme ffi bj A fA m rorc liii li

11 prima. liili 11 docimine ea docimiae b comu westpha

lius m ac Pli lS poeone liii diagios cad. liamb SSS

AvA ovc g AyAloc b Avrovc li u li hunc om. li fl

diagiom cad. Pamlk SSS AvA-rovM li AyAloyM b AyA

rovm li Mmeiov gratius Afmlov lfiihnius ide doclzmio. flalis

1ssa p. zzj creticum b graeci cum Sli ls poeone ea

eo pyrrithio b pyrritio li pyrricbio li ll m tracheo li

se sinzigiis Plf sinzygiis b lll ea apo mizonos ea il ea ratio

nabiles liili

www-invi mii i fiiv-rm

Lllilili vllll

quos alogos uocitamus quos etiam chorios appellare con

v sueuimus sunt autem numero duo. quorum alter diiambi

figuram respicit. et constat ex elatione quae longa est et

duabus positionibus et numero quidem est ad dactylicum

s similis. partibus uero ad numerum ionicum iungitur et iam- esse

bicum. alius uero est numerus qui trochaeides nominetur

id est qui figuram quandam speciemque ftrochaei habere

uidetur. ex elationibus geminis et longa positione consi

stens per contrarium prioris effectus

lo Sunt autem mixti generis quinque id estj dactylicus sea

per iambum. dactylicus in bacchio incidens is qui ueniat

ex trochaeo. dactylicus per bacchium qui ex iamho mana

uerit. dactylicus per chorium qui ex iambi similitudine

exordium mutuetur. dactylicus per chorium. qui ex simi

ls litudine trochaei uideatur expressus et creticus quidem

consonans ex trochaei positione et initio iambinunt

anpositione et indicio numeri conponendL et om- est

nium figurarum plena perceptio. diuiditur haec in eas

quas et melopoeia partes quae sunt istaez eniltniplc id est

eo perceptio. per quam scimus quo quantum numero uten

dum sit. xpnclc id est usus. per quem positiones aut ela

tiones decenter aptamus. uizic id est permixtio. per

quam quod opportnnum fuerit ex arte miscemus. tropi

uero. ut in melopoeia. et in rhythmopoeia tres sunt. quos

ab systalticos dicimus et in harmonicis eos superius memo

raui. numerum autem marem esse. melos feminam noue- ess

rimus. et enim melos materies est. quae sine propria

1 corios fli n g numero inductum in f diambi bli diam

bus f i numeri fili l e iambo uieinum b iambicinum

fli u 11 par iambus flli l hisf ll uenietf n m manche

rit fili n ls dactilius per coriumfita flij - ex ordine lexop

dium pl mutuetur fila flii inducta in f n corium fli ll

lii trocheo b troceo fli il positione et dicio numerif posi

tione et iambo et indicio numeri b positione et inditio nu

meri li lacunam indicauit Meibomius lihythmopoeia add. west

plzalius 11 et fli haec m cresis fli ll ea oportuneusmt fbllin ll leet eutrufAlieMectlcb fliquos

om. fili n as systalticos fli al sistaticos add. b armonicis

fli ll av matees est li materies est r mat f eries est in

ras.add.b u

vrfau nvn -r--fM-AltPlAMl cAPnLLAn v p

figura censetur. rhythmus autem opere quodam uirilis

actus tam formam sonis quam uarios praestat effectusf

quae cum ilarmonia intentis tam diuis quam heroum

ego populis augusta quadam suauitate percurreret. ad cantus

carminumque duloedines decenter regressa conticuit. s

tuncque loue adsurgente diuisque praeambulis xoiunclv

modulata in thalamum quoque uirginis magna cunctorum

uoluptate perueniti

am diabes senilem Martiane fabulam

ego a miscilla lusit quam lucerms flamine io

Satura. Pelasgos dum docere nititur

artes creagris uix amicas Atticis.

sic in nouena decidit uolumina.

haec quippe loquax docta indoctis adgerans

oss fandis tacenda farcinat. inmiscuit is

Musas deosque. disciplinas cyclicas

garrire agresti cruda finxit plasmate.

haec ipsa nauci rupta conscientia

eas turgensque felle ac bile emulta chlamyde

prodire doctis adprobanda cultibus eo

possemque comis utque e Martis curia.

Pelicisp inquit esed capellae flamine

indocta rabidum quem uidere saecula

iurgis caninos blateratus pendere.

e affectus bli n a armonia lilt armonias b u eroum

bill ll xi angusta bli per-currere b deinde deletum et in li li

s continuit liili u xoiuncw i/ulcanius cymesin bli chyme

sin b ll 1 talamum b ll g marcianae bli marciane b ll

1o miscilla Scaliger miscillo liii 11 quem ne com p ll 11 sa

tora liii satyra b satira r pelasgas b n 1e creagris b ca

g-ris me diacriis Meursius theatris lieinsius in Surm. ouidio l

pl..l.eoll 11uixdeboruesuiSsllill ll cilcilipcraos lboqucaicxlicdoansi.lilinfalalix laigeriensstiiuss

si n crura lillll placmate Sl 1S hae bill nauci br nauqne

qmueaellanatne rsucprtiabeandddu.m rhauecmipusialenbecuicloirbrluipta ccloanmsictiaeentbiafcla

mide b clamytaell clamydae 1 ea inquid bill capillae

Pl ll femine coni. gratius ll ea rauidum elli ll et iurgisj foris

lleinsius in Surna ouidio 1111p. z1 ll

1o

LlSlSft vnn suis

proconsulari uero 1- dantem culmini.

ipsoque dudum bombitante flosculo

decerptum falce iam canescenti rota.

qbe-bata alumnum urbs Pllissae quem uidet

iugariorum murcidam uiciniam

paruo obsidentem uixque respersum lucro.

nictante cura somnolentum lucibus -

ab hoc creatum Pegaseum gurgitem

decente quando possem baurire poculoP

testem ergo nostrum quae ueternum prodidit

secute nugis nate ignosce lectitans.

1 Proconsolari Sl ll uero dantem se iura dantem Scaliger

perorantem ad sensum recte lfoppius desudantem Pdttgerus in

lalmii arclz. suppL uoL x111 p. azz a bombitante scripsi bom

binatorem S bobinatorem li a a decertum Plli u fulquem Sil

falce b falcem r ll canescente rotam Pl il iam falce decerptum

canescenti rota lidltgerus decerptam fa ce iam canescenti ro

sam gratius i uidit blif ll s iurgariorum b ll e obsidem liili n

1 nictante Sll nictantem b u somnulentum Plll S Ali lir

AP li ob p creata pecaseum li e posse bill MAlMPlAM

Mlunlil PliLlcls SAPSLLAS APkl cAmrnAam a add. by

SMSlS nil AkMoMA Lllgflli vnn PlxPLlcPP æmmcrrmz

add. lib subscriptum in hii n

1ooo

cfl --.

u

SoiloLlA ibi

oAPlSAlilS filifiMAMlol AliArllliiA

. irwiwjt-fam

z eodem Puteaneus

li s codex Pasileensis

o z uterque codex

gi Pi z lectio codicum carrectura anterior

pb z secunda codicum manus

1/ z codex lfrbinas

fj uncinis obliquis circumcripsi quos locos cataste

rismorum scholiasta interpretatus est

margini exteriori adiecti sunt numeri paginarum edi

tionis Sulzlianae

Ab loue principiuml

quaeritur quare ab loue coepit et non a Musis ut asa

homerus conueniens magis hoc aestimauit principium

Phaenomenis. ut louem inuocaret. quoniam et ipsarum

s camenarum est origo luppiter. non solus autem ita coe

pisse uidetur Aratus sed et orates comicus ab isto inci

piens leti profari carmina. et Sophron in mimo qui

enuntiusi scribitur fa vesta incipiensl tomnes inuoco deos.

louem omnium principemi et quaeritur cuius iouis me

lo minerity utrumne fabulosi an naturalis et philosophorum

quidem plurimi naturalis aiunt eum lonis meminisse cra

tes autem louem dictum caelum inuocatum uero merito

aerem et aetherem quod in his sint sidera. et i-lomerum

louem dixisse in aliqua parte caelum v

is dic ba dre mpqaeiou vecpelital Aloc exnoreovmt

et ipsum Aratum

otfrrdp a ulm-roc

ev Atoc eiiteirou

cum dicit llesiodus louem fdictumj aera et crates eius- am

lnscriptum eLAvbll cAnsAms AliAylll PnonnoMnnA

in P i uti b quia et s b et b c ab isto incipiens profari

scripsi a uesta a incipiens et profari o S nuncius P ll a vesta

incipiens del. Meinekius fragm. com. 11 p. zs1 omnis b ll

deos om.S-ll lS aere li l is b ll sunt P ll lo rasrcoc

Aorov .iAPtbelAl ne AAl Aloc exnoroAMrol b oic

Ao-rov lAPtbelAl nece/mi Aloc exrroroAMrol P

11 u. zza Ay-i-AP o lnnoc eM Aloc elAeliAl S AyfAP

o lnl-l-ocel emen-m P lii liesiodus Suringar cf. schoL

Arati p. dei M ed. Pekla tl-lcioboc undi/m ibdiv Atoc o euit

Mdcn rov depa oiirw xakdvv herodotus li lirodotus P l di

seo scnoLm m

dem opinionis esse et testem fquem essej Philemonem

comicum dicit i

bv odbe sic Aexneev odbe iv noniuv

obre xaxov oii-ri cipi ecetow obroc eipa ens

aAr1p. bv dv nc ovoudcele mi Aia. s

hoc autem constat et ipsum Aratum dicere

rov esse nof dvbpec tdiuev

dppnrow

namque quoniam nihil aliud est uox quam percussus aer.

uidetur conuenienter dixisse auctoritatemque ueri prae- io

stat eplenas loue uiasa referens et comnis hominum con

uentusi nihil eorum quae in terra sint sine aere est. ra

tione etiam tlouis omnes usum desideramusi nam cuncti

mortales ostendunt usum suspirio et per quem uiuimus

aere indigent at quod ait edextra monstrai ad auguria is

pertinet auium. propter quod et Stoici louem esse adfir

mant qui per materiam manat spiritus fetj similis nostrae

. animae. lenodotus Aetolus et liiodorus aiunt nec fabu

loso loui sufficere huius modi opinionem esse enim

natalem causam louem et conuenire omnes uias eo con-go

fertas-. quas tamquam loco eius describit dicendo autem

ctum deleui 1 esse oppinionis f n quem esse tque fl

deleui Philemonem Mein. fragm com. Sraea 1111 p. se qui

uerss. restituit Philonem c ll a oM ovAe elc AeAlol-w

ovAe eMnnolcoM ovre kAku ovfre re ece/w ovr

celMel emm Al-lP oM AMl-lc oMoMAceie kAl ASM f

oMovAe euc cemes nov/xe eMrovco Movro kAku

ov-re reec eanolcev Melelw AMPoMAM-fl coMoMAce

lekAlASlA P lj 1 u. 1 ron ovcenor AM AMAPec emMe

APPl-loM f ros ovAeMor AMAPef ewMe APPlloM

P S nox qiio mihi nihil fmihi deletumj f n 1o ueri scripsi

rei c ll m ratione freys. rationi e n la louis freys fomnes

cuius fj cuius P n cuncti uulgo cunc sequente uacuo spatio

sine ras. P cuncta f u lxi ostendunt bis scriptum in P ll et per

quem freym sed per quae P sed qz-per f n lla at uulgo ad cu

auriaf n le pertinent c corr. 1/ ll 11 et deleui ll nostra

anima c corr. l/Ll llli Menodotus P eotolus c le iouis deinde

deleturn esse in f l efficere c com l/ efficere freys. eius f

oppimonem f ll natalem llertzius talem c ll et tamen P n

oAnsAms enuMAuwi AuArnA ss1

enos etiam genus einss ostendit animae inmortalitatem.

bene praeterea quod lenem. nouerat enim uirtuti ali

quid aemulum futurum deum igitur aduersus delicta

lenem. sed quoniam omnium in loue bonorum causa

s est. rationahiliter et omnium parens adfirmatur et non

solum hominum sed etiam deorum.

cetera quae totoj u. 11

filane uesiodus dicit Lycaonis filiam in Arcadia so- ssg

litam cum niana uenari et in montibus uagari. quae ui

io tiata ab loue celauerit nianam quam grauidam nudam

lanantem cum aspexisset irata deaa efferanit eam. et dum

esset ursa Arcada esse enixamb Amphis comicus poeta

refert louem llianae effigie transfiguratum in uenatione aga

callistum compressisse tempore partus pleno cum uexa

1s retur bianae culpam indicasse. iratam bianam in ursam

transfigurasse. fquae dum in montibus uagareturl a quid

busdam pastoribus conprensam cum puero et perductam

ad Lycaonem post tempus in Lycaei lonis templo confu

giens cum eam Arcas filius persequeretur ubi nefas erat

eo intrare. cum ab Arcadibns utrique interfici possent. lup

piter utrosque caeli astris intulit vfiSAMque eam nomina

uitb ouidius a lunone ob pelicatnm in ursam transfigu

ratam eam scribit qhabet stellas in capite vn et in sin

gulis umeris singulas obscurasy fduasj in armoi unam. in

. s catast p.SSS. 1-S ed. wesierm ll lii catast .p. MS. S -

sed S il es catast p. aut i-ML b

1 nos Sreysigius non a ll a deum scripsi deo c ll at loue

scripsi totum o li causas dt c com fleinsius n S hesidiosns g ll

ducit ante com P solitam lieinsius solitum e o ueneri

P ll et -ferrauit g m Archada P esse enixam liein

sius esset enixa e n poetam P ll la refert P rep li n li

conpressisse b 11 comprensam lieinsius compressam P con

pressam g perducta P perducatam S lS liccaonem P ll

lycei e lice P ll lii persequetur e n nephas .P n eo cum

scripsi eum P eam g se in add. transfi uratum g se et pro eam g l/ ildl haupmpeerliiscaPtumn idluas

deleui i

SSS scuoLlA in

pectore duas. in pede priore claras duasg in summa cauda

claram unam. in uentre claram unam. in crure posteriore

duas et in extremo pede duas. in cauda tresz fiunt xxuL

vllSA Mmon a pluribus Pboenice uocatur. ex eadem

ratione qua superior astris inlata uel beneficio llianae. s

hanc priusquam luppiter eam infamassct efferassev quod

cognita miserata inmortalitati donasse. submutasse et

aliam posuisse ursaml utessent duo eius beneficio fduas

roa ursas fecissel Aglaosthenes autem inquid in Maxiacis

cynosuram idicitj louis fuisse nutricem unam ex ldaeis lo

nymphis a qua in cretae oppido ilcroL quam Mcostratus

composuit portas et circa eum locum cynosuram appella

tam. lbaec cynosura fuit cum rllelcbines qui dicuntur cu

retes ldaebj Aratus cynosuram et flelicen cretensis lonis

nutrices fuisse diciL ob quod sunt caelesti donatae bo-.1s

nore. habet stellasp in ipso latere llli fin quattuor angulis

claras et in cauda claras tresz fiunt vu. sub eis maximum

apparet sidus quod uocatur polus a quibusdam circum

quod putatur totus orbis uertib praedicti autem duo re

liqui uocantur 1- cbore ut e decem et vu eo

ab quia est amplissimus inter utrisque septemtrionibus

positus medius qui putatur bortorum liesperidum custos

fuisse et ab liercule interfectus a lunone astris inlatus

m catast p. ML S-ls

1 in pectore unam o quod correæi eæ em mo c-rheouc si

catus-t z cruce ante corr.pr. m. P i phenice S s et e uel

et hanc et luppiter addidi s dianam P e priusquod b

1 inmortalitati miserata b ll submutuasse ante corr. P

s duas ursas fecisse deleui n g Agapbenis lieinsius lAcfbao

ceelvnc caiasL agluostenens P aglaostenens li ll inquid au

tem g 1o dicit deL lleinsius 11 nimpbis P crete o deest

in catast ll zlcroic catasL iste P istoe Pp ll m portus P la haec

-- ldaei desunt in catasL cynosora Sl li idaei pa daei

Pu cynosura P n beliten bill 1s nutricis g quod fleinsius

quos c honore donate P l 11 maximum com in maximis

li li lS sydus c ll s. app. li l la quod Sreym quo e n eo uo

cantur P putantur com in uocantur b ll obore P cbore Sll

m cfl p. agat 1S li ea medius positus s ll ortorum li lll

cAllSAklS SSSMAMlSl AliAlllldA SSS

quoniam eum horti sui custodem posuerat dicitur enim

cum luno loui nuberet auctore Pherecyde deos omnes ei

munera attulisse rllerram mala aurea cum ramulis suis

attulisse muneri quae in hortis snis luna inseri iusserit.

s cum a filiis Atlantis saepe uexarentnn custodem horti llPtA

counM adposnisse. quem liercules occideritb hunc alii

louem memoriae uirtutis flerculis astris instituisse dicunt.

alii a Minerua gigantibus obiectum. quem illa contortum

caelo inmiserit et in septentriones locasse. qhabet stellas

m in capite claras v. in corpore toto usque ad caudam com

plnres. quae fiunt xvg

liaud procul efficiensj u. es

dlic est ilercules super anguem incumbens claua ran

reiecta. pelle leonis opertus. dicitur cum ad mala aurea

is profectus essetb ut refert Panyasis lleraclea iserpens

hortorum cnstosj magnitudinis iumensae insomnisque

fuisse fcui cum hercules obstiterat uictorque maximo

periculo fflercnlisj in ab loue. hunc laborem memoriae

dignum honorauit et utrosque sideribus intulit ita ut in

eo certamine fuere eorum habitusz serpentis caput iam de

fectum l-lerculem super genu prementem altero pede caput

calcantem dextra manu clauamzkanz sinistra leonis pelle

lS catash p. en ea -- ata 1s

1 quem eum f ll dicitur scripsi dicit e n e omnis f ll

a attulissetf n suis om. P ll i munera P ll ortis f n luno

om. o dum a lunone ad custodienda aurea mala esset con

stitutus l/ ll s athlantis f u uexaretur o corr. in apographo

lieinsiano n ti posuisse f ll cum pro quem f hanc o corr.

in apogra 11eins. n 1 dicunt Mineruae obiectum os sententiam

eæpleuit eæ 11yg. poeL astrom ll sp SfzMunckz freys. S com

tortum f n e immiserit f cbnlocasse fi ll septentrionem

fl ll 1o Aamrpouc sq./odiosa fs incombens P ll 1s Panuassis

o fragm x ed. fzschirneri fp. in n le custus inm. magn. f u

his omnisque P n 11 cui scripsi qui e ll flerculis post corr. P

herculi f l obstiteret f ll le llerculis deleto uerbum eæcidisse

significaui l post loue add. maximum f1 lg utrisque fl n syde

ribus P ll m altero pede freys. eripui nobf catast altero P

altero de f ll ea claue o quod correæi n dextra post claue

add. f quod uerum eæpulisse uidetur li pelle om. P

SSzt scnoLm m

obuoluta. habet stellam in capite unam. in brachio unam.

in umeris singulis claras. in sinistro cubito unam. in ipsa

manu unam. in ilia utraque unas clarior in sinistra partel

dextro femore lL eni vdvotroc unamz in crure duas. in

pede unam. supra dextram manum unam. quae appellatur s

cLAvA. in leonina pelle quattuor. summa decem et nouemb

clara Ariadneaej u. ss

fliaec cononA dicitur esse AiilAllMiS quam Libe

aas rum astris intulisse ut eius nuptias dei in insula ilia celebra

rent cogitans praeclaram facere. qua primum noua nupta lo

coronata est. quam acceperat ab lvioris et venereb sed

qui cretica conscripsit. refert cum Liber ad Minoem ue

nisset. ut eam uxorem duceret coronam donum Ariadnae

dedisse fvulcani opere confectam ex auro et gemmis

fab eodem deoj dicitur rllhesea ex labyrintho liberassez is

tali fulgure fuit. quae post astris adtixab cum in Maxo i a i

ut eis qui uidissent-signum amoris esset et fcrinem esse

qui fulget sub cauda leonis habet stellas corona nouem

in orbe positas quarum lll clarae. quae contra caput leo

nis sunt ei. qui est in septentrionesp eo

llic orulvcuvs eritj u. 11

illic est qui supra Scorpionem stat tenens duabus

1 catast p. iiz lii-iii n se oatast p. iiz M- eia-m

g humerisP cubito om.li fernori s femere P l 11 addv.PlfniesSsliinlgliausS eumn-aroadMd-idrio

unam ex came addidi l cruris una g lj e xvlm lfiesslingius

uiginti quattuor fli e. xxnw o S arienes P e ut P at

corr. in ad b n dii Pn 1o praeclaram fli e. celebremj scripsi

praeclaram o nupta om. P 11 acciperat li n oris o li

praefert g libera P minonem c lxi uulgani li factam

li il ls ab - deo deleui quamquam scholiasta catast uerba buit

rom-ov fortasse male intelleæit labyrinteo P 1e tali scripsi

tale c noxo b u nuptias celebrassent uel simile aliquid exci

disse significaui in 11 is qui uidissent scripsi utrique uenissent

o esset et scripsi a et corr. a sec. m. in eius P eius et S

crinem scripsi ex oatasL crimen e n lg positus P u capud li

eo eius lin septentrione P -

liv-nu . alf-rv w--.

cAmSAklS en liMAbilol AitArPPlA SSS

manibus anguem qui esse dicitur. Aesclapius rogatu

Apollinis patris ab loue astris inlatns. qui ab eo fulmine

erat interfectus. quod esset indignatns luppiter eum arte

sua rursus post obitum defunctis animas restituere ad .

s uitam. cuius stella clarior est. habet stellas ipse xvu et

AMSlllS quem tenet stellas xxlu habet stellas in capite

claram unam. in singulis umeris claras. in singulis pedibus

claras. in sinistra manu illi in dextera lllL fex his duas

in dextera manuj in singulis cubitis singulas. in singulis

lo genibus singulas in dextro crure clariorem summa xvn. un

serpentis in oreficio duas. in capite spissas lllly usque ad

manum Asclepii aliae duae et ad manum eius clariory cum

corpore Asclepii vllL tlexura lllL et secunda flexura ad

tertiam usque ad caudam sext omnes serpentis fiunt

is xxvntp

dlic ob magnitudinem in duo domicilia partitur. et asa

enim alio tendunt brachia eius. alio corpus etcauda inten

duntur atque aculeus. hunc ferunt ex terra ortum submis

sumque. qui oriona interficeret ob eius loquacitatem. quod

eo ex nenatione nullam se ieram relinquere diceret. isque

oriona percussit et occidit ob quod a loue astris inlatus

estf ut eius naturam futuri homines intellegerentb Pligi

dius ita dicitz sconplonnu ad perniciem orionis in insu

le came p. eiai m - sit. e

1 Asclapius P l e inlatum c quod correæi s clarior

estP clariorem li l e immo xxvii 1 humeris P singu

las P u S eni mc beildc xelpoc cf. eui mc dptcrepdc br llatasL li

ex- manu deleui is b g in -- 1o singulas om. P e

cub. sing. li ll 1o clariorem S elatiore P n xvi o ll m est

pro eius b ll 1s corpere P u vllll bl u lxi sex lieinsius ex

c u 1s immo xxvii u lii dominicilia si n 11 alio tendunt

scripsi ut iam fere l/ alii faliud kj attendunt c eius li

ei P alio scripsi alii o cauda intenduntur scripsi caudam

intelleguntur tintelliguntur Pj c lS et aculeus l/ ob acu

leum g ac baculeum P n mortum summissumque b ll le ob

eius 1/ ab eius S ab ei P ll loquacitate c corr. l/ll eo hisque

P il percussussit b ea ut om. li ll

nnn-nantis cAPSLLA

new

lam chio in monte Pelinaeo ortum uoluntate atque ope

liianae nam quodam tempore memorat is louem cum ce

teris inmortalibus apud Plisaeum regem Sisthoniorum

hospitio dapsili copiosoque adfectos fpraeditij hilaritate

constitisse in uno loco et in corio taurit qui tum deis in- s

molatus sit eorum gratia. minxisse. eoque loco finj corium

terra obrutum. ex quo natus sit orion. quo ex facto adu

lescens digna deorum forma atque egregia uirtute incita

tus inmortalia lzmemoriaj operabat optemperabatque qui

bus ortus dicebatur. nam cum in monte Pelinaeo uena- lo

retur. inridcns llianam contemnebat eius opera. quae in

monte constituebat. obterens itaque llianam misisse scor

pionem qui orionem uita priuaret. et postea inpetrasse

ut scorpiosxll signorum memoria constitueretur. luppiter

fmemoriaj porro oriona uita priuatum sideribus consti- lb

tuit. fScorpio habet stellas xvnuz in singulo cornu binas.

primas maiores insequentes claras et obscuram unam. in

fronte lll quarum una clarior in media. in dorsum lll

clarae. in uentre duaea in cauda v. in aculeo lllL summa

x et nouem. ex his priores. quae sunt in cornibus eius eo

llll duae clarae duae obscuram Librae adsignantur quae

clllSLAli dicuntur. stella autem una. quae est in ore ca

nis. Sirius diciturj

SSS .scnoLm m

1 in monte Pelinaeo liutgersius monte clielippio P monte

chaelippio g g caeteris P ll a inmortalibus lieinsius mor

talibus c i hospicio P adfectos scripsi adfectu o pre

dita P praedito g quod deleui b deis Preys eis c im

molatus g c sit add. Sreys gratiam c minxisse Meins

exisse c loco corium Sreys lotium tlocium Pj in corio cll

1 obrnptum P ll adolescens o S egregia om. P ll g inmortalia

scripsi inmortali c memoria delata operabat et que addidi lo

celcinio c ll condemnebat li le obterens com eæ obteres a

pr. m. P obterens condemnebat e mississe li lb memoria de

leui orion nauita b orion uita P syderibus Pll le scorpios

li decem et u g 11 insequentis P claras et obscuram

scri si caliter tamen cum clara et nos c ll lS ia media g l

lg ni roo xev-rpou al om. in aculeo li c il eo et om. li l

iis li l m libra P ea chelea P chaelaea li ea sy

rius P l

SAlSSAlilS tilSliMAMcl AliAPliA asl

inde llelicenj -u. ss

dlunc dicunt Arcadem esse iouis ex callisto filium

quem Lycaon. cum louem hospitio recepisseL infantem

membratim lacerauit cum exitio. louique in epulis posuity

s cumque lonis domum Lycaonis fulmine incendisset Lycao

nemque in lupum uertisset. Arcadem autem conpactis

membris ad nitam reduxisseL pastori cuidam dedit nutri

candumb qui cum adulta aetate uenisset. matri inscius

uim ferre uoluit. quos utrosque incolae Lycaei montis dos

1o cum occidere uellenty iuppiter utrosque ereptos astris

intulit. qui ut res gesta est ita manentz illa ursae na

tura. ille inpetum faciens quem soornn llomerus uocat.

Ancrvnvs est stella media fhabet stellas in dextera

manu lllli quae non occiduut. in capite unam claram. cx

lS singulis umeris singulas. in mamillis singulis singulasz

lucidior est in dextra sub mammam una obscuray dextro

cubito una clara. inter genua utraque una clara et magna

quae est Arcturus. in singulis pedibus singulasz fiunt nu

mero xunp

eo virginis inde subestj u. ys

bdlanc liesiodus louis et rllhemidis filiam esse dicit

nomine lustitiam. quae cum mortalibus in terris moraba- llli

turp uirorum aspectu se abstinere solitam cum feminis

consuetam ludere fnondum inter homines nequitiamp ne

zs que nauigationem fuisse sed omnia terram oratam edi

1 oatast p. sit. a-ao n ea catast p. alia. lemam a

a archadem f ex scripsi et c a tum P ospicio

corr. alt. vm. in hospicio P u b cumque scripsi quamque o ll

licaonis semper Pll fulminis P incendisse f l licaonemque

P ti archadem P S mari o lo uellet f l lz ille scripsi

illorum o impetum f botem P la dextra P n la hu

meris liil singulas f l singulas eæ catasL addidi ll lS lucideor

f ll el dicit add. 1/ l m consuetam ea terram oratam edidisse quibus nitflaeminsailuesrecnotnssuclrtipasmi csen

tentiam exempli causa eæplens terra morata nitam alere o terra

moratos nitam agere consueuisse freysigius ll .

tibi

SSS scnoLiA m .

disse quibus uitam alerent aequitatemque eis praestitisse

eo saeculo. quod aureum dicebatur. fsed postquam mi

nus aequi essent homines. minime cum eis conuersatam

postquam uero hominum mores in deterius uersi sunt. in

toto se e terris abstulit et in ea parte caeli habitauit qua s

et nunc moratur. alii dicunt eam esse cererem quod

spicas teneat. alii Atargatingalii Portunam ob quam rem

sine capite astris referturj Migidius de vllitllMt ita re

llSP fertz uirginem iustitiam dici siue aequitatem quae ab ho

minibus recesserit et ad inmortales merito peruenerit. 1o

cum inter mortales conueniret. omnibus locis conciliabu

lisque solitam consistere et praecipere hominibus. ne

temere ab aequitate atque iustitia discederent. quam din

mortales monitis obedissenti tam diu in uita sine cura ac

sollicitudine futurosi sed cum neglegentins aequitatem ob- ts

seruarent in insidiaeque declinassent. cupiditate et auari

tia alter alterum deciperent. ab hominibus discessisse.

digna caelesti numero inmortale praemium pietatis posse

dit. sunt qui aliter memorent lirigoneu Atheniensem lcari

filiam fuisse. quod cum Liber innentum suum uinum sua- eo

uitate inter mortales inlustraret. ueritum ne cum ciuibus

suis obtulisset saporis nobilitatem. ebrietatis iucunditatem

arbitrarentur maleficinm. persuasit lcario amicissimo sibi.

ut is inferre in ciuitatem suam nellet hoc est uinnml

quod et libens amico lcarius tulit et distribuit in Attice. es

hi capti nobilitate uini languore subito uacillantes. ueriti

ne non augendae uoluptatis sed minuendae ualetudinis fid

estj sensum sibi sublatnm xmu commoti uino praecordia

1 aequitatem eius P aequitatemque eos grege il i mi

nutae qui li n at sunt om. P n s aSLeris P n ti nunc moratur P

numeratur e n 1 ob P ab P g dedici g 1o inmortalis

P n la timere P ll lxi iam P n in uita 11eins. uitam e n

tlb neglegentes ante corr. P le in add. 11eins. li 1a memo

rant P origonem P n micari a ll m mortalitates P ll ea

ebrietatis iucunditatem scripsi aebrietatem iocnnditatisuc n

ei inferre in ciuitatem suam nellet scripsi inferret in ciui

tatem quam nellet e n hoc est uinum deleui as amico

scripsi animo c id capite P langore P m id est

deleui ll SS sentirent uel tale aliquid eæcidisse signi/icaui ll prae

o

.l e

lS

e c

cASSAklS eliliMAlvlcl AftAiPliA seg

que transpulsi lcarium interfecerunt quod pro iucundis

simo praemio est adeptus contra corpus patris iiiri

gone cum miserande ululatu lmortemj requirens canis

tenens ueste eam accersitam ad patris corpus perduxit

quae eius corpus sepeliL ipsaque se in liymetto monte

contulit ibique sibi laqueo mortem adsciuit. tum dicitur

Liber ab loue petisse propter quod icarius pater lirigones

fuisset. siderum signis nobilitaretury ad eaque uirgines

Atbenienses quotannis diem festum instituerunt aiubpac

- quos oscilla Latine dicimus - ideo quia illam pendentem

fquij iactari conspexerunt. quod est apud graecos cpt-fpe

ceotL ex quo factum est ut soli oscillo iactarentur homi

nes. icarius autem pater uirginis nominatur stella Ancrvl

uvs. quae cum exoritur spurcissimas tempestates mari

terraeque efficit quod meminit sibi pro beneficio exitium

fuisse a mortalibus canis autem lcarii qui ululans ante

pedes pendentis uirginis mortuus est. astrum kySlM nomi- .

natum quod nos tlAMS stellam nominamus qui ob eandem

causam. quando exoritun summam pestilentiam mortalibus

portat. qvluco figur-atur stellis xvnu in capite obscu

ram nimis L in singulis umeris singulasy in sinistra ala

obscuram. in dextra ab umero et ab ala extrema unaz

uocatur lrrpo-rpumnio in singulis cubitis singulas in sin

cordia P 1 icarium pP icurum P interficerunt li u io

cundissimo P a corpus scripsi morem c a commiserando

P ll mortem tmortem mortem lib deleui ll cani Pl ll d tenens ueste

scripsi leni uestigio o ll accersitam scripsi accensam c ll patris

scripsi matris o ll s bymeto PPl ll mente Pl e tibique lll

1 erigonis b origonis P ll S syderum P u nobili daretur c

eaque scripsi ea quae c u e aitbpac quae oscillv Latine

scri si taiuhpac iam Schaubachius coni.j aras quos s latine

o m illam scripsi illa cll pendente Pll 11 qui deleui u

iacturiP ll qx-fpeceou scripsi ePeceM g wSPScSAl P ll lPz

carius si nomina/tus b li terreque le moralibus Pl u lcarii scripsi carii bllicariiuss Pexsuit1i1umcoyon

li cion P ll nominatus P il lS can lin ll m qui pro quando li ll

m humeris P ll ea humero P ll ad S ll ala extrema scripsi

roo dixpou nic urcpwoc oatasL altera c ll una scripsi inna

o ll ea protrygeter b protrigetur P correæi ex catasL ll

dgg

ago scnoLlA m

gulis manibus lzinj ultimis singulae lin sinistra clarior quae

uocatur Spical. in tunica stellae obscurae vL in singulis

pedibus singulae summa xvllllb

qua media estl u. ua

t lii dicuntur castor et Pollux ffratres maxima con

eordia iunctib ex quibus cum unus excidisset in pugna

quam aduersus Athenienses gerebanL partem alternam in

mortalitatis accepit. fquos luppiter caelo intulit sideri

husque ceminos nominauitp qui salutares sunt appellati.

alii uolunt zethum et Amphionem esse. ideo alter citha

ram habet. fquorum prior habet stellas v11u. alter eorum

rmpvs appellatur. SlSMlM figurantur stellis xvlllL qui

iuxta cAMclwM est habet stellas in capite unam claram.

in singulis humeris singulas claras. in dextro cubito L in

eadem manu unam. in singulis genibus singulasy in pedi

bus singulis singulasz fiunt priores vlllL alter in capite L

ille in mammis singulas. sinistro cubito lly in manu ultima L

sinistro genu L in pedibus singulas. sinistro pede distans

ultimo L quae uocatur npdnoucz fiuntxb duodecim autem

signa haec sunt. sed in medio circulo aequinoctiali tropici

hiemalis. quae notia appellatum sita sunt sidera quae M

gidius deos Samothracas aut t in quorum argumentum nefas

s catash p. ubi lo n S catast. p. Mfh lis ll 11 catash

p. sis u-m

1 in deleui sin ulae scripsi primis c u quae scripsi

quod a i tanica P l a immo xvn b haec aprz m. comu

in hic P l dicitur castyr castor gi e excidisse a 1 ata

nienses P l gerebat P alternam scripsi alteram c n inmorta

tis accipit b ll s lupiter li n syderibusque P ll lo zephum

cu chitaram P cytharam b 11 eorum scripsi cum a li ge

mini figurantur stellis xvlllljireys gemini figura is c lS uxta

ante com primae m. P habet stellas add. ex 1/ lii-ega una

clara b ll lxi singulos umeros b ll in add. Sreys ex l/

in- unum ex 1/ add. Preysn ll ls singula pro singulas b

le singulas eæ 1/ add. bre s. lS genum P lg quae uocatur

nponoye li quae uocatur Ponolc P duodecem P autem

om. P ei sidera quae addidi motrhacas li lacunam indicaui Migidius ynidius o se sal

ls

mirarentur-v i - -

SAlSSAlilS SllliMAbucl AliAPliA Sgl

sit enumerare praeter eos. qui mysteriis praesunt.. item

dicit castorem et Pollucem lllyndaridas ceminorum ho

nore decoratos. quod hi principes dicantur mare tutum a

praedonibus maleficiisque pacatum reddidisse et quo in

s tempore nauigauerint cum lasone atque llercule ad pellem

inauratam auferendam multis laboribus tempestatibusque

conflictatL periculorum atque nimborum experti inpendio

potius quam libentius nauigantes. laboribus liberare stu

duerunt f auxilium ferre precantibus studueruntj itaque

io cum ab loue sunt elatir petiuerunt a patre sibi liceret in

eo caelo constitui. unde mortalibus auxiliantes prospicere

possent quas ob res uenia data inmortali memoria loco

que constituit ut plerisque mortalibus auxiliandi gratia con

spectum exhibeant. sunt qui dicunt ilerculem rPheseum

is que esse Seminos eorum memoriam hunc locum possi

dere i-deo. quod duo maxime dicuntur artissimi sodalitate

parique industria atque egregia uirtutc decorati sapientia

que ceteris mortalibus praestantes namque liercules

duodecim atblis perfectis. quae ab liurystheo sunt ei im

eo perata. propter lunonis louisque certationem. immortali

memoria contentionis aeternatus. purgandae ut causa

l mysteriis caucltius ministeriis o praesent corr. apr.

m. P iter P e tindaridas P s hii o tutum a lieins.

totum c u xi malificiisque b reddisse li 1 nimborum scripsi

animorum c quod pro dveuwv dictum putat Sreys g erheto

ricam amplificationemi agnouil Sclzaubaclzius lz uenia data bireysigius ueni ad P uenitfiandstPituueruinmtmoSrjtali

li l ita ut addidi auxiliandi scripsi auxiliantis P auxiliantes

li l conspectum scripsi conspectu c ll m exhibeant scripsi

praebent P liberantur b ll 1- rPhesbiumque esse Seminos

eorum memoriam hunc locum possidere ideo conieceram rPhe

seumque fqund iam Merlcelius conieceratj esse qui Seminorum

memoriam publicam possident Sreysn thesbium itesbinm Pj

qui esse genitorum fgenitorom bib memoria populum possi

dere id fhi lii c ll 11 decorati sapientiaque scripsi decora

tis a pia quae tque m c lS mortalibus praestantes scripsi

inmortalibus restantibus P immortalibus restantes li le atlis

c n euristeo P eurysteo S ll ei om. P n eo immortali scripsi

mortali c m aeternatus scripsi animantibus c purgandae

scripsi et terrae eæcidisse indicaui putandae S eputandae P im

putandae marg. apogr. fleinsiani ll

/

age scuoLm m

atque ceteris hominibus auxiliandi gratia egregios memo

randosque labores perpessus eximia nobilitate praeter ce

teros est peruulgatus. eorumque alter est louis. alter

bleptuni filius quorum non abest propinqnitas

fcAMllSlt astris positus esse dicitur beneficio luno- s

nis. quod cum hercules cum liydra ad fontem Laerniumv

depugnaret. hic cancer l-lerculis pedem morsu deprehen

dit. ut Panyasis auctor dicit quem iratus l-lercules calca

tum contribulauit beneticioque lunonis magnis honoribus

decoratus xu signorum numero adnumeratur. sunt in io

hoc signoj in eius textu fallas stellae. quas ASllxloS ap

pellanty Sraeci enim dvouc dicunt fquos Liber astris

intulitb quod cum ab lnuone insania obiecta fugeret ad

occasus. ut in llodonaei lonis templo responsa peteret

ut Philiscus refert. magnus imlier cum grandine ortus is

estf cumque transiturus erat inundata. detinuerunt iter

eius asini ex contrario transeuntes per aquas. ex his

uno insidens et ipse transuectus esse sine periculo insa

niaque liberatus dicitur. uno itaque ex his fecisse ut uoce

humana loqueretur falterumj cetera uita. qui cum sensum eo

accepisset Lcumj paucum tempusy cum Priapo de membro

naturali contendere coepit Priapus conprehensum asi-v

num occidere uoluit. quem lonis beneiicio surreptum et

pro eo alterum subpositum occisumque. ambosque in

mortali honore donatos astris intulit est autem eis ad- ea

positum et praesepium est et altera origo. quae infertur

s oatash p. illa ea - ata a ea catastz zzitiy e-eo

1 atque scripsi partem o auxiliandi scripsi auxiliandae

c ll a perpessos b ll a lonis om. P u o ydra e n S paniasis

fr. 1 ed. ffzsclzirneri fp. dij s magis ji 11 texto S li ovoic

P lal ut addidi in add. y n dodonai li dedonaeius P dedo

naeip la iiliscus o magnus imber scripsi magnis imbri

bus e n 1e cumque scripsi eaque P eaquae b ll innudata o

quod correæi n detinuerunt iter scripsi detinerent inter c ll

11 aseniP n transientes a isli ll 1S esse scripsi est a ll

1e is li eo alterum deleui cetera. uita scripsi luboreauit o m

accepisse b cum deleui ea conpressum li SS surreptum

scripsi suo tractum cu m suppositumvP u es eis P eius b ll

twf rr- t

cAnSAltlS enkMAltllcl AltArllSA SSS

aliis. cum aduersus gigantas di bellum gererent. Liber et

vulcanus et Satyri asinis sedentes profecti ad pugnam

quod genus innisum gigantibus. magnam uocem cum au

direnty territi gigantes hac uoce fugierunt. ob quod sunt

a astris inlati et in signo notabilis cancri positi. cuius

cursus ad occasum tendit cancer habet stellas in pe

ctore ll claras. hi sunt Asini - PllAPlSlSPlvM autem ut

nubes iuxta paret-dextris pedibus singulas fiunt llll.

obscurae in sinistris priores ll. clarae in altero lL in ter

1o tio L in extremo minore l. in dextro cornu lll. similes

non magnae in sinistro llz fiunt xvlL ex quibus super

textum cancri sunt ll clarae quae dvot appellantur. quod

autem nubium circa eum uidetur Praesepium dicitur.

Asini autem stellas habent lllL duas claras duas obscuras

is reliquae tiunt xliy o suis

quam media estj u. Mb

illic notabilis et maximus inter signis est iouis bene

ficio. quod uirtute praeter ceteras bestias praecellat. aliis

placet quod primus lierculis labor esset. memoriae hono

zo rilicae traditum. ut Pisandrus lihodiusj Mgidius refert

hunc leonem nutritum apud Lunam iussu lunonis ad l-ler

culis exitium dimissumque caelo a lunone in terram Ar

cadiam in regionem Plemeae in qua speluncam esse. ubi

hic leo uictus memoratur quae 1- Miliidymon nomine fuerit.

ea l-lercules iussu liurysthei interfecit cum Molorcho hospite

suoa cuius clauam. quam uiribus tributam tum principio

lS catast. p. add. il - add. lo

1 gigantes Pl At apro hacbl ll m aenoiP 11 signis

o cf. p. asa 11 lS praecellat P cellei o lg hercule P

hercules li n labor esset scripsi labores sed c ll eo Pisan

drus flyginus Periandrus o nivbapoc cadit. om. ll hodius

c corr. l/ nigidius b nigius P se archadiam o ei

quae scripsi quia Pb qua b bidymos Munckerus ea fler

cule ccorrn l/ ll euristheib molorcho Strozzianus molocho

o id tum add. Pilclzeler mus. lihem nou. xlli p. tsi eæ

Ampelio ll

. waw-1

SSM souoLlA m .

est adeptus. eaque leonem iuterlecit. itaque postea claua

pro gladio. pelle pro scuto in reliquo tempore uti instituit

et apud omnes mortales gratus ob uirtutem haberi coeptus

est. lunoni porro magis in odio peruenerat. qua propter

leonem caelesti memoria donari uoluntate lunonis arbi- s

trantur. plerique Memeae gymnicos ludos ab hoc arbi

trantur leone institutos. hic totus iiguratulu quso habet

stellas in capite llL in collo duas. in pectore L in spina llL

in cauda media l. in ultima cauda clara L sub pectore lL

ses prioribus pedibus clara l. sub uentre. clara l. in medio io

uentre claram l. eni roa icxiou ly in posteriore genu L

eni noboc dxpou claram L summa xvmL uidentur aliae

iuxtal caudam eius stellae obscurae vlL quae uocantur

crines Serenices euepvelnbocp dicuntur et earum uirgi

num quae Lesbo perierunt. t is

list etiam aurigaej u. 1sa

dlic lamcurnomvs dicitur. qui primus equos llll

iunxit. quemb llesiodus fmiratum similitudinem solis qua

drigis uexisse et quod primus Panathenaea constituisset

astris receptum memoriae tradit habitu agitatoris de eo

huius initio deinde luripides refert vulcanum Mineruam

dilexisse. et quae secuntur dum lirichthonius nasceretur.

in hoc signo et capra est. quae louem nutriuit itemque

haedi eius lilii. ut Musaeus refert dat lihea louem infan

11 catast. p. un 11 - easy eo

i ut S u di quampropter dignari e n e cymnicos S cynncicocsomPa ll /1 uinsstictauetlusestSian SPlem

roo c-rheouc al camsL n 11 eni mo lcxiou oatasa inschium

c ll m m fre-boc dkpou catasL in propodi e ll lxi ebam-e

riboc catasL evePseMAoc P eyeptenaoc b lb iesbo cn

11 erictonius li ericthonius P u 1S funxit li uesiodus mi

ratum scripsi louis miratus cn quadrii lii lg uexisse scripsi

fecisse c fom. m n primus scripsi npiirrov catasL prius o ll

pannathenaee P pannatbenea S eo habitu scripsi habitum

eez nerimethionniituiso cscrnipmsi fiilniitliia omuseSuusribpiduesdaatddS.heSraeysscriigpisuiseas

catasL datur P datur supra scripta eodem datur b

cAnsAms cnuMxmoi anum ses

tem nutriendum rllhemidi et Amaltheae rllhemis amaltbeaj sd s

eum tradidit. haec fuit domina caprae. quae ex ea louem

nutriuit. esse autem hanc capellam Solis filiam. cuius

aspectus tam atrox fuisse dicitur. ut lllitanes eam timcrent

s rogarentque matrem fllerramnt eam abderet. rllerra autem

in antro clausam Amaltheae tradidit custodiendam ibi

que louem infantem cum curetibus Amaltheam educasse.

qui cum esset inuenis et contra rPitanas inermis nellet

pugnare eius pellem dicitur arreptam pro scuto usum ea.

1o quod semper rllitanas agitator timori fuerit et quo diceba

tur media parte Sorgoneum eapud habere. eo tutus tegi

mento illius caprae terga alia pelle tecta restituit uitae

et inmortalitate donanit caeloque et astris intulit etiam

Aegiochus appellatur id notat agitatorem sun Myrtilum

is Mercurii filium oenomai aurigam a patre astris inlatumb

habet stellas vlll ex eis quae cAPiiA dicitur stella l

in sinistro genu eius clara. qui liAlilll dicuntur in sini

stra manu eius sitae stellae sunt ll. Agitator stellas habet v.

capra ly haedill. fiunt stellae vllL fhabet stellas in capite l.

eo in singulis umeris singulas sinister clarior qui appellatur

caprae. in singulis genibus singnlas. in manu ultima lL ss li

item in sinistra duae. hi uocantur fiaedi summa vuup

Aurigae pedibusj u. na i

l-lunc lnppiter Meptuno fratri per gratiam dicitur ob- .

ea duxissse qui figuram tanri. sensum humanum habereL

l

1 nutriendem Pl a/maltheae cum li d esse P b ter

rrae ut in li e amatheae c 1 cum cnretibns Amaltheam

scripsi curematheae P cura ematheae li cum cura Amaltheam

1/ S tytanas P e pugnare P1 arrepto P arreptam p ac

ceptam S lo titana sagittator b li illius scripsi alique

P aliusque alii Pll pelle g parte P lS et inmortalitate

scripsi est aut etiam mortalitate o et om. cu etiam P et

eius S ll id aiochns c ll apaliatari tapallatnri pi id iit Pv

apallaturii dicunt agitatorem li n aliis placet add. if lii

cenomai c lii babet stellas - le fiunt stellae vlll desunt

in oatasL ne ue cum eis quadrum quae secuntur quae om. P

11 aedi Pl dicitur bu 1S sitae scripsi sita o le aedi P

eo humeris Pn m man pro in manu e u ea iter P1 robc

ndv-mc ni came id frater o corr. in apogr. fleinsn

quem louis Sidonem misit ut liuropam Agenoris filiam ad

se portaret is per pelagus Sidoniam venit ibique lauro

pam inter aequales suas ludentem in templo Aesculapi

conspexit eamque repentino abreptu in dorso conlocatam

suo deuexit ad louem in insulam cretam ob hanc igitur a

causam luppiter sideribus taurum dignatus est inmortali

que memoria adfecit. haec Mgidius flilratosthenes dicit

louem esseb quae fugiL cuius priores partes parent. reli

cum corpus non adparet. spectat autem orientem ob id

ab love honorata. signum autem tauri frons quam faciem lo

llyades uocantur. quas Pberecydes Atbenaeus nutrices

sb P Liberi dicit septem quot et stellae sunt. quae nodonides

nymphae uocantur. quarum nomina Phaesula et Ambrosia

coronis lSudora Polyxo Pbaeo rfbyene quae cum aLycurgo

captiuitatem timentes fugerunt rllliebas subito ne ab lu- la

none aliquid paterentur. lovis caelo inlatas sideribus

honorauiL l-lyadas appellauiL quod nascente Libero eas in

uerni temporis signum posuit. quod sint pluuiales. iiew

enim pluere est et eorum ortus imbres concitat Musaeus

ita refertz haec rPbia ex oceano procreauit filias duodecim eo

ex quibus quinque stellis figuratas liyadas. septem autem

Pliades his unus fuit frater flyas. quem omnes sorores

dilexere. quem in uenatu alii ab leone. alii ab apro inter

fectum dicunt quae eum flentes obierunt Pliades nuncu

SSS scuoLrA m

1 oatast p. aia b-ls

1 sydonem Pu e sydoniem P sidoneam li n s suos Pll

ascolapi Pll in suo om. Pll c syderibus Pll immortalique Pll

1 adecit P ll eratostenens Pll e lonem scripsi em Sat. houem

c fugit scripsi fuit c cuius P reliquum li n g apparet P 1o cfruomnsPp ufrpornisorePpfarroesntbes Sil

biadcs P n ferecydes li fericides P n atbeneus li n m quot

scripsi quod a ll bedonides P ll la quorum s il Praesula P n

li coronis big/g p. sas ootonis c ll pbolixo P ll Pbaeo Pbyene

liesslingius Pbriotenis o ll lycurco captiuitate S ligurgo capti

vitatem Pll lo subi g ll lii inlatas P u syderibus P n 11 bia

des P ll lS uerni scripsi uener P uenerit b yein Sp uein

P n m ortus in ubris S ll concitet li musaeus ex ista li l

eo haec om. li lj tbia b tibi P m biadas P ea hias P l

ei il eum g nunccupatas Plu

cAizsAms asaMAumi mum sgq

patas. alii flyades alii contra sentientes dicunti quod hoc

signo largi imbres fundantun quod iiew pluere dicatum

l-lyades appellatas alii ob eandem causam. quae supra

est. uelut quidam septentriones id est arcton aut amaxam

s dicunt. ursa maior ab aliis. quod graeca lingua arctos

siue am a x a dicatur. Myrtilus autem liyades quinque filias

cadmi esse dicit. habet stellas taurus annk caput eius vy

quae ilyades appellantun reliquas xllL ab abscisioneque

Pauri usque ad brachia uocantur Pliades sunt per stellas

1o vlL quas dicunt Atlantis filias esse septem ex quibus sex

clarae sunt. una obscura. quod sex cum deis concubue

runt. ex quibus tres cum lovez ex lilectra bardanum na

tum. Maia Mercurium. rliaygete Lacedaemonai cum Pie

ptuno llz Alcyone ex quibus llyrieusg celaeno e qua

is Lycus. cum Marte Sterope. ex qua oenomaus Merope

cum alauco ex qua Sisypho. magnam apud homines di

gnitatem habent. quod omnibus honoribus signiticant

qmvavs tiguratur stellis t i ut in fronte utriusque partis

- clarior sinistrae - id est in cornibus singulae. in

eo oculis singulas in naso L hae stellae quinque llyades ap

1 alias li hiades P e dicatur s hiades Pll apellatas b alii scripsi aslciraispsic uditci aindtuerstcdel.

Preys s ursa maior Sreya uersa minus a graeca Sreys

ea c ii siue amaxa lireym amata o ll hades pro liya

des s 1 eæcidisse numerum indicaui capud S ei Pll S ab

scissioneque b ll brachin a g Pliades sunt - honoribus

signiiicant bis leguntur in li et hoc loco et infra ad u. ess-seg

post sckolion quod incipit ex banae et imbre -- per caliginem

uix uidenturz haec distinæi litteris P et ft n 1o anlantis li

amtlienldeitsaPP elfeutirsaseblieled1r1a cplarqeusodlicorreeiæsi fnl ctoarrr.da1n1ueimns.ante

corr. S n Maiaj nata c ll 1S taygetem li taygeten p tyagetem

P ll lacedaemona li lacedemon p ll 111 duo alchione ti ll al

cione P quis e ilyrieus scripsi icf. Munclc. adi1yg. p. sse pj

hercus e n caeleoneque Pn lo lycus p tycus o ll cum arte a

corr. p saterope p qua addidi ex - merope om. a lfi

Slauco ex qua addidi eæ fig/pp ll sisypho p sisyptona li sysi

ptone P ll 11 horis P oris li ll lS post taurus eæcidisse non

totus putat Preys stellis scripsi stellas o et numerum eascidisse

signi/icaui ut priusque parti solarior g eo quinque

li v Pll equi ixarepwv raw tbnwv cat l

ztoo scuoLiA m i

excusseriL liuripides Melanippen chironis filiam esse

astris inlatam fcum esset interfecta in Pelio monte eam

que naturalem speciem conseruaretl namque cum ab

Aeolo conpressa grauida profugit ob pudorem Pelio monte

quam cum pater requireret. ne ei se oiferret aduenientb s

deorum misericordia uersa in equum puerum genuit

quam eius patrisque pietate litiana astris intulit unde

p cnnrAvno nomen appareat chiron autem dicitur is

esse ideoque auersa caeli parte ab eo positam filiae efii

oo s giem ut non agnosceretur. habet stellas in facie claras lL lo

in capite L in coxa ly ad singulas aures singulas claras. in

collo lllL proximo capiti claram unamy in armo L in

pectore l. in umbilico ultimam claram l. in genibus prio

ribus duobus duas. in ungulis singulis singulasz fiunt

summa xviup is

lnde subest AlilliiSj u. eas

fliunc putant quidam esse qui Phrixum et liellen

colchos portauit fpertulitl Mebula eum his dedit aureo

uellere xoi-ra tl-lciooov qui eos perferret. deinde iungit

decidisse iiellen a qua l-lellespontum dictum. quam Meptu- eo

11 oatasti p. easy S-li

1 excuserit in excusserit corr. pr. m. in P euripiden

melanipen li euripidem menalii appen P euripides dicit Me

lanyppen 1/ i uerba praeter sensum sckoliastae s namque cum scripsi nam eum qui cu ab eoobltorcuusam dSelPeuiab

eolo p i compressa p cumpressa P s ne eis se otferet

b e misericordi aduersa li equom corr. in equam g 1

acdaealsitrisarPte caeeli ildieoqu1eo aculearrsaasj lidrtetywsu.poielocquoeataasdLuersa11oan

ris li l clarasl dpaupov catasterismus m unam post claram

iclara m addidi ex catasL il tui c-rheouc ali em pdxewc at

cat. 1S ultima clara biPl prioribus lireys fex cam poste

rioribus c 11 in ungulis . . in singulis S l duas et singu

las addidi ad eæemplumvah 11 quidem P ij phrisum Pl

pbrysum P ll ellen P u lS colehos P colcos p colohos a il

portauit deleto pertulit Siiclzelerus mus 1i/zen. nou. x111 zsr

portam per-tulit o Mebula eum his scripsi nebulae is P et

corr. in nubulae is S u le cathaesiodum P cata hesiodum li n

eo a om. P n quam nessum comy ressum o ll

cASSAltlS erlikMAbilcl AltAlPlSA zlol

num compressisse. ex qua filios genueriL Phrixum autem

perlatum colchos eius arietem immolassepellemque eius

auream loui sacrasse. ideo eum pallere ait liratosthenes

quod deposilo uellere aureo in caelum sit receptus habet

s stellas xvnL caput autem eius ad lllAvllvM uersum spe

ctatb Mgidius hunc AllllirlilSM dicit ducem et principium

esse signorum. inmortali autem memoria donatum. quod

cum Liber exercitum in Africam duceret aquarum inopia

deminuebatur eius multitudo.

lo casu repentino apparuit Liberumque et exercitum dux ad

aquam diuinitus perduxit. ab hoc facto Liber eum arie

tem louem Ammonem appellauit eique fanum eo locoj

quo reperta est aquax magnilicum aedificauit limemorauit

quej eumque flocumj inmortali nobilitauit honore id fa

ialnum abest ab Alexandria iter dierum vlllL harenosum est.

serpentium est multitudo. quod ab harena llammon eat

nominatum igitur propterea aries dux atque inmortalis

nobilitatus est caeli sidera consecutus. cetera ut superius

scripta sunt refert fAPtlliS stellas habet in capite L in

go naribus llL in collo ll. in imo pede dextro l claram et in

dorso lllL in cauda L tum in imo pede sinistro lz

tiunt xvLy conuertit autem caput ad mvnvu ipse au

tem signis adsignatur.

lit etiam propiorej u. au

flioc est super caput Alillirlils situm. quod obscu

rum esse dicitur nnxhoc ei luppiter signum posuit. alii

ab

ea oatast esu lS - isti a

1 ea o phryxum li phrisum P e colchus SPl arie

tis P li S sacrassed li lj pallcre ait liratosthenes Sucbelerus l. l.

parere ut heraoides c u s capud lii l S nigius e ll 1 di na-.

tum P u a aliquod P ll 1o causa li l 11 diuinitatio Pi 1 m

hammonem b n la memorauitque fmemoriauitque m - honore

deleuil bito/u tdecorauitque Sreysj lii locum ts exandrea lt n 1a arena P llhammon deleta dhel.PSuitcllSzesleyrduesra

P n eo nanibus lt u claram - m sinistro 1 add. m. paullo

rMeac.v ifn Pem rco icxiou ur ll ea xm b ll capud b n ea adsigna

tur Sreysigius adsequitur c es capud o fl id plenam sententiam

uel certe Mercurii nomen eæcidisse ex catus-tk patet n

MAkPlAMllS cAPSLLA ea

bill

post deinde aliquot dies

m exciderunt haec catasterismi uerba imo rbv xol- i

los scuoLm m

dicunt Aegypti esse effigiem stellis figuratam in tribus

angulis id est in trigono. et liilum inundationem facien

tem. habet stellas lll in singulis angulis singulasb

Stridentis aureasj u. era

fili sunt maioris PlSclS elxrfovott cuius originem suo s

loco dicemus horum autem piscium singuli in diuersis

locis siti sunt situm inmutantes quorum alter boreas ap

pellaturg alter Motius habent inter se alligamentum conti

nentem usque ad priores pedes Arietis. aonlvs piscis

habet stellas xlL norivs xv. linea autem qua continen- io

tur in partem liorii stellis llL in nom llL ad occidentem

tres tum fiunt stellae ixxvip Pligidius hos dicit pisces in

liuphrate flumine ingentis magnitudinis ouum inuenisse.

uoluentes eiecisse in terram atque ita columbam insedisse

et post aliquot dies exclusisse deam syriam benignissi- is

mam maximeque misericordem multaque quae ad homi

nes pertinebant fati utilitatem hominibus uterenturj ea

dicitur inquisisse. quae quoniam louis a Mercurio saepius

laudari fnominarique se saepiusj audiret quod in deos re

ligiosa. in hominibus officiosa diligenter fuerit. rogata ab eo

loue quod sibi obtanti tribui postulareb illa ait. piscesy qui

suam originem servarent. ut inmortali praemio adficeren

tur. itaque luppiter in xu signis soiderum splendore de

is catash p. asa a-iz

1 Aegyptii o cor-ru uulgo b hii g maiores pisces eggoni

os eorreæi ex SatasL ll c dicimus S ll 1 situm addidi ll immutan

tes g l borius s boreus P S nocius P g priores carra in prio

ris lii boreus Pn 11 borei P ll motu Pll le eiti ron cuvbecuou

srl add. cat n hei cat ll lS eufrate o lj lxi colnmba b ll lb ali

quod P ll benissima b le maximaeque b u misericors o com

libek n multaque quae ad homines pertinebant tmolu- ad ho

mines pertinebat quae multa quaeque 11 ad -uterentur del. PilclL quaequefmPultqauqaueeaquaeulmitaotem

Pl ll lS quom pro quoniam facit. lllouis 1/ loui c llsaepius a

mercurio lj seds Pj lS nominarique del. bbc/il se saepius

del. Sreys lg quod est S eo homines liilclL m optanti

Pll postulare li lj illi li n piscis li ll ea seruassent b premio

S ea syderum P

. v-r-rrz r

cAlSSAlilS amnmmcx AliAlMiA dos

corauit unde hodieque Syri neque hos pisces edunt et

columbas deorum potestate decorant. .

rliantus ubique micatj u. zs1

flilx llanae et imbre aureo natus Perseus. qui missus

a a Polydecte rege insulae Seriphi ad Sorgonem interficien- aur

dam. qui accepit talaria et arpen a Mercurio. per aerem

uectus est. Aeschylus hanc arpen adamantinam a vulcano

dicit eum accepisse. Sorgonum custodes ferunt tres uno

oculo inter se communicantes seruare uigilias. Persea au

1o tem inter traditionem oculum intercepisse et infritona lacu

deiecisse. qui cum Sorgones dormientes inuenisseL caput

Medusae abscidit. tum pectori Mineruae inposuiL ob quod

a Minerua astris inlatus. habet stellas in singulis umeris

singulas claras. in dextra manu claram l. in manu sinistra

la in qua putatur tenere caput gorgonis llL in uentre L in

dextero latere claram l. in genu l. in pedel claram. in

sinistro femore claram l. in tibia lL in sinistra manu L

circa caput gorgonis claras lllz summa dr xxvllu caput

i catast. p. MSS. lS - SSL lS

1 unde hodieque g undeeque corr. a pr. m. in undieque

Pll sirene hos P syri ne quos P corr. yll dicunt p il Ai banae

et imbre aureo uui o baneam et imbream verro P danea et

imbre auerro b l perseus g p sidus P a polytecte li

polideote P n insuls P lbreya testej ll seripe p eripe P

seripehi S li ii qui accepit Sreysigius quae accepta c il ta

liaria Pl aera g 1 aescylus P et corr. in aescilus g n

hanc arpen scripsi eæ catasL harn b ar Pn damantinam P

uolcana li uulcana Pl S dici li Sorgonum lireysigius Sor

gonem cn custodem P l g seruare scripsi seruarent c ll perse

cu 1o inter traditionem Sreysigius introductionem c 11 do

mientes Pl n capud b ll le tum scripsi cum o lj pectore P n

imposuit S ll la eni tac xeqmmc ot add. castasL h utrisque

umeris li singulis humeris P l M singulas om. P il ini dyxliwoc

at add. oatasL ll is capud bil lllj al camsL l ini rflclxolxiac

at non agnoscunt codd. camsL le dextera P 1 noboc a dixav-l

pov non agnosc. cadit catasL 1 lS capud b n robcndvruc te

canta. n capud li n

ses

aut i ScnoLiA m

autem et harpe singulis stellis non notaturz per caliginem

uix uidentnrb

Sidera communemj u. ess

asa iPLlAlilSS sunt per stellas vu. quas dicunt Atlantis

filias fuisse vu ex quibus vl clarae sunt. l obscura. cum s

bos deis concubuerunt. ex quibus tres cum louez ex lilectra

llardanum. Maia Mercnrium. rllaygete Lacedaemonem

cum Meptuno duos Alcyone ex qua liyrieus. celaeno ex

. qua Lycus. cum Marte Asterope. ex qua oenomaus Me

rope cum Sisyphou magnam apud homines dignitatem lo

habent quod omnibus honoribus significanLb

fllempora laeuaj u. eva

ql-laec nono loco posita est lyra Musarum. quam ini

tio fecit Mercurius de extensa testudine et de Apollinis

bonum cornibus intenditqne chordis septem Atlantiadum li

numero. quam postea Apollini datam. alii orpbeo dicunt

calliopes musae filioz chordas vllll fecit a numero musa

rum. qui tantam mollitudinem eius expressit ut ad can

tum saxa arbores ferasque mulceret traheretque. quib

cum ob coniugis lijurydices desiderium ad inferos descen- eo

ors disset. quam ibi esse animadvertisset fneglegentius Li

berum colere coepit solemque Apollinem un dicit esse.

is adsidue nocte in Pangaeo monte adscendens. ut orien

zi catast p. ibit-y lxi-gi li ta catast p. easy 1-Sb

1 iq dipnn om. arpes o ll non addidit dvacfrpoc opdmi

om. n d stelle Pl ll s clares b ll obscurum g s diis P il con

cubnerint li ll eledra bardanum g n 1 taygeten g tiageten

P n Lacedaemonem scripsi lacedaemon P lacedemon b ll S

alchione c ll qua 1/ quibus o fl lslyrieus scripsi eæ cat ercus

li hercus Pll celeno bli S licus P ll martes g n aterope li

ex qua - Merope cum om. li ll 11 lomnibus Pll 1S nono scripsi ecæenooamLaunsonPllailldlami amgenrcaurliios

P1 ll extensa testudine scripsi extensitudine a ll lb intendisqne

P n cordis e n Atlantiadum scripsi atlantidam P atlantidum b il

11 numusarum P u 1S mollitudinem scripsi multitudinem a l la

mulceat trabereque S uso euripidices o discendisset S lii

quam scripsi uae c ll esset Pll se et maximum deorum eæcidisse

sic om. patetl inter esse et eis ras. in Pz uidetur fuisse se ll ea

is scripsi eis c ll assidue P adsiduae bu ascendens e n

cAnsAms ennMamcl Amrm sos

tem solem uideret unde surgeret. Liber indignatus misit

Sacchas ut Aeschylus scribit quae cum membratim discer

psere recollectis membris sepelierunt in Lesbiis monti

bus eiusque lyram Musaeo dederunt louemque rogauerunt

s ut eius memoriam astris inferret habet stellas in utris

que pectinibus singulas in cacumine chordarum singulas

in umeris singulas. in fundo ly in dorso lz fiunt vlllj

Aut medii fulgorisj u. zsz

dlic est crcuvs in quem ferunt louem se trans

io figurasse et transuolitasse in terram Atticam llhamnunta

i ibique conpressisse Memesem. ut ait cratinus tragoedia

rum scriptor eamque edidisse ouuml uude nata sit l-lelena.

sed quoniam luppiter rursus in caelum in cygnum trans

figuratus se receperat ut fuerat pennis tentus simulacrum

is eius sideribus reliquid. habet stellam in capite claram L

in alis utrisque quinas. in corpore l. in cauda ly quae est asf

amplissimaz fiunt omnes xurs

oceano mersusj u. zsr

illic nomen accepisse dicitur. quod eius exortu im

zo bres plurimi fiant. quidam uolunt Sanymedem eum esse

quem figuratum in ministerium oenoclioi et quod imbres

infundit suo sidere ninum nectar dici. habet stellas

AovAflli/S xvlll . sed fusio aquae fit ex stellis xxxL ex

g catast. p. eest 1-11 lg catash p. asa la - ibit m

e babcas o aescbyius li aescilus P n discerpere li lj

S recollectis membris Musae eum sepelierunt in Libetbris mon

tibus lii-ega ex catasterismo ll lezbiis ap letbiis P u roga

uere s ll s utrisque l/ utraque c ll tqf ekdcrou nhxewc ab

sua dxpornn ouotwc al u e cordarum l/ cornearum b eor

naearum P 1 in numeris corr. in in humeris P g cignus

P n 1o ettiga rbamnum tii o correæi ex Sat. 11 compres

sisse P lz scriptor eamque scripsi scriptorque P scriptorem

que g n natus Sl la cignum c lxi fuit b tentus li utentus

aut uteritus Pllpast eius add. a Pll 1s syderibus Pll habens

li ll m rou rpaxhtou itouurpbv ul cams-t ll lo alisque Pll eo

ganimedem P ill ministeriumbtrega enocboi c ll ea sydere P n excidissemianliisqutortumuePrbmaisetærucmatlaish

patetr fusio enim ab aquario facta nectar dicebatur ea extellis

a n txouca dcrepouc ex oi etu haunpoi camst ll

- ac animuin-1

doc sonoLiA m

quibus duae clarae sunt. reliquae obscuraeo Migidius

urunocuosA siue AovAlilvM existimat esse neucalio

nem rfhessalumj qui maximo cataclysmo fertur relictus

cum uxore Pyrrha. et posteaquam se et uxorem suam

in terra relictos sensit orbitatem lzquaej uastitatis misera

tus ab inmortalibus precari coepit ut aut et ipsi interi

rent aut hominum genus restitueretur. luppiter respon

sum ei per sortem indicauit. ut lapides quos ante se

repperissent post se iactarent. reuersi itaque quosquos

beucalion misit uiri tiebanty quos Pyrrha feminae quo m

pacto rursum hominum genus esse natum. ex quo graece

laoe homines uocarentur. ab antiquis quidem dici Ari

staeum Apollinis filium. quare nobilitatem possidere. quem

Apollo fertur ex cyrena procreassey quam conpressit in

monte orpheo. qui cyrenis appellatur. Aristaeus dicitur is

omnibus modis artibusque adfinis fuisse. quibus artibus

ceteros homines ad bonas fruges utilitatemque perduce

sola bat. isque cum caniculae signum pestiferum oriretur.

et statim praesentes fructus lacerarentur interciderentque

homines aut diuturnis morbis aut pestilentia. lzaut pesti- eo

lentiaj res diuinas maxime louii parentL Meptunm aliis.

tempestatibus et uentis summa diligentia precans faciebaL

ne paterentur genus hominum indignis calamitatibus ad

ficiz factum est ut ab his impetrari possit. itaque uenia

data constitutum est ab inmortalibus uti post caniculae es

vl

lu clares li ll rel-ique S n obscurae addidi ll e hidrochoia P

hydroehoia li n s thesalum o ll cataclismo P n xi posteamquam

P ll relictus eensuit orbitatis torbitatem Pj quae uastitatisque c

relictos sensit orbitatem qua uastitatemque 11eins. apogr. u s in

mortalitatibus praecari S n cepit Pi ll et om. P ll interirent Pp

interire cepit Pll S ei Preys et c ll uti ol S reperissent Sll

1o quos if quod e n 11 pecto lii n rursus li l esse natum scripsi

est natum P est senatum li m luoe P aristeum P aristheum

P la nobilitate c corr. breys l li cyreanea P rocreare c u

compressit Pu 1s aristheus o llS homnibus P l 11 ceteri c

corr. 1/ l 1S perstiferum s eo diuternis P1 morbis grege mo

ribus o l aut pestilentia add. P n m res diuinas blreys rei diui

nae c ll loui parenti grege lonis parentem o se praecans

facebat S ea parentur li l ei iis inperari li es constitutum

et ab cu immortalibus Sl caniculas Pll post auda per c ll

e

cAlSSAlilS cliliMAbllcl AliArPliA doli

exortus fstellaej uenti perilarent circiter dies quadraginta

eiusque pestilentiae uim absciderent quapropter Ari

staeus dicitur a deis splendide loco dignatus esse. atom

lllvS habet stellas in capite li obscurasyin umeris singu

s las utrasque amplas sinistro cubito unam claram. dextro

cubito L in manu l. in mammis singulas. dextro crure in

pedibus singulas clarasz summa xviii sed quae fusio ut

fit ex stellis xxxi ex quibus clarae lL ceterae obscuraep

vqcArnlconnvs similitudinem Aegipanos habet ab

m eo enim est factus habet posteriorem partem piscis sed ros

priorem caprae cornua habentis. hunc honorem adsecu

tus dicitur. quod cum loue esset nutritus. lipimenides

dicit in lda utrosque nutritos et ad rllitanorum bellum cum

loue profectum quem uictor lupiter astris intulissety

ls quod eius opera dei armati essent item matrem eius ca

pram. et quod koxlxov inuenisset in mare ideo piscis cauda

esse notatum. habet stellas xxvLy Pligidius de capricorno

sic refert inmortali honore donatum quo in tempore Py

thon in monte lPauro speluncam haberet et Aegyptum in

eo coleretz inmortalis consilium habuisse num possint ei ob

sistere. cum eis consilium Pan daret. si neque terras

relinquere uellent neque Pythonis inmanitati resistere -

g catast. p. Mil. 11 - ess e

1 stellae del. cum il e aristheus P il a dicitur aliis splendi

dae et loco c corr. Sreys ll aliter stellae enumerantur in catast ll

s una clara b u eui dxpac xetpoc cailac catast. ll crure s b ll 1

qua P efusio corr. in effusio a rec. m. in P S iit P sit si eæcic

disse uidetur a pellatur. ceterum idem antea legebatur p. dos-1 ez

sq. u tellis Pl lrcetere b n g capricornus hae similitudinem g ll

bab P lo poscis corr. in pescis li se b 11 priora P capri

li lS in lda utrosque nutritos et 1/ inid austrosque nutritero

sed c at a lxi quem lupiter uictor astris lfuictorque lupiter

astris eum c intulisset scripsi intulisse iter Pl mater Pl 1e koxhov catasL icholaconu clii o1p1enroatmangtum

P ubi catasL 1S quod P tempore Phyton y tempfore phico

P tempore pycho S eo consilium habuisse num Merkelius prol.

in ouid PasL p. Lxxxr/ln eohibuisse dum P conhabuisse

dumli cohibuisse dum eum Sreysn ll m Pan daret Merkelius

panderet o ll ea phitonis Pll inmanitatis li ll

qos scnoLlA m

possinL ut consulte figuras inmutarent in quam quis uellet

seu bestias seu uolucrem piscem pecudem. dum tempus

ad ulciscendum se ostenderet namque terras relin uere

non dari potestatem inmortalibus. considere autem cum

sceleribus eius indignum deorum potestatisl sed ratione s

impios poenas pendere diuini consilii. itaque inmortales

mutatis figuris ignoti rllyphonis ante oculos crebro uer

sabantun unde adhuc multas bestias pro deis obseruant

coluntque Aegyptii. eo rfyphon conuenit et neminem deo

rum ibi uidet aduersari sibimet. uacuam terram cognouit io

dominantibus arbitratus deos se ueritos fuisse propter

metum dominabatur et inperitus fortunae uarietatem et

periculi-instantis magnitudinem nam post xvm dies ut

dicitur consilio deum repentino ab dis discerptus ob id

11P factum hodieque quoque in Aegypto hos dies xvlu festos is

perpetuos quodannis institueruut. in quibus diebus siquid

nascitur amplius quam eos dies non uiuit. Python autem

interficitur in templo Aegypti Memphiy ubi mos fuit solio

regio decorari reges qui regna ineunt. ibi enim sacris

initianturz primum ut dicitur satis religiose tunicatum tauro eo

quem Apim appellant iugum portare. quem deum maxi

mum Aegyptii existimant et eum per uicum unum quemque

perducentes. ut labore periti existimenturz ut humanae

1 ut consulte grege inconsulte c g pecodem S a

ostendere li li i inmortalibus Merkelius inmortalium o n

considere Merkelius configere o li e poenas pendere Merlcelius

punire splendore Preysigius poeni splendore o l immortales

P n 1 ignoti Merkelius ignotis g aegypti li 1o simet g n mc inptairpahtounsisadP f.l SuadriiiestaPtem

Merkelius imperitus f. uarietatis Strozzianus fteste lireys.j. sed

llal-ma uirumque peritusa ex Ausonio fepign lal lj et enil iam

mihi noui l offerri pote. uin sim peritus-i eæ Plauto 1Pers. zvoj

laudant uarietate g ff lll consilio Merkelius consilium a

a a discertus S lb hodie li 1c quid add. Merkelius

11 phyton P autem om. P lS in templo Apidis lablons

lcius lg decorari liothius in marg. apogra cod. a decorati

g eo ut com in in li relegiose g tunigatum a toni

catum P se aegypti b et eum fsciL Aptmj per uicum

unumquemque perducentes PiiclL uicumque unum perducen

tes o ll ea ut hum. nec. scripsi hum. nec. ut c

- cmssms csnMAmcr anum sos

necessitatis crudelius quae sub eis sunt amputantur. de

ducuntur a sacerdote lsidis in locum . qui uocatur dburoc

et iure iurando adiguntur neque mensem neque diem in

tercalaturos fiurarentj neque festum diem inmutaturos

s sed cccLxv peracturos sic ut institutum sit ab antiquis -

deinde alterum illis ius iurandum inponunt sementim per

terram aquamque custodiendam conparandamque. tum

demum diademate inposito potiuntur Aegyptiorum regno

sed ut illo reuertamur unde digressi sumus. igitur dei im

m mortales posteaquam rfypbonem digna poena adfecerunt

- nam Panis consilio sine turba tumultuque interfece

runt - Pana astrorum memoria decorauerunt et ei no

men Aegipana inposuerunt quod cum ceteri se in bestias t

conuertissent. Pan se in capram transfigurasseL oppidum

1s que magnificum in Aegypto aedificauerunt idque Pano

polin nominauerunt. qcAPnicoauvs habet stellas in

singulis cornibus singulas. in naso l claram. in capite lL nbi

sub collo l. in pectore ll. in pede priore L summo pede

ut L in dorso vu. in uentre vy in cauda ll claras sunt

eo in summa xxnup

1 abutantur li ll deducunturque P fl e sacerdoti g ll lsidis

fuel Apidisj lablonskius eius dei Piiclzelerus eisidis o uoca

tur dburoc flauptius notatur adyios tyio in ras. Pl o ll a

mensem lioihius mentem c intercalaturos se neque ltolhius

intercalandum iurarent quem in c ti inmutaturo li s sit

i Mommsenus ohronoL p. zsy ita o e alterum illis ius Mer

kelius proleg. fast. om. p. Lxxxl/llll et Siiclu aliter illius

o inponunt Merlcelius imponis b inponis P sementim

Mommsenus statim o statum Merkelius 1 que Mommsenus qui

e S deumum P e dii Pp immortales g 1o digna

Pydliflinus sed ideo o affecerunt P 11 nam Panis scripsi

quamque c interficerunt S fquamquam - interfecerunt

delet liiiclul lz Pana Merkelius sea e n lS Aegipana fleinsii

apogr. aegyptii pana cpana post ceteris si P n 111 pan sa a ib paaengaypatdudm. Pm. seicb.iqiunePPl c le

capricornis s ll 11 in naso l om. catasL n lS eui rpaxhbou

vl Sat. lg eæcidisse posteriore uel tale aliquid signi/icauit

om. catasL

ino scnoLiA m

lit cum terroresj u. zgz

illic SASlrflfAltlvS quem quam plures cemu

PtvM putant. alii negant. quod quadrupedes esse non ui- .

deatur. sed stans bipes sagitteturi neque centaurus ullus

sagittis usus est. hic autem homo equinis pedibus est et s

caudam habet ueluti Satyri hic dicitur crotus liusche

mus Musarum nutricis filius. ut Sositheus tragoediogræ

phus refert inhabitasse llelicona atque Sagittarium uenatu

uitam exigere taetatisl qui inter Musas saepius moratus

plausu cantus earum distinguebatl id est ad pedem mani- lo

bus plaudebat quae arriderent. hunc Musae beneficia lonis

astris intulere cuius artes inter mortales mansere plausus

et sagittari. sub hoc sita est MAvlS habet SAclrmmvs

stellas xlll et nauis vus Mgidius de croto eadem dicit

sed non conuersatum multis sed cum illae cantus choros- is

que celebrarentt hunc procul abditum repentino plausu

ad pedem ferientem oblectabat canentes ob hoc ei ab loue

inmortali memoria earum rogatu datum. quod fetj esset

nutricis earum filius. oceani nepos alii eum chironem

esse dixerunt Saturni et Philyrae iilium. quod iustissimus eo

maximeque pius atque hospitalis esset. a quo Aesculapius

medicina . Achilles cithara. in astrologia llerculesy uu

e catast p. asa S-SS

i Sagittarius i/ sagitta c S quadrupe li uideatur li ui

deantur P s aequinis c ti eum-hunc catasL 1 tragoedio

diographus cu S refer c atque 1/ adqui cu uenatu 1/ uena

o ll g exiger etatis ideinde tatis deL in bv o taetatis deleuil ll lo

earum lireys. eorum e n 11 quae arriderent scripsi quem alii

timerent c quod alii imitarentur Sclzaub. propter caiasterismi

uerba deev dpliivrec roa-rov xat oi dMol inpar-rov rd auro

m inter om. P ll mortalis li u 1S sagittarii P ll lai xlllj ubi

cansa creto scripsi orotone c 1s ille c chorus qui e eo

rosque Pll 11 post oblectabat uacat spaL lo litt. in li ob l/

ab cu is immortali li ll et ost quod add. c om. l/ n lg eum

scripsi cum cn cyronem Pff eo dixerunt filore corr. pr. m. in filire in P ll quod addidsicrnipisuistdiiscseirmeonst cocrr.

pr. m. in iustissimus P Sl pius scripsi plus cu aescolapius

Pherncsuelimseldtilclannaameanntheecroorirs.peræ.cimd.isPse scigynti/hiacrauaigl l astralogia P

-1vr-ra- i l

cAPlSAklS SPlkMAbllol AkArPlSA 1111

litteras didicisse dicantur. propterea deorum numero

uidetur esse relatus Sagittarius habet stellas in ca-ysg

pite lL in acumine sagittas ll. in dextro ancone L in

manu l. in uentre l claram.. in dorso ut in cauda l. in

s genu priore lz fiunt summaxL in summo pede l. in

posteriore genu lz fiunt xllL MAvlS autem vu stellae

reliquae sub crure similes sunt posteriorum. quae non

ostenduntun quod centaurus duplex sitb v

vnguibus innocuisj u. am

io fliaec esse dicitur SAtililvllA Apollinisy qua cyclopes

interfecit eos. qui louis fulmen fecerunt. quod eo telo

Aesculapius filius eius a loue esset interfectus. quam sa

gittam astris inlatam memoriam uirtutis suae reliquisse.

habet stellas llllz in summo L in medio L ultra li in fundo

is sagittae.

AovlLA haec est. quae Sanymedem rapuit in cae

lum loui ministrum. est enim ea et signum louis. quod

sola auium solis radiis non terreatur. namque ita est

spectans ad orientem pennis tensis. Aglaosthenes dicit

eo louem cum ex Maxo aduersus rfitanas fcumj proficiscere

tur et sacrificium faceret. aquilam ei in auspicio appa- us

ruisse. quam bono omine acceptam tutelae suae subiecisse.

habet stellas lllL ex eis media clara est.y

lo cataslz p. Mil. 1-1S1S oatash p. easy ini-Phil. a

1 dedicisse li didicissae Pll S tui ron roiou illa eni rflc

dxiboc at catasL l anchone P u s summa pede li ll in posteriore

genu om. SatasL l e nauis autem vn cvn eæ vlll corr. pr. m.

in P semper corr. in vn kj stellas sub crure l posteriorum qui

non ostenduntur quod centaurus duplex sit c relique uero

septem subtus crura similes quidem illis sunt posterioribus

quae non ostenduntur quod centum-us duplex fomisso sitj yt

bireysigium fere in eæplendo loco secutus sum n lo qua scripsi

quae cll 11 interficit g ll fulmem li ll iz aesculepius S aesco

lepius Pll la relinquisse bu m ganimedem s gamnimedem

P ll lg aglosthenis o con-l uulgo fAlghostenes l/j eo natu

Pl lcum adrL-Pll se omine uulgo animo P homine li tutelle

lii as his a leills P u xoi-rd ro uecov duaupov ul catast. ll

1 s r unen-1

dlz scuoLm m

Sidera quae mundoj u. ses

illic causam talem habet cur astris sit inlatus Mep

tunus cum Amphitritem deligeret Ldiligeretj uxorem quam

baberet. et illa intellexisseL confugiit ad Atlantidemy ut

suam uirginitatem custodiret. quae cum se occulisset s

neptunus misit qui eam raperent. inter quos et blSLPfll

MvM. qui cum circa insulas Atlantides rimaretur. rep

perit eam nuntiauitque Meptuno quam ille persuasioni

bus ad suam perduxit uoluntatem delpbinoque maximos

honores in mari tribuit. quem in astris intulit consecra- lo

uitque et ipse in manu sua habere instituit ut Artemidorus

refert. habet stellas vllll indeque musicum signum dici

.vsatur quod numero Musarum stellas habetz in ore l. in

tocpiqi lL in uentris pinnulis llL in dorso l. in cauda lib

rllela caput magnisquej u. esu is

qliunc liesiodus ait Meptuni et liluryales filium. cui

donum datum. ut supra fluctus ambularet ueluti super

terram qui cum cbio uenisset. Meropen oenopionis filiam

conpressit. quem oenopion ob iniuriam excaecauit et

finibus suis expulit. ipse cum Lemnum uenisseL vulcani ao

auxilio usus dedit ei tledaliona qui cum ferret. quo cum

ad ortus solis uenisset. a Sole dicuntur ei lumina restituta

e catasL p. sed a-le n 1e catash p. seoi asa-aer ea

a hinc lii quur li l austris Pll a deligeret scri si dili

geret c diligeret add. P 1 uxorem om. P u quem li ffi con

fugit li n e neptunus 1/ niltus c ll raperet P peterent b n

delphimum P delfbinum g 1 circa scripsi urcas P urca

b 1 Atblantis l/ plantides c S nunciauitque P e del

phino Pll maximas g 1o in P et a consecrauitque greg

sigius procreauitque o 11 artemmidorus c m in libris

quos de amore fecit post refert add. fleinsius fc/i Sreysigius

PlziloL x111 p. cszj ex calasL n ducitur g ll 1a stellam li

stelt u abet P unam post ore add. 1/ lxi bocpld oaiasL

folia li et a pr. m. corr. ex filia P solio uulgo folio 1/ ll 1c

liuripides P euripyles P Suryales l/ lS chio c filiam bis

scriptum in g lg excecauit g eo expulsit b vulcani

kiesslina vulcan o m cedaliona Sreysigius caballum cl

quo scripsi qui e ea ortus g hortus P ll et corr. in et si

luminaria P

cAssAms osemamci Amirm ins

esse. uersus ad oenopionem. qui cum a ciuibus terram

absconderetun orion desperata eius inuentione cretam

est profectus ibi cum inmodicum uenaretur et ab lliana

et Latona corriperetun ait se nullam ieram in terris

s relicturum. lllellus indignata scorpionem extulit inmani nili

magnitudine qui poenas magniloquentiae eius exigeret.

orionem ob uirtutem louis astris intulit idem rogatu

llianae et Latonae scorpionem caelo inter astra xu loca

uitb quorum contra magnitudinem stellae quoque eorum

m amplissimae sunt. ceterique auctores de eis haec profe

runt. Aristomachus ait llyriea quendam rllhebis uoto pe

tisse ut filium haberet penes quem louis et Mercurius

et neptunus in hospitio deuenerunt inperaueruntque ei

hostiam deiceret uti filius nasceretur. cuius pelle fbouisj

m detracta dei in eam urinam fecere iussuqueMercurii terra

obruta unde supra dictus sit natus. quem oriona appella

uerunt. inlationem astris i s t i lh similem originem re

fert uesiodus hic Latine lugula appellatum quem ad

modum et apparet stellis figuratus vllL comes habet

go stellas in capite lll claras. in singulis umeris singulas cla

ras. dextro cubitol obscuram. in ipsa manu L in bal

teo llL in enchiridio lll clarasy in genibus singulas

1 oenepionem Pl cibus a g orion scri si opion c oenopionprl./lml.dicsoprerr.atina cPiluliubuesntPione

c corr. if l crete c corr. l/ ll s immodicum P ll uene

rbarienttuulritPlPl adingmanibiscarnipasietinstcarliipsci biSanmaaegnoituidifneermasPPl 1

orionem om. P ll S latone S ll inalter Pll astris li ll 1o eis

haec scripsi eisdem o praeferunt aristhomachus b nyriea

scripsi uid. Munck. myiln p. rov eaubrisa o l lS ospitio S

hospitio Pll deuenirent P ll inparaueruntque ol iri ostiam P lj

pelle bouis P bouis pelle addita de ante pelle b bouis de

leui lb d-l Pll mercuri S lii obrupta Pll ductus Pl orion

o ll apellauerunt b ll 11 inlatione in s ll lacunam indicaui tin

latus a loue astris Sreysj ll originem corr. in origenem li l

1S iugala b ll le iiguratus scripsi iiguratis o fl dpaupouc llaL

post orion matema b ll eo humeris P Ll m dextro humero

P n obscurum deest in datam tobscu m l 111 dxpac xelpoc ca

tast. n ea enchiridio scripsi echiridion o l f dpotupouc catasL 11

illa scnoLrA m

claras. in pedibus singulis singulass fiunt xvup et

iugum ll.. et temo ll singulas clarasz omnes reliquaex stel

lae obscuriores fiunt stellae xvlL aeternae balteus eius

et gladius esse existimantur.

cum tetigit solisj u. aas s

qllunc dicunt custodem datum liuropae una cum

dracone quae utraque postea Minos accepit. eadem postea

ob medicinam Procridi muneri ab eo data. quae postea

cephalus utraque possedit uir Procridis quem cephalus

ad rPhebas adduxisset ad uulpem. quae rPhebanorum agros lo

infestabaL huic enim cani fuit fatum ne ab ullo posset

interficL item fuit et uulpi. lupiter uulpem in lapidem

conuertiti canem in caelo astris intulitb cuius exortus

origine continetur tali. ut Amphion tragoediarum scriptor

refert cum subito hominibus segetes delinquerenu ilico is

missus legatus canis ad oporam. cum uidit eo tempore

tempestiuam esse. adamauit. qui cum flagraret amore nec

posset frui. magis asperius urebatur. at homines calami

tate accepta deos adiutores inuocare coeperunt tunc

Aquilo misit filios adulescentes qui oporam cani trade- eo

rent. ipse flatu suo acanis ardorem sedauit. qui flatus

etaesiae dicuntur. amoris autem memoria remansit eo

tempore quo est omiipm quo hominesaestu mori fre

S oaltast p. Mil. ga - acsi m

1 singulis P singulas li lj singulas addidi eæ l/ fin quo in

singulis pedibus singulasj xvi a i et iugum scripsiut iuga

c temos P ii eurupae Pll uno lii S Procridi y Procride

o o cephalus P ll possederitp possiderit PP possedit l/ll quem

cephalus ad rllhebas scripsi quem cum ad rfhebas P quemcum

que a thebas fthabas liil lin 1o uulpemque P ll 11 possit Pll

lz uulpis o uulpi yn ita in astris P ll 111 orige P amphiam

c ll li subito hominibus .segetes delinquerenn ilico Preysigius

sub hominibus stellae relinquerent locum o ll le opcram Mei

neckius dolorem corr. in dolorem g dolorum P Auroram Sclzau

baclzius 11 temptatiuam Pl amore f/ amorem c lS ad o

corr. Sclzaubachius calamitatem P lg accepti fl corr. 1/

adnitores et corr. a prx in adiutores et P u eo adolescentes P

operam o ll ea amoris 1/ moris e n ea est operaP opera est

S n quo homines aestu mori frequentissimum scripsi id est

. pomatio eseu moriri feruentissimum c n

m

lo

1 m

oASSAltlS eliltMAMlcl AltArPlSA illa

quentissimum. quae autem est stella in capite eius lSlS

dicitur. quam quidam Sirium dicunt ab ardore falii autem

hanc esse dicunt orionis canem eumque omnibus feris

inmitem fuisse cum orione sideribus collocatum. habet

stellas 1- xx sed cAMS habet stellam in linguab l quam

oAMovLAM appellamus claram fin armis singulis sin- rss

gulas obscuras. in pectore lL in pede priore llL in uen

tre ll. in sinistro femore L in extremo pede claram L in

cauda llllz fiunt 1- xxo rsitum signum inter hiemalem tro- soli

picum et arcticum subterraneum qui australis notius

uocatur. fquae est in lingua eius oAMcvLA diciturj

Sic utrumque oriturj u. are

dlic dicitur orionis canem fugere uenantisb nam

cum oportebat eum uenatorem finxisse. uoluerunt etiam

significare qua de causa. itaque LlSPoliPlM eius ad pedes

v fugientem finxerunty fquem nonrnulli a Mercurio consti

1

tutum dixerunt eique datum praeter cetera genera ani

malium ut nnn alios haberet in uentreb qui autem

ab hac causa dissentiunt negant lzoporterej tam nobilem

1 stelt P m e quidem g ll syrium o corr. uulgo ll ardore scripsi

fcl. scboL Ap. lihod 11 sn ceipioc lll-fol notpot rnv zecw zeipioc

xal ceipmcj odore cu xt immitem b il s stelt Pil a claras ant-e

corr. pr. m. P n enl triic www-nc add. oatasL n 1 priore bis

scriptum sed alterum inductum in Pll e extremo pli dextro Pllr

claram om. catus-t n iiirt oeitoo noboc add. qatast ll. a rr

cat. ll hiemale thyemalem Pj tropico et arctico tartico Pj

subterraneo tsubterreano Pj c hiemalem tropicum et articum

subterraneum 1/ quae Schaubachius ita eæplicat ecanis-signum

situm est inter tropicum capricorniy qui est lziemalisj et circulum

antarcticum qui est australis subterraneus autem uocaiur circulus

quod illa sidera definit quae proposita aliqua poli altitudine num

quam ex lzorizonte emergunt. at crinis sidus usque ad circulum

polarem fere. qui ltomae est. ut ueteres defuiniuntr quamquam ex

ambiguo oculorum iudicio eætenditura 1o qui australisuocatur l/

quod notium fnocium Pj uocetur c l quae - dicitur tdicur

in deleui lo qua scripsi aliqua c l lapolrem P1 ei li le

figientem lin 11 eique eæ lilygino blreyszgius isque o ll prae

ter cetera. eæ liygino Sreysigius propter tpraeter m llepora

c ll lS eæcidisse alios parere signi/icautt lireyszgzus ut alios lip

ut lios P ll 1o oportere del. Preyszgius u

lus 1 scnoLiA in

tamque magnum nenatorem. de quo ante in scorpione di

ximus signo et postea in ipsius figura dicemus. oportere

lingialeporem uenarig callimachum quoque accusari quod

cum nianae scriberet laudes. eam leporino sanguine gau

dere et eos uenari dixerit itaque oriona cum tauro de- s

certantem fecerunt leporis autem hanc historiam memoriae

prodiderunt apud antiquos insula Lero nullum leporem

fuisse sed ex eorum ciuitate adulescentulum quendam

studio veneris inductwn ab exterae gentis finibus leporem

feminam praegnantem adtulisse et ad eius partum diligen- lo

tissime quae opus essent administrasse. itaque cum pepe

risset. compluris eius ciuitatis ad studium incidisse et par

tem pretio partem beneficia mercatos fessej omnes lepores

alere coepisse ita non longo interuallo tantam magnitudi

nem leporum procreatam. ut insula ab eis occupata uidea la

retur. quibus cum nihil uacaretury in semine eorum

inpetu facto insulam calamitas adflixit totius consilium

ciuitatis fuit ut fexj eos ex insula abigerenL itaque postea

leporis figuram in astris contulissent ut homines memi

nissent nihil esse iam his exoptandum in uitay quin si eo

sjllinsolenter utantur. plus doloris ex eo quam laetitiae

1 magnum P magnam p magne Pll de om. Pn scorpione

P e dicimus P et carin in dicemus il oportere corr. in

oportare li a fingi eæ aygino add. Preys callimacum p

callimatum P ll accusari Schaub. accusare P accussare P u ai

scribet g eius P eum S corr. uulgo leporine Pl gauderi

Pll b eos scripsi deos o c memoria P storiam P 1 aput

g S aduliscentulum S g veneris scripsi generis c in

ductum em llygino add. Sreytx exteris c corr. lireysigiusll

lo pregnantem li n adtulisse ex liygino add.jireys ll la par

tem pretio benefitio tbeneficio ab o partim precio partim be

neficio 1/ ll esse deleui ll laebores com est labores P u li

coepisse lii-cym cepisset P coepisset li ll tamtam P ll lb le

horum li ll ut P ita li u le uacaretur scripsi daretur c ll 11

impetu corr. in impetus o ll adfui Pl n lS fuit ut eos ex insula

scripsi uti ex eos ex fex add. pr. m. sup. lin. in Pj singula c

uti uix eos ex insula gregem ll 1e constituisse Sreys ex fiy

gino ll eo esse tam et quin et ex eo add. eas liygino lireys. ll

el plus greym ex flygino ius cu

cAusAms SliltMAnlcl AkArPSA z111

capere posterius cogantur. fstellas habet in oculis singu

las. in corpore llb in extrema caudal fin posterioribus

pedibus singulis singulas fiunt vllij c

vt cum decurrensj u. ea

s fliaec beneficio Mineruae astris inlata quaeque prima

nauis ab ea fabricata dicitur et uocalis fuisse exemplar

posteris nauibus futura. quam non totam caelo figurauit

sed et gubernaculis usque ad malum animi aequitatem

nautis factura habet stellas xxvL in puppe lllL in cata- sua

1o stroma v. in malo summo llL sub carina v. summa xvup

lliuerso positaj u. asa

fllaec est cui Andromeda proposita erat quam Per

seus interfecit. cuius ut memoria actus maneret ab-loue

astris inlatus habet stellas xllL in cauda claras duas. et asa

is a cauda usque ad flexus eius v. sub uentre vL fiunt xnLp

Planxere ignotisj u. sac

dluius initium ad pedem orionis sinistrum est. qui

non. slApori-ov lSlilbAMiS uocatur sed nullum exemplum

praeuertens aliis placet aequius istum MLvM appellari si te

so piscium unus a meridie fuit et subest etiam eius stella.

quae cAuoPvs appellatur. qui contingit gubernaculis

Argo. qua nullum sidus inferius reparet. ob quod terre

es catast p. sea el-eesy e ll m catast p. easy rlulttll

11 catash p. alia. 1s-za

1 oculisj drriwv oatasL ll eiti roo cibuaroc srl catash

s singulas a pr. m. corr. in singulis in P n s quaequae S

S fribrieata ante corr. pr. m. P 1 futuram P S a add.

Preysigius n animi aequitatem nautis factura Preysigius animi

aequitas nauis futura. o i e numerus contra sequentia ex oatasL

desumptust qui tamen xli dtp i evi nnbuhiqi ei xat tui rqi eripui

bl add. Satast ll catasrema P catasroma S l m praepo

sita P quem o quod correæi u li xlllll P n caudali li ll

claras m 11 li il si duaupouc catasL n duro se rhc obpac roo

xup-ribuorroc gwc rco xevedwoc ei catus-h ll lb xmr P u

11 pedem scripsi em om. tede e n lS cata Aratum a li heri

danus P ll 1S oubepiav ae dmobeiiw uepi afl-rco qbepet u 1e

aequius istum scripsi aequi usum o ll eo piscium unus scripsi

piscem tpiceni lii munus o ll etiam scripsi enim o stelt P

m canobus b n contigit Pll se qua scripsi quod cl sydus P

iueramus cAPSLLA

ius scrroLiA m

. l

stris uocatur. habet stellas primo lflexu llL secundo llli

in tertio suque ad nouissimum septem. quae-dicuntur ora

Mili vsumma stellae tredednnp

intimus flydrochoeusj u. asa

illic est qui lMAloll P1Sc1S uocatur. quem dicunt s

sis Aquarii fusionem urna ebibere. hicaprima memoriam-rd

Saubdmvi fuissevfertur . in- quod ver-celo idccidens lin pi

scem est transtigurata quam syriam deam nomimuerunt

huius dicuntur et priorespiscesiduo iexigenere esse. squos

omnesvob eamdquod venerislessetilllialhonorauerunt et lo

in caelum retulerunt eaque regionevpiscesireligose colunt.

-aureos argenteosqueisacrant inltemplisg habet stellas xup

lzhaec sunt astra siuevsigna/quae planetae appellamunj

oceanum occasuj u. ego v

ilice est.lvin quofdei primumvooniurationem fece- is

runt. cum louis contra Saturnnm gfecit ecquod imemo

sea riae non solum castris winlatumytsed etiam hominibus hoc

habere instituerunt. quod-et in agonib-us fsedjfet iniludis

quinquennalibus coronae habetur ut foederisztestemuad

hiberent. itemque nates per hoc perxignem futura re- eo

sponderenL et in symposiis domibusque consecrarunt iiha

bet stellas lllL duas in earbonibus et in base lib

ks came p. asa asf-euge n is oatast. possit. s-ls

1 eui rnc xecpamc at add. oaiasL ll s stelt Pll s P1Sc1S

ex cat. addidi l ii urnae-S n kA-l-AicAMSlcl infuisse o corr. ex

cat. Scllaub. l 1 in quod nerceto decidens in piscem partim

uulgo partim Schaub. quod faceus o S quam 1/ quem c Syriam

deam lieynius eæ cat. Syri deum e n 1o honornuerunt scnipsi

honorati erunt o ll ea quae b ll 11 colunt anreos acri si coluntur

eos c ll li sacrant in scripsi sacrantis c ll xxn P lfls haec i

appellantur deL Sclzaub. ll quae planta appellantur gratius u la

dii l/ diei o ll cum iurationem P fecer li lj lii ecrpdlreucev

catus-t feit P fecit b bellum fecit Sclzaubachius u lS in add.

pra m. in P sed deleuin lS quinq. malibus P quinqueuiunalibus

li cornae b federis c eo hoc grege quos o futura l/fura

o Sl simposis P symposis e n domibusquae e n consecra

runt S n ea auasin li ll grege eæ scholia quodam Arateis

Latinis in codicibus Paris. et Prum addita fuiit progn Posnam

raea p. 1o1 ita totum locum restitebat quod memoriae causa non

cAliSAlilS eliliMAlvlcl AliAfPliA 111g

lnde per ingentesj u. 111

xili-iicd est glllPtoM qui dicitur Saturni et Philyrae me

filius habitauit Pelium montem inter homines aequissi

mus. magister rtesculapii et Achillis aliorumque heroum.

s cuinsbospitioliercules usus ex pharetra delapsa sagitta

magna pedem vuulnerauiu quo exutus inmortalitate ab

lore astris inlatus. in manu fert quod ol-lPloM appella

tur. situscontra Argo. ihabet stellas cunmvnvs in sin

gulis pmeris singulas et in cubitis singulas in pectore

io lllL in reliquo corpore x. in pedibus lL in ueste vL in

tbyrso llli inbestiolalquam tenet in manu x. in capite v.

ipsius mqnu llz lfiuntLlllLp sall

lliicbprunos ortnsj u. reg

gllocsilgnum cpmmune est quod estfactum evotprec

is oraltus est autem coruus ab Apolline sacrificium facturo

deis reddendam aquam adferre delacu quodam. quod fuit

castuim antequam uinum ostenderetur. qui cum uidisset

fetj ad fontem ficus grossos arbores habentes uolans con

zsedit in eis donec maturae fierenL post paucos dies per

zo acto sacro ille ficus comedit cum sensisset se peccasse.

e catast p. est. les-est. 11 n m catast. p. aes lS -

esse. is

isolum astris inlatum sed etiam homines hoc in symposiis do

mibus ue habere instituerunt et consecrarnnt nibus llid est in ludis quinquennalibusl qui coqruoondasettriinbaugunot

ut foederis testem adhibent. itemque nates in hoc per ignem

iurantes responsa dant n e phylyrae li phylirae P ll s aescolapii

P aliorumque heroum scripsi cl. p. ua z1 auctorque eorum

c s hospicio P ll pharetra Pgi ll o exueusP immortali

tatis Pll 1 therion o s setus P aliter stellae enumerantur in

1caot.uestisibngulliis11omt.hybso Pa hll ulmlelrlisorPionll bienstcoulboitqisuebminbas bll m

immo xxxxvn lxi evam-fc eat cat..ccripsi arcis o tquod

est fictum dxupov Merkelius l. l. . Lxxxxy 11 la oratus

Merkelius honoratus c ll Apollini o lfsacrificium facturo Mer

kelius sacrificio facto cu 1c deis reddendam aquam Merkelius

de his respondenda trespendenda ante corr. pr. m. Pj o ll

11 castuni P lS et deleuit Merkelius matura li lo per

acto sacro Merkelius peractos agro et a u .

av at

l

dao souoLm m

eripit ex eo fonte anguem. attulit cum ipso cratere dicens

ebibisse quae fuerit in fontem aquam. re cognita Apollo

coruo inter homines poenam ad paucum tempus dedit si

tim . ut Aristoteles dicit in eo libro qui de hestiis scribi

tury item isidorus in naturalibus id est physicis memoriae

tradidit fut ipse peccatis poenas daret quem postea astris

intulit cratera autem cum qua medio posuit anguey cau

dam autem anguis in medio coruum rostro adpetentem

sea neque posse iuxta ascendere ut bibat habet AMPrvlS

stellas in rostro lll. claras in prima ilexura vL una ob- m

scura. ex eis ad ultimum in secunda flexura llL in ter

tia lllll in quarta lL in quinta usque ad caudam vlll

clarasz fiunt xxvii convl in cauda l spectans occa

sus. qui habet in acie stellam l claram.. in pennis lL in

cauda lll in pedibus singulasy ad ungues lll fiunt vllL li

paulum ultra prima flexura crater situs est inclinatus ad

genua vlPiSlMlS habet in labris stellas obscuras duas in

medio llL in fundo lL fiunt x. stellas in angulis xlL

coruus autem. qui est ad ultimam eius caudam spectans

occasum. habet stellas lllL craterj in primo coruus et eo

Anguis fpositus ad genu virginis habet stellas xs

Sub gemmis Procyon fulgenti sidere lucetj u. asa

illic rnlon dicitur. qui oritur priusquam MAloll

ut

ea catast p. acsi 1e-zs

li ere it S il fonte anguem Merkelius fontem tfonte m

aquam oii dicent bu ll s ebibisse quae fuerit in fontem aquam

scripsi ez catash excidisse quod fuerit in fontem aqua o ex

cidisse quod fuerit in fontem anguis Merkelius ll et pro inter

homines thominibus lll Merk. coni. in certo mense sed scho

liasta hac catasterismi uerba eæpressit nia uev xopam ev roic

dveptbrroic em-riptov ienxev ixavov ll i taristotiles Pb

a liosii Aristotelis pseud. p. aas sq. et p. axis sq. u besteis S n

s idem Pll phisicis o n e paenas Pll 1 cetera Pll a in medio

om. a coruo Pn g accedere corr. in accendere bu lS corui

in cauda l scripsi coruus in cauda cll 111 stelt Pll aciem a

claras b l pinnis .bl la singulis P unguis g ll addidi 11

ll om. b lS in add. uulgo lg cauda an in imo P ll ea dicitur om. li prius laiddisdiollllll P -11ll- s

SASSAltlS SSltMAMlol AltAlPliA Azl

cAMS. qui omouls cAMS dicitur eique tributum quod

studio uenandi est deditus ob quod ursa ei proxime appa

ret et aliae bestiae. habet stellas llL cuius prior est et

eidem paret ut cAMS MAlolt ideo et Paocrom uocatur

s quod ante maiorem oriatur. haec quae sunt fstellaej duo

decim signa Sol circulo. quarum 1- sola appellatum in xli

mensibus ut quod et ipsae duodecim sintb

ouique aliae stellae diuersa lege curantur

et proprio motu mundo contraria nolunt

1o curriculo exceduntque loco et uestigia mutantj u. uersa

qne quinque stellis quas PLAMLrPAS uocant ob ad

siduos earum motus in quinque deis adsignaueruntb de

his hae non quae l-leraclides Ponticus refert Prometheo

pulcherrimum tic-tum hominem quem cum occulisset ne

is w sua et cupido et uitia. ut indicasset misit Mercurium

qui eum tamquam ad inmortalitatem uocaret. qui non ante

adnuit quam potione accepta caelo receptus honoratus

- ilouis est stella Phaenon. secundus Phaethon. qui cogno

rminatus dicitur ab Solis filioj Phaethonte qui post fulminis

eo ictum caelo receptus hanc stellam quidam Saturni di

cunt. itertium sidus Martis. qui Pyrois uocatur.j nam

propter maximum ignem caloremque putatur iuxta vene

11 catast p. SSL 1--1t1

a studium P est scripsi et a ei proxime apparet scripsi

et proxima paret on a aliae bestia S alia. bestia P correæit

Sclzaub. n priorem et lit ll At pares cu prochyon o s maiorem

oriatur scripsi maiorem oria o stellae om. Pll xn scripsi ab

b ob SP il e signa sol scripsi signorum cli circula .Pl u an qui

zwbtakdc appellatur P n 1 uidetur eæcidisse percurrit ipse xu

Pll 11 quae a quod correæi ll m lacunam indicauiz in om. idem

fecit lifeynius ll deis scripsi dies c lS an ldratosthenes pro hae

non scribendumi 1A1 factum ante corr. b 1s ezcidere pote

rant luppiter uirginem fingi iussit quae hominibus afferret

thecam in qua inerant uitia. scripsi uitio o liii annuit Pil

1S stelt b u phenon c ll secundum P ll ph tou P phethon

b u cognominatur P ll lg hethone P phetone P ii qui addidi ll

duminis P ll m sydus Pl pirois P ll nam propter maximum

scripsi nomnaximum P non maximum g ll ea calor-emque

scripsi cdlori qui P colorique P il w

im

dzz ScliioLlA m cASS elSltM. AitAfPlA

rem situs. hac ex causa petisse. quod venerem ipse fvul

canusj haberet uxorem. missi de sideribus ei esset iunctus

Pyrois dicitur a-siuo feruore et celeritate qquairtum sidus

veneris. Phosphoros colore aureo. maior omnibus sideri-l

bus. quem llesperum etPhosphorum esse dicuiitb est aixi

tem pes-f et caput ob amorem ex 1- apice rapuit et cum eo

concubuit. ex hoc caelo honoratus ex utrisque eius parti

bus PuosPuonvs et unspnnvs uocatur. fqulntum si

dusMlSkovlilvS tuocatur Stilbonl est quidem pusillum sed

clarum z Mercurio adtributum quod is prius constituit orbem

caeli et stellarum et horarum Stilbo uocatur hac ex causa.

ostenditur autem inter circulos caeli unus qui

lactens uocatur. quod albis nubibus fuocaturl denotetur

circuitus eius. quod luno lac effudisse dicitur cum audis

set lierculem filium suum non esse.y alii dicunt per Sa

turnum factum cum nam lzinj lapidem ei pro loue attulit

dicens hoc esse fetj quod peperisset. quem cum ob na

turam Saturnus non crederet eam peperisse mamillis ela

tis expressisse et ostendisse lactem iratamz effusum est

lactez facta est circuli albi species

li catash p. est lb-SS

1 tiens P vulcanus deleui

s pbyrois deleta h b ll quartus P lsydus Pll at cosphoros P

aureo scripsi auro P iro corr. in airo b ll syderibns P ll s cos

phorum P tale aliquid uidetur subesse est Aurorae et cephali

filius ob amorem Aphrodite rapuit aliter narrat llyginus p. 111 ll

o pes om. P eapud s ll apyceranuit et a ll 1 honoratus caelo

e n eius scripsi eis li om. Pn S phosphoros P oosphoros P ll sy

dus P lj uocatur stilboni uocatur quemP l g quidem pusillum

scripsi quem post illum c il lo attributumP l his P m ostendi

tur autem usque ad finem bis posita in c circulos om. priore loco

c n 1s nibibus pr. l. P1 uoeatur om. posterior-e loco o ld cir

culus pr. LP lac addidi ll effusisse pr. l. cu dicatur-li circum

audisse r. l. cun audisset post l. b n 1s suum filium utroque l.

b ll er gaturnum post Lc ope satumo pr.l. P opem satumo pr.

agii 1c in om. post l. e ll eil post 1. orsoP orsa 11 esse post

l. P ea se post l. P est pr. l. e ll et om. posi. l. c n quem cum

scripsi quic n ob pr. l. e or post. Lc n lS iam petisse pr. LP iam

peperisse pr. l. li elatus pr. l. e ll le lactem iratam scripsi

lacte mirate o tmirata posL l. miratae r. l. Sj ll eo lacte facta

est om. P et pr. l. b n circulis pr. l. li

l e pro missi requiritur ut

b

lo

li

eo

r mnnx

itlMtvM liil

A es. M. co. ii

A litterae pronuntiatio SS. lii

usus in fine vocabu

lorum SS1 11 sq.

transitus in alias

vocales ea SS sg.

coniunctio cum a

liis vocalibus es.

1s sq. et se sq.

A littera nomina finita vo. 1

A terminatorum uerborum

personarum quantitas ita a

abacus esu 1

abacus asa 1S

Abaeneria ilfig 1o

Abdera easy lo

Abderitae senis alimma aoa 1s

abdicatio filii lac. a sq.

abdicatiuum proloquium me

et lara 1

ab inter se collidentibus argu

menta lSSL lS

ab isdem litteris incipientia

uerba 1111 ea

ablatiui pluralis pronominum

quantitas ra Sl

ablatiui pluralis quantitas viæ

11 sq. .

ablatiui singularis quantitas

ra 1 sq.

ablatiui singularis pronomi-b

num quantitas ra m

abollae easy as

absis easy le et es. asa S

absoluta qualitas MSL at spe

cies SSL lii sq.

MoMlMvM

abusio lem 11

Abydos easy a

Abyla alo. lll

Academia mor e

Acarnania sed illa 1111 11

accentus es. 1s sq. es. lo sq.

accidens definitur 1oi. eo sq.

rssy as

accusatiui pluralis pronomi

num quantitas ra aa

accusatiui pluralis quantitas

ra m sq.

accusatiui singularis prono

minum quantitas rei as

accusatiui singularis quanti

tas 11. eo

aceruus in syllogismis es. 1e

Achaia zaoy 1A1. imp i

Acberon eau s

Acberusius specus eas g

Aebillis insula est. lS

Acone asa S

aconitum asa ea

de actione qualitas lziSl ei sq.

Acroceraunii montes illa 11

et 11

Acroceraunium promunturium

Sol 11. ilgv es. eam S

Acrocorintbos sea 1

Acta deorum 1S1 m

Acte iiz 1

Actiacum litus etei eo

actio lita es. 1SS. lb sq.

Actinm zily at

actiuum grammaticae offi

cium es. eo

ile-i

actiuum uerbi genus eva lb

acumen soni ssoy la SMt

e sq. sse ss

acutus accentus tia. m sq.

angulus gaita 1S

ad aliquid argumenta 1SS. lii

adamas ea lS

adclamatio lSlL et

addictus me 1e

addubitatio liilij so

Adiabene sea e

adiectio in rhetorica lglr 1o

Adiris sea 11

admissum 1AS. 1 sq.

admonitio iM. lS

Adon ea Sl i

Adrastia lib s

adquisitus tonus stili est.

1osq. asa cs SSL 11 et SS

Adria urbs est. ea

Adriatieum mare ilia 1o

Adrumetus SSL s

adsimile lblL ss

adsocium SS1 11

adstructio oratoris lbly sa

lbzg a lal 1

aduerbiorum in fine quanti

tas rat m sq.

S. Aebutius 11e. 1o

Aegeum pelagus corr. S. sen

1S. ess s

Aegialos iM. a

Aegilios zliy 1

Aegipanes easy a

Aegipani easy ea

Aegusa aut ea

Aegyptia auis in e

Aegyptii est ea xliy li so1.

ea aia se

Aegyptiorum litterae Sgt se

commenta ea 11

rupes ea si

Aegyptium mare esta s

Aegyptus tia. 1S. zooy g. asa

o et tk sea 1 et 11

Aemonia sea 1b

Aeneas est 11. S1S. se

inter deos relatus ac ei

. in hvwv rvw w

lltlblix

aenigma redimiculi Philolo

giae m so sq.

Aeoliae mih S

Aeolis est a

Aeolius tropus SSL eo

Aeolus etc. 1o

aequale rhythmicum genus

MSS. S sq. et si sq.

aequalia diastemata

11 sq.

aequalitas ita se

aeqnicrurium trigonum elisa 11

aequidistantes sos SS

aequilaterum trigonum illa

s et ie sq. est. a

aequ noctialis circulus sos

S sq. aosy 1S sq.

aequinoctialis nox sea se

aequiuocum quid sit 1o1. 1s sq.

aequo SS1 lg

aer iz eo aer litk se

luno 111 Sl sq.

Aeschines rio. is

Aesculapius Sy 1

Aesopns 1se. lai

aestas est. S et ls sq.

aestimator min m et so sq.

1s1. et

aestuarium sea 1s

aetates hominum quattuor

seu s

Aeternitas zL e .

aether luppiter isl e

Mineruae adtributns

1s. ao sq. iot is

aether-ia luno tia. si

aetherius fomes lsciy ei

aetherii fulgores sea ei

Aethiopes esse m

Aetbiopia com les asa 1S.

illa at

Aethiopicum mare est. ea

Aethiopicus oceanus sos S

aethra 1SS1 s

aethrae circulus iM. 1o

Aethusa ma s

Aetna me eo

Aetoli iM. 1

eam

mnax

Aetolia Mil. lAL sall 1o sq.

rAfer Sib extr. adnot.

affectus in persuadendo quo

modo ab oratore adhibendi

sint liii m sq. .

Africa fregio proprie sic dictaj

sed 11.

Africa mor 1 et id et zlL

illa ea ma lzL alea S.

asa S ei 1a et SL

11. eam S et 1S. esse. S.

asa 1.

Africae mensura me ea sq.

Africanus ibit lS adnot.

Africanus uid. Scipio

Africum mare am 1s

Aganippe iiz la

Agathyrsi est m

aggerat slv eo

aggestiones iej lii

agoge musica sed i sq.

rhythmica sed m

Agrippa ma lo et 11. S1S. 1

Agrypnia so. ea 1111 ss

Agyllina am b

ai et ae in datiuo ea 1o

Aiax bS1 1ti. 1se. ea

aientia 1osya1. 11S.1S. 1so.

S. may so.

AL litteris finita nomina 1o.11

Alani Mil. 111

Alexander Magnus Mil. 1.

acas zzSprL saxea SSSL

11 et ea Mil. ea Mz m

sit id

Alexandrea eam S.

nisi 1

Alexandrea Sogdianorum asa

SS

Alexandria soo. lzL zon 1AL

sos L a1o. zL S11S1 S

aliena rebus uerba addantur

1os. a sq.

aliena uerba liil av sq.

allegoria 1ce. 1

aloga diastemata abl 11

alogi numeri S1S. 1 pedes

Stibj id

eain a

san

aas

Alpes zon li mih o et o et

11. Mil. d et 11. a1s. ti

et S

1- Alpianus non xi

Altarium aia xi et e

alternatae litterae ad Sl

alucinari lelly le

AM terminatarum uerborum

personarum quantitas 1S. 11

Amaxobii aen lxi

Amazones iila lii sit 1

Amazonica pelta sui li

ambages ma 11

ambigua liiil e

ambifarium fl- nital in se

ambo vci PS

Ambracius sinus aen 1 et e

amissio isey 1S .

Ammon AS1SL cfl etiam lilam

mon

Ammonis oraculum SSL il

Amnes 1SS1 S

amnes caelitus deduentes 1.

a sq.

amor geminus 1111 el

Amphiaraus Lat. id sq.

amphibolia lbzy a sq.

Amphion SSSL s et le

amphimacer liiia 1

Ampsaga aso.1oez1s. cams

An littera finita nomina roy 1c

anacamptos modulatio sed

s sq.

anacephalaeosis may e sq.

anadiplosis 11S. ac

analogia m 11 sq.

analogiae numerorum est. a sq.

analogicus numerus sed m

anapaestus 111 S et 11. SSS.

det 1Ssq. SSSL lS

duo ueizovoc sea S

tima ekdccovoc sea tt

Anaxagoras ma SS

Andromeda est. S. sos 1S.

etiam sui memo Slz

S et lo

angelicus populus b11 1c

Angelus Am. eo

aga

angulus planus am 1o sq.

directilineus SM11S. dire

ctus MPL 1S. obtusus eui

1S. mutus-eil lS

anguli nam ea sq.

Anima lintelechiae filia xiy a

animae partes tres ibit SL

simulacrum 1111 g

animae puriores uti maneant

xliii ab sq.

beatorum ueterum

s1. 1s sq.

fontibus emanantes

sua. m

animalia musica adducuntur

asoy a sq.

animantium diuisiones 1oz11

1 sq. gem 11

animi conceptiones commu

nes easy ea

Anio 1S1 ea

annus lunaris SSL eo sq.

solaris sua a sq.

magnus sea il

anomala gey S sq.

an sit Mag 1

Antaeus easy lS et 11.

Antandrus easy S. em S

antarcticae terrae nom li

antarcticus circulus sozg

li sq. vom s sq.

ab antecedentibus argumenta

laia m 1e1y 1 sq.

Antenor ma 1o

ante rem argumenta nisi isq.

1- antezeugmenon 1soa 1e

Anthropophagi aen z1. am S

anthypophora ma S

antiae Mv m

Antianum mare ill S

Antianus ager am g

anticategoria ma 11

Antilibanus easy m

Antiochia easy 11. easy m

Antiochus nom S. asa lS

Antipater uid caelius

antipodes zoa m sq. sua. m

Antipolis ma ea

-1....

mmax

antisagoge fli m

antisigma SL z

antistes nictans- z a

antistitiumam i aasy m

antistrophe 11S11 m

. antithesis aen as

antitheton ut lS

Aintonius ma so

Aones sua. ea

Aonidum uertex sa e

apamia est. a

Apelles 1SS. ei

aper SS1 lg

Aphrodisia eta z

Aphrodite AL eo

. Apis asa e

apocatastasisr seg zs

apocatastaticus numerus pen

tas geoy 11

apodictica fides 1s1.1. sche

mata SLSL m sq. cognitio

in geometria may 1

apodictici tropi eam m

Apollinis oraculum belphi

cum eum portus eum

promunturium zao. lS

Apollo cf. Phoebus Pelius

Pythius Aurlcomus sagit

tarius vulniiicus clarius

Lauripotens in S. e. ea

1o. m 11.e. la m m

1z. 1z111 1r. zz1. AL san b

Apollo clarius est 11

bidymaeus Mm S.

Musagetes 111. 1e

pestis auctor SL s

auricomus S1 as

eius cognomina m

Sl sq.

uaticinia in le

aues Saziy 1

certamen cum Marsya

ssvi i .

ei coruus sacer nov

es sq. SPAy 1

ei copulata Mantice

ay 1

Apollineus axis 111 m

mnnx

Alpollonia SSL m

Apollonia Palaestinae easy i

apologi targumental letiy lll

apologus- Aesopi ies lai

apbstrophe rm 11

apotheosis ioy 1S

appetitus mortua est. S

Appius claudius tii-1 ita

appulsus melicus og li

aprugnus die. sa

Aproiiius 1so. 11

Apuli aut ia

tApulia mii 11 sal

taqua rerum principium aram

in lustratione 1111 g

Aquarii cratere duens

a1o. 1

Aquarius solip sit amp s.

aut s. om. a

Aquila sos ea sos a aoa.

el Slli S. Slzy xi

Aquili die. lS

aquilo aes 1. aosy ei

aquilonis signa sos m sq.

Aquitania asa lg

An litteris finita nomina ita

1e

Ara sloy 1

arae nerculis Liberi Alexau

dri M. asa ea ML 1

Arabia soo. 11. soli s zoa

lai et liii est S et u sq.

easy s1. asa s

Arabici balatus sa S

Arabicus sinus nota. 1 et 1o.

aia 1

Aracynthus SSL 11

aratri curui puer isl so

arbor nauis in se

arca SS. 1

Arcadia dati 1S. aia lii

Arcadica ratio ne S

Arcadicum sapere lem ao

Arcadicus na S

Arcas 111 aa 11. 1a. erat ea

Arcesilas SL m

Arehimedea manus 1SS. 1

dsi-1

Alrchimedes s1. sit. nos ut

eius sphaera met

1

Architectoniew SSSPSS

archiuum superum igg lo

in arcihus templa Mineruae

1SS. s

arctieus cireulusl SMy AL goam

Arctoa conuersio aoo. S

lumina nos lb

Arctophylax scri so

Areturus aou zo

s1o. so

arcula SS1 1

arcus nictynnae iiti m

Ardea ma ea

Arethusa asa lS

Argaeus mons easy S

Argiletum SS. lii

Argiona lani uxor si ti

Argo sovy 1. aosy a

se S11a 111. Slzi S

Argolis am ls

argumenta- mea aa 1b11 S sq.

1SS. SS sq. 1SS. se sa

argumentatio 1SS. ea leti 111.

1SAL. tt

argumentum 1ss. 11

a nota uel ety

mologia laeua

apartelbsjgssq

a maiore ad mi

nus lbth a

a scripto liii

e sq.

ab auctoritate

les lS sq.

Argyrea Mly la

Ariadne eos et Slly s et ea

Aries sea S. sos lg et et

et ea Stlliy lii et SS. illa a

sian satia sq. aestus

Arimaspi gem ea

Arimphaei esse lS .

Arinis uxor labi se

Arion SSSL a

Arionia ehelys eam ea

sos ea

acsi

428

Aristoteles 51, 24.. 258, 14.

98, 13. 101, m

Aristotelicus 101, 14

Aristoxenns 51, 20. 346, 21

Arithmetica 16, 22. 246, 6 et

12. 254, 14 adnot. 254, 15.

257,1. 296,4 adnot. 364,18

arma eloquentiae 138, 23

armata Minerua 194, 3

Armenia. 201, 6. 227, 16. 234,

20. 236, 22.

Armeniae ambae 238, 18.

portae 236, 13

Armenia maior 238, 22 sq.

Armipotens 255, 4

aroma. 31, 25. 41, 4. 42, 3.

52, 6

Arpi 216, 10.

arradere 196, 19

arrhythma. tempora 365, 5

arrhythmon 364, 10

arrigere aures 171, 16

Arsia. 220, 7

Arsinoe 232,3. 234,12. Cy-‘

renaicae 231, 23

Arsinoita 233, 22

arsis 364, 4. 365, 17. 367, 1

Artabrum promunturium 206,

19

Artemidorus 206, 15 et17. 207,

14. 208, 10. 234, 1

Artes 39, 28

a Mercurio

14, 30

Mineruae curae 194, 21

e Graecia. Romam mi

grarunt 195, 11

artia diastemata 357, 15

articuli 59, 15. 61, 22 et 31.

62, 25

uerborum 118, 1

quaestionum 187, 30

artificialia. argumenta 189,

2 sq.

artificiosa. dispositio 166,14 sq.

as 82, 3 sq.

A82_1itteris finita nomina 70,

o

inuentae

i “"——',———

INDEX

ascensus figura 180, 3

Asclepiades medicus 347, 19

et 27 v

Asia 210, 1 et 26. 225, 1 et

3 et 5. 226, 16. 228, 13.

233, 7. 237, 18. 238, 19

Asiae longitudo 239, 5

mensura 244, 24 sq.

Asia. (minor) easy 19

Asíatica iuris díctio 236, 6

Asiaticum mare 236, 18

asomatus profatus 54, 17

asperae 170, 12 sq.

aspiratio 62, 4

assecutor 338, 18

assertio 33, 30. 48,8. 149, 1.

56, 21. 185, 15. 200, 1

assertum 149, 3. 201, 21.

202, 15. 203, 13

assimile uíd. adsimile

associus uid. adsocium

assultus Cupidinis 297, 19

assumptio 133, 7 sq.

assumptiua qualitas 149, 5

eius partes 149,

12 sq.

Assyria. 234, 21. 243, 15

Assyrii 239, 6

astra 303, 25

Astraea 301, 3

Astraeus 303, 25

astrificus peplus 197, 27

astriger thalamus 332, 11

astrigera sedes 299, 17

astrigeri dei 25, 1

astrigerum caelum 49, 5.

296, 2

astriloqua puella 300, 5

astriluci diui 332, 17

astrisonus 341, 4

astrites gemma 22, 5

Astrología 296, 4 adnot.

astronomi officium 57, 3

Astronomía 197, 2. 331 adnol.

Asturum conuentus 212, 11

Astypalaea 207, 2

asymmetri lineae 251, 23

INDEX

Athanasia. 39, 5 et 23. 40,

11. 41, 5 et 24

Athenae 99, 10. 101, 21.

139,14et34. 140,8. 222,

10 et 12. 301, 25

Athos 223, 16

Atlantes 232, 17

Atlantiades 15, 26.

332, 24 '

Atlanticum litus 22s, 19

mare 232, 9

profundum 210, 2

Atlanticus oceanus 211, 8 et

23. 229, 8

Atlantides 47, 13

Atlas 229, 16

atomos 42, 18. 51, 22. 364, 16

(atramentum) 55, 16

Atropos 19, 8

Attagenus sinus 240, 12

attentus auditor 184, 7

Attica 54, 30. 100, 1 et 29.

222, 11. 225, 23. 226, 3.

Atticae creagrae 374, 13

Attice 220, 15. 222, 7

Attici 44, 14

Attieissare 198, 25

Attis 48, 30

Attius 67, 28

Auchetae 227, 19

ab auctoritate argumentum

163, 13 sq.

audacter 97, 9

auditores 182,17. 184, 2 sq.

auditorum genera 145, 15 sq.

Aues 231, 10

aues augurales 4, 12.

Augilae 232, 23

augurales alites 12, 4

aug-mata omina 43, 7

Augustus 208, 22.

aulica. dulcedo 338, 7

suauitas 348, 1

Aulis 226, 6

Aulocrene 237, 5

Aulus uid, Hirtius

aurata. uox 139, 29

aurata arena 211, 19

255, 15.

12. 4

s

429

auratus amnis (Sol) 7, 11

auri fiamma 198, 1

aurigo 7, 27

auricomus Apollo 6, 29

Aurora 31, 28. 52, 26. 337, 5

Ausoniae scholae 101, 16

Ausonium mare 219, 15

Ausonius = Latinus 101, 16

auspicia 26, 18. 61, 15. 200,

17. 307, 16

australis circulus 304, 14.

309, 5 et 7

a,ustrina signa 309, 19

Autoclus 216, 3

Autumnus 22, 16

axioma scholicum 98, 9

axis caeli uel mundi 50, 11.

228, 2. 263, 19. 303, 8

azoni dei 18, 26

B littera 60, 18

babylonia 234, 18. 236, 1.

243, 14 sq.

Bacchici soni 371, 22

bacchii unde dicti 371, 22.

bacchius 372, 23

ab iambo 370, 12.

371, 2

a trochaeo 370, 10

et 19

duplex a trochaeo

371, 7

duplex ab

371, 9

medius 371, 1

Bacchus 298,22. 371, 23

Hymenaeipater1,13

Bactra 239, 21

Baetica 211, 9 el 16.

2. 229, 9

Baetis 326, 3

Bagrada 231, 2

balantes 345, 4

Balarides 218, 1

Baleares 216, 19

barbarica. loca 226, 13

barbaricae formae 97, 18

barbiton 340, 19

multiforme 342, 7.

iambo

212,

xir-so

Parbyta nam e

1- bardi eu S

Sargilus easy lh

beatorum animae bly -11

Sebrycia easy z

bello praeest Minei-ua uid. 1/1

Selus luppiter ma zo

bene ez e

Seneuentum illa llo

Seotia em la cfulioetia

Serenice SSLzgS

Puerenices crinis zoog 1o

Pessi gzzdy id

bibliothecalis copia Aoy s

bilanx libra APL ao

binarius numerus nihil sq.

bipecilalclflga et llby as

bipedia mag m

birrus 1o1. ea

hiis 1S1 zs

bis ex omnibus tibi 1 et m

bis diapason diastema SSL

vn sq.

laithynia est 1S.

Pithynus iaik S

mascorum insula z1e. ez

llalemmyaeazssy 1

Soetia zzn lii nam egas

boeotia uid. Seotia gem la

Soetiae om. m

bonitas uocis lszy ea sq.

noctes et 1o. ega ea soz

e1. som es. a111 ietSet

11. Slgy m

nox-castius 11

Paorysthenesiwy 1S et zo

Sosphorus SSS1 1

Sosporos easy SS

Pospotus ezvg i sq.

Postar una. iii

Paracarum conuentus am 11

Sracata gallia z1s. s

bratteae auriaioy e

bratteatae cqlnaer es. eo

breues syllabas continuare

vetitum Pllr ea

Srittania zoohea non li

iasi-m ama-s

zasj s

lllromiales gen m

Promius 1oo. S.

sazy ea

1S11 lS

brumalis circulus aoh rm sq.

sea m sg.

brumalis dies aut 1-1 sq.

nox SM. S .sq. -

.Srundisium zoz 11

Sruttium man 1 et s

nulla regi-a eam 1e .

Suthrotum om. 1

nyblids Adon diss. al

byssus SL le

Pysacium SSL s

Pyzantium pau m

e littera am SL eo. Sl

yc vtexminatjarum uerbi perso

narum quantitas 1S. m

caballus Sorgoneus aa 1

c ten-minata nomina 11. 1s

cacemphatbon .1111 li

cacumina z accentus es. lxi

fcadmus es. in

caduceus m m am aln

A. caecina 11S. o

caeciniana 11S 1

caeculus meris

caelius una. ez

caelius nam si

caelius Antipater noa 11

oaelulum-S1o. 1

caesar um a 1ss. m 1eo.

1 et a 1M. m

caesaraugustanus conuentus

mm 11

caesarea eam S et 11

caesarea LMazacaj asa i

i caesariensis Mauretania ega

1o

caesum in oratione lii la

calami Sifiy es. sit S

calcei lonis istas

. lunonis im lb

Solis ea ev

ex papæ-o slrzga

oaleon SSL m

caligosusggget m

calidonja pjluapæsn 1

nihil

umb

INDEX

Calliope 1, 17. "12, 24. 32,

31. 40,1. 58,28.

Calirrhoe 222, 11. 235, .10

Callode 218, 2

Calpe 210, 14

'Càlydon 221, -8

calymma 20, 1

Camarina. 219, 3

Camena .1, 3. 33, A». 53, 7.

54, 23. 343, 7

camera 197,12

Campania 201, 5. laurea

215, 15

Campasantes 232, 23

Canarie. 244, 11

Cancer 22, 8. 305, 5. 307,

29. 308, 6. 311, 1. 312,

20. 315, 6. iagag 11. 325,

7 et 10 et 15 et-17 -et 23.

327, 10. 330, 4

candicare 256,113

canicula. 307, 1. 309, 28.

311,‘ 6 et 10 et 13 et 26

cannulae 55, 6

Canopicum ostium 232, 11.

233, 16. 234, 4.

Canopus urbs 232, 11

Canopus 200, 10 et 14. 205,

22. 232, 11. 233, S. 241,

28. 299, 24. 310, 3

cantica 348, 13

cantilena- 362, 14 sq. perfe

cta. 364, 2

Capella 27, 6. 53, 5. 193,

124 41611101. 98, 3 adnot. 254,

13 adnot. 29.6,‘4adnot. 298,

30. «374, 23 emtr. adnot.

caperatus 167, 20

Caphareus promunturium 226,

1

Capotes 235, 20

Cappadocia 207, 9. 238, 17

et 23. 239, 5

Capra. 309, 13. 312, 2

Capraria. 216, 20. 217, 7.

illa 10

Caprese 217, 12

332, 4

431

Capricornus 306, 28 sq. 308,

3. 312, 1 et 22 sq. 313, 8.

315, 7. 325, 13 et 17. 327,

10. 329, 26

caprigenum tergus 55, 8

capsae 174, 6

captentulae 136,;27

Capua 214, 18.

cal-alis 207, 4

Caralitanum ,ptomunturium

217, 23

Carambis 208, 6. 238, 13

carbasina. uolumina. 39, 1.9

Carbyle 242, 5

Caria 237, 1 et 9 et 15

Camania 242, 23. .243, 1

Carmentis 44, 18

carneades 98, 17

caro 76, 24

Garpathium mare

236, 18

Carpi 231, 4

Cartenna, 230, 7

Carthaginensis 375 extr. adnot.

Carthaginensis conueutus 212,

10

Carthagìniensis 354, 13 adnot.

carthago 231, 3 et 16. 232,

10. 326,1

Carthage noua 211, 13. 212,

17. 216, 19

Carystos 226, 7

Caaiusîmons 235, 18

Caspiae Portae 236, 13

caspium mare 209, 2. easy

16. 239, 7. 240, 6

Cassandra 169, 27

Cassiepea 308, 20. 309, 25.

311,. 21.

Castalius fons 221, 16

Castor 81, 14

Castor-es 51, 3. (23,21) 51,13

Castoris 81, 14

castratus 168, 15

Castulo 212, 6 et 19

Catabathmon 232, 4

catachresis 169, 16

Catamitus 103, 13

207 , 3.

iae

categoriae Aristotelis ea 11

decem 1o1 1 sq. 1oe1 11 sq.

catilina 1o. s. iasi ea may

et liii m

catillus me s

catina S1S. ea

oato me 1. 1as.11. 1S1.S.

SSL g

catullus sol ea

caucasei montes asa 1

caucasius rPaurus illa 11.

caucasus asa 1S

a causa argumenta 1SS1 s

causae natura 1ss. lll sq.

ductus lisj SS sq.

causarum genera Msy m sq.

lss1 le

causatio 1so. ea 1bS1 le

eausatiua uis SSS1 11

causatiuum litis liilij m sq.i

a causis argumenta lal ea

1c1. sv sq.

eauilla 1S1. 1

caycus eau 11

cautio aut ar

cecaumenae S. ab

cecropiae cathedrae aes ac

cecropidae 1S1. m asa lxi

oecropius ses as

cecrops 1oo. eo

cedro perlita papyrus aa lg

celaene SSL S

celeritas filia Solis 1S. S

centaurus aou s et se et ea

soei lS et ea S11. 1S et ea

Slzletbetqetg

centrale circuli gdgy e

centron mundi aoa m

tellus mundi S11. g

centrum asa lo

cepheus soc. S. aoe. ea

Slly 1c et ao ergl a1o. gi

cera 1S1y ei

fago illita ea 1c

ceras chryseon est. lg

oeraumorum lumen eo. s

ceraunos ea ti

ceres 11y11. 1Svti. ilii rns

. mnnx

ceraunius caucasus eae lo

cernentia 11Sp m sq. i

cerritus lSL lg

certamina gallorum in S

cerua Lunae sacra ita 1e

cerui iistulis capiuntur SLSy 1

oeteus S11-y le

cethegus cel ea

cetus aou su soz se aosy

ea smgla et 1s

chalcida sed s

chaldaea asa s

gens eia lxi

miracula in S

chaones sed 1S

chaonia Mil. la

chaos SAL se

charis as1. lS

charites SS1 m

charybdis 1SS. ea

chelae a1o. 1o

chelys 1L. ea Mol 1S. admi

Arionia SSSL ea

iouis enneaphthongos

ia as

Latoia ea li

Pindarea SSi s

cherronesus easy AL easy le

chimaera easy lii

ehirographum 1as. 1o

chius sos s Mil. 1

chlamys S. 1S. Sllil le

chordacistae sic SS

chordae asa li

chorii arsi 1

chroma modulandi genus tibi

id sq. sea g

chromatica diastemata asa lin

chromatice Mil. a SSSl a

chromaticus tropus SMv 1e et

ea asa le sq. SSSy a

chrysea ML li

cbrysippus gSr lii

cicero mihi 1-1o.s. MLSS

11111 ilii 1AS. itk .1ss. 11.

laeua mersa laurens

ur. 1S. 11b. Setldh 1111y 1s.

1so.a. 1SS11S. 1S11 zSdSSylS

me la

rer.-w i i .

mnux aes

cicones aga 1 Moy 1s

cicuta sit. a aia le

geminata sim s

oilicia est. SL easy a et AL

SSS. eo

cimbricum promunturium eoa

gi

cimme-rii easy lii

cimmerium latus est. a

cimmerius lacus cena SSSAL

cinnama sea SS .

cinxia luno iiz lo

circa rem argumenta 1SS. 11

et la

circeia habitatio ilia m

cii-ci organici ssvi lg

circuitus terrae noa ze sq.

circuli mundi soa s sqi

planetarum S11 sq. -

eorum spatia uel interea

pedines ALSL eo aoa

1S. sosy zs sq.

Solis æziq g sq.

circulorum caelestium inter

stitia soa ea sq.

circulus em co

circulus integer zzigj 1 sq.

circumstans modulatio sea

o sq.

circumferentia mei S sq. ei 1e

per septem circumstantias ar

gumenta lSSl 1

cirrati SL SS

cirrha ea a can 1s

cirrhaei recessus m xi

cir-ta SSiL la

citharaSiSgL sua. szLsy zetg

clarius ej xL 1s. 11. lla ea

easy a est 11

claudius imperator me z

Appius ea ti

clauis ea 11

clausulae 111. 1o sq.

quos pedes admittunt

ua 1 sq.

cleonaei rictus ea ea

clepsydrae SMP 1 sq. S1S.

ea sq. . i

MAnrunus cAPnLLA

v

cliens 1ss. l

climata i-llSy 1a sq.

octo sem ea sq.

caeli quattuor eam

climax 1so. s v

clio la ed. SL 1

clodianae insidiae lia e

clodius liii S. liili SL lASl

ea ligy 1S. 11S. 11

olotho 1S. S

cluentius 1SS.SS1etS1. nam

oluniensis conuentus may 11

clypea PSL i -

onidus SL ea .zos. at

coene ita s

coercitio mss m

colchica fiducia Soy 11

colon 11S. m et ea

colophon eam 11

color auy l SSSl lS

orationis 1SS. 1S

colorabilis tropus Sb/L eo sq.

colorare uocem lSSa e -

oolubraria ma lg

columbaria ill S

coluri circuli caelestes sola

lg sq. san m sq.

comma ua si

commagene SSAL m SSS1 1S

comminuere caput My 1s

commotio auditorum quot

modis fiat mar m sq.

commune genus uerbi S1 eo sq.

communioi nominis iva ea

communis syllaba ea g sq.

comoedia 1SS1 lS

comparatio ma eo sq. iz com

pensatioj

a comparatione argumenta

lal ea liiii 11 sq.

comparatiua qualitas 11111

es sq.

compensatio z comparatio

MSL ea sq.

fcomplexio lviiii in

complexiua coniunctio et se

composita spatia ssvi S

SS

434 INDEX

compositi inter se numeri coniugia sacra 2, 12

282, 20 sq. coniunctarum tertia 350, 5

compositi per se numeri 268,

9 sq. inter se 268, 10 sq.

compositionis praecepta 169,

22 sq.

compositiua qualitas 356, 1

concentus (sphaerarum) 6, 25

conceptio 181, 7

conceptiones animi commu

nes 253, 26

conceptus 139, 23

concessio 149, 13. 187, 8

191, 11

conchae 337, 11. 343, 8

conciliatio 157, 2

conciliatio animorum quot

fiat modis 164, 1 sq.

(conclusio 129, 15 sq.)

per confessionem propositio

187, 9 sq.

Concordia 41, 32. iha 18

condicionalis syllogismus 102,

26. 132, 29 sq.

conditores urbium 215, 21 sq.

confinis conclusio 129, 11.

250, 23

confirmatio 183, 30. 188, 24

conflictus 147, 11. 152, 24.

153, 30

conexio fig. 179, 17

coniectura 144, 7. 147, 18

coniecturalis uirga 4, 12

coniugata uz'zl. a coniugatis

a coniugatione argumenta

189, 22

coniugatio uerborum 87, 14

coniugationes tres 88, 3 sq.

coniugationum indeclinando

formae triginta sex 88, 22 sq.

coniugatio prima 89, 9 sq.

secunda 90, 17 sq.

tertia correpta 91,

18 sq.

tertia producta 92,

8 sq.

a. coniugatis argumenta 157,

20. 159, 20. 189, 23

coniunctarum extents. 350, 6

ultima. 350, '7

a coniunctis argumenta 157,

20. 161, 2 sq. 189, 20.

190, 2

coniunctionum quantitas 74,

19 sq.

conp cett. uid. comp

conquestio 192, 22

Consentes dei 17, 22

a consequentibus argumenta

157, 20. 161, 11 sq. 189, 20

consili 78, 27

consistorîumIouis 19,4. 24,18

consonantes litterae 57, 25.

59, 50

constitutiones 143, 31

constitutiones (= status prin

cipales) 153, 18 sq.

consul 159, 16 ‘ i

consulares Romulei 196, 13

a consummatione argumenta

189, 11

Consura. 219, 5

Census 18, 16

contentio 183, 22

continua quantitas 113, 20

uox 353, b

contradictor 151, 5

contraria. 118, 8 sq.

contrariae leges 152,_ 20

a. contrario argumenta 157,

20. 160, 21 sq. 189, 15v

controuersia. definitiua. 148, 6

controversiae deliberatiui et

demonstratiui generis 153,

21 sq.

conuenientia diastemata 357,

14

conuersio districta in aliquem

174, 17. 179, 12

in dialectica 116,

12. 124, 30

rhetorica 174, 17.

179, 12

.musica 364,3 1

www-w- -

mmzx

compositi per se numeri zso.

zoxsq

conuenientia SSL ez

conuentus iuridici mm S et lo

conus easy S et 1S

copiose ornateque dicere lSLS

copulae Sfil id

copulatio /ig. 11Sy 1s

per copulam S111 li

oora mm et

corax 1z1o. as

ooraxicus caucasus asa 1s

oorcyra aoz 11. gai 1o

cordacistae sua SS

cordubensis conuentus maxi

corinthus SSL fM

oorneliae moa 11

cornelius MAL S. mm m

lup ea acer 1s ei m

cornibus 111 11

corniculata Luna gea lS

cornu z cornui 11. lS

-cornubus 11. ls /

comuis 111 ill

corona s1o. ea

et 11 et se

corporatio easy zL

corsica ilii ei z1s. as sq.

em lS 1

cortina SPAP e

cominus 11111 s

coruus aou ea soeyza sua

eous zos. a

crassitudo numerorum Moy

ea sq.

crataeis may m

crater Sofiy ea amnem auy

1S. alii 1

creagrae Atticae sui m

crepidae si ao. um S

crepitaculads SzL saoy a MS111

creta zzsy li et iir

cretensis rPhales aia z

cretes em m san s

creticus am lzL S1S. ib

crinalis spicus san lS

criniti sapientes SSS. ea

crispa infiexio 1SS1 S

s11. z et 1

ALSS

cristae cum aprugnis denti

bus zigv SS

tergeminae lflzlzp lS

critici si ea -

crocodilus illa so

crocus 111 1o. SSL s ssvi 1o

croesiae gazae lSSa e

crotona zaoy 1

crystallus zzy lS

cs littera a claudio inueuta

e1. i

lctesiphon MSS ez

cubi easy 1 et lat

cubitalis mensura soli o

cubus asa g et lSp SSPM m

zeazy 1 et S et s sq.

culleus lbsy 1

cumae illa ea 1so. 1s

cumaea Sibylla dAy eo

cumanum antrum si ea

cumulus SSL 11

cunabula 1SS. 1s

cuniculariae em li

cupido si S. AL sa amp

zo. SSSL fu SSPL 1S. SSSr

1S. acta ei

cupressus Siluani 1SS. li

ouretes em m

ouretis easy lii

curiales louis m ao

curiae mox s

curiatius ea m

curitis luno iiz lii

cursor Mercurius 11y m

cursu ueloces rfrogodytae

sua 1 v

cursus astrorum mia amen

asl lin So11 11

ourubis SSL s

cybebe ifidy 11

oybele ttk Sj

oybeleia tympana llli li

cycludes am S

cyclops egi 11 sq.

cyclicae disciplilgae am 11

cycni l-lyperborel SALSy e

cycnus SSL 1

cycnus S11. 11 etr m am i

SSS

436

Cygnus 306,12. "308,1. 309,25

cylindrus 253, 8 et 13

cylindrus gemmans 198, 29

Cyllenides 336, 10

Cylleníus 3, 8. 4, 29. 5, 1.

6, 24 et 33. 8, 13. 11, 1.

12, 24. 13, 6.

23 et 26. 15, 24. 16, 9 et

ei 18, 12 et 26. 2S, 2 sq.‘

29, 11. 46, 17 sq. 51, 12 sq.

52, 19. seg 29. 100, 5.

141, 4. may 3. 198, 23.

axisa 27. 255,. 2. 260, 4.

296, 16. 302, s. 63, a

Cynos sema 225, 5

Cynthia 341, 17

Cypris 1, 11. 3, 18.

198, 2. 338, 17

Cypros esca 4

Cyprus 207, 2

cyrenaica 244, 24

cyrenaica regio 231, 21

14, 24.

Cyrene 231, 22 et 24. 325, 31/

Cyrnos 217, 1

Cythere 343, 6

cytherea 245, 20

Cythorus 238, 15

D litterae pronuntiatio 63, 19

Dací 227, 13

dact‘ylica 366, 7 Sq.

dactylicum genus 368, 1

,dactylicus 369, 3

‘ per iambum 373,10

in bacchio incio

dens extrochaeo

373, 11

per bacchium ex

iambo 373, 12

per chorium 373,

13 sq.

dactylus 172,8. 368,3. 369,16

Daedalus 196, 25. 215, 4

Damascene 234, 17

Damon 347, 22

« Danae 215, 22

Danuuius 227, 11

Dardani 223, 12

vai-damis 215, 4

14, 19 et,

INDEX

Darius .226, 24

datiui pluralis pronominum

quantitas 72, 31

pluralis quantitas 72,

10 sq.

singularis pronominum

quantitas 72, 23 sq.

singularis quantitas'Zl,

\ 18

decani 50, 6

Decapolis 235, 12

decas 264, 21 sq.

266, 9 ei 10 et 13.

declaratiua pars sententiae

102, 14. 123, 21. 135, 25 sq.

declinatio nominum 75,25 sq.

uocabulorum (h. e.

translata signifi

batio) 167, 28 sq.

decreta publica ad lyram re

eitata 347, m

265, 24.

i decussare 51, 5. 304, 27

dedicatiua. pars sententiae

124, 26 sq.

deducti numeri 372, 16‘

defectiua 88, 23

defectus Lunae 323, 2 sq.

Solis 318, 9 sq.

definitio 247, 19. definitur

105, 8 .

a definitione argumenta 189,9

definitiua. controuersia 148, 6

deformatio 175, 7

dei 42, 27 sq. (cf. deorum)

aerii all. 301, 2

= astra 36, 9.

azbni 18, 26

duodecim 17, 8.

fatales 300’, 27

minores (45, 24. 138, 8.

257,6. 301,2. 338,23)

nouensides 17, 27

publici 18, 23

ruricolae ett. 332, 16

septem residui 17, 13

tellustres 257, 6

tres 50, 25

num fato reguntur 13, 28

301, 19

342, 18

INDEX

deieratio Pythagorae 29, 13

Deiotarus 164, 6

Deliaca cithara. 346, 23

Deliacus 16, 6. 138, 14

fatus 11, 9

deliberatiui generis contro

uersiae 153, 21 sq.

deliberator 145, 18 et 29 sq;

deliquia solis 200, 26

Delíus 4,11. 6,27. 11,16. 12,5.

13, 3. 14, 13. 51, 12. 64, 21.

98, 1. 99, 4. 300, 22. 332,

32. satanam 342,25. 345,28

Delos 5, 28. 71, 22. 226, 8

Delphi 346, 23

delphini 348, 12

Delphínus 309,26. 311, 11

Delphos 221, 14

Delta 233, 15 et 22 et 26.

Deltoton 307, 17. 309, 25.

312, 11

Demipho 179, 3 sq.

Democritus 51, 23. 224, 17.

uid. etiam Abderites

Demodamas 240, 3

demonstratiui generis contro

uersiae 153, 21. 154, 24 sq.

Demosthenes 140, 4

dendrites gemma 22, 13

denominatiue 117, 20

Denseletae 224, 5

dentes quando emergant 263,

10 ,_

deorum concilium (senatus)

14, 9. 16,29. 21,

7. 27, 2. 296, 6.

V 342, 16

(uulgus) 17,15. 138,5

domus siue mansio

nes 17, 20 sq.

mater Arithmetica

257, 21

itinera 301, 11

stemmata. 39, 26

deponens 87, 15

depositio uocis 365, 17,

deprecatio 150, 28 sq.

depulsio 144, 17. 157, 9

437

de re qualitas 148, 20 sq.

descriptio 175, 7

detractío figura 181, 3

deus unus 258, 11

Deuterusv 27, 6

di pro dei 96, 6

diadema 4, 5. 31, 17

Iunonis 30, 2

Neptuni 23, 5

Diaborysthenis 318, 16. 326,

7 et 18

Diahellespontu 326, 17

Dialectical. 99, 2. 101, 6 et 20.

137, 21 adnot. 98, 3 adnot.

250, 15

Dialexandrias 325, 31. 326, 14

Diamero'els 318, 13. 325, 30.

326, 11

diametri regula 358, 12.

diameter Solis 328, 5

diametros 247, 24 sq. -

Diana 17, 11 Susia 242, 5

Dianium 217, 8

diapason 262, 2. 355, 20.

357, 25 sq.

in caelo 49, 31

diapente diastema 29,20. 357.

24 sq.

diaporesis 174, 20

Diarrhiphaeon 327, 1

Díarrhodu 318, 15 sq.

2 et 15

Diarrhomes 326, 4 et 16

diastemata 357, 3 sq.

diastematica 353, 12

Díasyenes 325, 31.

diasyrmos 175, 16

diatessaron diastema 29, 18.

357, 23 sq.

diatonica. diaátemata 357, 15

modulatio 361, 27

diatonicae notae tetrachordo

rum 360, 13

diatonon modulandi

359, 15 sq.

diatonos 362, 10.

. melopoeia 363, 3

diatonus iropus 354, 24

326,

326, 13

genus

aas

diatyposis 11s. 1

bicaearchus may 1a

dichronon in rhythmo sea ev

bictynnaje arcus ita m

bictynnaeus mons am eo

nido mei se

bidymaeus Apollo mm ti

bidyme mm 1S

dieruin mensura maxima mi

nimaque szsj m sq.

dierum noctiumque spatia in

aequalia S1S. lS sq.

dies brumalis sun 1 sq. nox

am s sq.

dies septem seg ei

semenstres easy i

dies solstitialis S1S. so sq.

diesis adam zL SSL a sit in

samom seoi 1ssq. seoyzæ

ses 1s

a differentia argumenta liilil

m 1eo. lb sq. lSSr 1

differentia delinitur 1os. m sq.

1ss1 m

digitis computandi ratio zs11s

easy se

coercetur numerus earn

Sl

digitus asa lxi

digressio 1SS1 1S

diiambus su z

dilophos ales My S

diluuialis consternatiozSoL m

diluuium in eo

diminutio SS. m

. niomedes 1z11y sua 1o. seg

a auy 1e

biomediaci equi gida 1s

Pione S11 ea zssj 1S.SSLS1.

SSSr 1S. am te et m et SL

Szizg S et se

bionysus Mq 11

fbioscuri ea m

diphthongi ea 1

diplasion rhythmicum genus

sed 1s

diplasi regula asa m

diplasium SSL SS

fw www-tw

i mmax

ldipondius SSL m sqj

directae lineae san 1 y

directiangulum trigonum MSl

lS sq. .

directilineus angulus sit 1S

directus angulus mih m

bis a se tibf m AS1 se

bisciplinae asf se

sobriae ssy 1

infamulitio Mercurii 1111

so

disciplinae cyclicae su 11

biscordia il ao

discrepantia diastemata SSL

li

discreta quantitas llsy eo

disdiapason diastema SSSy 11

disemus sea m sq. eam 1S.

SSL se et se sq. SSS. 1 sq.

disiuncta spatia san S

disiunctio larii e

disiuuctum fig. 1So1 11

dispensare nam z .

dispositiollLza nam 1es.

S sq.

a dissimili argumenta 1SS. 1s

dissimilitudo ifioi lvi

dissona sacra ita ea

dissuasor lbAL 1

dissyllaba stii m lifey se sq.

distantia Mgy i

distermina mei 1s

dithyrambica modulatio SSS as

fdithyrambus um g

ditrochaeus 1vz. s

diuetsitas legum quarum in

terpretatio colliditur liiiy ilii

diuidere quo modo debeamus 1oe.

S sq.

diuisarum diatonus Sbm s

diuisarum tertia sso. SL asa

m sq. aasy s

extenta aso. 1o ul

tima Sbm 11.

diuisio 1o1. 1 sq.

terrae æoæ ea sq.

diuisores 1S1. es

bmolus S11 es

so. eo

mnnx

dochmiacae numerorum spe

cies ara 11

.dochmius na s -

bodonaeus luppiter Mil. eo

domiduca luno ita 1e lll lg

domus deorum per zodiacum

boriae gazae ioel c

boricus 1o11 11

noris Mil. lii

borium melos agi ea

borius SSSi dh

tropus SSL se

borylaus isl 111

dotalia mancipia S11 1

dotis conferendae dies easy 11

reciprocum SSS. 1

dotem dicere asa m .

draco ila li sea la

braco ea 11. sosg SS. Sotip i i

et 1 et 1o et 1e.-so11 eo et

ea sua ea illoj ea

brinius Mil. 1

bryopes seoi is

dubia forma materiae 1S111 ea

res ur./a 1SS. 1

ductus causae liii id quin

que 1ss. eo sq. quo modo

reperiantur lbef ill sq.

duo 1c. SS

duodecim radii solis dsi m

horae ea ea

numina lij S. ara lS

duplae iuncturae e. lS

duplex rhythmicum genus sea

S s .

duplizatio acsi lii

duplices litterae ea Sl

dyas fliit 1S. esset sq. sea

eo

byrrhachium nec se

dysprophoron 11o1 11

li ea SS. sov a et se ea m

u terminatarum uerborumper

sonarum quantitas 1S1 S

lilvlittera finita nomina SS. av

sq. vola

transitus in alias uocales

sn SS. se 1 sq.

li cum aliis uocalibus sociata

bSy ea sq. et ad sq.

in eadem desinentiauerba 1111

ea

eadem pluribus uerbis signi

ficatio fig. nor S1

ebeneus ea 1

ebrios musica sanat SMLSS

libusus ales 1S

eccentros solaris circuli terra

tibil Sg

tellus seoi 1S. sacra

tellus orbium pla

netarumsliv 1 sq.

ecthlipsis ea 111

edentulus 11g. 1o

lidonia mii o

lldonii easy g

ab etfectis argumenta lama

liii ti sq.

egersimon SLL 1

m SSP 1

eia asf sv

liL litteris finita

1o1 m w

elatio acsi eo sq. asa SS sq.

ldlectrides sea S

elegiacus pentameter 11S. li

uersus 111. S

elementa aou le sq.

elementorum numerus sed i

sea m sq.

praesules 1S1 el SL

1s

nomina

concordia 1g 1

transfusio sea s

ductus sea lg

elementa narrationis 1SS1 a

elephanti gStL zL gily 1S.

sua g

eleuatio libr le

mleusina lampas ita 11

ldlissa arsi li

missos mih 1S

eliquo SSy lg

ellipsis 1S11 a

elocutio SS. ea

latia as

Lat. s1.

lii-tg i

titio

elocutionis figurae ua ea sq.

eloquentia 1SS. i 1S11 z

eloqui ma m

eloquium ma m

limathia ega 1o

empyris mundus so. le

uu litteris finita nomina voi

t 11

enarmonia diesis Szigf a SSL

in seoi lg

enarmonia diastemata sit M

enarmonion modulandi genus

Sbgy li sq.

enarmonios sim S. seca g

melopoeia sea z

enarmonius tropus SSAL cs

encliticae ez m sq.

cllndymion add. Slj

linetosa easy 11

lingonensis soea S. sea ei

enneaphthongos chelys iazz

enneas iii/iy m sq. gea ei

linnianum distichon lt lo

enodis arundo acsi eo

eurhythma tempora sea z

enrhythmon est. 1o

Sntelechia da i slv ea

enumeratio lgz lS

linusis ill ea

eo Szly g

lacum mare ctroi le

lilous oceanus zoen et illa a

iepanalepsis 11S. eo

epanaphora 11S. S

liphialta 1SS. S

epibatos paeon Sfz 1

llpicrene zzzy le

lipicurus Sll ea

epicycli circuli san m

epilogus me lS sq. et et

lipimelia LL ac

lipirotis ega m

epistularis lonis sati lg

epithema sa 11

epitritus SSL lL easy i sea

g sq.

iamhus s1o. ea

trochaeus S1l. S

mmax

lipiros ezoy li et 11. ma il

sua. ea .

epogdoi ratio asa eo

equarum fetura z11. ea

equi solis 1Sp ti

biomedis gea 1a

llquus sosy lS

me litteris finita nomina voi

m i

lilratine SSS. 11

lirato lii SL sit. eo

liratostlienes con ea zozv S.

soei a sua. et

erebus easy li asa A

ergastica schemata sua. lS sq.

ergo et eo .

mricusa eia 111

lilridanus em du aoaza alog

a. S11. hcet lz et 1e

lilrigone de se

errantes sani asa 1o

erotema 111111 ea

lirythras rex est. a

lirythraea Sibylla ea eo sq.

lirythraeum mare esca g

PS litteris finita nomina 1o.

m

lrlsseni easy lo

etesiae ifioi lS

ethica fides 1s1. 1

utruria in 1. eia ez

Pltrusci liii ea axt-z 1S

etymologia lal 1S

ab etymoL argumentalsm 111

nv ea 1 -

iluan om. e

liuandria classis me a

liuboea eum il

liucherius ez fi

llluclides 1SS. lib. est. a sq.

laudoxus zoa lii

ab euentu argumenta lsgp m

liumenides dh 1

liuonymos ma li

liupatoria easy 1s

liuphrates eoraa agam asa

1. nam m et se et sit. cam ea

eia m

INDEX

Europa 210, 1 et 12 et 14. 210,

25. 210, 29. 211, 3. 220,11.

219,22. 214,10. 219,15. 225,

1. 225, 3 sq. 226, 14 et 16.

227, 8. 228, 20. 244, 22 sq.

eurus 58, 27

Eurydice 339, 5

Eut'erpe 12, 21. 35, 18. 70, 9

euthia modulatio 360, 5 sq.

euthygrammum genus 249, 4

exacta species 90, 1 sq.

exaequatum 177, 18

excellentiam diatonos 359, 9

tertia 350, 13

extenta 350,14

ultima 350, 15

excurrentia diastemata 357,

17 sq. _

exemplum (argumenta) 189, 12

exitium saturni 8, 32

exordium 184, 6 sq.

expletiuae coniunctiones 67,27

exsecutio 188, 11

exta fissiculare 43, ex

extents. 354, 24

extenta. principalium 350, 1

359, 4

mediarum 350, 4

coniunctarum 350, 6

extenuare 184, 15 k

extimi ambitus murus 50, 17

caeli contextio, 301, 1

extra causam 166, 4

extramundanus 15,25. 340,27

deus 50, 14

exulis interfector 152, 30 sq.

exuuiae louis 19, 11 v

Philologiae 31, 11

F 59, 31. 61, 18

litterae pronuntiatio 63, 22

pro (p 88, 15

äëmiuocalis 59, 22

cum aliis sociata 59, 22 sq.

P. Fabius 188, 18

fabricator deus 259, 19

fabula 185, 16

(argumenta) 189, 13

face 94, 7

441

facere et pati 110,

11. 117, 16

faciliter 97, 7

Facundia. 46, 27

Fama 6. 11. 19, 3. 27, 17

Fanae 45, 26

Fantuae 45, 26

Fatuae 45, 26

Fatui 45, 26

fastigare syllabam 64, 15

fastigium 64, 31. 65, 15 sq.

68,, 13

fata 18, 20. 24, 18. 108, 21.

259, 11

fatales diui 300, 27 :

Fatum 13, 27. 162, 5. 194, 4

publicum 21, 6

Fauni 138, 8. 45, 25

Faunus 338, 30

Fauonius 212,1. 240, 17'

Fauor 18, 8 v

Fauores 17, 23.

fax Leucotheae 31, 4

febris 347, 27

Februa Iuno 42, 8

feles 46, 15. 47, 30

Felix 27, 6. 53, 6. ‘193, 24

adnot. 98, 3 adnot. 195, 22.

296, 4 aa'not. 298, 30. 254,

13 adnot. 374, 23. 375 eætr.

adnot. m'd. etiam Martianus

et S‘ecurus

feminei modi 362, 16

femur 60, 24

ferula 55, 8 t

fescennina 343, 2. 337, 25

Ficaria 217, 23

fictio uerborum 167, 28 sq.

Fides 41, 32 , l

fides 346, 23. 348, 12

fides quot modis fiat 156, 34

102, 9.

sq.

fidicina 79, 15

[figura] 97, 21

figurae 364, 4

figura. elocutionis 177, 4 et in

primis 177, 11 sq.

figurae elocutionum 175, 23 sq.

AMP

figura sententiae 1111 i sq.

figurae sententiarum fquarum

nomina uid. in indice araecoj

1M. 1S sq.

finalium syllabarum quantitas

m b sq.

fines minimi am s sq.

finis lll/if S

finitiua quaestio de soripti

iiinaimtborigsuoistyatze1. issossyyg se

iirmatio linn 11

iistula SSS. ea Sdzsy 1 et 11.

aiel m

fixa sidera Sogp 1o sq. ausa ea

flagellum sati 1o

Plora SSL lS

flos ignis so. ea me all

iluctigenae diui asa le

fiuctuantes segetes 1os. e et 1s

Pluonia luno ita 1

Pluuius am lb

fomes sensificus 11.S. 1

Ponteius 11S. lL zo11 ti

Pontes lii ab

Pons 111 m

fons Sorgonei caballi aa 1

lucis aetheriae ita 1

animarum sed li

fontana nii-go soy m

- fontigenae Musae 1gs.s. eum 1

for SSy 1S. ea ea

forma am lg

a forma uel specie argumenta

1s11 m 1eo. s sq.

forma materiae lszty as sq.

formae 1o11 e sq.

siue species 1os. m sq.

numerorum earn S sq.

conclusionum moresq

coniugationumssygzsg

in geometria am eam

Pormiae ma w

Pormianus ager ill S

fortis uiri praemium 1S11 z

tPortitudo SS. sp

fortuna lSr 11

mnnx

Portunarum populus ei 1 et

1S. z m et so. Sy S et xo

Portunatae insulae est a

Possae mm lb .

framea Martis 1SS1 lS

fratres louis ea- e

Pratres septem montes eaae

Praus lsy 1o

fraus SAL se

freni 1111 lS

sfrontes caeli quattuor zaoy s

Pronto 111o. m

frugi ser i i

frumenti inuentio 1111 lS

fuat filii lo

fulgurum iactus Aly la

fulmina AS1 S. SMy m

lunoni quoque tribu

v untur m m -

Pura ita M

Purina tim 111

a SSL SL SL sa ea ea

Sades som lzt et 1S. zoz i

amili zosyzo SLLS men

eraditana refugia zoa 11

Saditanum fretum izloy S. z11.

a SLL 1s

litus aogy S

ostium z1o.s. sea

11

Saditanus conuentus maxi

laalata sin esl

Salatea sata S

oalatia essa 1. eant zas.11

ealaxeas aorn m sq.

oralaxias evi S. sos. S

Sralenus ea z sq.

Salaxius so. SS

Salilaea easy 1

gallarum gummeosque com

mixtus illa la

galli sse 1 .

Srallia na 1ssq. zoo.11. zoz

m may er sea m sea 1 .

galliae illa m ma ea em

li sea s

longitudo ma s

latitudo S1S. S

——.—- _u-_'—‘

INDEX

Gallicae regiones 213, 3

Gallicum mare 211, 22

Gallus fluuius 238, 1

Gamphasantes 272, 23

Ganges 206, 23. 207, 8. 240,

22. 241, 1

Garamantes 231, 18. 232, 22

Gargaphîe 222, 13

Gaulos 219, 3

Gebenna. 213, 2

Geloni 227, 21

Gemini 13, 8. 22, 9. 306, 16.

312, 14. 313, 16. 314, 16.

315, 6. 321, 17

gemmae 20, 2. 139, 4

duodecim in corona

Solis 22, 2 sq.

in Hispania. 211, 5

gemmare uites dicuntur 108,

15. 168, 5 \

a genere argumenta 157, 20.

159, 27 sq. 189, 6

genera uerbi 87, 14 sq.

generalis omnium praesul 43,

12 ‘ i

genesis 258, 25

Genethliaee 56, 6. 333, 29

l genetiui pluralis pronominum

quantitas 72, 30

sing. pronominum quan

titas 72, 22 sq.

singularis quantitas 71,

15

Genii 45, 30

genitalia Osiridis reperta

.. 37’ 3

genius 18, 7 et 9. 25, 24. 43,

13 sq.

Iunonis 18, 15

genibus 77, 17

genu = genui 77, 13

genubus 77, 15

genuis 77, 20

genus nominum 75, 22 sq.

definitur 103, 3 sq. 158,

10 sq.

per genus transitus in musícís

362, 9

. ,__‘_-. ‚ i ‚—

xm

geometres 57, 4

geometria 198, 30. 199,8. 245,

27. 254, 7. 254, 13 adnot.

266, 9

geometrica. 364, 17

Gerastum promunturium 226', 1

Germania. 208,22. 209, 20. 227,

10. 227, 14. 228, 11. 326, 7

et 8

gestamina signorum cae1e~

stium 309, 12 sq.

gestus 183, 17 sq.

‘ Getae 224, 10. 227, 13

Gigantes 223, 19

git 86, 3

glandes cantu translatae 348,

14

glutinum 79, 21

Gnatho 161, 20

gnomon 197, 2. 201,10. 202,3

gnomonica su‘pputatio 201,25

Gordîtanum promunturium

217, 22

Gorgades 244, 3

Gorgo 100, 7. 332, 3.

Gorgones 244, 4

Gorgoneus caballus 33, 1

gracchi 140, 21

Gracchus 160, 10

(Tiberius) 149, 19.

162, 19. 163, 14

gracilis modulatio 350, 20

Gradiuus 2, 29. 23, 18. 51,14.

138, 16

Graeca. nomina 68, 1

Graecì 216, 20 passim

Graecis. 44, 16. 139, 16. 214,

12. 215, 3. 218, 12. nam 4.

220, 17. 222, 6. 222, 17. 301,

26

graecia magna 219, 17

Graecus Graeci passim

\Graecus 222, 16

Graia. discretio 45, 11

Graii 303, 26. 310, 11

Graìus 101, 17. 102, 5. 139,34.

101, 1 et 4. 141, 2.

195, 11. 302, 4

liili

Sraius uersus m g

grammaticae cum et M. SSi

1. SS. S adnot. 1oo.m. 1o1.

ea 1s11e

grammatici lesy S

grammaticum animal 1ob.lSsq.

Sratia trina 1. 1S. SSL la

t gratiae uid. charitas

gratiae eam 11. SSS1 m

gratiarum germanitas eam 11

granis aec. ea 11. ea o et 1S.

es. 11

grauitas/ soni am 1S. SSLL z

sq. asa SS

SS Sla A f

gubernator genius liii lb

gummi m lS

gurgulio liil es

gymnasia soz m

eam S

Symnasiae insulae zsoy eo

11 aspirationis nota eli ea

1 et m . .

pronuntiatio SSy m

ui consonantis asa 1A1

habitationes deorum 11. 1Ssq.

habitio 1SS1 lS

habitus 1oe. g. lloy a 111.

sa 11S11S. 11g.e.

et amissio 1SS. 1S

liaedi sogy li Slz z

liaemus an 1. en 11. SSAL S

llammon lit S cfl Ammon

flannibal SSS1 e

nannib alis castra z1s.1.z1s11s

lianno zoa m

narmonia S1b adnot. seg 11.

SSl adnot. SSlLi et aseg S.

SSSi m am fx SAby zo. SSSl

11. SPL 11.

narmoniae genera tria asa la

/ sq.

harmonica S1S1 zs

aiarpocrates mi SS.

haruspicium etsi e

sa11 a

eau sp

. hasta 1SS. 1s

Mineruae 1g111 1S i

Portuni trifida 1SS. lb

mbmc

helgdomas gea li

liebrus est a

fuecate zsey m

hecatontas gem SS. gem e et

11 A

nectaris Sll lzlz

llecuba gea li

llelena 1so. m

aielena SAMl 11j

nelice zoo. 11

lielicon in ea SSL 11

heliotropios m 111 x

lielladica facultas 1SS. m

hellebori remedium SS1 11

flellas eum e

nellen zzzy 11

flellenes gem 11

llilellespontus eam il aut ea

em 1. em lii et 11. zzz 1

sem e

hemicyclium eoim iiz m

eui v

hemiolia diesis asa 11

hemiolia sit m t

hemiolia nota tetraclzordorum

sem lg

hemiolia ratio asa a

hemiolios asa z

hemiolium SSL ea

rhythmicum genus asa

S sq.

hemisphaeria zosy ei aut ea

hemithei ea si am se

hemitonia sem ei SS11 m

sem z sq.

hemitonium SASL s

hendecasyllabus 111. 1 i

flenetosa uid. linetosa

ffeniochus soe. 1S. sea 11.

aos. m S11. iii am a

heptas eam 1 sqnzezg ea

heptasemus SS1. s

nam m le terra dA. ev

fleraclea zas. S

neracleopolis asa gl

neraclitus zzg S. s11 ez

lieras lutra S1S. z

Lnetculanium ma aaj

mnux

hercules esy se ALL fu anle

1SS. llL ma ea ill

lii et se sea S. me

ill easy lAL eam b.

SSSL m ML 1o. me

. 1o. ssvi e

l-lerculis - columnae zos. 1S.

soeys z1o. 1s

flerculis oppidum sse m

klilerculeus labor mol le

llermagoras 111111 11. 1t1S. SS

Llermaphroditus lAL ea .

lzlermes quadratus aer 11

hermione sea 11

flermionea urbs sse m

nermus ssvi li

heroes AAL se SSS. SS et so.

SM. ti

heroicum comma 11S. se

heroicus uersus 11o. se

Plerophila Sibylla de eo

lierophilus me s

llesperia eoo. S.

nesperidum horti

eae 1

flesperidum insulae MAL s

liesperis sem 111

liesperu ceras me li

liesperus SSS1 ev

hexagona illa S

fhexameterj 111. ti

hexas SSLlL sem m sq.

hexasemus SSL lS

liiberi boues may ei

populi eest lz

lliberus z1o. A

hiems ea lg

fhieroglyphia signaj agi itk et

e sq. illa le et 11

flieronesus sley a

flierosolyma sem g

eest m

v iliimantopodes eae de

liimeros SSS1 lS

liipparchus aom S. sozg se

sse g

Plippocrene easy 1a

llippo niarrhytos SSL 1

regius zao. le

illa

liippotensis filia Sibylla 11111

se

lfipponensis sinus zaoy eo

hircipes SSS. SS

flii-tius me S p

lilispania zoz 1S. eos.so. zos.

1e. eum eum

eius longitudo mm e

latitudo me S

lilispania conuentus mas sq.

mei 1S

eius ciuitates me

m sq. eam 1.

zsoy e

llispanae naues me 11

mspaniense fthodani ostium

me lzl

llister iiz 1o et ls

historia 1ss. lh sq.

histriones 1SS1 g

hiulcae 11o. lb sq. t

flomerus sly 1e. em 1o. eam

m cfl Maeonius

eius sepulcrum iii

1o

homo animal risibile 1oa. s

definitur 1os. 11

absolutus eam 1

hominis partes etiam 1e sq.

partus eae 1 sq.

homoeoprophoron 11o.s sq.

homoeoptoton 11S1 ei

homoeoteleuton 11S. S

honesta forma materiae 1S1a se

horae diei noctisque zæy s

earum ductus zozy z

floratius qui sororem trucidauit

me le -

horizou goam sosyzL sosme

horologia zo1. e. illa a

hortatiuus modus SS. 1

lzlortensius iiz se 1SS. le

1- hospita luno 1S1 la

delorum nutrixque zs.

e

humanae hostiae me la

humida lunae natura tim g

humilis forma materiae lsxiy ea

ne p

llyacinthus SS1 s gemma ea 1S

hydatis gemma iz 1S

hydraulae Sgq 1o. Mil. 1

hydri marini illa se

1-lydruntum Stloj i

lzlydrus aou ea sea il S111

a S11. 1S. S111 1S1 S11.M.

S-lz s sq.

nylas PSS1 d

1-1ymen me 1S. eum SS

liyrnenaeus 1. 11 et 1g. m 1

sse itk est. ea

hymeneia SSL li

llypaea sua m

1-1ypanis SSL ad me ea

hypate setas 11 sq. i

hypatoides melopoeia sea a

modulatio acsi zosq.

liyperborei sea a sua 11L

sator lz

llyperborea lux Sggy se

llyperborei cycni esse. g

hypophora lea i sq.

nyrcania easy 1S

liyrcanius caucasus SSS1 lb

1 sa ea em s et il tii-ly ea

ea SS

finita nomina roy e

1 litterae pronuntiatio est. ea

1 terminatarum uerborum per

sonarum quantitas 1S. li

in fine uocabuli ea S sq.

in uocaiiuo uocabulorum in

ius ea lii

pro ii in genetivo secundae

declinationis 1s. m sq.

transitus in alias uoca

les sq. Sdz sq. ea g sq.

usus pro duplici sa z sq.

cum aliis uocalibus sos

ciata bS1 ea sq.

iambica sed S sq.

iambici numeri sea ea sq.

iambus ur. 11 Mil. iii sq.

Mil. 1tS. ara ea arsi SL

sea SS

iambus unde dictus au ld sq.

a bacchio am ei

mprzx

iambus dactylieus ara 1a

medius Sila 11 fo

a trochaeo em ss

laniculum zlbj se

ianitores terrestres 1S1 id

lanus i i 111 ea lin 1. sa

lii ilia ea scr se

lapyges ilia 111

lapyx may 11

llarso sua et

iaspis gemina ea 11

lastius tropus SSL 1e

latrice se c

laxartes uid. Laxates

lberica manus s1s. 1

lberus fluuius aut 1

ibi ser ti

lbis liili i et s

lchnusa era 11

lchthyophagi illa eo gida 1

lcosium sed S

ldaeus mons easq eo

idea mundi ad se

idealis ibi lo

forma asa eo

prudentia sea 11

ldumaea easy b

ieeur concupiscentiae sedes

hib. av

lgiilgili eso..1o

lgilium alii1 1

ignea animalia ma g

ignis in lustratione 1111 s

arcanus seoi ea i

elementum b1. ea acas

triangulus lgziv la

eius flos se ea 1Sz11 ei

igniti lapides ea tt

ignotas deus AS1 ti so. 111

lL litteris finita nomina 1o1 m

llium ea ea asa lo

illuc 1S1 ea

lllyricum sua ea nam 1o.

iiim 1

lllyrii easy 1S

im in accusatiuo singulari SS. 1S

imago targumentaj 1SS. la

mnnx

immortalitatis poculum 1111 in

ea S. soi es

impares numeri est. a sq.

imperatiuus modus sme SS11S

imperi 1S. SS

impressio libi m

lnarime 1111 lo

inartificialia argumenta 1eo. S

linclntationesj sua 1S sq.

PAS1 lii

inchoatina species SSL ea sq.

uerba ssy id

incidentes narrationes lSSi so

sq.

incidentes quaestiunculae lSL

ea .

incidentes status iz legalesb

111111 1 sq. last 11.

incomposita rhythmica aevi 11

incompositi inter se numeri

eesi1osq. SSL

1 sq.

u per se numeri

sea S sq. esse.

1ssg.ee1.1asq.

incorporea illa Ssq. csoa 1sq.j

indefinitum 1oz1 SL liiij 11.

liiia S

indi zoa m Mly lii

lndia zooy id zosy 1S. aooy ed.

illa lii Moy us et SL enses

lndici elephanti SLL 1S.SAS. 1o

lndica prudentia Sly li

lndicus mons-iir s

lndicum mare cogi 1

indicatiuus modus SL eo

indignatio ma w

indiuiduum 1os. S sq.

per inductionem propositio 1SP1p

s sq.

inductio contraria na lS

lndus eam ea may lo

inerrantia signa soe.1o. sea

1o

infamis in femina 1se1 lxi

infinibilis pater ad ea

infinita quaestio ma ev

iniirmatio rationis lal g

diu

inflexus accentus est et ea la .

ingeni 1S1 ev

ingenium mundi met s

iniunctum fig. 1so. 11

ab initio argumenta lSSL 1o

lnnuba cPallasj est. 1S

lno ilii ea sq.

inpares numeri eorumque na

tura eva 1e sq. uid. impares

inperfecti numeri SSSL ea sq.

inpersonalis modus SL se

inpete scu lll

inrationabiles pedes sesy m

in re argumenta lsgy ti sq.

insecabile tempus SSL SS

insinuatio lszg SS sq. 1S111 sis-m

insolentia uerba uitanda me s

instructa propositio 1S1. 1

cinstrumenta musica SSS1 eo

sq.b

insulae unde dietae me rs

natantes ater lii

fortunatae aut ti

intellegentia extramundana

sta m

lntemperiae lib. ldz

intentio 1M. 1S. lal e

uocis SSS1 ea Sbdy i

easy ea

intercalationes ezr m

interiectionum quantitas m

SS sq.

interiectus soa SS

interrogatio lug ea

interstitia circulorum caele

stium sosz es sq.

interstitium asa eo

interualla corporum caele

stium ed. a sq.

in musica SSL Ssq.

inuentio lxiii le - i

inuersio 1g1. lii

inuidia 1ss. e sq.

lo litteris terminata uerba eli

SS

lo iliis SS sq. may S

locus illaj eo

lonia SSL 1. san 1o

AMS .

ionicus a maiore sea m sq.

a minore sem lal

minor 1M. 1

l duro uetzovoc am ea

lonium egi ea SSL o et 1S. mss

lordanes easy 1

iotacismus 11o1 o

iota rectum sem S. seoi m

seu is

louiale concilium easy S

decretum lai as

sidus fiih 11 et m

louialia orsa aser 11

praecepta m SS

louialis 1S1. 11

maiestas leva 1o

circulus lz m

domus sly e

uertex 1S. 1

vulcanus 11. s

uigor asl-iy le

louis 111 m

lll litteris finita nomina voi ez

ira nisi si sq.

arisp zo1 s. est list

ironia llli 1S. fliiv S

irrationabiles numeri svz id sq.

lS terminata nomina 111 b

ischias sit se

lseus isl ev s

isidorus zoe. 1S. eosy lo

lsis sv b. AA. la

lsmaros asa e

isocolon 1111 lS

lsocrates mt eo

lssa sua ea .

lssicus sinus zosy ea

lsthmos SSL el etza enim

lstri glL lS

lstria aug il

italia Mzy 1S. zoo. m z1s. a

z1a. m em ea feius cir

cuitus sua se sgd mm S.

mm 11. me 1S. ma S. me

le et 1S. eam z et b. eam

m sem 11

ltalicum solum illii eo

iteratio fig. 11S. 11

um

nihil

lterduca luno xliy 1o

lthacesiae S1S. i

itiner assy s fnam uulgatam sit

itiner retinere debebamj

luba asa ei

ludaea SSL 1S. nam s sq.

iudex mm 11 et ea sq. .

iudicabile m xpwouevovj 1s11

lb sq. .

iudicatio 1ss. 11

legalis eiusque spe

cies sex 1sz. 1 sq.

iudicatum lSSS m

iudicialis narratio lsba lg

a iudicato argumenta iasi el

iugarius S1b. s

iuge colloquium ssay e

lugurtha bS. lS

lulia voi S

lulius ny le

luliae 11. 11

iunctura syllab arum cassa SSA

musicae e. m

luno z et ab 1. sy si 1s.11

et SL ltL 1S. 1S. S et

si illa 11 etiai lgy

SS. SL SL ea ea m

sa ma a sq. s1. s.

nam et eest ea sal

v 1o. SSL 1 y

aer 1S. am im S. ea

1. iiz 11

dyas easy il eam ea

eius mansio 11. eo

eius cognomina ezr fzsq.

aetheria xliy Sl

pronuba 1S. m ubi ea

asa 1o

regina 1e. se

Sospita 1S. li

lunonia MAL s

luppiter cf. rllonans louis iy

eo et ea S1 so. 1oy S et 1ll.

11. ea liii ltlu 1S. SAL ley s

et s et es et sa 111 o et S

et le et et et ao sq. 1S. 1

sq. lSly z sq. mp s sq. esu

i sq. My lS sq. SS1 eo sq.

monx

et s et 11. ea 1e. ea sa

SS1 11. ita in ita i liii a

in 1S. aga 1. b11 1 sq. sa

1 sq. avj 1s. 1o1. a 1ss.s.

nov 1si ML g et li ut

a me 1o. nam et 1esy S.

nam i SAL li asa 11.

asa ea san i et 11. est ea

asa e ergo albi 11. aer s.

asa il sem 1s. sim ea

ML z et tk eum 1a. aia

1S. nam 1 fiiv eo uid. lo

uialis

luppiter lielus aia eo

bodonaeus sed eo

Secundanus 11. SS

luppiter uxorius a se

eius filia Aeternitas

dh b

stellasllyli S1Sy1sq.

eius circulus S1S1

se sq. sea se eius

cursus seoi 1 sq.

lura ma s

iuridicialis qualitas 111S1S1sq.

iuris prisci adsertor- iii-iby 1g

iusiurandum mor g

Pythagoricum ea la

lustitia si si

li ea a eas et se

kapita ea 11

kalendae ea 11

kalumnia ea 11

L litterae pronuntiatio usa se

littera ea z et 1S et se et

sa ea em s1. le

eius pronuntiatio agr iii

nota musica asa S

labdacismus 11o. S sq.

Labor Philologiae alumnus 1111

11

Labyrintheus baedalus iasi ea

lac uid. lact

Lacaena sit 11

Lacedaemonii sit s et 1o

Lachesis 1S. 1S. sse 1

Lacinium promunturium ma

er mii ie

uAnruuus cAPlzlLLA

zlAg

Laconia seoi ls

Laconica iot s

Laconicum mare aoh lo

lact SSy 11. ea ei

lacte SS. 1

lactea Luna lem se

Lacteus circulus ana m sq.

fluuius 11 l1. so. SS

Laestrygones ma lS

laetae segetes 1os. b

lampas llleusina tim 11

lana herbarum felicium slv 1S

instar serici asa ea

lanitium uestimentum 11. g

lanugo quae sericum creat

gata g

Lapidarii campi ma ei

Lapithae zzzj m

lLar caelestis 1S. lS

1- cunctalis 1S. 1S

militaris ut aaj 1S1 ti

Lares 11. ea ia ea ea s

Laruae tim e

Lasus tibi li

Latialiter 1oe. s

Latiaris siy SL 1o1. s et 1o

Latiariter mm i lgb. 11.

nam si me se

Latinus passim cf. etiam La

tiaris komuleus

latitudinis partes per quas

Luna commeat sen se

latitudo terrae aou 11 sq.

Latium LS1 1S. si 11. ez

ez ma 11. Slb. se

Latmiadeum carmen aut SL

eiy 1e sq. -

Latoia Szmy ea

chelys aa i

Latoides Mq ss g

Latoius si 11. sse se

Llaudatiuum orationis genus

liii e sq.

Laurens z Latinus 1o1. 1S

Lauripotens Apollo 11. a

laus SAL se

Laxates mor i

cLeda sit loj

SS

vfm-n

Abo

legales status iz incidentesj

lSSa 11

leges ad lyram recitatae sit le

Lemannus lacus ma S

x Lemnius at 11

faber aszy lS

Lemures tibi 1

Leo siy S. soe. 11. Slll e.

sega m A

leo in naui solari elt ao

Leptis SSL S. eam g

magna SSL lg

Lepus sua SfL sea zs. S11. S.

Slga m

Lesius nam 1o

Lethaea littora sz s

Lethon asa e

Leucaethiopes asa lii

Leucas eoz 11

Leucasia SlSl e

Leucopetra Slziy le

Leucotheae fax SL i

Leucothea insula 1111 m

libamina Sbgy lb

Libanus easy lat

libentia est 11

Liber 1S1 1o. bly li auy 11.

eam S. easy SAL zaoy SL

Mly 11. mm ib

Libs em m

Libethris may 1

Libra aoey lg et si aou ea

s1o. o et 11.-S-111y ldh aug 1.

an 1S. szzy s. szzg 1s sg.

azsy 1o. sam 1-1

librariae superum 1S. 1o

librorum genera SSL 11

Liburni PlzL la

Liburnia mag eo

Libyn m SL gea 1-z. SSS1 eo

Libyphoenices SSL e

Libyssa asa s

oppidum ao1. ti

Ligeris SSy 11

Ligures ma SL mm s

Liguria may id

Ligusticum mare em ea

mbmc

Lilybaeum aoh L S1S. lii et

11. mm d

limma S. m

linea eam ea sem b et 11

lineae usi 1 sq. et SS sq.

auy l sq. zs1. li sq. pnrai

zsly la sq. dkoyol magio sq.

linealiter sos. g

lineares ductus 1SS.1S

lini usum monstrauitlsisikld

Linus ali 1S

Lipara mm e

litis causatiuum 1SS1 m sq.

litterae animantium effigies sgy

- ea xvnL tamen

iugatae sov m

duplices SSr Sl sq.

earum natura sn S

et le sq. et illi sq.

litterarum formatio esl 1A1sq.

litterutus et litteratura sey lS

sq. sn 1 sq. ex ea

litterator et litteratus ss.z1sq.

bt S sq.

liturgi m 1

Liuius lssj lii

loci quid sit 11o. L 111. id

communes lMl m

memoriae liill ez

a loco argumenta 1SS1 s

Locris seoi lll et le

logica diastemata SSL 11

longa syllaba ea so sq. SS.

le sq.

Lollius ma lS sq.

longaeuorum chori lla fli-i

natio em 1

-longitudo terrae zom m sq.

Lopadusa glgy b

Lucanum latus em 1

Lucanus SS1 m

Lucensis conuentus SPL 11

lucerna z 1o. si S. liil ea

am 1o

Lucetia iiz 1

Lucifer 1SS. S. sea e

Lucilius es. S

Lucina zmf s

m“

lucis fons in sole 48, 1

diua secundae 344, 32

INDEX 451

Lyra. 309, 25. 310, 25. 311,

lyra. 347, 16

Lucretius uid. ind. auct. 11 et 27

lucusa cum non luceat 108, 21

sacer 232, 2

lumina orationis 139,3. 167,12

Luna 22, 7. 45, 3. 197, 29,

315,23. 316,4 et 16 sq.

317, 24 ‘

dea 334, 29. 335, 16,

336, 23

eius circulus 318, 7 sq.

forma 262, 17 sq. 319,

2 sq. 321, 7 sq.

eius annus 321, 25

meatus 320, 6 sq. 321,

29 sq. 322, 7 sq.

eius defectus 323, 10 sq.

328, 24

Luna laborat 348, 14

tertia 194, 11

Innata Italia 214, 1

Lusitania 211, 16. 326, 5

lux aetheria 48, 1

libertatis 168, 19

luxurialis 186, 22

luxuriant segetes 168, 15

Lyaeus 298, 4

Lybia. 210, 13

Lybicae ferae 230, 2

Lybicum latus 210, 4

Lycaei modi 343, 15

Lycaonia. 236, 6. 236,20. 237, 7.

238, 20 '

lychnis gemma. 22, 5

lychnus 167, 25

Lycia. 5, 28. 207, 2. 236, 8.

236, 16. 237, 8

Lyde 298, 6

Lydia. 348, 16

Lydius 360, 22. 361, 19. 363, 4

Marsyas 346, 25

modus 355, 6 sq.

tonus 362, 13

tropus 351, 18

Lymphae 17, 27

lymphaticus 300, 13. 348, 1

Lynsa. siluestris 18, 3

Lysìas 140, 20

M littera 60, 6 et 18. 61, 21.

62, 21 et 23. 63,

1 et 28. 65, 2

ea. finita nomina 70,

14

Macaronesos 225, 16

Macedones 209, 2

Macedonia 220, 17. 223, 4 et 9.

326, 4

Macomades 231, 10

Maeander 237, 6

Maedia 220, 22

Sp. Maelius 176, ul

Maenaliae pinus 343, 14

Maeonia 237, 12_

Maeonius Homerus 2, 18

Maeotica. palus 209, 4

Maeotis 208,7. 211, 2. 226, 15.

227, 3. 233, 10. 244, 19.

244, 22. 326, 9

Maeotius lacus 244, 21

Maesia 220, 21

magis et minus 111, 13. 113,

1. 115, 28 sq. 117, 18 et 27

Magnesia 32,33.,223,1. 220, 17

Maia (3, 10) 14, 6

a maiore ad minus (argumen

tum) 159, 3. 189, 8. 189, 19

a maiorum comparatione ar

gumenta 157, 23. 162, ll’sg.

Maiugena 9, 18. 11, 2. 16, 5.

25, 19. 51, 18. 52, 14. 56, 9.

136, 14. 256, 10

Malaca 230, 6

male": 97, 6

Maleus mons 200, 22. 241, 5

mamma. 170, 2

Mana. 45, 13

mando 95, 27

Mancinus 66, 24, 149, 20

manes 18, 18 et 21. 44, 28.

45, 3 sq. 348, 14

Mania mater 45, 14

Maniae 45, 10

29*

nnn

tibi

Mantice si il 1o. se

Mantuanus uates lali lg

Mantuona tibi lS

lmanuatus 11S. il

manubiae louis sale m

manus oratoris 1SS. se

Mareotis easy o et eo

Mareoticum ostium esu s

Maretonium uid. Paretonium

margaritae glily eo

Margiane sssy lS

Mariandyni simi ea

i sinus easy S

Marmarides eam s

Marmensi lilia Sibylla My ea

Maronea regio me lxi

Mars 111 11 et se 1S.S. est 1s.

cf. Sradiuus

stella S1S1 m

c/i Martis

Marsica natio looy le

praestigiatrix lSL ls

Marsicae petrae 1oo. lb

Marsyas zas.zo. gandi alma

Martia gens se se

Martianus 1j 1. il ii SSa S.

lesy ei admit SSg S adnoL

esu lS adnoL ege de adnoi.

SSLadnoL SMl 1o. ars emm

adnat. cf. etiam Minneus Pe

lix capella

Martis circulus S1S. 1. S1S.

m sq. Szly fu easy m

curia auy se

cursuskseey lxi sg.

Martius circulus 1z. ez

mas se S sq. v

Masada asa 11

Masinissa esu 111

Massalioticum lihodani ostium

am 11

ita lS

mater Mania libr lai

a materia argumenta

1SS. s

materiae forma lStL SS sq.

matricida lSSr e

Mauretauia oaesariensis eam

mmax

Mauretania SSfL li eae eo

aide 1. aou la

Maxula Ssly i

Mazaca sse e x

meatus siderum L. lS

Media eam i ut a uid. Mae

dia

media stioj ea ser S. SSL se

sse es

excellentium SSSL g

modulatio tibi S

mediarum extenta sse S. SSL

principalis SMy se

Medica penulata se e

Medicina eam se

medietas ille ea sosy m

Medii montes iiim 1o

medilunia easy lg

Medioximi ita se

medium mundi sozy m

Medusa 1es. l

Medusaeiicrines 1oo1 m

Megara PAS1 eo

Megaris mh 11. seoi lii

me s

Mela Sily 1s

Meles est la

melica sse 1

melicae astructionesSLS.S1sq.

x Melior uid. Securus

Melita me S. easy 1

melodiae am m eiai 1

melopoeia sse 11 sq. eum et

melos ara 1a. SSSL iii seg

lS sq. sea in S1S. se sq.

Melpomene 1z. se SS. ea

Ssly lii

membra numerorum mayer-m

uitalia easy 1s i

membrum fxliylsovj 11S1 1e

Membriona me g

Memmius ne 11

Mernnon 1o. 1S. est 1s

memoria latisp ss

memoriae praecepta 1S1. s sq.

Memphis My il tim SS

Memphita sse ez v

mmzx

Memphitica regina S. s

Memphiticus mensis ui 1o

Menelais Aleæandria regio

easy eo i

menses Am. se

mensores zoz 1

mensura numerorum inter se

incompositorumPSS.

il sq.

per se incompositorum

asa 1 sq.

minima zsvy ea sq.

maxima est so sq.

mentis fons m 1

uox so. eo

mentium cultores 1S. SS

Mercuriale foedus se lS

officium isl m

Mercuriales seg ea SSSl S

Mercuriales ministrae Mrv ea

ministra 1SS. ls

uirga sg li liv a.

SS. si at tu

Mercurii circulus m 1S. SSL -

ilfig

Messenia ezoj lii

messes cantu transeunt me 111

Messua zaly 11

Mestus Mil. s

metae horarum zoæ 1

Metapinum llhodani ostium em

m

metaplasmus SL eo

Metapontum illa 11

Metaurus mei 1

Metellus ea ea -

Metina me gi

meto ssy la

metonymia usa is

metrica Sbg le

metrum SSSjSS

metus mm 11 sq.

Mezentius 1o. e

Midinum sapere lai so

mihi m m

Milesiae deliciae gSg 1

Milesius mm lo

Miletos asa 1o

milites lonis 111 1e

mille eam e

Milo men S. Mil. ah usi S.

11111 lS et zzL usi ea Mgy

S et 1b. lai-b ea 1ss. 11.

11s. g sq. 1so. s

111 sq.

ortus SPS1 ti sq.

occasus szsy 11 sq.

promunturium eam

1s. SSL a

lMercurius si 1S. m m sq. 11.

ea iej S et li

111 m sex. m

jba i sim ea

alma uid. etiam

cyllenius Maiu

gena Arcas

slellaslzlsetzasgp

meridianus oceanus zoey 1

Meroe zooj 1S. zo1. S. zoz S.

zosy L may 1

Merus mons Mlp m

Mese mei ea

mese SSSL 1

mesoides modulatio asa eo sq.

SSSP ti

Mesopotamia easy 1S. asa u

usi la r

Messalla coi est

Miloniana 11S. a

t Minerua 11 11 et ea ez 1S.

gem 1111 cf. etiam Pallas

Pritonia fritonida

minima numerorum mensura

est ea sq.

maxima SSL ao sq.

a minore ad maius argumenta

lem S. 1se. 1e

a minorum comparatione ar

gumenta 1s1. ea liiip lS sq.

Minneus evi li SSy S. lSSr m

adnoL SS. S adnot. SSLylS

adnot. maei i adnoL SSl ad

noL ma eætn adnoi.

minium aut a

miraculum Mv ti

miscilla satum SM1 11

miseratio lSLL eo sq. ma 1g

tibi

Mithras ALS1 se

Mithridates SSS1 ib

Mitylene zoa a

mixtnm numerorum genus S1S.

1o sq.

mobilis angulus SSL a

modi uerbi S11 lS sq.

a modo argumenta lSSl s

modulandi genera est. at

assy 11 sq.

mnnx

mundus ei pentas tribuitur

sed s

Musa stii ea am 11

Musae SL 1S. la S et 1S. sa

1 et sa SL at SS. se et ea

seg SL 1111 m s1. 1o et ea

sa i et1o. sa 11. ea 1.

ea ea 1S.S. lgfn SL est.

lib. seoi 1. sidi SL sit 1

Musice SL il sit. eo

mutae litterae cst am eri l

m sq. ea e

fmnta cum liquida ez iej

Mycdonia asa g

Mygdonia acsi 1o. est. S

Mycdonius mons asa 1s

Myriandros urbs aou as

Myrtoum mare est. 1 Sggy 1o

mytacismus m 1S. 11o. 1 sq.

li toi 1 et se et ea ea lll

et at ea ea est a

ea ut cl. m

littera terminata nomina

ut a itk m l

naeniae sit s

S. Maeuius 1SS. g

Mapaeae 1SS. S. SSL g

Mar 1o. eo

Marbonensis prouincia ilSr a

narratio ita in me lii sq.

eius genera lSbj lxi sq.

laudes 1SS. ea sq.

narrationis elementa lSSl s

narrationes ipsius causae 1ss.

ea sq.

Masamones asa a

natura causae lib. lxi sq. v

naturalis dispositio me m sq.

nauis totius naturae cursum

moderans in ea

Mauis Soiij ea

Maulochus uid. Autoclus

naxos easy lo

Meapolis ltaliae me 1

Mauritaniae SSL s

Meapolitanus ager sua 11

genus sea 11 sq.

modulantium transitus Stiiy 1

modulatio sea lg sq. SSS1 m

quaternaria tem

porum sea eo

per modulationem transitus

in musicis asa li

moduli sata i

Moesi san 11

Moesia est. g

molossns liii-iy m sq. eaoy eo

momenta recisionis sea 11

rmonas mm 11. SSL id sq.

sea a sq. mii 1g. est. S.

est. o et 1S. sua. 11. SSL lS

monauliter SSS. eo

monile ssy as

monilia ssy -z1

monochronon tempus SSS. m

sq.

monoptota coi 1o. riti 11. SfnS

monosyllabaSmSsq 11S.1zsq.

Mopsus ed. id

morbos pellit musica PALSS sq.

morticinum S1. m

mortis appetitus ceti a

motus differentiae sed se

Mulciber 1S. S. asa lS

Mulcifer Sg 11. wm ea cf.

etiam Lemnius

multiplicatio illa s sq.

a multiplici appellatione ar

gnmenta istiy e

mundana perfectio asa 1S

mundus soa lit sq.

unus asa m

intellectualis et sen

sibilis so. ea sq.

necessitas 1SS. lS

negantia ma SL me s

INDEX

negotialis qualitas 149, 1 sq.

assertio 185, 15

negotium 159, 19

Nemesis 24, 11

Nepos 209 15

neptunus 17, 12. 18, 15

cf. Portunus

Nereus 10, 10. 341, 24

Nerio [Nerina] Martis uxor

2,

Nerina chelys 343, 7

-nete coniunctarum 361, 8

diuisarum 359, 6

excellentium 361, 24

separatarum 361, 10

netoides melopoeia 363, 4

I Neuerita. m1o8,du1l6atio 362, 20 sq.

Neuri 227, 20

neutralia uerba 88, 4

Nicia. 82, 16

Nicomedia. 238, 5

Nicopolitana. ciuitas 221, 6

Nigritae 232, 14

Niger 232, 16

Niliaca. sistra 46, 11

Nilis lacus 233, 25

Niloticae fruticis collema 55,17

Nilus 26, 27. 48, ea 210, 26 sq.

232, 11 et 16. 233, 13 sq.

233, 21 sq. 234, 1. 245, 1

Niphates 236, 13

Nisus uid. Nixus et 'Engonasin

Niuaria 244, 10

nixus 309, 24. 310, 23. 311, 8.

all-1 17. 311, m 311, 27,

uz'd. 'etiam Engonasin

~Nobilis uid. Seruius

noctium accessus defectusque

325, 19 sq.

dierumque spatia in

aequalia 313, 18 sq.

‘ Nocturnus pn 2s] 18, 14.

Nomades 230, 14

nomi Aegypti 233, 19

nominatiui pluralis prouomi-f

num

72, 28

quantitas

455

nominatiui pluralis quantitas

72, 4 sq.

singularis prono

minum quanti

tas 72, 20 sq.

a. nomine argumenta 189, 9

nominum quantitas 70, 6 sq.

Nortia 24, 12 v

noscibilis 115, 13

nota 247,22 sq. 266, 9. musica

360, 21 sq.

a nota uel etymologia argu

mentum 159, 14

notae tetrachordorum 360,

10 sq.

nouanda. îzerba 167, 27 sq.

nouenaria regula 28, 24

nouenarius numerus 29, 6.

259, 14. 264, 12 sq. 282,

INou2e2nssqi.des dei 17, 27

Nox 27, 9

nubo uid. obnubo

Nuceria. 180, 15

Numa. 18, 29

Numeraria 296, 2

numeri 246, 2 sq.

conpositi inconpositi

permixti 367, 9 sq.

in musicz‘s 363, 13 sq.

numerorum genera 268, 9 sq.

269, 24 sq. 270,

15 sq.

natura 272, 8 sq.

uirtutes 29, 1 Sq.

numerus 373, 26

quid sit 265, 3 sq.

Numidae 230,‘ lxi

Numidia 230, 13. 231, 11

nunquis 60, 9

nutrix deorum 23, 12. 52, 5

lonis 21, 21

Nymphae xii 26. 225, 14

Nympharum cubile em 22

insulae 348, 16

Nysa. 241, 11 t

o 60, 22. 61, 1. 63, 30

sse mnsx

o transitus in aliasuocalesbz oeta iiz lb -

si sq. SSy ti sq. officia naturalia sea si

cum aliis uocalibus sociata

aa aa sa 1 sq.

littera finita nomina 1o. 1o

terminatarum uerborum

personarum quantitas

vsy s sq.

oaxis uid. oxus

obliqui circuli caelestes sosy 1 sq.

casus se se

-obnubo obnuberis Sggy lo

obscura forma materiae larii SS

obscuratio solis acsi ri sq.

obtusus angulus extitl 1S

occasiuae regiones soo. ss

occasus siderum Slz le sqy

duplex SSS 11

occultationes planetarum ssoy

lg sq.

oceanus 1ss. a zos. lS sq.

coa et eos se zoey xi et S.

eloj e et la z1o. SL ma a

zszy 1o. est 1b. asa 1g.

sea S. asa eo ML e

oceanus Scythicus sea 11

septentrionalis auy

ea asa 11 i

atlanticus illa ea

occiduus glL cs

uespertinus aoh la

octas sea la sea se sea se

octasemus am z

M. octauius liiiy lS

octonarius numerus sea eo

oculi lilemmyarum in pectore

ifta s

oculorum motus 1SS. m

oculus mundanus ASy g

odium 1SS. s sq.

odor legum 1SS. lg

odrysiae niues zzzg s

on liiia 1

oeagrius citharista a 11

oeanthe SSL m

oeensis ciuitas Sslj m

oenotrides mei ad

oeonistice est de

officium grammaticae ea se

oglasa em s

oisus tum 1

oL litteris finita nomina m lS

olisipone z11. eo

oliuae munera liilil eo

oliuum ma ez

olium caput SL s1

olympiae asa 1

olympus SAL S. m 11. ia SL

ea S. mttp a sua 1S

omina ea lii

augurata eiai 1

omne definitur 1os. ao sq.

ou litteris finita nomina m lS

opertanei 11. ea

ophiuchus soa m et ea sua

la et se sui et et S et et

et ea ani m

opigena ita lii

opinsbilis corporatio

asa xi

opposita et contraria 1oz. lo

11S. S sq.

ops S1 s cf. etiam cybele

optatiuus modus SL Sl

optimatis ea 1

optimitas lla SS

opulentia louis 11. se

oa litteris finita nomina vom

terminatarum uerbi per

sonarum quantitas rai 11

oracula ma 1S

Ammonis zslv m

Apollinis clarii zszu

oratio sn 11. 11S. cs

orationis partes 1SS. iii sq.

orbatio 11S. e .

orbiliae tibi 1o

orbis terrarum mensura ut

ii sq.

orcades sea e

orestes MSL lii asa 11

orestis sea 11

organa sim m

organica uox aia 1o

dyas

mmax

organica suauitas sa 111

oriens zoo1 z

orion som ea sos. es et ea

S11. s et se et ea SPL is

et lb

ornate et copiose dicere 1S1.S

orontes eam 11

ortus siderum slsy lii sq.

orpheus siy eo zzeg m SSSL l.

sit S. cf. etiam ceagrius

et rllhracium carmen

orthius svoy 1

unde dictus Slllj lg

orthographae 1S1 s

ortus et occasus S11. 1 sq.

solis szzg S sq.

oS litteris terminata nomina

111 e

os Sliy a

osiris S. b. SL l. 11111 m tia

zs. S/L m

ossa nam lg

ostracine gai z

othrys easy le

ouilia tergora SSi eo

oxus asa so

ozolei en 11

P SS1 SL sov so. isly z et 1S.

iiz 11. ea Sl

litterae pronuntiatio ea al

pabula superum Mly ea

Pachynum me 11 et 11

Pactolus isl 1o

Padus em S

Paedia ibit m

paeon ani ib

btdruloc am 1 sqg

tmSa-roc mm z sq.

primus iiz xi

quartus na ii

paeones sem m

paeonica asa S

paeonicum genus S11. gi sq.

Paeonia zzsj lS

Paestana rosaria ms llli

Paestanum Slsg a

Palaestina est lii easy i

palaestrae lem ea

dsi

Pales lSv 1 1SS. S

Secundanus 1S. 1o

Palihotra zzlly xi

LPalladium SL m

Pallas S. ea lin so. liii lL mj

11. se i et 11. SS.S. ifidy

SL 111 so. 1oo.11. 1SS. 1S.

ML zL illaj S. 1M. S. asa

1o. est z. sem 1S. gemit

SSS1 et sim s. sim ea

cfl etiam Minerua

Palladia censum sem i

palliati ali ea 1o1. 1. 1S11

1z. 1io. s

pallium ga 1o. mm 11

Pallor 1S1 1S

Palmaria em g

Palmyra easy m

Pamphylia eam s et S

Pan aia 11

Panda uid. Paranda

Pandataria em 1o

Pandea gens ML g

pandura SSS. SS. sua se

Panedrii montes SSS1 ea

Pangaeus SSL a

Paniades fons ess S

Panthera sos 1s

Psphia ssey 1g. am 1o

Paphie iiij e

Paphlagonia ega 1S. eam m

SSS1 1ov

Papia Poppaeaque lex iz la

papyrus textilis S11 ss

cedro per-lita am lg

Paradisus SStL 1

Paraetonium eam S sq.

paragoga lSSv e

parallelae ita gi

paralleli circuli caelestes aoa.

SS

paramesos abi z

Paralitanus portus zooi eo

Paranda eam se

paramese seoy ea

paranete asa 11

parasitus lSL lS

Parcae m fi mel 1os1 eo

ASS

pares numeri gen 1 sqn

.eorumque na

tura S1S1 1Ssq.

a pari argumenta legi lii

a parium comparatione argu

menta lffi1 ea 1e-z. ea sq.

Parmenides SSL si

Parnasia rupes e. i

Parnasus mons 1o. 11. zmy ls

paronomasia 11S1 m

Parrhasiae ferae SAL eo

a parte argumentum 1bS.SSsq.

1se. e

ex parte totum usurpare in

translatis uerbis nisi lS sq.

partes 1o1. s sg.

de/iniuntur 1oe. s

hominis asa m sq.

numeri easy lix em

S. em e l

orationis 1SS. ge sq.

Parthenope mox e

Parthi easy iii illa ea

Parthia eam SL Msy g

Parthicum nomen may S

reguumizux S

Parthyene zoey ei

participiorum in fine quanti

tas ny s sq.

partiendi diiferentiae loeggbsm

partitio 1o11 1 sq. 1S1.11 sq.

partus hominis easy 1 sq.

septimanas nam eaae

passibiles quantitates 1111 a

passiones nzy 111

passiuum SL li sq.

Patara zoz i

Patauium mm 1o

pater ignotas ALS. e cbm lSj

pathetica fides liili 1

facultas ledzy m

pati et facere may 1o. lloy

11. 1111 le

Pauor 1S1 lS

Pediculi mag m

Pegasus S111 li

Pegasus aoe. m sem iii SlL

ibi am e

mnmx

Pegasea uox saov 1

Pegaseus gurges svsy S

Pelasgi im i am m

Peligni mag lS

Pelignus soo. 11

Pelius zzzy 1S. et eo

Peloponnensus z1s. 11. eily

1o. SSL 11. sem e

Peloponnesus zon 1o

Pelorias S1S. lll

Pelorus zlsy 1e

pelta Amazonia mzg m

peluis SSi 11

Pelusiacum ostium esit S

Pelusium eam s

Penates 11. ea

louis 11. g

pentachorda SSL lxi sq.

pentagona illia S

pentameter 11S. la

Pentapolitana regio zsly m

pentas esoi e sq. sera m

pentasemus SSL i

penultima syllaba ea ea sq.

chorda Sbm 11

peplum 1se. 1

aetheris melas 1S11S1

Aurorae S11 m

. Pallaqis 1e1 1s

peragratio mundana SSL la

percontatiuus modus S11 SS

percussionis sonus seg lS

perdiu pernoxque tibi S

perendinatio eam s

perfecti numeri zeey ei sq.

a perfectione argumenta 1Sg.

1o

perfectis ampliores

essay m sq.

Pergamum zaz 1S

Periergia ao. ea 1111 m

periodus SSL lb et ea am lS

per periodum evoy 1S. S11. e

et m Sfz b

Peripatetici SlSv lo

peripheres modulatio sem Ssq.

peripheria auy ez sq.

perissa diastemata san lS sq.

numeri

INDEX

Permesiacus gurges 300, 8

peroratio 192, 24

perpendicularis 247, 17

perpendiculatus 200, 13

perpetuus modus z infiniti

uus 87, 31

Persae 223, 17. 242, 27. 243, 1

Perseus 234, 9. 306, 14. 307,

18. 309, 25. 312, 3. 312, 10

Persicus limes 240, 5

sinus 242, 27

Persida. 243, 9

Persis 226, 18

perseuerantes soni 356, 6

_ a persona argumenta 189, 4

pes quid sit eorumque genera

365, 15 sq.

pedes quibus clausulae ornan

dae 172, 1 sq.

pestilentiae auctor Apollo

9, 5

Phaenon 315, 21. 330, 7

Phaethon 315, 22. 342, 25

.Phaethontiae Musae 344, 21

phalaecius 171, 7

Phalarium promunturium 225,

10

pharmacopola 100, 12

Pharusi 233, 5

Phaselis 236, 5

'Phasi senis ritus 41, 10

Philippica prima. 156, 29

Phlegra 138, 7. 223, 19

Phleg‘raei campi 215, 15

Philippus 223, 6

Philologia 10, 22 sq. 14, 29.

15, 11 et 18. 16, 8. 18, 1.

27, 19. 29, 7. 30, 30. 31, 21.

38, 20. 40, 15 et 21. 41, 4

et 25. 42, 1. 46, 28. 48, 3.

sol 3. 52, 4. sal 5. 193, 5.

195, 28

Philosophia 26, 31. 195, 26.

256, 30

philosophorum discrepantia

51, 21 sq.

habitus 196,

10

459

Phpcis 220, 14 et 16. 221,13

Phoebea. lumina. 341, 14

Phoebei meatus 299, 25

Phoebeum uocabulum 342, 22

Phoebus 6, 2 et 28. 8, 16.

9, 21. 11, 25. 12, 1 et s et

30. 14, 16. 26, 2. 27, 9. 48,

26. 52, 18. 141, 8. 296, 18.

333, 28. 340, 4. 342, 23

Phoenicia 234, 17. 235, 14.

235, 16

Phoenicusa. 219, 14

Phorcus 343, 9

phrenetici 347, 18

Phronesis Philologiae mater

31, 8 et 21. 333, 18

Phosphoros 31, 5. 32,1. 315,

22. 328, 20. 336, 28

Phrygia. 207, 9. 236, 20. 237,

3. 237, 6. 237, 14

Sibylla. 44, 20

Phrygius phthongus 49, 11.

351 21

pubeda. 340, 2

tonus 362, 13

tropus 351, 21

Phthiotis 220, 16

phthongus 353, 20 sq.

physici 302, 15. 320, 8

Picentes 214, 1

piceus hiatus 8,9 puer 257,8

pictai 65, 11

Pieria. 223, 10

Pilumnus 44, 16

Pindarea chelys 33, 5

Pindus 220, 19. 222, 19

Pintonis 217, 15

pisces crepitu detinentur 348,8

Pisces 312, 6

Piscis austrinus 309, 29. 311,

2 et 7. 312, 8

Pisidia 237, 8. 238, 20

Piso 163, 2. 183, 16

Pithecusa 217, 11 .

Pitho 338, 20 uid. etiam Suada

Pityussae 216, 17

planaris 246, 23

plana schemata 249, 11

leo

Planasia mm s

planetarum cursus sen li sq.

motus in ortum

s1e. 1

harmonia iz lii

occultationes ssoy

lg sq.

orbes a1a. li sq.

SlS extra sq.

singulorum singu

lae Musae myzo

pleni numeri Mil. 1s sq.

planities formaeque eius fin

numerisj S11. b sq.

planontes slay lg

Plato am 1. ioy SPL sua

1oo.z. 1o1.1a. leta m

easy m

eius mysteria so. m

plaudo sn at

plaustrum uid. plostrum

Plaustrum zoay 11. sse i

plebs deorum 1ae. lg

plectron adhi 1

pleonasmus 1so. il

Plinius hib. m

Pliades S. 11. lh 1a

ploce seoi z sq.

plostrum My si

plumbum Saturno tribuitur

plusr.alsie numero carentia so.1oA

pluriuocum quid sit 1o1y ea sq.

plusquamperfecti numeri gem

ev

Pluto 1Sl i aaj 1 cet m cfl

bis

poculum immortalitatis meo

SSl S. zioa SS

podica tempora sem 111

Poeni Plly lS

æpoetae in caelum recepti sme

poetarum licentia so. S

iudicatio 1o11 so

Poetice 1SS. s

poli sos. zg sq.

Pollux eli 1o

Polycletus lSfL m

ivi om.-r

mnnx

Polydorus gide 1S

polygonum ut ea sq.

Polymnia 1o1 m SS. la

polyptotum/MSL zo

polypleura Mil. z

polysigma 11o. 1

Pompeii may ea

Pompeiopolis esu 1e

cn. Pompeius 11. 1S. 1SS1 li

1es. ei

Pomponiana me m

pone SL eo

Poutiae era g -

Pontiea Armenia est 1

ponticum mare am 1

Pontus zosy e. iam z1. seoi

ea eum zzn 1. zas.ssq.

san 1e. asa e. easy 1s.

eam 11 sq.

Poppaea uid. Papia

Populona luno ita 1s

populus angelicus b1. m

deorum ll la

obsequentium iej ea

potestatum 1S1 ea

Portae Armeniae esse. la

caspiae easy 1S

Portunus 1SS. la

positio syllabam longum facit

se s sq. est ea sq.

1Ai. eo

in rhythmo sem s sq.

possibilitas My sab 1o1. 1S.

z1o. 1s. zeay m

post rem argumenta lSSL il

postes unguere iiz m -

potentia SSL ei

potestates din-ai xai bic eni

xowa sov as

potestatum populus 1S.SS. se

- ei

diuersitates iam

potnia ea ei

a praecedenti argumenta me

lg

Praediatus 111 ea

praedicationes decem ut ea

mnnx

praedicatiuus syllogismus roa

ea ma 1e

praegnatis sa 1

praeiudicia leov S

Praeneste me 1 x

Praenestes me S

praepositiones ea er

praepositionum quanti as m

av sq.

praescriptio ua ae

legis me ea

Praestes ALSv is .

praestites Manium isl m

praeteritio lia 1s

per praeteritionemi propositio

1S11 m sq.

praetor et praedo 11S1 111

Praetoria Augusta S1111 11

preces ter repetuntur cast 1s

Priapus asa li

Prienia sententia ega 1o

primigenia 1onis natura can eo

primi numeri mag g sq. des. 11

principales status ua so sq.

lll/iy e sq.

principalis mediarum eam a

asa S. aer eet11

principalium aia

1S. est. 1s sq.

asa a acsiy su

sea 1o

principalium extenta aen lS

principium lsziy ea sq.

prisma asa li

priuatio lMv ao

proceleusmatici asa a sq.

proceleusmaticns asa le et m

Prochyta 1111 lo

proconsul 1S. 1 sq.

Procyon aosvea a11.1o. ma s

prodigia AS1 b

productio uocis asa a

profatus z categoriae ea li

a profectu argumenta letij 1o

a progressione argumenta usa /

1o

proloquium 1oc. 1S. ma 1sq.

ma la

del

promissiuus modus SL se

Pronoe S. SS

pronominum accentus duplex

eej SS

quantitas 11. co

sq.

Pronuba llli SL est. ea asa

1o. est. le

pronuntiatio lii ea lSz 1esq.

prooemium 1SS. Sl x

prope aequatum jig. 11S. 1

Propontis me se sq. cat ea

eae se

proportio zz analogia lib. 1o

proportio numerorum cæli eo

sq.

propositio me 11 sq.

propria 1e11 lS

a proprio argumenta lSSL S

proprium definitur 1oz11 at sq.

1SS. ea

proruptio nndarnm mor 11

Proserpina aaj 11

Luna viby S

prosiciae fa 11

prosodiaci numeri ara lg

Prote me SS

Prudentia S11 se

Prusias ciuitas SSS. s

PS e1. a

psaltae Sziey ea

Psylli SSL 1S

Ptolemaeus ea 1S. lisj lzL

eoa- 1. soz e. a1o1 s

Ptolemaida sali ei

Ptolemais asa L est. 111

pubeda 1S. 11. suo. i

publici dei 1S. SS

Pudicitia AL sa ed. si

puer aratri ASy so

piceus est S

Punica nomina 111 ac

puniceus fnlgor 111 as

Punicum imperium zoa li

punctum sit. es et il sua

ea seg lS -

Pupput esu g

purgatio 1so. le sq.

ilfig

purpureus SLL sme aima

Pygmaei gdly S

Pylii me 11

pyramis nam S et li

Pyrenaei Sol m

Pyrenaeus mu m ma w et

ea et ea .

pyrrhichius mm lsj 11S1 1 sq.

sesa eo seoi 1g. su eo

Pyriphlegethon ita 1g. m S

Pyrois iej 1 sibi ea am lii

pyropus iz m

Pythagoras se i slv se eum

et est S. ege 11. szsy SL

SML m uid. etiam Samius

Pythagorae deieratio m la

Pythagorei am 11

Pytheas Massiliensis non eo

Pythius Apollo by ea ih 1S.

q eoi SL ez 1s. SSS 1S. ea

1 et se

quadrangulum ML 1S et ea

Aquadrati numeri eae b et lS

quadratum S111 111 sq.

quadratus numerus seoi li

deus zeov s

Mercurius esl 11

quadrifida seoi g

quadriga elementarum nisi M

quadrilaterum illa m

quadriplicatio eam id

quadrisemus SSS1 lg sq.

quaesitum 11a. 1 -

quaestio finita lliz ei sq.

iz fmbeeclo infinita

um m sq.

de scripto laij m sq.

scriptionalis lszn ls

iinitiua de scripti

ambiguitate lai g

quaestionum duplex species

111S. se sq.

genera lem ea

sq.

qugaestiunculae incidentes 1S1.

e

quale sit liii S

-m

mmzx

qualitas 1oe. ea sg. uu SL

11111 lit ne lS sq.

lSSv 1

absoluta Mgy de

assumptiua 1LS1 s

assumptiuae partes

. usum sq.

de actione 1A1S1Msq.

de re MS. eo sq.

iuridicialis lLSv Sl sq.

negotialis MSL 1 sg.

lai-h ab sq.

z status incidentes

1so. Sl sq.

a qualitate argumenta laof 1

qualitates passibiles lla s

qualitatum species 111a ea sq.

quantitas may ne sqi

discreta 11S. eo

continua 11a. eo sq.

a quantitate argumenta 1so. l

quaternio eni zz sq. est

ea sq. est g sq. sem le

que ez SS

qui bSi e

longum m ez

quis se b

quod sit llilh S

quinaria sympbonia SSL 1

quinarius numerus zeo. e sq.

ess m sg.

quinta substantia sozy ea

quintiana lSrL ea

P. quintius 1S1. lS

quirinalis eques im S

quirinus in ea 1S1 g

quirites ea 1S

lt eo. m et si S1. 1e sq.

ez z et m et ei ea sa

ez m

semiuocalis eoj SL iiz le

littera terminata nomina

m a so. b

eins pronuntiatio aaj SS

rabulatio me 1

radii Solis duodecim ita eo

rariora diastemata san eo sq.

ratio 1s1. s

r

l v

mnnx

ratioz eius infirmatio 1s1. g

membrorum in numeris

ma g sq. illi-y m sq.

ratiocinatio resp SS

eius formae ista

eo sq.

rationabilia diastemata san 11

rationales status 1S1. sa

1Szi. s

rationes illa Sl sq. erat ea

a re argumenta lSSj s

keatinus ager SLL m

reciprocum dotis SSS1 g

recisionis momenta sea 11

recordatiua species Sgy se sq.

recta modulatio sem b sq.

redditio fig. 11Sy s

redimiculi aenigma m ao

redimitus puer 11. SS

reduplicatio /ig. 11S1 se

.reges coniuges luppiter etluno

1S1 SS

regina Memphitica isis a a

regiones decem sonu s

liegulus 11o. il

rei SSy 1

relatio ldgy lxi sq. fig. lllth g

relatiua qualitas 1111 PS

ratio ian ei

relatiuum 1oe. SS. 11111 lii sg.

remissio est z

remotio lxiiiy lS sq.

repensatrix easy 11

repetitio fig. 111S1 eo

replicatio numerorum ma Ssq.

reprehensionis praecepta 1eo.

lb sq.

a repugnantibus argumenta

lSL ga lsly le sq.

res dubia lbS1 1

resolutio uid. solutio

retrogradatio sea lS

reuertens modulatio sem e sq.

reuolutio ater g

lthegini ma 11

lihegium eur 1S

lihenus ma i

nhodanus ma S. ilii m

tas

khodope seoi ea easy lii .

khodus zos. li

khoebus 11e1 s

khetorica 1SS. 1 adnot. ligylfh

ma ei adnaL

eius officium lztzli

finis Mzy lS

materies leti il

officii partes illisi

li sq. .

rhythmi SSS1 e sq.

inconpositi S111 ei sq.

per coniunctionem ara

per periodon copulati

decem et octoSiLlS

rhythmica genera sea 1 sq.

rhythmice asa ss

rhythmizomenon SSS1 lS sq.

rhythmoide tempora asa 1

rhythmoides sext S et lo

rhythmopoeia sit-lj iri

rhythmus sit i

ricinium L g

rien 1S. lg v

liipaei montes est ea sea

1o. asa 11. sea S

kiphaei uid. supra

risus homini proprius 1o11. se

loz 11. 1Pb.So. lesgi

iouis S. ao

koma nos 11. iot 11. eia m

ula ea

liomana uox ez 11

liomanus passim

liomuleus se et et SL filij

11. siy iii 1o1. 11. 1o1. li

latij lzL lzioy at lib a

me 11. lSSl ea coo. 1

liosciana lllis se

koscius lum 11. ut S. labi

SS

rotunda tempora acsi e

rotunditas terrae zosy lS

liubrum mare sati S sq. illa

se edi 11

nullus ligy lg sqh

rupes Parnasia iii e

y roi

rudes Aegyptia esu si

ruricolae diui sszy lii

liusgoniae eam g

kuspae zSL 1o

kusucurus zsoy g

s sov m s1. ut ea 1a. ea

SL siy a esy le

an littera sit quaeritursoyis

syllabam communem reddit

ser 1s sq.

pronuntiatio ea si

terminatarum uerbi persm

narum quantitas mm sq.

in fine eo. ss

Sabaei ss. 1e

Sabrata SSL 1o

sacramento nuptialia aa S

sacrilegium lalSr 11 sq.

sacrum promunturium zoeue

sacsa Sly a

Sagaris est eo zssj 1

sagitta sol a sua a somen

Sliy 11. Slz i

sagittarius Sllil ea S1S. du

Slzg 11. am 1 SSL lS

sagittarius Apollo ei si

Saldae zao1 g

Sallentini filii m

sallustius se ea est ea ez s

saltatio brachiorum iiim 1

Salus 111 es

Saluator nisi a

Samaria SSSL b

sambuci sitis ea

Samius tPythagorasl zs. m

b1. ea aes m

Samothrace em li

Samus illisy b

Sancus 1S. le

Sandaliotes ill 11

Sardinia eorv L may ea elt

1S et li eam lS

Sardus ill 1S

Sarmatae aou eo sen 1S.

em 1o

Sarmatia me s

Sarpedon eam la

mmax

Satura a a 1es. SL ess se

gem li soo. o sq. et gi

miscilla SM1 11

saturni cursus et ortus cit

SSm 1 sq.

saturnia ssev 11

falx 1SS. m

saturninus ut ea

satumius circulus lii eo

Saturnus Sl se 1Sy se z1s. m

v 1ss1 11

deorum creatortmfzo

senior Sv s

eius circulus am

ea sq.

eius falx 1SS. lii

lSSa lS

mansio 1S. ez

coniunx mi 1b

gressu tardus el no

Latii conditor maie-z

ste1laS1b1SL Slfigiet

1AL sit 1S. slsy

1 sq. SSL e

Satyri m in eam ea easy z

Satyrus sem ea asa e

saxum iidicinans sisy eo

soalprum sa S

scaphia zozy 1

Scauriana xia ti

Scaurus sol SL 1as. ea

schema en m aeqi se

schemata aut ea eam m sq.

Sfm i

ergastica ut lS sq.

plana illa 11

apodictica SLS . le

sq.

scholicum axioma SS. g

P. Scipio nam lg

Scipio Africanus lem lS

Scipiones SlL m

Scironia saxa ega g

scopae ao11 m

Scorpio aos. m seg 11. Slly

1S. saoy 11

Scorpius sovy i Slm S et 1o.

a1a. a amp 1s

r-s mia-www

1

mnsx

scriptionalis quaestio liiiy la

a scripto argumentum liili Ssq.

de scripto quaestio fpquae di

citur syllogismusij lbL m

scriptura lifn zg.1s1.aa. lSSr 1

scrobis sa. m

Scylla mm lS

Scyllaeum may iiz

mare SSgy ea

Scythae me lo

Scythia zoo. 11. zasyzL mss

Seythica plaga eosy ib

Scythici montes nov ea

Scythicum litus sit m

Scythicus caucasus ess ib

oceanus easy 11.

em a

sinus est a

Scythis illa b

scythis gemina zo. a. 11. 11

sectio eas-g li

secundas beatitatis numina

gai i

Secundanus iuppiter 11. zs

Pales 1S. lo

secundi numeri easy 11

Securus Melior Pelix et e

sedecim caeli partes in eo

Seditio 11. Sl /

musica sedaturSMi m

segetes laetae 1os. a

luxuriant lSSv is

seiunctio lglf 1-z

Seleucia SSfn 1 et ea illa m

Seleucus zosy S. essay lg

semanticus unde dictus eum

semanticus trochaeus am S

semenstres dies zzs. li

semicirculus MSL lz

semidei dij 1. filiisj SS

semina rerum 11 s

semiramis asa g

semiuocales aaj e

semones zizg 1

Semproniae leges ieoy 11

senarius numerus seoi m sq.

senatus consultum deorum liiy

S1. m si 1ss1 et

usnrunus cAPkLLA

nmivvvd vn-m-ir

nos

senio SSfL 1. SSL 11

sensus quinque iiim lii

sententia scripturae laiy le

separatarum tetrachordum et

soni SSL xi sq.

sepia si s

septenarius numerus es et 1S.

ea zezj 1-sg.

septem triones Sggy m

septentrio eos m

septentrionalis circulus sozg

ti sq. aosy ei sq.

septentriones iila ea sos eo

septimani partus gea e .

septimo radiati dei ao. se

Serapis de se

Seres sericn-m noi e

sermocinatio 1SS. ea

sermonis uitia gh 1S sq.

sero sn g

serpens caudam deuorans SL

1-z

cantu rumpitur SsLSl 1 S

serpentibus habitantur deser

ta SyrtisPSL 11

caspiae portae

asa io

uescuntur rrrogo

dytae easy m

serpens sos lb. S11. a et S

serpentarius am lai uid. etiam

ophiuclius

sertum dominandi PSy s

Seruius nobilis goly e

sesquialterae iuncturae ex lg

Sestos nisi ex

Sethus pro zetho ei es

sexxis Ssy S tarsi el

sibi iz ea

Sibyllae si ea ALAL le

Sicania Sicanus S1S1 s sq.

Sicca zsoy 1s

Sicilia ne lit ieoy 1. ian loi

soli a. non ah em SL mm

11. gis s ei 1S. mei 11. eaoy

lSL SPSy S

Siculi mm m me 11

Siculum fretum may z

so

asa

sidera soay ea SS1 11

iiammantia eta SS i

eorum cursus asf s

sidera inerrantia Sogj 1o sq.

siderei cursus ez ei so1. 11

siderum ortus et occasus illa

se sq. 1

Sigas sed ex

Sigeum zos. b. em b

sigma iacens seoy PS

signifer circulus sosy 1 sq.

sosy o sq. uid. zodiacus

signum sua lii et ea

11 sq. sed ea

sil sov de .

Silenus ssvi s. aoo. li

Siluanus lSSj li 1SS1 1g. SSS1

se

a

asa

siluicolae diui san ii

silua Apollinis S. SS

Siluaui liil ss

siluri pisces gida lii

simile casibus fig. 11S. xi

a simili argumenta nam mor

li sq. lSSL m sq.

simili modo determinatum fig.

11S. S

Simonides lSli lii

simplicia tempora sem xlxi

simulacrum animae llli g

simulatio 11111 1S

sinapi m lS

singularitas sea lxi sg.

ss sq. SSL s sq.

singuli ea se sq.

singulus ea ss

Sinonia ill g

Sipylus ssvi li

siquis ss. s

Siren eoi m sua S. s1s. a

Sirenarum scopuli em 111

Sirius et ut

sistra Miliaca dei 11

Sithonia gens gida 11

sitis SS. lS

situs 1oz. a nov a 111. eo

partium 11S1 SS

smaragdiueusx lgp SS

zs1y

mmzx

smaragdus ea 1o

Sminthius eo. S

Smyrna ssvi li

Smyrnaei campi SSL la

soccus SSr m

Socrates 1oo. s

Sogdiani essay se

Sol lii sa 1S1 in 1Si S. enim

SL fu AS. 1S. Slfh 1S.

s1z1. 11isq. sua sq. et m

Slfn ea S1S. d et sa sq.

Pslllj S sq. et 1Ssg. Slsy

s cq. sem 1o sq. SSL

S sq. et 11sg. sua 1 sq.

eam 1S. i

eius cursus seg s sg.

eius filia wpxh tii z

celeritas 1S. S

radii si SS insula illa m

motus geminus sua s sq.

. obscuratio sea i sq.

solida schemata asa S sq.

solidi numcri sea m sq.

sollers sa SS

Soloe m ea

soloecismi iiz lS

solstitialis dies S1S. so sg.

circulus sozg Slsq.

Soft e sq.

solstitium sos 1

solus ssy 1.sq.

solutum figura lsoy 1

somnia etsi s

somnus may le

soni Mgy i et lxi sq. sssy 1Ssq.

SSi-L S. SM1 s

quot sint SSAL s

sonorum diuersitates sse m sq.

sonus SSAL so z accent. SSy 111

sonus diuisarum asay if

Sophene PSAL lg

Sophia s. SL s 1s. 1o. sv

sophismata 1SS. SS

stoica ea m

sordida ucrba mm m

sorites sal 11. lSSl zs

sors ui 11

Sosantiii um m

mnnx

soter ma s

spatia circulorum acsi as sq.

spatiorum perceptio tibi as

spatium seg eo

a specie argumenta 1SSij 1

-vel forma argumenta

um eo 1eo. s sq.

species definitur 1bS. 1e

species quattuor SSS1 S

species siue formae ma m sq.

spectatiua se eo

specua in e

speculum Sophiae tg lii

spei SS. 1

spes nisi se sq.

sphaera nam 1c. asa s sq.

Archimedis sly SL

1SS. 1

mundi imago ad se

caelestis imae sono

solida latia S1

sphaera aenea sosy g

Sphaera asa e et lit

sphaerae est. eo

sphaerarum concentus et sa

la 1s. est tL Mil. lg

Sperchium promunturium aut

1S

Sphenis frons sea lS

spissa diastemata SSL le sq.

spissus sonus easy SS sq.

spondei SSS. at

. spondeus qua 1Sj. lllep av sq.

sem SL SSSL e maior SSSr 1

Sporades easy g

stadium eos i

stantes sonti est. a

statarii sani easy g

status incidentes Mil. 1 sq.

ML 1S sq. lbL lo sq.

1ao. S1sq.

legales iz incidentesy

lssy 11

a quibus causa nascitur

zprincipaleszcon

stitutionesj 1SS. lS sq.

principales may so sq.

me e sq.

im

status quo modo inueniantur

lbSr SS sq. 1M1 iii sq.

quot sint liila ti sq.

stelae deorum stemmata con

tinentes SSL SS

stellae sea ei

stemmata deorum SSL as

sterceratus apud ueieres ea

m

stercus senatus 1SS1 se

Stichades alea ea

Stilbon 1z.1. alsy ea sen

111 et so

stilus soz s

ad scribendum lgj lS

e Stimula SSlv lg

Stipa insula am zij

toica sophismata SS1 g

Stoici ea 1o

Strongyle Mil. 1o

Strymon asa lzL est. tk SSSL

1o

Suada san lS

juno a se tim aaj

sua rebus uerba sunt 1os. lsq.

subdimidius Mil. lS sq.

subiectiua proloquii pars 1o1

1S. nam lSfLS

particula libi 111

subiectiuus modus et si

subiectum definitur may Sl sq.

de subiecto ma s sq. .in

subiecto ma S sq.

submedia SSL 1o

subprincipalis SMy 11. sea

11

mediarum asoy

S. tibij se

Sbgj 1

principalium

Mil. m Sbm

s

subquartus Mil. lg sq.

substantia lotis-g 1os.s1sg.

na a sq.

prima definitur 1os.

11 sq.

secunda 1os. 1S sq.

sos

ies

subtertius am lS sq.

succentus ei lg et ea

Suliense promunturium all es

Summanes tiby li

Summanus ea z

sumptum mel ed. 1-zs. 11

superdimidius em lo et le

superficies ibid lietile exiles-g

qsuperparticularis numerus

em ep t

fsuperpartiens numerus em

ei

supejrquartus auy 11 sq.

supertertius em 11 sq.

surdis tuba medetur sit. SS

Surrentum em 11

Sulla 1eo. 11

Susa illa a

Susia biana Mz s

Sybaritae sit 11 t

Syene aoa ex aia 1

syllaba siy es sq. est. eo

syllabarum quantitas ea Sossq.

s iunctum et se

syllogismus iz de scripto

quaestioj 1o-z.ea. 1SS.SS.

nia ei

Symbolice esty e

Symmachia xliy ea

symperasma maaa lia 11.

esoy m

symphonia auy lS

perfecta tibi le

symphoniae tres im s ei 1e.

ssoy aa sq.

Symplegades asa 1S

synaloephe ea lS

syneches proceleusmaticus

easy 1o

synonymia lit-gi ei

P sypnum xiii 1 ea li

Syria eoaea SSzLle easyset

le et lit et 11. easy S. agam

syrma rhetoricum ea S

Syrtes SSL 111

Syrtis asa 1 et s

minor SSL 11. SSL 1S.

maior eau le sq.

wfi-ennii

mpnx s t

Syrus quidam AL il dej lS

systaltici tropi S1S1 ib

ssyysstteemmaa edsita.paisdonseesat. eo

systema quid sit asa ea sq.

quot sint SSSr es sq.

per systema transitus asa 1o

syzygiae eva ae .

r eo. aa ely er eiy la et ad

ea ea

r tcrminata nom. 1111Sg uerbi o

pers quantitas iej eo

rPabraca sed le

tabulae ma S et 11. 1so1 g

nuptiales ea ls

Pacape SSL 1o

Pllaenarus aou S

Pages Ml 11. aia ea

rPagus illi 1S. seoi i

Panais zosy 1 md id nov i

SSSL 11

Panaquil ad S. 1o. 1S. s est

rPaprobane SALL lS

yfapsus esu 1o

illarraco ma m

rLratrraconensis conuent. emno

Parraconensis urbs zlL 11

lfartarea claustra ad ea

nox en 1

Partarei recessus 1o1 S

rllartarus 1e1 1S. aer lS

tasis SSSi z-z

Paurica easy s

rPaurominium aia ea

rraurus lal fa est. 1S. sed et

gesla ara 11. sos

ea aia lzL est. 11.

stella asa ti

caucasius arag 11

tautologia 11g. 11

rllelmesus asa 11

rllellurus lSz e

tellus uid. terra

centron mundi em a

eccentros Siby 11. sea le

eccentros orbium plane

tarum Slz 1 sq.

melius iej 11. ut ei

mnnx

tiellnstres diui est a

telum fusy 1o. istia 1-1

rllemperantia SS1 i

temperatio 111a e

temperiem dat Sol AS1 lll

tempora anni quattuor zmesa

tempora ortuum oecasuumque

Slgv le sg.

in rizytlzmicis sexti m sq.

a tempore argumenta lStla b

temporis quid sit 11o1 a. 1111

ea

ALSS

lllenae SSL 1o

lllenedos easy S

Penedus zos1 s

tenor labi as

tenuatum metallum astu 1

ter 1S. ea

ferentia tibi g

fllerentius 11S1 i uid. varro

terminus illa 1g

ternarius numerus est S. Sbgi S

yllerpsichore lii ea tibi s

rllerpsis SSS. lS

fel-ra vulcani filia 1S1 e

hera tii/iy an cfl tellus

circumnauigabilis aoa

lS sq. v

solaris circuli eccentros

sua eo

inmobilis aoza M i

media lgl ilL aozj 1S

soz lS sq.

terrae circuitus noa ac sq.

longitudo zoey m sq.

S1S. b sq.

circulus ao11 ea sq.

dimensio gida 1S sq.

diuisio zooy SS sg.

forma 1SS1 11 sq.

latitudo non 11 sq.

longitudo zoa li

terra

locus aenea zoa 1asq.

partes czonaej zosy lssq.

rotunditas aoa lS

lllerracina ma 1e

terrea uis tim ae

terreus ortus aaj 1o

tertia diuisarum Stila ea

excellentium asa 1

tessera S11. 1S et 11. asa

SS sq.

testamentum may 11.

testimonia livii lzL ma LL

igo. 1o

testudines ua le

tetartemoria SASL a

tliesis seoi lxi .

tetrachordon Szioy 1S. sem av sq.

Sbzlv Ssq. SSL li sg asa

1 sq. sea 1 genera sxiy 11

tetrachordum excellentium

asa ea

tetragonum illi SS sq. aiel lb

tetraplasi ratio SSS1 lii

tetrapleura gfigg a

tetras SSSL ea sq. easy il

tetrasemus SSL li et se et zv

SSS. e sroa 1

rlleutrana ciuitas zsz 11

rlleutrania nam 1e

lllhales bly ea SASl i

rrhalia m ea aaj 11

rllhaumantias lris m e

rllhebae SSa 11 1111111 ssazo

rrhemis lit-n SS

yllheode Mzg g

yllheodorus Syzantius 1SS1 S.

Pheophrastns easy 11. sit eo

theorema gidaa s .

theoremata si b. asa m sq.

rllherasia ma g

fllhermacides 1111 111

yPheseus 111 aa i

thesis SSziv AL sea 11 SSL 1

rllhessalia seoi 1S. nam le et

1S. ega ea asa i easy xi

rPhraces azoy ea

rllhracia seoi 11 easy lAL gida

1S. iiz S. est ad easy a

Phracium latus aen a

rPhraeius limes easy 11

rPhraeius toi-pheusj Selsj ti

rllhrax asa li

lllhreicium carmen SS1 1

thripes deorum tibi la

dao

rllhucydides illa a

ilihyle aou la zoa 11

rlliberiana ostia alat gi

llliberina ostia am S

fiberius uid. gracchus

lllilzeris SS. 11

tibi va es /

tibia SSS1 Sfl aut ea sit a

am ea SAS1 1S

tibicina 1S1 1s

tibicines sit 11 et ad

rllibur ma s

rrigris asa la asa 1. aia 1o

rPimaeus asa lz

rPingi asa 1o

illingitana prouincia asa ei

Pisias latoy av

Pitan 1o. 11. 1S1. SS v

ylllepolemus ea ea

fmolus ea ea asa s

rfonans auppiterj b. S. 11. 1S.

la s et 1e. m s eta 1e. 11.

ea 1S. iiij ea aa 11 et ea

sa 1o. lsa ao. 1SS1 1S. ma

s asa 1b. SSL 1. sata 1S

. tonat orator ma 1. 11111 ao

toui seoi lg sq.

toniaea nota tetrachord sed la

toreuma SS. ao

per tonum transitus in musici-s

sea la

tonus SLS.1sq.zaccent.SS.M

a toto argumenta 1SS. e

totum definitur 1os. m sq.

totus sal 1 sq.

trabeatus laa as

tractatus lsa as

negotii lMl S

tractus mater-iae asa lg

tragica modulatio sea m

transactio 1SS. 11

transaustrinus illa m

transfusio elementorum eaae

transitus modulantium asa 1

translata uerba ma 11 sq.

trauslatio llli 11. MS. se

translatum mu lit 1SS. 11

mmax

transmotio fpe-rdc-ractcj usus

transuersi ortus am 11 .

tressis ea S

triangulares amfractus ma lg

numeri am ti sq.

triangulum z11. lll

triangulus ignis lMr la

trias sea ea asa s sq.

tribunos appellare num seruo

liceat lii g

trigarium asa ea asa 11

trigonum auy-aa sq.

aequilaterum asa a

trigonus accentus sa le

rrrinacria 1SS. S. mei s

lllriones zoo. 1e. asa il

triplasia ratio asa m

triplicatio ea a sea le

illriptolemus M. la

triptota nomina soy m

tripudia hymeneia asf m

tripus SSL s et s

trisemus SSL s

trisulcae lucis fulgor SSL m

trisyllaba asf le sq.

inclausulis 11S11g sq.

tritemoria MSL S

diesis asa le

rrritonia a S. lsy Sz asa m

sea o

rrritonida 1oo1 1. asa 11 aia

ei

rllritonis asa so.

saly sv

triumfo SS1 m

rProas est S. ssvi lii

a trochaeo bacchius s1o.1osq.

trochaeus ua 1S. 11S. asq.

SSSL sa fflm 11.

S1S1 1. am m

ab iambo a1o. 1S

medius eva 1o

semanticus svoy e

unde dictus am 11

trochaeides ara e

rProgodytae aoo. a est 1L

asa ac ata id

rllroia ea SAL ea 1 et e

asa ea .

mnnx

Proiani 1so. m Sibylla dil se

lfroianum secretum SL lg

tropi et se Mil. eo sq.

in musica sati g.

SS sq. S1S1 SS

quindecim SSL lS sq.

tropica mela SSSp se

tu longum var il

tuba sin li sit ss

illubusubtus esca lo

fllulliana castra 1SS. m

turbo 111 a

turpis forma materiae lSlL si

turris SS1 11

tussis SS1 lS

tutela zSSy 1

tutelator genius ALSa lS

tutor se 1

rllyche ea li

rPydeus zzly g

rllyle asa rt

tympanum cybeleium zief m

in manu lunonis

m lii

eius bombus est so

lllyphonltisy as

tyranni interfectio Mil. 1

1ssy S

lllyrida oppidum cat. 111

v sa ea SL 1 et ti ea 11sq.

scil 1

v littera finita nomina m m

v terminatorum uerborum

quantitas 1S. 1o

transitus in alias uoc. SSv

1 sq.

cum aliis sociata hib. z

nagi soni Sbfiv lo

valitudo 1S1 11

M. rferentius varro 1o11 1o ei

1L1. iliid i lSSv la anima

aen 1 tSoSl iiij easy 11

varus S1S1 fi

uas quo modo declin. m e sq.

nasa horoscopa zon g

uaticinia ita s

ubera lunonis S. si

sea

1111

ubi sa e

in bialectica 111.SS. illa

ea

ue SL ea

vedius 111. e etsy m

veientanus asl sv

veiouis lSv ea tares

velia insy S

velonensis ciuitas easy g

uenarum indicia SSS. m

veneria illip S

venerium aurum lil at

veneris circulus SSL lii sea

so sq. s

oppidum asa il

veneti SSS1 m

venus lllp 11. in eo 111.1gsq.

se sa aia ao et ea easy 1o

et ea asa S. eam ea aeag

a sen 1S. SSL 1 asa at

SSL g et lS uide etiam

Aphrodite Paphie y

venus stella sit le et ea sq.

aia ea S1S. se

uer ea S. Szi lat

eius deus m m

veris fructus 1Sl li

uerba ad duas coniugationes

pertinentia tibi ac

uerba singulis casibus iun

glintur ea eo sq.

sua et aliena 1os. 1 ei

11

noua facere 111 S

uerborum quantitas m SS sq.

exoletorumusus1fi1.

lS

genera SL li

modi SL SS

nouatio 1o1 m

vergiliae ML as

vergilius aly 1S. liilil as c/i

etiam Mantuanus nates ei

index auctorum- v

ueritas ex non existentibus

so. es

uernum tempus sea u

t

m

verres litisj lii lbop 1. lii-ly 1S.

may-1 1ee. m 11S. 1o sq.

verrinae libr ei lviiia 11.

uersiculi euitandi noi ez sq.

uersus numerorum Sexti ed.

iiim lg

uerua 11. e

uertex cum petaso iiz S

vesper eooi si azsr 1

vesperugo SSSi 1

vesta 111 11. in eo ioy 1.

deorum nutrix si a

vesulus ma ti i

uetusta uerba liil lS

vibo S1S. i

vibonensis ager ilby 1

uinolentia 1SS. eo

uirago est. lii

uir fortis lsly z sq.

uirga memor sex si

uirgo SS1 S caeL soz 11. s1o.

a Sll. 1o. am m

aaoy S.

fontana so. m

uirilis cantilena sem lS

uitalia membra eest lb

virtus xiy SS. si 1 et 11. e. id x

et SS. S. 1-1 et 1S. S. S. 1o.

ltl 11. m 11. a

uirus Sbt lo

uitia quattuor zeoy S

uitiligines linguarum si ea

uitium inuentio iitij 11

vL litteris finita nomina m

lS

vlixes lbei ea fallj id sua.

S. msti easy 11

ultima coniunctarum ssol l

Sfxfn 11. SSL m .

sylL cum accentu S111S

ultima excellentium SSSL lo

ultramundanus pater A1S. 1o

umbilicus ma 11

ltaliae Plzg m

umbra lunae S1S. s

terrae mel so

veneris SSSL S

vmbracius mons Sll la

r rtr-nr - - 1

mmzx

vmbri may ei

uniuersale 1oz eo

proloquium liil 11

sq.

uniuocum quid sit 1o1. m sq.

unus si 1 sq.

vnxia luno iz 1o

vo litteris terminata uerba

ea 1e

uocales in li sq. sex SS1 o

r uocatiui pluralis quantitas 11.

li sq.

uocatiui singularis quantitas

111 SS sq. i

uocatiui singularis pronomi

num quantitas yliy

se

uocatiuus 11v ea sq.

v in i SL m sq.

uoces SL m i

uolo SS1 S

voluptas sua. 11. ibi 1 et lS

et eo eau S. iii-11. 1o. SSL

1S. SSSy il

uomitio Philologiae ser lo

uox lSSy eo sq. SSSy s sq.

vu litteris finita nomina mes

vrania 11. 11. im lib. aai 1S.

tim 1.

vranie aou al

vrcitanus finis glly 11

vrgo ait o

urna Adrastiae lgy b

urnulae Phoebi S. lS

vrsa minor sol ae

vs litteris terminat-a nomina

11a 1o

vtica isly g

utilitatis publicae cultores lSr

SS

vulcaniae mh g

vulcanus llly m lsy 1

louialis 11. a

Lemnius 11. 11

rrerrae pater lSy s

uulgus deorum 11p ea lSSv a

uulnera musicae ope curata

eum m

mmzx

uulnificus Apollo e.-s1

vulsci ma as

uultus 1sa s sq.

x em ea esl S. et l est sl

duplex em ea e1. tL ea S

in fine uocabuli sci S

pronuntiatio ea a

xantlius e1. S

xenocrates aia i

xerxes gea 11. asa 1e. nam

ya non nullis reiecta sn se

uocalis ea li

pronuntiatio ea s

ypanis M-zy ea

z graeca ea ea i

duplex ea ao

dentes mortui imitatur ea s

fai

cus

z ea e et se eae elijtk em

ea 1o. a -

z syllabas communes reddit

1o. a

zacynthos 1m s

zeno sn ar

zeta iacens sem as

zethus ea SS

zeugitana regio zsm 11

zeugma Pluphratis easy a

zmyrna ea g

zodiaca hospitia m e .

zodiacus s. 11. sola 1. sosy

1sq. soao sq. s1o1

e. sensu san 1o

tractus lh 1S

zonae sea 1o

terrae zoa le sq.

mnsx enAnovs lM MA ltrMAMvM

draeol xai xaxoi baipovec

tiby 11

drwvh seoi i aen li

deizwoc ioy Sl

lAehvn ian at

dxepcekounc si 11

dxpovnknoc ortus asa i

dAo-foc SSL o et m et le et

lg et se asa z-lb

ducplSoMa ma s

duqztxuproc sea ill asa se

tdutpinkeupoc MSy aaj

dvafilsdzwv cuvbecuoc est a

dvcn-nata quaestio 1e1. a

dvdypacpoc zzigy ea asa 1

dvabinxwclc irisy id

dvairloc mor li sq. SSfL 11

dvdkaunroc sem s

dvaxecpaiaiwcic ma o

dvakovia SSL eo sq.

dvdhovoc iila 11

dvdhvcic 1S1. 1o

dvacrpoc zsosy s

dvecic SSL i

dvrelewpevov 1so. le

dv-relcovfwrm libi m

dv-nothrmctc letij si

dv-rieecic SSL ea

dvrieerov lllij la

dv-nxa-rmopia lbsy 11

dv-rirrobec sola le sq. easy m

dvnc-rpoqmn 11S. li

dv-rtqapaclc 1os1 se

dvrixeovec Soziy 1o

dvrotxol eos s et se

dnuehc xii-h e

duas xai bic entxowa ao1 SS

dnlekdccovocanapaestusSSS.zi

dnepracnxov asa lxi sq.

dnooelxrmoc 1s1. 1. ita 1.

erat is sq.

dnobelilc zsoy lS

dnoeewclc m la so. a1

dnoxardcmclc SSAL se

dno ueizovoc anapaestusaeas

ionicus ara SS

dnocrpocph mh liv

dnorouh dio-fac easy 1o sq.

dium-rov ea so

drwnvoc ssey ti sq.

dppuepoc sea 1o. ses s

dip-na SSL lb

dpndxic dpnu

aen 1o sq.

dcuuuerpoc SSL ea asa 1

dcuvberov 1so. 1

dcnveera san o

dcwuaroc ea 11

dtpoptcuec 1S1. m

Sapunukvoc asa zs sq.

popeloc sea ei

nauxmmc ma m

ypdpuara sa lb

ypapuarmhxsey li

vpauuanc-mch se lg

ypauuaroolodcxakoc se ea

vpauuh est 1s. me se

bahpwv ea ea

baiuovec Ayzy 11. ita SL lii 11

beivwclc lem le

Ahkoc 111 s S

bldruioc paeon sn l et es et

lS sq.

blaipeclc 1go. a

et wepiccd

mnsx cmncvs lM MAltrPlAMvM

olduerpoc aia lxi

buit 11.-amini san ls

ncv-re san 1

reccdpwv asoy ea

cbtavoiac figurae liili 1o sqj

blauopnclc 1M1 so

blacuppoc ua us

bldropoc asa lm sim se

btdrovoc assv 11. asa 111

cuvnupsvwv ctt. sim

s sq.

bmronwclc ua 1

bldtpwvol ssm lS

blezeurusvov 1so. 11

btezeurpevwv rphn ctt. ssm

s sq.

btectc saly a .

otoptcuoc am lS

buvduel cbpperpoc san ss

buvapsvn moroc asa s sg.

bwbexdebpoc asa 1

e- asf ss -

swpatpoc sda aa asa s

tvspctuov 11 e

elbmov asa lxi sq.

eixocdebpoc asa 1s

Siuapuevn im lS

eipouevn Mhc 11s. m

eipwveia wg ls

adrrwv moroc asa ls

tAeoc ma ao

shxoetbeic lineae sua s Luna

asa 11

insitum 1S1. s

svappovloc saxa 1a asa 1o.

i siaawseak-1nsxov asa lxi sq.

hravdkmplc usa so

trravaqnopd na S.

imam-dc paeon ara s et 1

snixowa uizL ducti

Srrikqwlc sva lg

smueplcpoc ma 1s. PAL 1

smuopta eva lS

inhrebov mm as

initum-san 1

emrsraproc au m

ini-rprroc am 11

us

imqzdveta ada si sit 1

emdc mag 11

spunveunxov asa 1s

srepouhxnc sta 11. em s

iruuokoyia 1s1. 1S. lsm lxi

ebeeicu sit 1

ebeuypapuoc ut a aia z

et s et ls

a ser ss

ieoc in musica asa 1

miieeol am ss

muoMoc am 11

iaupizew aut 111

iblornrec asa m

icoxwkov 111. ls

iconkeupoc aia S

icockeMqc sua s

icdrnc SSL S sq. eva se

xdee-roc au 11

xalpov yvwel asa 11

kapnuxorpapuoc ma a ma s

xauubkn linea am s

xarablhmctc lsa s

xarj dv-riqapacw 1os. as

xaracxeuh zsoy lS

knpuxeiov 1oo. s

koiunclc am 1

xopua na m

xpmun-h aoa s

ro xplvouevov 1s1y la sq.

xuxMxai lineae auy a

xuxhocpopn-nxov xopa soa ac

nouet soa ea

xdjkov na m et SS

Mwlc asa m

Mxavoelbhc ssm m sq.

Mrla b. lg b

peizwv moroc asa S

uekonolta asa m

v pscn ssm i

pc-Scn asa a et ex hoc uscwv

moroc asa s sq.

pecommvoc asa se sq.

pecwv bldrovoc sim s

perac-muc ubi le

pnvoelbhc sea lsgssoy ea

pix-rov enim i ma 11

ntim s1s. se

me

yovoxwxoc uepioboc ne m

impia asa so i

vh-rn cuvnpuevwv ctL sem 1

vopmcec sea at

ve-noc cuvoboc sea 1

vooc ea ea SL m lii/1p S

i e1. a .

oixroc nam eo

bxrdebpoc asa le

epakmv plenitudo ea as

duoiohoymd asa ea

euolenrwrov 11S1 ac

ouotoreleurov 11s1 S -

euexoroc italy 1o sq.

epbcpwvoi sem 11

ex ato bvoud-rwv moroc asa

S sq.

evoc Mpac asa 11

biurruxvoc asa a

epravlkov asa 1

opizwv sosy SL

uuibeia ma s

naMMoria 11s. 11

uavceknvoc SSL 1

rrapdwww resp s

uapublhmclc 1se. si

uapdkenptc iuy 1s

uapdMaSic easy ea sq.

rrapapecn sem S

aou ez

- uapdpecoc Sbby 11

mnnx enancvs

noManMctoc erat 11

rroMn-Aeupoc easy te

uokun-rwrov na ao

npobwtmctc lem xi

uponrouuevn quaestio ian 1

npbeectc asa 1S . i

upocaudboctc mu s

upoceupermoc mm ea asa io

upockausavoptvn asa s

upocxuuaavouevoc sem 1e.

asa es

npoctpbia ea 1e. ea 1s

uuepfw 1111 11

micua na 1

pnrbc asa li sq. et-11 et eo

popsoelbhc ua m fet aaj

poufioc aia lS

cnpeiov me ea

cxaknvec usum

cuovbai sem m

c-repeev me at asa i

c-rpoweha sea s

cuzuria SS1 S. 1ss. ea sen

1e. ara s

cuMorlcpdc ma as

Aceuperpoc san ea et ad sq.

trapexeactc nam ut

napeueohkoc aut ea eam 1

udpicov 11S1 1

rmpovopacia 11S1 m

nupuudrn fmdn-uw sta lg

pecwv Sbm z

nupuuaroetbhc asa m

uepirpoupoc aia ea zsoy a

ueptoooc ne s ei m

nepinxew easy g sq.

neplccdxlc dip-noi et neplccoi

aen e sq. v

rtepiqaepela ut ea

nAeovacuec lSm il e

rmnpocexnvoc asa m

nkoxh 11S. lL asa il

rroiu asa ar

notornrec lem 1

cuuuepucua ma 11. eam m

cumrxoxh nm le

cbveera lem s

cuvnpuevwv rpirn ceti. sso.

s-r

cuvbecuoc dvasledlwv asa a

cuvoboc easy ea sq.

cuvlbvuua lim as

cuc-ra-nxbc ma m et ea

rom-eivwuu rauewoupevn et

bwouuevn Lzma aazg as sq.

rdclc asa ea

rauroxoyia 11s. m

rikelot numeri asa ib sq.

re-rpdmkeupoc MS e et lit

rerpdc ea la

runpankocy aia se et id

rpanellov me ad

rpiuxeupoc aia e sq.

rpi-rn sem m

euvohoyeiv m s

mr- vrf-w

lM MAffflAMvM

imi-rn brd-twv au 11 utcwv

u saoa 1

brrdrrwv bui-rovoc am eo

bnempepeic eni le

fmepalbhoc SsL zl

bnepbwptoc SbL ez

bnepfiolafwv nii-rn cett. aso.

m sq. -

bneptdcnoc SSL eo

bnepmbtoc ssly lS

bnepriketot numeri est ea sg.

bnepqapfrfloc ss1. ea sq.

fmooudhoc SSL eo sq.

bnoblfrmctc lsey 1

bnobmbpnoc SSL ea sq.

onbeeclc uaa ao

fmoldcnoc SSL lg sq.

fmokpmxbv sssr z

1111

bnombloc ssL le sq.

ononoManhdcloc illa lS

fmorfxetot numeri asa ze sq.

brroreraproc am m

fmbrpwoc em 1e

orrocppbyloc SSL m sq.

bqmpubhoc em lS

iiwoc bipouw-fvn Luna sem ea

ranewouuivn seg m

dilxafvwv fl 1o

xpflcxc S1S. m

xpdma asa lxi

xpwpa-rmdc aszg 1S. asa 1o

xwpia eam i

w s1. S

tuum 11. i et s1. 1o. es

dljbucdv asa z i

mnnx AvorolwM

Attius in Pelopidis fiih m

caesaris Aniicato duobus uo

luminibus conscriptus lbm

li

catullus lAL a se ea

ciceroz libri rhetorici

brutus s soa lsa eo

de lnuentione l. 1o.

me m ma Sl

v orator s zo. 1SS1 1o

s ss sq. usa is

g ms ria ii

de oratore llL s lezh

1SS. ea

rPopica 11. ita leoy lb

orationes

caeciniana s 1. 11S. 1

p. caelio s so. 1es. ei

in catiL

1 si 11o. se

1 s S. liil lS et ea

11S. m

1 s a ma m

1 s 1S. usa lxi

1 s SL mor lS

m s a ma ea

llllg 11. liiis ao

p.oluentio sos 111v ea

p.corne1io11.1. naves

plieiotaro s 1S. nam

de domo agit usa s

s 1S. 11S. lg

p.Ponteio 111S. 11S11t1

p. Ligario s 1. 1M.1S

s 11. iva si

de lege agraria

11 s ea 11g1 lS

11 s ea 1so. is

ciceroz Miloniana liila lS

s 1. uel ut

si a 11o. is

s 1o. legi eo

ib. lu li

s si -11s. s

s m 1s1. s

g s1. 1/so1 s

gra ua s

Mureniana s ea sq. 11s1

lS

Philippicae

1 11. 1e-z. s

1 1s. 1eo1 1 et 1o

ll sa liioj lg

11 1o1. 1SS. g

lll lL liilp 1

in Pisonem g1o. mala

sin 1SS11S

sea ma a

p. quintio gsa lSLlS

p.1toscioAm. gse 1S1A

s 11. usa s

. annales

Scauriana 111S1 a

p. Sestio s 1S. 1SS. lii

pfllullio s 1o.a1. lama

1ss. is

diu. in oaeciL s i men g

gsL ima

1 s xia ma 1

. 1 g lll usa 1S

L ma 1SL M

L ma liiliy ei

L iam ma m

verrinae lL S. 1SS. al

ny ea iezy 1. ira io

mmax AvcrouvM

ciceroz verrinaellvzl nam

lL lbzL lSSA

llli glzk 1eo. 11 r

m s 1 lesy m

m g a ma lS

lll g SS. 1so. 1o

111 s eta 111. S

1111 s ea nov la

llll s 11o. 1111 s

vg 11s. ma 1

v s 1eo. may le

v s ma my m

v s usa nisi so

Philosophica

Acad. 1 s ea 1SS. 1

n s lii 1111 a

PusouL v ea 1SS. 1o

Pragm or. si or. 1S1.

as

p. ASS or. flj 11S. ut

de rege Alex. S. l1.

- na 1s

fuulgofragmscaum

111 lii -

incerta 1111 1 et s

1111 lxi

usi le

linnius ann. SS. 111 11

ann. 11S. 11o1 1o

ann. tibi filia av

nomerus ll. xl tibi 1Ao. m

floratius carm. L xly AL usa S

ignotus poeta nor s

LLicinius iisy 1oj

Lucanus Sy avet SS. m

Lucilius tibi g

Lucretius tibi 1o

ll ua ea 1o

Martialis 11 AL soov eo

sallustius fragm. llisLlibllL

111 lS

serenus sammonicus 111l se

ferentianus Maurus noa ea -

11

xm

lllerentius Adelphi L 1. so.

usa 11.

llL a ex ea eo

Andria L 11 ea 1s-z.

gai

L 1y 11s. 1eo. ea

v. ea a1. 111. le

necyra L 11 1. 111.

eo

Phormio lL S. in

na s

vergilius eclog. 111 aa sa s

11 ea 1S. S

vlll ea 1S. s

vim 11. ea

Sg

Aeneidos L 1os. legi

lll

L asa usa v

eia sey 1e

ma ian as

1L 1. ea ea

na 1-11y 1e

asa davl et se

11L1sa ma m

z11. ea ea

am 1o. s

eu ea 11

sea ea 11

111L1s. usa 1o

ea ea as

am le-zj i

v.ss1. ea se

sea usa as

vlL asa usa is

asa ssa m

asa ea at

vmL sol ea m

xy sea ea so

Aoa eau

xly 1. ea a

aoa ea 11

xlL sa usa 1

1s1. ea 1

sva ea m

l M b li x

lll SoPloLlASrPliM SlljltMAMlcl

Achilles ailoy ea Mil. li

dbu-roc ioey a

Aegiochus Stlby lii

Aegipan iot il eioa lS

Aegyptii me a lica SL roa

iz

eorum reges quibus

caerimoniis re

gnum ineant ioel

lg sq.

Aegyptus ioa 1. 1o1 1S. sosy

1b. AoSy 1S. Am. is

Aeolus iooy ti

t aequinoctialis circulus sem eo

dhp asa s

aer Mil. lS

Aeschylus iosy 1. tom a

Aesclapius est. 1

Aesculapius sem S. Am. SL

sui la Am. at uid. etiam

Aesclapius Asclepius

aestiuus circulus SSS1 g

aether sua la

Aetbiopes SSS. 1o

Africa ioly S

Agenor seey 1

agitator SSLL eo SSS1 1o et l

Agitator sgby lS -

Aglaosthenes Am. le

Maxiacorum au

- ctor SSz e

agones A11S1 lS

aitizpou asa e

Alcyone SSL 1AL doli S

Alexandria Aoly lii

Amalthea sea 1 et S sq.

amaxa aen i et 1

Ambrosia seoi lS

Ammon doli li uid. etiam

liammon

Amphion sem 1o. ilii lll

Amphis comicus SSL m

Amphitrite Am. i illa S

Andromeda SSSy 1o. sea ea

SSSL S et se in 1z

anguis lilia 1 et 1 sq. et m

Anguis asa ii

animae inmortalitas SSL 1

anima hominum similis loui

asa 11

annus Aegyptiorum iogj s

P Aphrodite ut a

Apis iot ei

Apollo asa i Am. lxi et1S.

Am. ea ioci la sq. Am. 1o.

Am. m Mil. a

Aquarius min. aa fioi i doliy

S. illa ti

Aquila zi111 lii

Aquilo Lizty ao

tAra zilS. 1s sq.j

yApon-oc im lS

Aratus S-igy ti. Sigy 1e cui-isl

SSm ti asa lLL sea as

Arcades SS11 eo

Arcadia SSL S. sea ea

Arcas callistus filius SSL m

ssly 1g. SSL g

arctos SSL i sq.

Arcturus SSlL 1S. SSSl lS

Argo liil ea Am. s

Argos sea lS

INDEX IN SCHOL. GERM.

Ariadne 384, 13

Ariadnes Corona 384, 8

aries 401, 2. 401, 17

Aries 400, 16. 401, 6. 401, 19

ct 25

Aristaeus 406, 12 ei 15. 407, 2

Aristomachus 413, 11 ‘

Aristoteles de bestiis 420, 4

Artemidorus 412, 11

Asclepius 385, 12 sq.

Asini 392, 11. 393, 7 et 14

Asterope 404, 9 et idem uoca

bulum restituere debebam p.

397, 15

Atargatis 388, 7

Athenaeus Pherecydes 396, 11

Athenienses 390, 7

uirgines 389, 9

Atheniensis Erigone 388, 19

Atlantis 412, 4

Alantides 398, 4. 404, 15

insulae 412, 7

Atlas 383, 5. 397, 10. 404, 4

Attica 405, 10

Attice 388, ea

anguria 380, 15 i

aureum saeculum 388, 2

Auriga 394, 16. 395, 23

?Aurora 422, 6

Bacchae 405, 2

Bellerophon 399, 24

Berenice 394, 15 i

bestiae ab Aegyptiis cultae

408, 8

Bisthonii 386, 3

bonorum causa luppiter 381, 4

Bootes 387, 12

Borius piscis 402, 7 et 9

Cadmus 397, 7

callimachus 416, 3

Calliope 404, 17

Callisto 381, 14. 387, 2

camenae 379, 5

Cancer 390, 13. 392, 5. 393,

5 sq. et 12

Canicula 406, 25. 415, e et 11

Canis 389, 16 et 18. 414, 11.

415, 5 et 13. 420, 23 sq.

num-unus CAPELLA

481

Canis maior 421, 4

Canopus 417, 21

capella. 395, 3

capra. 394, 23. 395, 2. 395, 12

et 16

Capricornus 407, 9 et 17. 409,

16

Cassiopia 399, 2

Castor 390, 5. 391, 2

catastroma 417, 9

causa natalis luppiter 380, 20

Cedalion 412, 21 s

Celaeno 397, 14. 404, 8

Centaurus 400, 8. 410, 2 et 4.

411, s. 419, s

Cephalus 414, 9

‘PCephalus 422, 6

Cepheus 398, 13

Ceres 388, 6

Cetus 398, 22

(Cetus 417, 12 sq.)

Chelae 386, 22

Chios 386, 1

Chiron 400, 1. 400, 8. 410,19.

419, 2 et 6

Chius 412, 18

circulus aequinoctialis 390, 20

aestiuus 398, 9

lactens 422, 13 sq.

septentriona-lis 398, 7

tropicus 398, 9

tropicus aequinoctia

lis 390, 20

Claus. 384, 6

clima septentrionale 398, 18

Colchi 400, 18. 401, 2

Corona. Ariadnes 384, 8. 384,

18

coronae 418, 19

Coronis 396, 15

coruus 419, 15. 420, 3 et 8 et

13 et 19 sq.

crater 420, 1 et 7 et 20

Crates comicus 379, 6 et 11.

379, 19

Cratìnus 405, 11

Creta 382, 11. 396, 5. eum 2

Cretensis 382, 14

31

ASS

qui cretica conscripsit sem m

crines lserenices sea lll

crotus zilm e et 111

curetes easy 1

ldaei sSm ls

cyclopes zLlL 1o

cygnus tom s

cynosura sSm 1o. sSm lset m

locus sem m

cyrena ioci 111

cyrenae dom le

lbanae iosy xl

bardanus ssvi m dom 1

defuncti ab Aesculapio

uitam reuocati asa i

dei anv S. sem a sem l.

ssvi 11. nm ls

Samothraces ssm ea

nelphinus Ailm e et e

berceto cum 1

Peucalion dom a et 1o

dextra monstra sem is

nia insula saxa g

biodorus sSm 11

Piana aen ls et 1e. sem s.

ssm e et 11 sq. dom m Llsy

-setS.Ale1ui v

bodonaeus iuppiter ssm lxi

bodonides nymphae sea m

braco llesperidum liortorum

custos ssay a

duodecim signatlolysm dom as

lillectra aen 1-z. sua e

Sngonasin asa rs sq.

lipimenides dom li

liratosthenes sem ll. sol . s.

zrzn ls cfl

in

mnnx llq

nuropa ssm 1 sq. ut a

liuryale Alm le

liurydice alo/iy eo

liurystheus sen 1e. sem est

Aliuschemo Alm e

festiAegyptiorum dies lmm ib

Portuna ssm 1 -

fusio Aquarii tum e

Sanymedes dom eo Ailly le

gemini seov o et 1e. aen a et e

le

giganles sem S

gigantes sem 1

Slaucus agri le

Sorgo sua s et le et 1S

Sorgones Loa S

lirichthonius asa 11. saxa ea

liridanus im lS

ltlrigone sSm 1e. asa a et 1

etaesiae filii ea

liudora sea le

eeeprenooc lserenices crines

sem le

liuphrates ioz ls

liuripides syn zL sssi a asa

1e. dom 1

eorgoneum caput asa 11

graece asa 11. dom le

graeci ssm 11

gymnici ludirssda e

haedi sem mi

l-laedi asa le et ea

nammon sion le uid. etiam

Ammon

llelena may li

lielice sSm li

llelicon um S

lielle dom 11 et ao

llellespontus item eo

l-leraelea Panyasidis sem ib

neraelides Pontieus ian ls

nercules asa ea asa e sssj

1 et 11 sq. et SL sssy a

sen a ssl y li ez1s. ssm

e sq. sesy ls et si et ea

zuo. ea tum e mm le

1- lierodotus evoy ls

heroes zna d

uesiodus ara 1e. esu s. asvy

SL sea 1e. cum 1e. tum lS

tl-lcioboc dom is

liesperidum horti sSm ea

ffesperus dem s et S

hiemalis tropicus

ssm eo -

llippocrene sea ea

ulmroc sim 11

circulus

souoLmsmn emMAmcl

homerus sua et me fl- san

sen m

homines ex lonis genere SSL 1

noi-ae SSAL 11 i

horti flesperidum sszy ez

i nflyades SSML 11. sua 11 et 11.

sem letseteetsetgo

Plyas SSML se

liydra sszy S

nydrochaeus aou a A11s1 1

nymettus SSSL s

nyrceus SSL lxi doli S. nilsr

11

lasides SSS. o

lason SSL b

lcarius SSS1 lS et es et ea

SSSL 1 et 1 et la et m v

lda doL lS

ldaeae nymphae SSSl go

ldaei curetes asz la

ignis ilS1 zo

inaurata pellis agii b

inmortalitas animae SSL 1 i

lo ager S

lonis sgfiy 1S. eum 1 et m

qua m

lsidorus in naturalibus id est

physicis am b

lsis dom i tum 1

tlcroi oretae oppidum sem 11

lug-ula ausi lS

luno SSSl ea SSSl e et 11. SSL

m sem s et a seg 1s. sea

el sq. seg 11. sem 1a. in

li

luppiter am g et 11 et in SSfL

11 et 1s. ss1. 1s.

ama eo asa s. asa

1o. SSS. i SSSL 1 el

1s. asa1 zsq. assy eL

sem m asa a ssvy

i sq. et 1o. SSL SL

sesl v. seoi s. aen

1o. sall zo. asa S.

asaa ea aasi 11. sui

PS sq. Sgfh z et 1

asa ei sem 1.et s

sq. et 1o. SSL 11.

. -w.1w.- ..-.. 1 . .

ASS

gon s et se eioa 1s

et m et ea Aosy i et

o et 1s. Loe. 1 et zL

dom lz et 11. ma 11

et 11. ina 11 et11

et ea nan m znz

1S. mu 11. amp 1S.

in lS cft lonis i

aer am m ssoya

et s sq. v

Ammon a1o1. m

bonorum omnium

. causa SSL at

caelum smy m et lL

callistum uitiauit

aou 1o

causa natalis sso. zo

Podonaeus agzy 111

deomm princeps

avsy S

fabulosus am 1o

SSiL lS

lenis aduersus de

licta SSL z

Lycaeus SSL lS

naturalis S1S. 1o sq.

parens omnium SSL

luppiter

planela liili lS

spiritus qui per ma

teriam manat sso.

lii

louis nutrices sea li

nutrix oynosura SSPv 1o

iustitia SSL ea SSS1 s

Labyrinthus seg lb n

Lacedaemou SSL 1S. may 1

lacteus circulus iiz la sq.

Laernius fons sem S

laoe dom li

Latine sea 1o. ausi lS

Latona usi at et S

Lemnus iiz eo

lenis luppiter SSL i

Leo SSL m ass. m

lepores illa lS sq.

Lepus xili 1s. aucij a et o et

m

Sl ac

hrc-1

disci

Leros diifiy 1 .

Lesbii montes rosa a

Lesbos agii 1s

Liber SSlL S. SSAL m SSS1 ill

ssey m sua m aesa 1. sea

11. doli S ei lo sg. Aoiygi

. zmsy 1

Liberi nutrices sea m

Ligvra seoi ei

lu i gymnici agii o

ludi quinquennales znSy lS

Luna SSSv il

Lycaon SSL S et lS

Lycaei iouis te plum SSL lS

Lycaeus mons S liv g

Lycaon SSL s

Lycurgus SSS1 1s

Lycus SSL lix llozij e

Lyra toti 1s. may ei

Maia sen 1s. soli 1

maior Piscis eioa s

Mars liil1 ei

Medusa ioel m

Melanippe troa .1

Memphis zioSy 1S

Mercurius aga 1b. SSL 1S.

doli l1. Sgl 1b. roa il iozy

1S. rosa ti tio/iy 11. sua m

et 1s. illa m in 1S. sea

. g sq. . .

Merope eum li roa S. ana lS

1- Mihidymon asa ei

mimus Swy 1

Minerva asa S. SSAL SL SSS.

la seoi 1o. roa m sqv liil a

Minos SSAty li liilia 1

Molorchus sua ea

monstra dextra asoy lo

Musæ su a ziozly 1S. quo o

et 11. ana 1S

Musarum nutrix iioj 1

Musaeus sua et sea m

rosa ti

Myrtilus sua 11. SSL s

mysteria sgly 1

natalis causa iuppiter SStL eo

. mtuigatidSMy es

Mauis im 1S. illi S. iliip Ssq

i isidorus-vv- j

mnnx m

Maxiaca Aglaosthenis asa s

naxos SSiy 1S. L1111 eo

Mebula rom lS

Memea SSSi ea SSLL e

Memese may 11

neptunus sua 11. Sgfn et aen

1Sr SSSy SL Aooy eo tibia S.

ioel SL lla se et a el S et m

tua lS

Mereides SSS. m

Micostratus SSiv 11

Migidius SSS1 ea SSS. S. sem

er Sgsy eu sua 1 dor ti

roa m ioci 1. iion 11.

cum lxi

nilus illa a 11111 lg

Misaeus sea S v

lviæus SSS. lS sq.

notia sidera seu m i

Motius piscis troa S et 1o

jnubes ager S

f nuntiusa mimus em S

nuptiae Liberi et Ariadnes

SSziv e

louis et

asa z

nutrices iouis asa lll

Liberi sua iz

nutrix lonis oynosura asa lo

Musarum ailoj 1

nymphae bodonides sua li

oceanus sea eo roa 1S. tum

m i

oenochous roa m

oenomaus sua 1S. SSL 1b.

toti s

oenopion illa lS sq. illa 1

ovot sua la ager m

ophiuchus sstu m

opora A11o11 lo et eo

ombpa 111111 es

orion asa lg et m et ea SSSl

1 et1S. xilsy g et 1 el le ei

1S. i1s. Ssq. et lS et 1S.

diifiy a ill 11

orionis canis nu 1

orpheus roa 1fi. roa lo

oscilla SSSL 1o et iz

lunonis

.v- fav-vl nv .-.l..............

ScPioLlASrPlSM ellltMAlilcl

ouidius SSL ez

Pan rion SL roa 11 sq. et lxi

Panathenaea SSl-L lgl

Pangaeus mons tio/g ea

Panopolis dom ls

Panyasis SSS1 li sea S

parens omnium luppiterSSlp s

Pegasus asa SS

Pelinaeus mons SSSr 1 et lo

Pelius iooy z et aln zua S

pellis inaurata Sgly s

Perseus SSSy 11. SSSL 1o et

m sq. roa Ai et est 11. 11111

li

Phaenomena ara i

Phaenon imi lS

Phaeo sua ls

Phaesula easy la

Phaethon Azly lS sq.

Pherecydes SSSv s

Athenaeus sua ll

qnepeceou asa 11

Philemon comicus seoi 1

i Philiscus SSSv lb

Philyra eum zo.- na e

Phoenice uelvrsa minorsszy ti

Phosphorus iiz si sq. et S

Phrixus dom 11. aoh 1

Pisandrus khodius SSSy- so

pisces milp e et 11. illav 1.

cum eo sua s sq.

..Piscis borius roa 1 et si

Piscis maior roa s .

notius roa S et 1o

planetae istisy 1Sj. liili 11 sq.

Pliades ager se et ea SSL S.

troa i

pluniales Pliades sesy lS

Pollux asa s. san z

polus asa lS

Polydectes roa s

Polyxo SSSy la

Praesepium asa 1 et la

Priapus sua il sq.

Procris 111111 s sq.

Procyon in ea ML i

Prometheus ASL la

nponouc aga le

npo-rpumrhp SSSL ea

Pyrois ASL 11. iiz S

Pyrrha me i et 1o

reges Aegypliorum quibus cae

rimoniis regnum ineant qosy

lg sq. .

ltliamnus may 1o

lthea SSMr ea

khodius Pisandrus Sgti eo

saeculum aureum SSS1 i

Sagitta 11111 1o

bSagittarius zuoy s et S et 1S.

11111 a

Samothraces dei sgoy ea

Saturnus nor zo. zilsj 1S. na

a Aizly se in lS

Satyri SSS1 i noi S

Scorpio SSAL ea asa ea asa

lii znSy o et S. eum 1

Septentridnale elima SSSP lS

Septentrionalis circulus easy 1

Septentriones SSSi a sen 11.

SSziy eo .

Seriphus roa s

serpens SSSp 11 et lxi

sidera ara lay

notia seoi il .

Sidon asa 1

v Sidonia sua a

signa duodecim ron ea roa

ea in ea

Sirius SSSr ea dli e

Sisypho SSL le

. Sisyphus roa 1o

Sol sen 1S. SSfn S. tioztj lll

eioa 1. ill ea liili S. zizL

m

Sophocles SSS. eo

lSophron ara 1

Sositheus iloy 1

Spica Sgm a

spiritus qui per materiam ma

nat iuppiter SSfL lS

Sterope uid. Asterope

Stilbon nisi g et 11

stoici aso1 le

symposia aia m

Syri ioel 1

dSS

Syria dea qua 1s. na S

faurus sea ea san ea est

1s. ziol1 a aou ea tum lS

yfaygete ssvi 1s. Aozg 1

rfelchines sea ls

fllellus altisy s .

templum louis Lycaei san lS

lferra asa a asa sa sea s

testudo may lxi .

rhebae sea 1s. ua 11. aut

1o

frhebani ana 1o

rPhemis ssvi 11. aga 1

enpiov ana 1

fheseus asa lix aen lll

illhessalus beucaliou dom s

rfhia asa ao

rfhyene asa ls .

fllitanes sea at et 1o. dg11. ao

vllitani cum ls

vfripus sea m

tropicus circulus sea s

tropicus hiemalis circulus

sem so

..rz1

mnnx m scnon SlikM.

rPyndaridae soli z

lllyphom rion lS et ea eioa

1 et o et 11. troa 1o

uates ana ao

venus satj 11. mil a ciim L

lua 1o. nmi ea ma 1

fvesta ara Sl

uiae omnes in louem conue

niunt sSm ao

uinum asa so

uirgines Athenienses asa o

virgo sen ac asa S. sea eo

agam 11 et m -

ursa san ll

vrsa asa m et ea

minor uelPhoenice asa li

vrsae duae asa S

vulcanus SSL 11. asa i sea

zL troa l illa m sua 1

vulpes ana m -

zenodotus Aetolus sSm 11

zethus ssm 1o

zelbc am 1s et 1S. sem s

qn-r rui-vcro

i il

lt

dno/1

catasterisrhorum

asa 1-s

asa s - sim s

aioy s - ML s

auy e-ie

ur. ae - ata la

aia les-as

aia m - sta ia

aia m - est. a

cat. s-so

aut ie - eia se

may lo et ls-zl

est. ea - aia e

me e-zo

mei et - ur. lo

ut 11 - aut ea

mei s-lS

aia m - asa 1o

zsoy 11-a1 .

asa ea - asa 1

san s - est. a

asa a-iv

asa is.- asa a

asa i-iz /

asa is - est. is

estf li-zv

easy 1-es

est. 1-1i

est. is - ssvi io

asa 11 - asa s

rPAPvLA

AvcrronvM A scnoLrAsm sxosspronvn

1

o

scholiomm

SSlr S-lz

SSL les-ez

SSL ea - SSz lg .

asa m - SSS. 11 .

SSS1 lS - SSL o

est. 1-ao

SSALy as - est. in

asa lii-el esse. lem-aa

sen 1-S. lS-lg

SSL il - SSS. S. sea ao -

seoi a

Sgm S-S et S-g et ll-lg

sea b-lS

asa zsi- SSSl is

SSS1 lii-eil SSL 1-1s

SSAL 11 -- sem la et m-ez

easy 1-S. SSL lS - sea b

SSSv 1-11

SSS1 eo - SSSL 1

sea S-ig

SSSL ei - soc lo

uoc. 11 - nuy o et lii-iz

Am. ea - ma s

ioz s-m

dofn ti - eod. i

eioa at-ll

Am. lii-le et m - min. 1

may S-11

dom m - dom l. Am. S-S

Am. g-ll sea le-so

l

...ll........A..-l..-ng.

ASS

catasterisn-zarum

S-SS

1-1S

1a - esu z

seoi S-lg

zeoy SS -- SSL se

PSL ea -- sea lz

SSS1

ibgy

Sbgy

sea m - asa s

sea 1-1a

asa la-zs

sea se - eeay e

zoai s-1a v

zeay m - easy 11

sea 1s - seoi la

asa 1e-zs

ssvi 1-1a

sen ls-zs

PASvLA

a1ox

/ a11.

a111

am

aiel

a1a.

a1a.

am

am

aia

a1s.

a1s.

amp

alex

am

az11

azzy

asa

11

lvigidii haec sunt fcfl breysigius de M PL beroL 1ssaj

sea se - sse 1e

SSS. S- 1S possedit

seu eo sed in medio --1 sen li exhibeant

sua. eo -- agat 1

assrsa - seoy v

ao1. s-1o

aoz m - aos. a

me 1 - aovi s

aoz 11 - aou 1e

a1o.

lll

1a - 11111 i relatus /

lx ilygini auctore eæcerpsit haec

ilygini poet Asirom

11. 1 p- aas Munch sed ut ait SSL

Amphis - SM eam biana

conuertit

Ssrlnon nulli etiam dixeruntv SSli se ovidius - scribit

- in ursam eam conver

scholiomm

e-1a. illa S-S

1o-1s

lS-SS

i-M

lo - aiace et 1o - a1a.1

e -- 1S. a1s. S-S

lS et 1S-1S. ill l-S

o-lo

lz-lb

11 - alsj S

a-lz

1s-ze

eam

1a - aeo. a et e-m

PS - azlj 1

11-1z et lS et il

S-S et S-ll

lz-zo

Scholiorum

1e-1s

tisse

lis ldlllll-allaruslusubs-nmmwv a

AvoroavM Asg

liyginf poet. Aslrom Scholiorum

/ sel non nulli etiam - sea asa e-e

ad sidera perlatum

lL e pass de hoc etiam Pa- easy le ut refert Panyasis

nyasis in lieraclea dicit - fleraclea

111 a p. ser sed ut ait qui asa ll-M dedisse et 1e-11

creticai seq.

illy dc p. aez non nulli hunc - sSm lg sunt qui aliter - asa

ses et ipsos morbo aifectos eo portat

lL ii p. ioo liratosthenes seq. stiij u-is

lll m p. asl quod eius prior ess S - sen 11

pars - sov habent honorem v

111 si pAof Aristomachus seq. 11 Aristomaclius -

le appellauerunt

ls - zilm 1 fcfgreysi

gius l. l.p. Sj

iiim

ny ss p. sos-iov ua

. 1111

lie prooemio scholiomm casm a - esit sp ex scholiis Arateis

fp. de geklml et capitulo uepl efnsfhcewc uilae Arati fl/ra

no1og. Petauii p. an et AraL ed. Sulzle ii p. zissl eæcerpto

accurate dixit lireysigius fprogn schoL Posnaniense 1ses. p. 1 sqj

l v

lpsius scholiastae haec uidenlur

asa 1e-zo

asa le magnitudinis - fuisse

est zs-za

vasa es - aesv a

ssm ls duodecim autem signa haec sunt

o ssm lz graeci - dicunt

essay 1

ssm ae

dom zo-zl

lilm o quorum - 1o proferunt

iaoy s

laof eo

vl

Praeter minores aliquot particuzas ohm 11 inlationem - 1e

figuratus vlllg na e-np supersunt quae aut egregie fallor

aut ipsi quoque Ayigidio debenlur haec .

490 TABVLA AVCTORVM

387, 8-13

390, 5. 6-8. 9-11

391, 14 sunt qui dicunt - 392, 4

392, 13-25

am 13 — mm 2

415, 18 — 417, 1

421, 13-17

421, 21 nam - 4-22, 3

mm 5 est —- 8 uocatur

422, 16 alii -— 22